تاملی در لایههای تجمعات اخیر و چند نکته برای مواجهه
تاریخ انتشار: ۱۲ دی ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۶۳۹۵۷۲۳
به گزارش ایسکانیوز، در لایهبندی جمعیتی در ناآرامی‌های اجتماعی، از چهار لایه یا گروه نام برده‌‌اند؛
1 در مرکز جمعیت، هسته‌ی معتقدان و متعهدان به حرکت قرار دارند. این‌ها انگیزه زیادی (و گاه بسیار افراطی) برای مشارکت در ناآرامی دارند و اغلب، گروه بسیار محدودی هستند. احتمالا سیاسی‌ترین بخش جمعیت را نیز همین‌ها تشکیل می‌دهند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
2 لایه دوم را گروندگان به حرکت می‌توان نامید؛ این بخش از جمعیت با مشاهده اوضاع و در معرض پیام‌های رهبران و مبلغان حرکت، قرار گرفته و به آن می‌پیوندند.
3 لایه سوم را همراهان حرکت تشکیل می‌دهند. این‌ها کسانی هستند که بی‌آن‌که الزاما با مقاصد و انگیزه‌های هسته‌ی اصلی موافق باشند، اهداف خاص خود را که احیانا هم‌سوی با آن مقاصد است، دنبال می‌کنند.
4 سرانجام، لایه آخر را تماشاچیان شکل می‌دهند که چه با انگیزه کنجکاوی و چه با انگیزه تنوع‌طلبی و مانند این‌ها وارد جمعیت شده‌اند.
آنچه اکنون در تهران و شهرهای بزرگ و کوچک رخ داده را می‌توان اینگونه بر اساس لایهبندی فوق تشریح کرد؛
1 محوری‌ترین شعارهای سرداده شده در تجمعات نهم دی‌ماه و روزهای بعدش، در ضدیت با نظام و انقلاب بود. این یعنی لیدرهای اصلی که در واقع همان لایه مرکزی محسوب می‌شوند، گرایشاتی کاملا مغرضانه دارند. لایه نخست این تجمعات، به صورت اعتقادی، مخالف نظام هستند. مطالبات اقتصادی برای این گروه موضوعیت ندارد کما اینکه در سال 88 نیز، مساله سلامت انتخابات موضوعیتی برای آنان نداشت.
2 لایه دوم آنچه در نهم دی‌ماه و روزهای بعدش رخ داد، گروندگان به لایه نخست بودند؛ کسانی که با دعوت لیدرهای تجمعات در عرصه میدانی و مجازی، احساس همدلی کرده‌اند. این لایه هم، جایگاه خود را در ضدیت با نظام تعریف می‌کند و اگرچه شدت مطالبات اقتصادی برایش پررنگ‌تر از گروه نخست است اما هم‌چنان ضدیتش با نظام از دریچه اعتقاد و سیاست است و کنش خود را ذیل ابتکار عمل گروه نخست قرار داده است. مشخصا آمدنیوز بر این لایه اثر قابل توجهی داشته است.
3 لایه سوم، گستره‌ی متنوعی دارد از جمله ناراضیان از وضعیت اقتصادی کشور. شدت کنش‌های اینان در تجمعات، کمتر بوده اما همراهی‌شان با دو لایه دیگر در قالب تجمعات بر این باور صورت گرفته که نظام، تحت فشار ناچار به اصلاحاتی در عملکرد اقتصادی‌اش خواهد شد. در میان اینان، حتما معتقدان به نظام هم حضور دارند که درد نان، آن‌ها را شاید با شرمندگی در صف ضدانقلاب قرار داده. شدت کنش‌های اینان، به عوامل متعددی بستگی دارد از جمله شیوه برخورد سخت و اقناعی نظام. حساس‌ترین گروه به لحاظ نحوه مواجهه با تجمعات، این لایه است.
4 مطالبات لایه چهارم اساسا هم‌گرایی اعتقادی، سیاسی و اقتصادی قابل توجهی با لایههای دیگر ندارد. اینان یا از سر کنجکاوی به تجمع آمده‌اند، یا در پی کسب پرستیژند.
هرقدر واکنش‌های نظام به این تجمعات، دقیق و جامع بوده و هزینه‌های مشارکت را هوشمندانه بالا برد، ریزش جمعیت لایه‌ها از بیرونی‌ترین آن‌ها آغاز و شدت می‌گیرد. تا کنون نیز اینگونه شده است.
طبیعی است که نظام باید به صورت مشخص به مطالبات اقتصادی لایه سوم پاسخ داده و همراهی آن‌ها با دو لایه دیگر را مانعی برای تحقق این مطالبات معرفی کند تا جداسازی این لایه از لایههای دوم و اول، عمیق‌تر و بلندمدت‌تر باشد. البته همه می‌دانیم که پاسخ موثر به مطالبات اقتصادی، زمان‌بر است اما قطعا باید پاسخ‌های کوتاه‌مدت به اینان داد.
در صورتی که لایه سوم، پاسخ نسبتا قانع‌کننده‌ای برای مطالبات اقتصادی خود نگیرد، امکان نزدیک‌تر شدن بخشی از آن به لایه دوم بیشتر خواهد بود و این یعنی خسران بزرگ. البته جداسازی لایه سوم، به اقتصاد محدود نمی‌شود و هزینه‌های ذهنی همراهی با دو لایه دیگر که با اصل نظام مخالفند نیز باید در دستور کار رسانه‌ای قرار گیرد که به صورت مشخص رسانه ملی از نهم دی به این سو، چنین می‌کند.
دو لایه نخست و مشخصا لایه مبتکر اول، برخوردهای امنیتی‌تر را طلب می‌کند با این ملاحظه که این برخوردها، زمینه‌ساز همراهی لایه سوم و حتی چهارم با آن‌ها نشود. لذا می‌توان نتیجه گرفت برخورد قاطع با این گروه، اگر تجمعات هم‌چنان ادامه یابد، امری ظریف است. بهترین شیوه، به نظر بالا بردن هزینه‌های ذهنی و پاسخ‌های کوتاه مدت اقتصادی برای ریزش لایه سوم از تجمع است تا زمینه‌ی برخورد قاطع با دو لایه نخست در کف میدان، فراهم شود، البته طبیعی است که این گزاره مشروط به موارد متعددی است.
نویسنده: سعید ساسانیان
ناآرامی‌های اجتماعیمنبع: ایسکانیوز
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.iscanews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسکانیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۶۳۹۵۷۲۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
گفتمان «شهر زندگی» نظام معنایی را منظم می‌کند
عضو هیئت علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه اصفهان گفت: گفتمان «شهر زندگی» رقیبی برای موضوع یا برنامه‌ای نیست، این گفتمان چتری است تا نظام معنایی را منظم کند، در ادامه و ذیل این گفتمان، برنامه‌ها هم می‌تواند اجرایی و عملیاتی شود.
به گزارش خبرگزاری ایمنا احمد مهرشاد امروز _چهارشنبه دوازدهم اردیبهشت_ در هشتمین نشست شهراندیشان با موضوع تبیین گفتمان «اصفهان من شهر زندگی» اظهار کرد: وضعیت اصفهان همچون دیگر فضاهای موجود در کشور و جهان نشان می‌دهد که مشکلات ما پیچیده‌تر و سرمایه‌ها هم محدود شده است.
وی با اشاره به توجه به دو مقوله تمرکز و دقت برای هزینه کردن سرمایه‌ها گفت: گفتمان امری بدیهی است که همه ذیل آن گفتمان، فکر، زندگی و عمل می‌کنند.
عضو هیئت علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه اصفهان با بیان اینکه جامعه بدون گفتمان باقی نمی‌ماند گفت: یکی از فرم‌های شکل‌گیری گفتمان، طراحی شعاری است که جامعه نسبت به آن اجماع پیدا کند و در نهایت آن شعار به دستمایه اولیه برای شکل گیری گفتمان تبدیل می‌شود.
مهرشاد با بیان اینکه این دوره مدیریت شهر با شعار اصفهان من شهر زندگی آغاز به‌کار کرد، افزود: در آغاز این پژوهش واژگان و زمینه‌های موجود در فضای ادبیات شهری مانند شهر اسلامی، شهر همگرا، زیست پذیری و شهر زندگی مورد بررسی قرار گرفت، در نهایت به این نتیجه رسیدیم که زندگی مفهومی است که امکان اجماع گفتمانی دارد.
عضو هیئت علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه اصفهان با اشاره به انجام مصاحبه با مدیران و صاحب نظران، کد گذاری منابع، بررسی استاد مختلف، مطالعات مدیریت دانش، آمارنامه و اطلس شهر، مصاحبه با شهردار و معاونان و در مجموع انجام ۸۰۰ نفر ساعت کار پژوهشی گفت: روش علی_ لایه‌ای در طراحی گفتمان شهر زندگی استفاده شد، در این راستا عناوین اصلی بین همه ما باید مشترک شود تا بتوان آن را حل کرد.
وی ادامه داد: در مرحله دوم واکاوی، سنجش و شاخص سازی انجام شد، در این راستا وضعیت امروز اصفهان و بررسی نسبت مفهوم زندگی با مسأله را در دستور کار قرار دادیم.
مهرشاد با اشاره به بازبینی و اصلاح استعاره‌ها و تحلیل محتوای کیفی افزود: بر اساس مطالعات وضعیت موجود اصفهان نشان می‌دهد که شاخص زیست‌پذیری اصفهان پایین است و در کنار آن هم احساس زیست‌پذیری نیز در رده پایین قرار دارد؛ گاهی شاخص نگرانی جامعه به لحاظ زیست‌پذیری بیشتر از آمارها است.
عضو هیئت علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه اصفهان با تاکید بر اینکه یکی از معانی شهر زندگی، شهر قابل زیست است، گفت: هنوز الگوی شهرسازی برای دشت پر خطر فرونشست را طراحی نکردیم، قوانین شهرسازی بر اساس این مخاطرات پیش‌بینی نشده است.
وی با تاکید بر اینکه واگرایی سیستمی و گسست اجتماعی موجب زیست‌پذیری کم می‌شود و حتی احساس آن را هم ایجاد می‌کند، تصریح کرد: یکی از نمونه‌های واگرایی سیستمی این است تا حتی زمانی که می‌خواهیم تبادل ساده داده انجام دهیم، خودش تبدیل به مسئله می‌شود، همین امر زیست‌پذیری را دچار خدشه می‌کند.
مهرشاد با اشاره به اینکه در شهر زندگی باید به‌دنبال هم آهنگی و هم‌افزایی باشیم، یادآور شد: در اصفهان اجماع گفتمانی نداریم، اگر نیروهای فعال و مؤثر در اصفهان بررسی شوند می‌بینیم که هر کدام گفتمان و رویایی را در شهر پیش می‌برند، این امر بنابر نتیجه پیمایش انجام شده، حتی به مردم هم سرایت کرده است.
عضو هیئت علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه اصفهان با بیان اینکه در لایه چهارم پژوهش به سه استعاره وضع موجود و سه استعاره وضع مطلوب رسیدیم اظهار کرد: در نگاه مردم ما، شهر مثل سرمایه‌ای است که قدم به قدم در حال از دست رفتن است، در نگاه فرهنگی _ اجتماعی یک نوع افسوس به همراه دارد.
وی گفت: مدیریت شهر در انتخاب بعضی واژه‌ها آنجا که با مردم ارتباط دارد، باید دقت بیشتری کند، برای مثال واژه آزادسازی اینگونه به ذهن متبادر می‌شود که آن ملک یا زمین در تصرف دشمن قرار دارد و واژه آزادسازی برای آن به کار می‌رود.
مهرشاد با اشاره به اینکه ما نمی‌توانیم استعاره خلق کنیم اما مواردی از استعاره را که وجود دارد بازخوانی و فراخوان می‌کنیم گفت: آنچه برای شهر به آن رسیدیم ققنوس بود، استعاره‌ای که در همه اساطیر به ویژه اسطوره‌های ایرانی وجود دارد و نماد نامیرا بودن است.
وی ادامه داد: اصفهان در تاریخ خود روزهای تلخ بسیاری دیده است اما نامیرا مانده و حتی پس از آن به شکوه رسیده است، باید بدانیم استعاره ققنوس نفی مشکل نمی‌کند بلکه می‌گوید این سرزمین، این خاک، این نظام فرهنگی به رغم مشکلات تاب آوری و ظرفیت گذار را دارد.
مهرشاد یادآور شد: روز ۲۵ آبان برای مردم اصفهان مصداق بارزی از نماد ققنوس است که در یک روز بیش از ۳۰۰ شهید را تشییع کردند، آن مراسم را در همان روز به صحنه باشکوه اعزام فرزندان خود به جبهه‌ها تبدیل کردند، در این راستا معتقدم زاینده رود هم با ققنوس نسبتی دارد، ما همچون دیگر شهرها مسیر رودخانه را نه به پارکینگ تبدیل کردیم و نه در آن ساخت و ساز انجام دادیم، زیرا به زایندگی آن ایمان داریم و می‌دانیم با اینکه مشکل دارد اما زاینده است و از دل مشکلات خودش را عبور خواهد داد.
عضو هیئت علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه اصفهان تصریح کرد: شهرداری هم اگر می‌خواهد به نیک نامی عمل کند، باید یک اسطوره برای خودش داشته باشد، که آن اسطوره می‌تواند «شیخ بهایی» باشد، شخصیتی که تدبیر و قدرت را توأمان دارد، اگر شهرداری خود را به قامت شیخ بهایی نزدیک کند تعامل مردم با این نهاد به گونه‌ای دیگر خواهد شد.
وی تاکید کرد: در حوزه شهروندان باید بازتولید هویتی را انجام دهیم، بدانیم شهر زندگی، شهر روایت مند است، در شهر زندگی به روایت‌های شهر توجه می‌شود، اول شهر را می‌خوانند و بعد می‌نویسند، زیرا در این نگاه، شهر را موجود زنده می‌دانند.
مهرشاد با بیان اینکه پروژه‌هایی نظیر ارگ جهان نما و میدان امام علی (ع) ممکن است در زمان خود طرح‌های خوبی بوده باشند اما نمادهایی از گوش ندادن به روایت شهر هستند، مدیریت شهر اگر قرار است ساخت و سازی انجام دهند یا اقدامی داشته باشد باید روایت شهر را بشنوند تا ماندگار شود.
عضو هیئت علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه اصفهان گفت: گفتمان «شهر زندگی» رقیبی برای موضوع یا برنامه‌ای نیست، این گفتمان چتری است تا نظام معنایی را منظم کند، در ادامه ذیل این گفتمان برنامه‌ها هم می‌تواند اجرایی و عملیاتی شود.
کد خبر 749848
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند