قرآن قطع رقعی یا وزیری بهترین گزینه برای حفاظ/ انتخاب زمان حفظ به سبک زندگی و ساعت بیولوژیک بدن بستگی دارد
تاریخ انتشار: ۱۱ دی ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۶۳۷۴۸۲۸
به گزارش خبرگزاری بین‌اللملی قرآن(ایکنا) از قزوین، با توجه به اهمیت حفظ آیات قرآن کریم بر آن شدیم، تا از این پس مهارت‌های لازم را در این خصوص در گفت‌وگو با «علیرضا نجفی» از حافظان کل قرآن و از اساتید برجسته قرآنی کشور ارائه دهیم.
علاقه‌مندان به حفظ قرآن می‌توانند پرسش‌های خود را در این خصوص برای خبرگزاری ایکنا در قزوین فرستاده تا پاسخ‌های راه گشا برای آن ارائه شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در اولین نشست با استاد «علیرضا نجفی» به‌ضرورت حفظ و اهمیت و جایگاه آن در نزد حضرت حق و اهل‌بیت به گفت‌وگو نشستیم و امروز در دومین نشست به بررسی مقدمات و ابزار موردنیاز برای یک حفظ منسجم و خوب پرداخته می‌شود.
ایکنا: نیت حافظ از حفظ قرآن کریم چه باید باشد؟
نجفی: اینکه خداوند توفیق حفظ الفاظ و آیاتی را به ما عطا کند که بر قلب نازنین حضرت محمد(ص) نازل‌شده و وحی الهی و معجزه جاوید است، توفیق كمي نیست.
یکی از اساتید بزرگوار ما جمله‌ای را تکرار می‌کردند که «بروید خدا را شکر کنید که از بین مردم دنیا مسلمان هستید، از بین مسلمان‌ها ایرانی هستید و از بین ایرانی‌ها توفیق انس با قرآن را پیدا کرده‌اید که هرچه شکر کنید نمی‌توانید شکر توفیق این نعمت را به‌جا آورید».
خداوند در سوره عنکبوت، آیه ۶۹فرموده است «الَّذینَ جاهَدوا فینا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنا» «و آنها که در راه ما (با خلوص نیت) جهاد کنند، قطعاً به راه‌های خود هدایتشان خواهیم کرد». پس خداوند ما را دوست داشته است و اعمالی از ما را پسندیده که ما را لایق این نعمت قرار داده است تا پای رحل قرآن و معارف آن بنشینیم و ما را برای انس با قرآن، برای حفظ آن انتخاب کرده است.
ایکنا: برای اینکه روح و روان و فکر حافظ سمت قرآن معطوف و نیت الهی در حفظ قرآن داشته باشد، چه باید بکند؟
نجفی: یادمان باشد قرآن «فیه شفاء للناس» و باعث آرامش روح و روان ماست، آمده تا مشکلات دنیوی و اخروی ما را برطرف کند، بنابراین سعی کنیم وقتی پای رحل قرآن می‌نشینیم از تعلقات دنیوی جدا شویم و خود را مخاطب کلام الهی بدانیم. در آیات «یا ایهاالذین امنوا» لبیک به کلام حق بگوییم، در آیات وصف بهشت آن را از خداوند بخواهیم و در آیات عذاب به خداوند پناه ببریم.
اگر چه در کنار انگیزه‌های معنوی حفظ قرآن کریم به انگیزه‌های مادی آن‌هم در سؤالات قبل اشاره‌ای شد اما این مزایا در کشور ما در حدی نیست که نیت حافظ قرآن را تحت‌الشعاع قرار بدهد که تنها به نیت این مزایای دنیوی به حفظ روي بیاورد؛ بنابراین ما برای خدا حفظ می‌کنیم، برای خدا مرور می‌کنیم، حالا در کنار آن‌یک مشوق‌های دنیوی و مادی و مسابقات به‌عنوان انگیزه‌های جانبی هم هستند.
ما نمی‌توانیم حافظ قرآن باشیم و اشتباهات زیادی را مرتکب بشویم. پس اعمالمان را بررسی کرده و تلاش کنیم آنچه را که خداوند در ما نمی‌پسندد کنار بگذاریم.
حال که خداوند توفیق قدم نهادن در این مسیر را به ما داده باید بدانیم مهم‌تر از آن ماندن در این مسیر است لذا باید کاری کنیم که خدا ما را لایق ماندن در این مسیر هم قرار دهد.
ایکنا: يك نفر برای شروع حفظ چه نکاتی را باید پیش‌بینی و اجرایی کند؟
نجفی: برای اینکه حافظ قرآن بشویم باید در این مسیر از قواعد علمی و تجربه اساتید استفاده کنیم تا با رعایت دقیق اصول و روش‌های حفظ قرآن کریم بتوانیم یک حافظ مسلطی شویم؛در کنار رعایت این اصول باید به نکات مهمی نیز توجه کنیم که از جمله این‌ها می‌توان به «داشتن مربی توانمند، انتخاب طرح مناسب حفظ، داشتن هدف‌گذاری کوتاه‌مدت و بلندمدت، آشنایی با روخوانی قرآن کریم و فراگیری تجوید ابتدایی» اشاره کرد.
ایکنا: لزوم داشتن یک مربی توانمند چیست؟
نجفی: یکی از نکات مهم و ضروری برای حفظ قرآن کریم داشتن یک استاد توانمند حفظ است، البته اولویت در این زمینه با استاد حضوری است اما در صورتی که نمی‌توانید به‌صورت حضوری در کلاس شرکت کنید حداقل به‌صورت غیرحضوری از وجود یک استاد استفاده كنيد.
گاهی افرادی که مثلاً ۱۰ تا ۱۵ جزء حفظ کرده‌اند و شرکت در کلاس برایشان سخت می‌شود با خود فکر می‌کنند دیگر نیازی به شرکت در کلاس حضوری حفظ ندارند در صورتی که ۲ عامل خیلی مهم وجود دارد که ضرورت مراجعه به استاد را نشان می‌دهد:
نکته اول «الزام‌آور بودن کلاس حضوری با استاد» چرا که شما زمانی که به خودتان متکی هستید، ممکن است برنامه کاری خود را بنا به دلایلی انجام ندهید و با خود بگویید که فردا جبران می‌کنم ولی وقتی‌که با یک استاد همراه باشید شما ملزم می‌شوید که برنامه کاری خود را سروقت انجام دهید.
نکته دوم «وجود حمایتگر یک استاد توانمند» با توجه به اینکه حفظ قرآن یک دوره یک تا چندساله بوده، طبیعی است که گاهی مشکلات متفاوتی در مسیر ایجاد شود؛ ممکن است در راه حفظ خسته و دلسرد شوید و یا انگیزه‌تان را از دست بدهید یا هر اتفاقی ديگري پیش بیاید.
یک استاد خوب می‌تواند با برنامه‌ریزی و همراهی متناسب با شرایط پیش‌آمده از افتادن شما در ورطه ریزش‌های کلاس حفظ قرآن جلوگیری کند و با شما حفظی مسلط و خاطراتی خوب حافظ قرآن کریم شده و با این دوران خداحافظی کنید.
ایکنا: منظور از داشتن طرح مناسب برای یک حفظ چیست؟
نجفی: هر کسی به فراخور وضعیت و حوصله‌ای که دارد، سن، وقت و حافظه‌ای که دارد طرح مناسب حفظ خود که در چند سال می‌تواند حافظ شود، را انتخاب کند.
ایکنا: هدف‌گذاری حفظ چگونه باید باشد؟ توصیه شما چیست؟
نجفی: حافظ باید هدف‌گذاری کرده و برای خود اهداف کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت تعریف کند. از ابتدا روی حفظ کل تمرکز نکنیم چرا که وقتی می‌بینیم این هدف دور هست و به آن دیرمی رسیم، دچار سرخوردگی شویم.
می‌توانیم برای اهداف کوتاه‌مدت حفظ هر جزء، هدف میان‌مدت اول پنج جزء، میان‌مدت دوم ده جزء، میان‌مدت سوم پانزده جزء را برای خود در نظر بگیریم. با رسیدن به هر کدام از این اهداف انگیزه بیشتری پیدا می‌کنیم تا به حفظ کل برسیم ضمن اینکه قرار نیست همه حافظ کل بشوند. چرا که آب دریا را اگر نتوان کشید، پس به‌قدر تشنگی باید چشید.
ایکنا: ارتباط آموزش حفظ با روخوانی و روان خوانی آیات قرآن چیست؟
نجفی: آشنایی با روخوانی حفظ قرآن کریم یکی از پیش‌نیازهای حفظ قرآن کریم است. گاهی کسی که در روخوانی قرآن مشکل‌دارد برای مثال چندین اشتباه اعرابی دارد؛ در این صورت حتماً محدوده‌ای که می‌خواهید حفظ کنید را چندین بار با نوار آموزشی گوش کرده و هم‌زمان از روی قرآن نگاه و هم تکرار کنید تا قبل از حفظ جدید اشکال برطرف شود؛
گاهی اشتباه‌ها با اکتفا به استماع نوار برطرف نمی‌شود چرا که فرد با مباحث روخوانی آشنا نیست. در این موارد بهتر است که یک دوره روخوانی را در یک مؤسسه به‌صورت حضوری نزد یک استاد و یا با سی‌دی‌های موجود در بازار طی کند تا اشکالات روخوانی به حداقل برسد زیرا اگر در حفظ اولیه کلمه‌ای را اشتباه حفظ کنید غالباً آن حفظ اشتباه به‌سختی از بین می‌رود.
ایکنا: آیا یک حافظ باید به‌طور کامل به قواعد تجویدی آشنا باشد؟
نجفی: اگر چه تسلط بر تجوید قبل از شروع به حفظ قرآن یکی از نکات مثبت و با ارزش است اما به‌عنوان یک پیش‌نیاز اصلی برای حفظ قرآن نیست و قرآن آموز می‌تواند با برنامه‌ریزی مناسب در کنار حفظ قرآن به‌تدریج به این مهارت نیز دست یابد.
ایکنا: ملزومات موردنیاز برای یک حفظ منسجم چه مواردی باید باشد؟
نجفی: از جمله این موارد می‌توان به داشتن قرآن مناسب برای حفظ، نوار ترتیلِ مناسب، ترجمه و تفسیرِ مناسب، مکان و زمان مناسب برای حفظ و حفظ خصوصی یا عمومی اشاره کرد.
ایکنا: شرایط یک قرآن مناسب برای حفظ چگونه باید باشد؟
نجفی: با توجه به اینکه حافظ قرآن باید برای هر صفحه از این مصحف شریف صفحه‌ای کاملاً منطبق بر آن در ذهن داشته باشد و آیات را از روی آن تلاوت کند، داشتن قرآن مناسب توصیه می‌شود.
در حال حاضر براساس علم روانشناسی و تجربه بهترین قرآن موجود قرآنی با قطع وزیری معمولاً ۲۳×۱۷ و یا قطع رقعی معمولاً ۲۱×۱۴، است چرا که در قرآن کوچک‌تراز رقعی یا بزرگ‌تر از اندازه‌ی وزیری، عکس‌برداری ذهنی به‌سختی انجام می‌شود و ذهن دچار سردرگمی خواهد شد.
همچنین قرآن باید ۱۵ سطری به خط عثمان طه، بدون ترجمه، بدون حاشیه به رنگ زمینه ملایم مانند سبز یا آبی کمرنگ بدون برجسته کردن هیچ کلمه‌ای با رنگ‌های مختلف مثل «ربّ» و «اللّه» که در برخی قرآن‌ها رنگی است، خود حافظ هم نباید هیچ علامت و یا نوشتاری را داخلِ صفحات قرآن انجام دهد.
استفاده از دو یا چند قرآن با طرح‌های مختلف و یا داشتن دویاچند قرآن دقیقاً هم‌شکل، اما با سایزهای مختلف، استفاده از موبایل، تبلت یا نرم‌افزارهای قرآنی برای حفظ و مرور آیات توصیه نمی‌شود چون حافظه تصویری مناسبی شکل نمی‌گیرد و ما آن احساس انسی که نسبت به خود مصحف قرآن داریم را نخواهیم داشت.
ایکنا: برای حفظ قرآن استفاده از صوت ترتیلِ مناسب اساتید را پیشنهاد کردید؟ دلیل آن چیست؟ شما کدام اساتید را پیشنهاد می‌کنید؟
نجفی: بهترین راه این است که ویژگی‌های نوار ترتیل اساتید مختلف را از نظر ویژگی‌هایی مانند تجوید، صوت و لحن، وقف و ابتدا و زمان بررسی کنیم، سپس از بین آنها بهترین‌ها را انتخاب کنیم. اساتیدی چون «استاد منشاوی»، «استاد پرهیزگار»، «سعدالغامدی»، «استاد سعیدیان» و «استاد صیاف‌زاده» را می‌توان برای این منظور پیشنهاد کرد. حافظان می‌توانند بعد از انتخاب نوار ترتیل یکی از اساتید بر حسب سلیقه شخصی، به نوای ترتیل آن استاد گوش کنند.
ایکنا: اهمیت توجه به ترجمه و تفسیرِ مناسب برای یک حفظ منسجم چیست؟
نجفی: یکی از نکات مهمی که مورد غفلت برخی از حفاظ عزیز واقع می‌شود مطالعه تفسیر آیات است. اگر حافظ قرآن فقط به حفظ الفاظ بپردازد به هدف انس با قرآن، فهم معارف آن و عمل به فرمان‌ها آن دست پیدا نخواهد کرد اما ترجمه به‌تنهایی هم نمی‌تواند معنای روشن و واضحی از آیات را در ذهن ایجاد کند.
از آنجا که حفاظ غالباً کنار انجام برنامه روزانه حفظ قرآن فرصت کمی دارند بنابراین بهترین پیشنهاد کتاب ۵ جلدی برگزیده تفسیر نمونه‌ی آیت‌الله مکارم شیرازی است؛ از ویژگی‌های این کتاب داشتن نثری ساده و روان، متن داستان‌وار، مطالب قابل‌فهم بدون نیاز به مربی، اختصار به‌گونه‌ای که برای هر صفحه حفظی ۶ یا ۷ صفحه توضیحات داده است و اینکه این تفسیر به شکل‌های مختلف چون کتاب چاپی، صوتی و یا به‌صورت نرم‌افزارهای قابل‌استفاده در کامپیوتر و گوشی‌های همراه در دسترس همگان قرار دارد.تفسیر مبین استاد بهرام‌پور نیز مناسب و خلاصه است و می‌توان از آن برای بزرگ‌سالان استفاده کرد؛
اما در مورد کودکان نیازی به آموزش ترجمه یا تفسیر نیست چون تفسیر برخی آیات مناسب سن آنها نیست و نمی‌توان در یک صفحه، تفسیر برخی آیات را کاملاً برای آنها توضیح داد و از برخی آیات رد شد پس مربی می‌تواند تفسیر مناسب را مطالعه کرده سپس از هر محدوده حفظی یک یا دو نکته اخلاقی و کاربردی به آنها بیاموزد.
ایکنا: مکان مناسب برای حفظ چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟
نجفی: انتخاب مکان حفظ کاری شخصی است. بعضی افراد در جاهای خلوت می‌توانند کارهای قرآنی خود را انجام دهند، بعضی‌ها در جاهای شلوغ.
به‌هرحال نکته مهم برای داشتن یک مکان مناسب برای حفظ این است که بهترین تمرکز در کنار حفظ نشاط کامل را در آن مکان حافظ داشته باشد.
ایکنا: زمان مناسب برای حفظ چه زمان‌هایی است؟
نجفی: از نظر علمی و دینی، صبح‌ها بهترین زمان برای انجام کارهای ذهنی است ولی به این شرط که سبک زندگی مناسبی هم داشته باشیم؛ بنابراین با توجه به سبک زندگی که دارید، باید به ساعت بیولوژیک بدنتان توجه کنید مثلاً یکی دو هفته بعدازظهر حفظ کنید، یکی دو هفته هم شب‌ها؛ سپس ساعت‌ها را یادداشت و با بررسی کیفیت هر کدام که در چه ساعت‌هایی، در چه شیفتی، در چه حالاتی حفظتان راحت‌تر، با آرامش و تمرکز بیشتر، با قوت و تسلط و دقت بیشتری انجام‌شده است تا آن زمان را به حفظ جدید اختصاص دهید.
نباید با حالت خستگی یا خواب‌آلودگی حفظ انجام شود. البته نباید این موضوع را بهانه کرد.همیشه حواسمان باشد که این نشاط جزء ضروریِ برنامه‌های قرآنی و مذهبی هست.
بعضی‌ها از صفحات زیاد خسته می‌شوند، از یک ساعت پشت‌سر‌هم کار کردن، هیچ ایرادی ندارد یک ربع، بیست دقیقه به فراخور حالتان کار کنید، یک‌فاصله‌ای بدهید، یک کار دیگری انجام بدهید یا در سه شیفت صبح، عصر و شب برنامه‌ریزی کنید؛ بنابراین انتخاب زمان مناسب برای کارهای حفظی بسیار مهم است ولی نمی‌شود ساعت خاصی را مشخص کرد، چون سبک زندگی افراد با هم فرق می‌کند پس هرکسی به فراخور حالش باید بهترین وقت را انتخاب کند.
ایکنا: به‌عنوان آخرین سؤال حفظ را باید به‌صورت خصوصی انجام داد یا عمومی و دسته‌جمعی؟
نجفی: اصل انجام امور حفظ یک کار فردی است یعنی قرآن‌آموز باید به‌تنهایی حفظ کند، به‌تنهایی مرور کند؛ تنها یک مباحثه است که نیاز به فرد دیگری ایجاد می‌کند اما باید در جمع تحویل داده شود.
حس رقابت، نشاط تجربه موقعیت‌های مختلف. استفاده از تجربه هم‌کلاسی‌ها. پیدا کردن هم مباحثه یک سطح. اثر تشویق، احساس توانمندی واقعی، انگیزه بیشتر، همه در جمع بیشتر معنا پیدا می‌کند.
ادامه دارد...
خبرنگار: رقیه ملاحسنی
منبع: ایکنا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۶۳۷۴۸۲۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
قرآن؛ کتاب زندگی/ قرآن، نور و رحمت و هدایت به سوی خیر و سعادت است
به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای زنجان؛ محفلی از جنس نور که تلاوت قرآن در آن دل ها را جلا می دهد.
کد ویدیو دانلود فیلم اصلی
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت