عربستان 2017؛ اصلاحات شتابنده اما موضعي

خبرگزاري آريا - تهران- ايرنا- عربستان سعودي با حاکميت ملک سلمان و فرزندش پا در مسير اصلاحاتي نهاده که بنا بر ادعاي اين دو قرار است تحولي اساسي را در زمينه هاي گوناگون به ويژه اقتصادي و مدني ايجاد کند. به رغم تبليغات فراوان، اصلاحات يادشده در سال 2017 تنها در زمينه حقوق زنان شتاب يافته است.

به گزارش گروه تحليل، تفسير و پژوهش هاي خبري ايرنا، با مرگ ملک عبدالله در ابتداي سال 2015 ميلادي و به تخت نشستن ملک سلمان در عربستان، بسياري تحليلگران و ناظران تحولات اين کشور، از پايان دوره 10 ساله اصلاحات کند و کم رمق و حاکميت مجدد ديدگاه سنتي بر راس هرم قدرت در رياض سخن گفتند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

ملک عبدالله که در نخستين سال سلطنت با صدور فرمان انتخابات شوراهاي محلي اميدواري هايي را در زمينه ايجاد حداقل هاي مشارکت شهروندان سعودي به وجود آورد، با روندي به غايت کند و فرسايشي در جهت تحقق وعده و برنامه هاي اعلاني حرکت کرد تا جايي که حدود يک دهه طول کشيد تا زنان به شوراهاي محلي به عنوان نهادهايي با کمترين ميزان اختيارات راه يابند.
با توجه به فاصله زماني حدود 23 ساله که از صدور فرمان تشکيل مجلس مشورتي در دوره ملک فهد تا روي کار آمدن ملک سلمان مي گذشت، بسياري تحليلگران پيشرفت پادشاهي سعودي در زمينه گسترش حقوق و آزادي هاي سياسي و مدني را ناچيز و حتي قابل چشم پوشي مي دانستند. نکته مهمتر اينکه ديدگاه هاي محافظه کارانه و سنتي تر ملک سلمان نسبت به سلف وي باعث مي شد بسياري اميد به ايجاد اصلاحات در عربستان را از دست رفته ببيند.
در سال 2017 اما تحولاتي چشمگير در صحنه داخلي عربستان به وقوع پيوست که بديع بودن اين تحولات و تبليغات فراوان بر چشمگيري آن افزود.
** تصميمات پياپي در عربستان در زمينه حقوق زنان
در اواخر سپتامبر (ابتداي مهرماه سال جاري) اعلام شد زنان عربستاني مي توانند براي حضور در مراسم هشتاد و هفتمين سالگرد تاسيس پادشاهي سعودي وارد ورزشگاه ملک فهد رياض شوند؛ ورزشگاهي که تا پيش از آن درهاي آن به روي زنان سعودي بسته بود.
منابع سعودي ابتدا اعلام کردند اين تصميم منحصر به همان روز مشخص بوده اما بيش از يک ماه طول نکشيد که مقامات اين کشور خبر دادند زنان عربستاني از سال 2018 اجازه حضور در ورزشگاه هاي سه شهر بزرگ رياض، جده و دمام را دريافت خواهند داشت.
اوايل مهرماه همچنين بيانيه اي از سوي کاخ پادشاهي عربستان صادر شد که بر اساس آن قوانين رانندگي در اين کشور تغيير مي يابد و زنان پس از کسب گواهينامه در سال 2018 مي توانند بدون نياز به راننده شخصي رانندگي کنند. مقامات سعودي حتي پا را فراتر نهاده و چند روز پيش اعلام کردند زنان مي توانند براي اخذ گواهينامه کاميون و موتورسيکلت نيز اقدام کنند.
اصلاحات يا به عبارت ديگر تغييراتي که در ماه هاي اخير از سوي رهبران رياض به راه افتاده منحصر به رانندگي و حضور زنان در ورزشگاه ها نيست. حق فتوا دادن ديگر امتيازي بود که براي زنان سعودي اعمال و از سويي ديگر پس از چند دهه تصوير و آواز يک خواننده زن اين کشور از تلويزيون دولتي عربستان پخش شد.
با وجود اين تغييرات قابل توجه، بسياري از ناظران مي گويند زنان عربستان هنوز با تضييقات و تنگناهاي مدني فراواني روبروهستند . از جمله براي سفر، کار، دسترسي به مراقبت هاي بهداشتي و ... همراهي يا کسب اجازه از محارم براي زنان سعودي الزامي است. با توجه به همين محدوديت ها هراز چند گاهي اعتراضاتي از درون يا بيرون مرزهاي سعودي در اين زمينه صورت مي گيرد. از جمله چند روز پيش برخي قهرمانان جهاني شطرنج زنان اعلام کردند در مسابقات بين المللي عربستان شرکت نخواهند کرد و دليل اين تصميم را رفتار دولت رياض با زنان به عنوان شهروندان درجه دوم عنوان کردند.
نکته مهم ديگر اينکه تمرکز رهبران جديد سعودي بر رفع برخي محدوديت هاي پيش روي زنان تا حد زيادي با تغيير تصوير بين المللي عربستان ارتباط مي يابد؛ تصويري از زنان پوشيه دار که هراز چند گاه به دليل اعلان مخالفت با ممنوعيت رانندگي به صورت فردي يا جمعي با خودروهايي خود به خيابان مي آمدند.
شايد از همين رو اصلاحات مورد نظر که با هدايت بن سلمان وليعهد به پيش مي رود تنها به حوزه زنان و آن هم بخشي از حقوق مدني منحصر شده و هيچ نشانه اي از اعطاي امتيازات سياسي به شهروندان سعودي به چشم نمي خورد.
با اين حال بن سلمان مدعي پيشبرد اصلاحات در حوزه هايي بسيار گسترده است که مهمترين آن را مي توان در برنامه بلندپروازنه اقتصادي وي ديد.
** روياهاي بن سلمان براي عربستان
يکي از مهمترين برنامه هاي بن سلمان براي آينده عربستان، تبديل اين کشور به قدرتي اقتصادي و صنعتي است که بدون اتکا به نفت به جايگاهي تعيين کننده در اقتصاد جهاني دست يابد. بن سلمان براي تحقق اين هدف، چشم انداز سال 2030 عربستان را ترسيم و بر راهکارهايي چون ايجاد منطقه اقتصادي با همراهي مصر و اردن تمرکز کرده است. بنا بر اعلام وي قرار است 500 ميليارد دلار براي اين برنامه بلندپروازانه اختصاص يابد.
گفته هاي اخير بن سلمان در زمينه ضرورت شکل گيري نوعي قرارداد اجتماعي ميان مردم و حکومت سعودي در جهت پيشبرد اصلاحات اين واقعيت را نمايان مي سازد که وليعهد سعودي از پيش نيازهاي سياسي، مدني و فرهنگي اهداف تحول اقتصادي عربستان آگاه است.
وي حتي چندي پيش با نقد سياست منطقه اي چند دهه گذشته مدعي شد ترويج افراطي گري و سياست هاي واپسگرايانه رياض واکنشي به انقلاب اسلامي ايران در سال 1979 بوده و وي مي کوشد سياست هاي سعودي را به وضعيت اعتدال بازگرداند.
در زمينه شعار اعتدالگرايي و اصلاح طلبي پادشاه و وليعهد سعودي ديدگاه هاي گوناگوني مطرح شده است. از ديد برخي، تا زماني که اين اصلاحات خود با انگيزه هاي افراطي براي قبضه کردن قدرت مطلق در عربستان و سرکوب مخالفت هاي خانداني و نيز تشديد تعارض با رقباي منطقه اي صورت گيرد به همان اجراهاي تبليغاتي در زمينه حقوق زنان محدود خواهد ماند.
نکته ديگر اينکه سعودي ها تنها حقوقي را به شهروندان اين کشور اعطا خواهند کرد که براي قدرت مطلقه آنان در عرصه سياسي بي زيان باشد. مويد اين واقعيت، اقداماتي چون دستگيري ده ها رقيب بالفعل براي بن سلمان بود که همخواني با ادعاي اعتدالگرايي و اصلاح طلبي رهبران سعودي ندارد.
مساله ديگر به واکنش هاي اقشار و چهره هاي افراطي اين کشور بازمي گردد. جلوگيري از خطر اقدامات افراطي هاي عربستان يکي از مهمترين دلايل محافظه کاري پادشاهان سعودي بوده است. نوامبر 1979 (آبان ماه 1358) بود که يک گروه مسلح بنيادگرا با حمله به مسجد الحرام به مدت چند روز صدها نفر را در قلب مکه به گروگان گرفت. به همين خاطر بسياري اصلاحات هرچند موضعي عربستان را عاملي براي تحريک گسل افراط گرايي در اين کشور مي دانند.
پژوهشم** 9279**1601** خبرنگار: سيدمحمد موسي کاظمي ** انتشار: شهناز حسني
ايرنا پژوهش، کانالي براي انعکاس تازه ترين تحليل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشي ايران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearch همراه شويد.
انتهاي پيام /*

منبع: خبرگزاری آریا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۶۳۲۱۰۵۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

دیدار وزرای خارجه ایران و عربستان در گامبیا

وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه دیدارهای خود در گامبیا پس از حضور در افتتاحیه پانزدهمین اجلاس سران سازمان همکاری اسلامی (OIC) با وزیر امور خارجه پادشاهی عربستان سعودی ملاقات کرد. - اخبار بین الملل -

به گزارش خبرگزاری تسنیم، حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه دیدارهای خود در گامبیا پس از حضور در افتتاحیه پانزدهمین اجلاس سران سازمان همکاری اسلامی (OIC) با فیصل بن فرحان وزیر امور خارجه پادشاهی عربستان سعودی ملاقات کرد.

 دیدار قبلی امیرعبداللهیان و همتای سعودی اسفند 1402 در جده و در جریان اجلاس فوق العاده OIC به منظور بررسی تحولات جنگ غزه انجام شده بود.

گفت‌وگوی امیرعبداللهیان با وزیر خارجه مصر در گامبیاامیرعبداللهیان عازم گامبیا شدنشست مقدماتی اجلاس سران سازمان همکاری اسلامی در گامبیا

انتهای پیام/