به نقل از «خبرگزاری آریا»

روش هاي تسکين درد و بيهوشي در دوران باستان

تاریخ انتشار: ۱۰ دی ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۶۳۴۹۹۲۷

خبرگزاري آريا - وب سايت روزياتو - حسين علي پناهي: بسياري بر اين باورند که بيماران قبل از اوايل قرن بيستم بايد دندان کشيدن هاي دردناک يا جراحي هاي عمومي مختلف را تنها با نوشيدن نوشيدني هاي الکلي تحمل مي کردند. اما تحقيقات و کشفيات باستان شناسي چنين باوري را مردود دانسته و مشخص شده که دستکم افراد خاصي مجبور نبوده اند چنين دردهايي را تحمل کنند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

برخي از نياکان باستاني ما بسيار خلاق بوده و از اين خلاقيت خود در حوزه درماني و دارويي نيز استفاده کرده اند.
اگر چه هنوز هيچ اطلاعاتي در مورد نحوه بدست آوردن اين دانش و باورهاي علمي نداريم اما مي دانيم که آن ها با استفاده از منابع طبيعي و محدودي که در اختيار داشتند بهترين استفاده را براي کاهش درد و بيهوش کردن بيماران کرده اند. در ادامه اين مطلب شما را با تعدادي از موثرترين داروهاي تسکين دهنده درد و بيهوشي دوران باستان آشنا خواهيم کرد.
10- ترياک

تا جايي که مي دانيم حتي 3400 سال قبل از ميلاد مسيح نيز گياه خشخاش را در قسمت هاي جنوبي بين النهرين مي کاشته اند. سومري ها گياه خشخاش را «هول گيل» به معناي «گياه شادي» مي ناميدند که نشان مي دهد از تاثير بي حس کننده و نشئه آور آن اطلاع داشته اند. دانش جمع آوري گياه خشخاش و گرفتن شيره ترياک از آن از سومريان به آشوريان منتقل شده و سپس به بابلي ها و از آن جا نيز به مصريان باستان رسيد. در حدود سال 1300 قبل از ميلاد مسيح مصريان باستان خود خشخاش مي کاشتند. تجارت ترياک در زمان حکومت فرعون هاي ثوتموس چهارم، آخناتون و توتانخامن رونق زيادي گرفته بود.
در سال 330 قبل از ميلاد مسيح اسکندر کبير ترياک را با خود به ايران و هندوستان آورد. در حدود سال 1300 پس از ميلاد مسيح استفاده از ترياک در اروپا کاري شيطاني تلقي شد اما در حدود سال 1527 بار ديگر به خاطر ويژگي هاي دارويي استفاده از آن رواج يافت. ترياک به عنوان يک داروي بيهوش کننده و بي حس کننده مورد استفاده قرار گرفت. البته بعدها از آن براي لذت شخصي بردن نيز استفاده شده و اسم آن با قاچاق و ديگر جرم هاي خطرناک مترادف گرديد و هنوز هم در جامعه ديدگاه منفي خاصي نسبت به آن وجود دارد.
9- بنگ دانه

مانند بسياري ديگر از گل ها و گياهان دارويي که براي اهداف پزشکي مورد استفاده قرار مي گيرد گياه بنگ دانه نيز تاثيرات روانگرداني دارد اما از دوران باستان از آن براي کاهش درد و به عنوان داروي بيحس کننده استفاده شده است. بنگ دانه حاوي آتروپين (سمي که در گياهان تاجريزي يافت شده و براي ريلکس و شل کردن عضله مورد استفاده قرار مي گيرد) و اسکوپولامين (آلکالوئيدي سمي که براي جلوگيري از استفراغ کردن، آرام کردن اشخاص و يا به خواب رفتن مورد استفاده قرار مي گيرد) است و در قرن اول پس از ميلاد مسيح براي کاهش درد مورد استفاده قرار گرفت.
در ترکيه دوران باستان از بنگ دانه که به آن بنگ گفته مي شد به شکل قرص يا به صورت سيگاري استفاده مي شد تا بدين ترتيب درد دندان، درد گوش يا ديگر دردهاي ناشي از بيماري هاي مختلف تسکين داده شود. به عنوان دارويي براي کاهش درد دندان، بنگ دانه به صورت بخور وارد دهان فرد مي شد. بعد از اين که فرد با استفاده از آب گرم دهانش را آب مي کشيد، دانه هاي بنگ دانه را روي زغال هاي افروخته مي پاشيدند و دودي که از آن متصاعد مي شد وارد دهان شده و درد دندان را کاهش مي داد.
8- طب سوزني

در دستنامه اي که متعلق به 100 سال قبل از ميلاد مسيح است به طب سوزني به عنوان يک سيستم سازمان يافته براي تشخيص و درمان بيماري ها اشاره شده است. اين دستنامه که بيشتر به صورت پرسش و پاسخ نوشته شده است شامل سوالاتي از امپراطور چين است که وزير او چي پو به آن ها پاسخ مي داده است. اين دستنامه بر اساس آداب و تعاليم پزشکي فلسفه تائو که قرن ها قدمت داشته نوشته شده است. در اين دستنامه به کانال هاي نيروي زندگي اشاره شده است که براي درمان بيماري هاي مختلف و از طريق وارد کردن سوزن هايي در مکان هاي خاصي که به اين کانال ها مربوط مي شود اهميت بالايي داشته اند. اين سبک درماني در قرن هفدهم مورد بي مهري قرار گرفته و انجام آن در سال 1929 ممنوع گرديد.
اما بار ديگر در سال 1949 استفاده از آن رونق گرفته و قانوني اعلام شد. از آن سال به بعد استفاده از طب سوزني به ژاپن و کشورهايي اروپايي گسترش يافته و به ايالات متحده نيز رسيد. با اين وجود مطالعات محدودي در زمينه موثر بودن اين روش درماني انجام شده که البته نشان از تاثير داشتن آن در برخي از موارد بوده است.
7- مهر گياه

يکي از اولين داروهاي بيحس کننده که بيماران را براي مدتي بيهوش مي کرد مهر گياه نام داشت. ديوسکورديس، پزشک يوناني (40 تا 90 پس از ميلاد مسيح) در قرن اول ميلادي از تاثيرات اين گياه و به خصوص نوشيدني آن سخن گفته است. در واقع نوشيدني بدست آمده از اين گياه، بيمار را به خوابي عميق فرو مي برد که در اين مدت جراحي هاي مختلف روي او انجام مي گرفت. وي اين حالت خواب عميق را «بيهوشي» ناميده است.
در قرن سيزدهم ميلادي در ايتاليا، اوگو بورگوگنوني براي اولين بار از اسفنج خواب آور براي به خواب بردني که شبيه بيهوشي بود استفاده کرد. در اين روش وي اسفنج را در محلول ترياک، مهر گياه، شوکران و برخي داروهاي ديگر فرو مي برد و بعد از خيس شدن روي بيني بيمار نگه داشته مي شد تا اين که بخار توليد شده از آن باعث مي شد فرد بيهوش شود.
6- تاتوره

اگر چه اين گياه يک گياه سمي بود اما عصاره آن در دوران باستان به عنوان يک مُسکن و داروي خواب آور مورد استفاده قرار مي گرفت. در کتب پزشکي نوشته شده توسط ديوسکوريدس، تئوفاراستوس و سلسوس و البته پليني پير از خواص بيهوش کننده اين گياه ياد شده است.
البته اين گياه تاثيرات جانبي خطرناکي نيز دارد. استفاده بيش از سه گرم از اين گياه همراه با شراب باعث مي شد که فرد وارد دنياي توهمي شود و دو برابر اين ميزان مي توانست باعث ديوانگي فرد به مدت بيش از سه روز نيز بشود. مقادير بيشتر از اين نيز ديوانگي هميشگي و حتي مرگ را در پي داشت. اگر چه تاتوره در کاهش درد بيماران در دوران باستان و در جراحي هاي متعدد بسيار موثر بود اما در صورتي که به درستي مورد استفاده قرار نمي گرفت مرگ بيمار را در پي داشت. به همين دليل اين گياه را بيشتر با نام «سيب شيطان» مي شناختند.
5- اتيلن

در معبد دلفي، موبدان آپولو بعد از بالا کشيدن گازهايي که از زير معبد خداي خورشيد بيرون مي آمد پيشگويي هايي انجام مي دادند. اين گازها حاوي مقداري اتيلن بودند، يک ماده بيهوش کننده که از طريق استنشاق کردن وارد بدن مي شد. در سال 1930 اتيلن به عنوان يک داروي بيهوش کننده جديد جايگزين کلروفورم شد. در آن زمان کلروفورم به دليل تاثيرات جانبي پس از عمل جراحي مانند مرگ ناگهاني و اتر نيز به دليل مبتلا کردن بيمار به اسهال و استفراغ پس از جراحي در مسير خارج شدن از دور قرار داشتند و کم کم جاي خود را به اتيلن مي دادند. به گفته پزشکي که 800 بار از اتيلن در جراحي هاي خود استفاده کرده است اين ماده پس از سه تا هشت دقيقه باعث بيهوش شدن بيمار مي شود بدون اين که به فرد احساس خفگي يا حس ناخوشايند ديگري دست بدهد.
بيمار نيز به محض اين که ماسک بيهوشي از روي صورت او برداشته مي شد بيدار شده و هيچ نشانه اي از اثرات جانبي اتيلن در بدن او ديده نمي شد. استفاده از اتيلن فوايد بسيار ديگري نيز داشت. از آن جايي که اتيلن کمتر سمي بوده و صدمه کمتري به سيستم عصبي و سلول هاي بدن مي زد و کمتر نيز بيمار را دچار سر درد مي کرد بسيار مورد توجه قرار گرفت.
اتيلن باعث التهاب و تحريک ريه نمي شد، فشار خون را کاهش مي داد و باعث خونريزي بيشتر يا عرق کردن بيش از حد بيمار بعد از جراحي نمي شد. با اين وجود استفاده از اتيلن بدون مشکل نيز نبود. اتيلن خيلي زود تاثير خود را از دست مي داد و بسيار قابل انفجار بود بدين ترتيب در هر مکاني امکان استفاده از آن وجود نداشت به خصوص در مجاروت شعله و گرما و در اتاق هاي آزمايش اشعه ايکس.
4- شاهدانه

از سال 2900 قبل از ميلاد مسيح، امپراطور فو در چين از شاهدانه به عنوان کاهش دهنده درد استفاده مي کرد. حتي از اين گياه به عنوان يک گياه دارويي در دايره المعارف دارويي چيني که متعلق به 15 قرن از ميلاد مسيح نيز ياد شده است. بدين ترتيب از چين بود که استفاده از شاهدانه به عنوان دارويي مُسکن به ديگر نقاط جهان گسترش يافت. در حدود 1000 سال قبل از ميلاد مسيح هندي ها با ترکيب کردن شاهدانه و شير يک داروي تسکين دهنده درد به نام بهانگ توليد مي کردند. بعدها از شاهدانه براي تسکين درد گوش، جاهاي ورم کرده و التهاب استفاده مي شد.
در قرن دوم پس از ميلاد مسيح يک پزشک چيني به نام هوا تو از ترکيبت کردن شاهدانه و رزين و شراب يک ماده بيهوش کننده ساخت که با استفاده از آن جراحي هاي شکمي، کمري و سينه اي را عمدتا بدون اين که بيمار احساس دردي داشته باشد انجام مي داد. در سال 800 پس از ميلاد مسيح، پزشکان عرب از شاهدانه براي کاهش سر دردهاي ميگرني استفاده مي کردند.
3- شاه تره

در چين باستان ريشه گياه شاه تره را در سرکه جوشانده و از آن براي برطرف کردن سر درد و کمر درد استفاده مي شد. اين گياه که از خانواده خشخاش مي باشد معمولا در مناطق شرقي کشور چين مي رويد. بر اساس تعاليم پزشکان کنوني، شاه تره ويژگي تسکين دهنده درد بسيار قوي دارد زيرا حاوي مقادير زيادي دهيدروکوريبالبين است که يک ترکيب طبيعي تسکين دهنده در مي باشد. پزشکان چين باستان بر اين باور بودند که شاه تره بدليل اين که جريان نيروي زندگي چي را در بدن بهبود مي بخشد باعث تسکين درد مي شود. تحقيقات اخير نشان داده که شاه تره به شيوه ي مورفين عمل کرده و درد را تسکين مي دهد. البته شاه تره برخلاف مورفين اعتياد آور نيست. بسياري بر اين باورند گياهي که هزاران سال پيش توسط چيني ها براي کاهش درد استفاده مي شد مي تواند داروي آينده ي براي بيهوش کردن بيماران باشد.
2- فشردن شاهرگ ها

يکي از روش هاي تسکين درد بيهوش کردن بيماران بوده است. پزشکان باستان بعضي اوقات با فشردن شاهرگ هاي گردن بيمار جريان خون از قلب به مغز را به صورت موقتي کاهش مي دادند. ارسطو از موثر بودن اين روش براي بيهوش کردن بيماران گفته است. به گفته ي وي اگر اين رگ ها از بيرون فشرده شوند، افراد در واقع خفه نمي شوند بلکه بيهوش مي شوند و بي حرکت روي زمين مي افتند. در مجسمه هايي که از دوران باستان يونان بجاي مانده نشان داده شده که از اين روش براي بيهوش کردن افراد استفاده مي شده و يونانيان بدون شک از چنين روشي آگاهي کامل داشته اند.
1-پوست درخت بيد

براي قرن ها از پوست درخت بيد به عنوان دارويي براي کاهش التهاب که کاهش درد را در پي دارد استفاده مي شد. بيد سفيد معمولا در طول رود نيل رشد کرده و بدين ترتيب منبع کافي از اين گياه در دسترس مصريان قرار داشت. در متون پزشکي بجاي مانده از 1500 سال قبل از ميلاد مسيح اطلاعاتي در مورد استفاده از پوست درخت بيد به عنوان تسکين دهنده درد وجود دارد. چينيان و يونانيان باستان از پوست درخت بيد به عنوان مُسکن و دارويي براي کاهش التهاب استفاده مي کردند.
تحقيقات امروزي نيز نشان مي دهد که پوست درخت بيد يک ترکيب مُسکن بسيار قوي است زيرا در خود مقادير زيادي ساليسين دارد که تاثيري بسيار شبيه آسپرين دارد. همچنين تحقيقات نشان مي دهد که پوست درخت بيد حتي در مقادير کمتر نيز عملکرد بسيار بهتر و موثرتري نسبت به آسپرين دارد. به دليل موثر بودن آن هنوز هم از پوست درخت بيد براي درمان سر درد، کمر درد و آرتروز استفاده مي شود.

منبع: خبرگزاری آریا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۶۳۴۹۹۲۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

حکمت الله ملاصالحی مؤسس فلسفه باستان شناسی است

به گزارش خبرنگار مهر، مراسم بزرگداشت حکمت الله ملاصالحی، استاد تمام دانشگاه تهران و مدرس مدعو دانشگاه آتن عصر دیروز (سه شنبه ۴ اردیبهشت ماه) در سالن فردوسی خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.

فرزند صالح و برومند ایران

اولین سخنران این مراسم ژاله آموزگار پژوهشگر ایرانی فرهنگ و زبان‌های باستانی بود. وی گفت: دلیل قبول حضور من در این نشست بخاطر یک زیربنای عاطفی است و وقتی برای این نشست دعوت شدم با خودم فکر کردم اگر دعوت میزبان را قبول نکنم فرزندانم را رنجانده‌م.

وی افزود: آشنایی من با حکمت‌الله ملاصالحی به سال‌های دور برمی‌گردد زمانی‌که ایشان دانشجوی من بود و از آنجایی که من همیشه سعی داشتم معلم خوبی باشم، ایشان را مادرانه دوست داشتم. ملاصالحی دانشجوی جوان، با استعداد و با انگیزه بود و با اشتیاق تمام واحدها را می‌گذراند. او آنچه را آموخته بود به بقیه یاد داد و هیچ گاه از آموختن بازنایستاد.

متخصص فرهنگ و زبان‌های باستانی ادامه داد: مجد و بزرگی این سرزمین کعبه آمال ملاصالحی است و او همواره سعی می‌کند اندیشه‌ای عمیق فرهنگ ایران را در آثارش بیاورد. ملاصالحی فرزند برومند و صالح این سرزمین است و سوالی که من دارم این است که آیا شما استادان هم مثل ایشان نسل چنین فرزندانی را به این سرزمین تحویل خواهید داد؟

درد و دل صدوقی سها با ملاصالحی

منوچهر صدوقی سها محقق و پژوهشگر حوزه فلسفه و عرفان سخنران بعدی این مراسم گفت: به عقیده من روزی که پدر و مادر آقای ملاصالحی این اسم و فامیل را برای ایشان گذاشتند بی وجه نبوده است و اینکه فامیلی ایشان ملاصالحی است به نوعی نشان دهنده این هم هست که ایشان واقعاً یک ملای صالح هستند.

وی افزود: درست است که ایشان باستان شناسی خوانده اما به نوعی مؤسس فلسفه باستان شناسی هستند. آقای دکتر صالحی در یونان درس خواندند و فلسفه اسلامی هم کمال ارتباط با فلسفه یونان را دارد.

این عرفان پژوه ادامه داد: یک مورخ فلسفه در آلمان که او را پدر تاریخ فلسفه در هیأت جدید می‌دانند سه ادعا درباره فلسفه اسلامی دارد که هر سه واهی هستند. این سه مدعا عبارتند از:

۱- فلسفه اسلامی همان فلسفه یونانی است و فرقش این است به جای اینکه از چپ به راست نوشته شود از راست به چپ نوشته می‌شود.
۲- اگر چیزی به عنوان فلسفه اسلامی وجود داشته باشد، کلام است نه فلسفه اسلامی.
۳- فلسفه اسلامی با مرگ ابن رشد تمام و جنازه اش هم با جنازه ابن رشد تشییع شد.
این سه مدعا هیچ تطابقی با واقعیت ندارد و درست است که فلسفه یونانی یک قدمت تاریخی دارد اما انتقال فلسفه یونانی به فلسفه اسلامی در دوران مامون یعنی قرن سوم صورت گرفته است. در حالی که در قرآن مجید به مباحث اصلی فلسفه اسلامی اشاره شده است. پس فلسفه اسلامی از قبل از فلسفه یونان وجود داشته است.

صدوقی سها ادامه داد: من در کتاب «تاریخ فلسفه اسلامی» هم اسناد و متونی آوردم که نشان دادم متون بنیادین فلسفه اسلامی متأثر از فلسفه یونان است اما عین آن نیست.
خلاصه که من فقط خواستم در این جلسه در حضور اساتید این درد و دل که در همه جا هم بیان می‌کنم بگویم. امیدوارم که افاضات جناب آقای ملاصالحی برقرار باشد.

پاسدار باستان شناسی ایران

کامیار عبدی، انسان‌شناس ایرانی و عضو هیأت علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی دیگر سخنران این مراسم گفت: اگر نگاهی به جامعه شناسی باستانی شناسی بکنیم می‌بینیم که سه دسته افراد وجود دارند. دسته اول افراد سیاهی لشکر هستند که بود و نبودشان فرقی ندارد. دسته دوم افرادی هستند که فکر می‌کنند مهم هستند اما نیستند. دسته سوم هم باستان شناسانی که واقعاً مهم و تأثیرگذار هستند و هر روز نسل و تعدادشان کاهش می‌یابد.

وی افزود: افرادی مثل عزت الله نگهبان، یوسف مجیدزاده و آقای ملاصالحی که تعدادشان هم انگشت شمار است جزو دسته سوم هستند و گل سرسبد این دسته هم آقای ملاصالحی است. به خاطر اینکه ایشان علاوه بر باستان شناسی، شعر، ادبیات، فلسفه و فقه هم می‌دانند.

عبدی ادامه داد: به قول خود ایشان باستان شناسی مادی ترین رشته علوم انسانی است اما با این حال ایشان توجه دارند که باستان شناسی فقط توصیف مواد نیست و باید وارد حوزه‌های دیگر هم شد. بنابراین آقای ملاصالحی استاد بزرگی هستند که اندیشه‌های مهمی را در نسل جوان و دانشجو به وجود آوردند. بزرگترین خدمتشان هم پاسداری از باستان شناسی ایران بوده است. باستان شناسی تاکنون بارها تا لب پرتگاه رفته اما ایشان اجازه سقوط آن را ندادند.

این استاد دانشگاه در پایان گفت: در این کشور خیلی‌ها باستان شناس هستند اما کیان باستان شناسی ندارند. آقای ملاصالحی این دغدغه و این افق بلند را در نگاه خودشان دارند.

کد خبر 6087472 سارا فرجی