برجام چگونه زمینه اعتراضات را فراهم کرد؟

فرارو- یک وبگاه خبری آمریکایی، تاثیر برجام در ایجاد زمینه برای تجمعات اخیر را بررسی کرد.
به گزارش فرارو به نقل از وبگاه کوارتز، دونالد ترامپ از موج تجمعات اخیر برای انتقاد از برجام بهره برد. ترامپ در توئیتی مدعی شد که پول‌هایی که اوباما به ایران داده صرف "تروریسم" شده و مردم ایران "غذای اندک و تورم زیاد" دارند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

هنگامی که آمریکا در سال ۲۰۱۵ برجام را تصویب کرد، امکان حصول دسترسی ایران به ۱۰۰ میلیارد دلار در آینده، نقطه بحث‌وجدل بزرگی بود. مخالفان برجام ادعا کردند که این پول در جنگ‌های نیابتی هزینه خواهد شد. این در حالی است که موافقان توافق هسته‌ای گمان کردند که حسن روحانی به تمایل مردمی برای سرمایه‌گذاری در کشور پاسخ خواهد داد.
اوباما در سال ۲۰۱۵ درباره برجام گفت: تا حدودی به دلیل تحریم‌های ما، دولت ایران به بیش از نیم تریلیون دلار نیاز فوری دارد. از تامین مالی بازنشستگی و حقوق گرفته تا پرداخت برای زیرساخت‌های در حال فروپاشی. به همین دلیل است که بهترین تحلیل ما، انتظار دارد که بخش اعظم این پول به هزینه‌هایی اختصاص خواهد یافت که اقتصاد (ایران) را بهبود می‌بخشد و به زندگی مردم ایران سود می‌رساند.
با این حال، توافق هسته‌ای تنها بهبودی کمی را موجب شد. بسیاری از ایرانیان از دولت آمریکا و دولت‌شان ابراز ناامیدی می‌کنند.
بخشی از مشکل، به پایین بودن قیمت نفت که به سودمندترین صادرات ایران آسیب می‌زند و سرمایه‌گذاری ناچیز خارجی به دلیل تحریم‌های باقی مانده، مربوط است. فساد نیز مسئله واقعی است.
ایلان گولدنبرگ، مقام سابق در دو وزارت‌خانه دفاع و خارجه آمریکا و نیز سرپرست کنونی برنامه امنیت خاورمیانه در مرکز امنیت جدید آمریکایی، می‌گوید: توافق هسته‌ای توقعات عظیم اقتصادی ایجاد کرد که کاملا صادقانه بگویم که هرگز قرار نبود محقق شود. رفع تحریم‌ها به آن گستردگی که به مردم ایران گفته شد، نبود. فرار سرمایه خیلی آسان، اما بازگست آن خیلی آهسته است.
حتی در سال ۲۰۱۵ بسیاری هشدار دادند که تغییر سیاست تحریم‌ها، رونق یکشبه نخواهد آورد.
جک لو، وزیر سابق خزانه‌داری آمریکا مدعی شد: اقتصاد ایران از چالش‌های بزرگی همچون کسری بودجه دائمی و فساد شایع رنج می‌برد و یکی از بدترین محیط‌های کسب‌وکار در جهان است. ایران در یک حفره بزرگی است که سال‌ها طول می‌کشد تا از آن خارج شود.
مسعود نیلی، مشاور اقتصادی روحانی در همان سال گفت: رفع تحریم‌ها به ما قابلیت‌هایی می‌دهد، اما معجزه نمی‌کند. اگر ما شکاف موجود میان توقعات عامه و واقعیت را مدیریت نکنیم، ممکن است با وضعیتی مواجه شویم که از وضعیت دوران تحریم‌ها بدتر است.
امید‌هایی که درباره پایان محدودیت‌های اقتصادی وجود داشت، شاید در تظاهرات جدید نقش داشته است. گلدنبرگ می‌گوید رفع تحریم‌ها آشکار کرد که اقتصاد ایران به خوبی مدیریت نشده است.
اوباما در سال ۲۰۱۵ گفت: رهبران ایران، توقعات مردم‌شان را بالا برده‌اند که رفع تحریم زندگی آنان را بهبود خواهد بخشید. حتی ایران هم نمی‌تواند به طور کامل آن توقعات را نادیده بگیرد.
آخرین موج خشم عمومی در ایران، شاید از حالتی نشأت می‌گیرد که در آن، این توقعات مجددا توجه عمومی را بر دولت ایران متمرکز کرده است.
طنز روزگار این است که این اعتراضات ممکن است باعث شوند، ترامپ مجددا به اقتصاد ایران حمله کند. گولدنیرگ می‌گوید، ضرب الاجل ژانویه برای تمدید تعلیق تحریم‌های آمریکا علیه ایران، ممکن است فرصتی برای ترامپ باشد تا برجام را لغو کند.
گولدنبرگ با اشاره به توجه ترامپ به تظاهرات ایران، تصرح کرد: فضای کلی، احتمال فروپاشی برجام را بیشتر می‎‌کند. اگر او تحریم‌ها را مجددا اعمال کند. توافق هسته‌ای ملغی خواهد بود.

منبع: فرارو

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۶۴۴۲۵۰۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

جوهره و جنس اولیه «مشارکت» در نظام مردم‌سالاری دینی

مشارکت، فرایند نشان دهندۀ حضور مردم در صحنۀ تعیین سرنوشت عمومی و یکی از ضروری‌ترین و اساسی‌ترین بنیان‌های اجتماع و جامعه است. با مشارکت می‌شود جامعه را سر و سامان داد و بدون مشارکت جامعه بر اساس و قوام خودش قرار نمی‌گیرد.

مادۀ مشارکت ناشی از «احساس نیاز» هست. انسان‌های اولیه که جامعه را تشیل دادند احساس نیاز کردند. نیازهای آنها در زندگی انفرادی تأمین نمی‌شد و مجبور شدند تن به جامعه دادند؛ برای اینکه لذت‌ها، سودها، منافع، تکامل و سعادت آنها در جامعه تأمین می‌شد و با تعاون، همیاری و همکاری دیگران می‌توانستند نیازها و ضرورت‌های خود را تأمین کنند.

بنابراین اگر بخواهیم بحث «مشارکت» را به صورت یک فرایند ترسیم کنیم؛ مرحلۀ اول آن احساس نیاز اولیه بود که انسان‌ها به سمت جامعه بیایند. مرحله بعدی انسان‌ها نیاز به «آگاهی» دارند که چطور در جامعه نیاز آنها رفع می‌شود. چطور در جامعه با دیگران تعامل کنند تا به کمال برسند و امنیت برای آنها ایجاد و مشکلات آنها رفع شود.

وقتی انسان‌ها احساس نیاز کردند، آگاهی هم پیدا کردند و با جامعه هم وارد مشاوره و تعامل شدند، این فرایند انسان را تبدیل به شهروند می‌کند. در علوم اجتماعی می‌گویند شهروند کسی است که منزلت اجتماعی‌، جایگاه و حق و حقوقی دارد. سرویس به جامعه می‌دهد و سرویس از جامعه می‌گیرد. شهروندی در واقع مقدمه اساسی ورود به «مشارکت» هست.

بنابراین مجموعه‌ای از احساس نیاز، اراده به تأمین نیاز، حضور در جامعه، مشاوره و در واقع تأمین منافع، لذات و .... اینها همه مواد مشارکت هستند. اینها همه امور عقلی هستند. یعنی اصلاً دین هم به ما نگوید، همه انسان‌ها این را حس می‌کنند حتی اینها قبل از انبیاء هم در جامعه وجود داشته است.

خداوند طبق آیه213 سوره بقره، می‌فرماید: «کانَ النَّاسُ أُمَّةً واحِدَةً»مردم، امت واحد بودند و اختلافی نداشتند. بعد آخرهای آیه می‌گوید:«فَاخْتَلَفُوا».علامه طباطبایی(ره) «فاختلفوا» را به اول آیه می‌چسباند، می‌گوید: «کانَ النَّاسُ أُمَّةً واحِدَةً فَاخْتَلَفُوا» یعنی بعد اختلاف کردند. عمده دلیل اختلاف انسان‌ها این سه چیز است؛ ثروت، قومیت، سیاست یا قدرت.

قرآن می‌فرماید وقتی اختلاف شد ما انبیاء را مأمور کردیم که رفع اختلاف کنند. به انسان‌ها یاد بدهند که چگونه از مواهب طبیعی، از لذت‌ها و منافع و سودمندی‌ها استفاده کنند تا به کمال برسند.«فَبَعَثَ اللَّهُ النَّبِیِّینَ مُبَشِّرینَ وَ مُنْذِرین» بهشت و جهنم و خوبی و بدی و ارزش‌ها را به آنها یاد بدهند و اینکه سر ثروت باهم مشکل پیدا نکنند. بنابراین مشارکت به لحاظ دینی هم یک امر ضروری است، همانطوری که به لحاظ عقلی ضروری است. در واقع عقل و دین مبنای فکری ما هستند تا به مقوله مشارکت توجه کنیم.

من برای اینکه مبنای دینی بحث تقویت شود، به چند آیه معروف از قران اشاره می‌کنم:«قُلْ إِنَّما أَعِظُکُمْ بِواحِدَة أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنی‏ وَ فُرادی» مردم برای خدا قیام کنید به صورت جمعی یا اگر نشد فردی. اما اول جمعی را می‌گوید؛ جمعی یعنی مشارکت.

آیه دیگری که به مشارکت تأکید می‌کند می‌فرماید که «وَ لْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَی الْخَیْرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ» امت در اینجا یعنی اجتماع هماهنگ، همسو، همفکر و یک جمع. به صورت جمع وارد مشارکت و اصلاح اجتماعی شوید. دعوت به خیر کنید، امر به معروف و نهی از منکر کنید.

خداوند در آیه دیگر می‌فرماید«إِنَّ اللَّهَ لا یُغَیِّرُما بِقَوْمٍ»، هیچ قومی و جمعیتی جامعه‌ای را تغییر نمی‌دهد مگر این که خواست و اراده آنها باشد. نمی‌گوید بعضی از افراد بخواهند یا حکومت یا رهبران آنها بخواهند. «حَتَّی یُغَیِّرُواما بِأَنْفُسِهِم‏» یعنی همه آنها اراده تغییر داشته باشند، همه آنها در تغییر مشارکت کنند.

این که رهبری می‌فرماید که امسال سال تولید ملی و مشارکت مردم هست، چه کسی باید این مشارکت را در مردم ایجاد کند؟ اگر مردم در صحنه نیایند یا منفعل و بی‌تفاوت شوند آیا دولت باید زمینه را فراهم کند یا رهبران و نخبگان جامعه باید این کار را بکنند؟

در میان بنی‌اسرائیل، وقتی حضرت موسی(ع) مبعوث شد که 70سال از چالش آنها با فرعون گذشته بود، حضرت مبارزه می‌کند ومی‌جنگد و برای قوم خود تبلیغ می‌کند؛ تبلیغ حضرت موسی برای چیست؟ برای این که زمینه مشارکت فراهم شود.

خداوند یکی از بهترین بندگان خود یعنی حضرت موسی را فرستاده تا کمک‌شان کند. به وسیله حضرت موسی رود نیل شکافته شد و آنها عبور کردند و حکومت تشکیل دادند؛ یعنی مردم در کار مشارکت کردند. در این داستان یک جاهایی از مردم تعریف و جاهایی انتقاد می‌کند. انتقاد می‌کند که چرا در تعیین سرنوشت مشارکت نمی‌کنید؟ چرا موسی را تنها گذاشتید؟

یک وقتی هست ما قبل از دولت هستیم. یعنی اجتماع تشکیل شده است، جامعه وجود دارد اما دولت نداریم یا دولت مطلوب و دولت اسلامی نداریم؛ مثل زمان شاه. این جا چه کسی باید مردم را مشارکت بدهد؟ چه کسی باید آن جنس اولیه مشارکت را فراهم کند؟ این جا هست که نقش رهبران، نقش بزرگان و عالمان برجسته می‌شود.

لذا در شرایطی که جامعه اهل مشارکت نیست خداوند می‌فرماید که یکی از راه‌های اصلی آن این هست که ما نخبگان، بزرگان، انبیاء و اولیاء خود را فرستادیم تا زمینۀ مشارکت را ایجاد کنند و انبیاء هم همین کار را کردند. در دوره عصر غیبت هم مخصوصاً در زمان شاه چه کسی باید این کار را می‌کرد؟ در این دوره هم امام راحل در ادامه انبیاء و اولیاء وارد آگاهی‌بخشی و زمینه‌سازی برای حضور مردم شد. امام راحل نظرش بود که مردم باید پای کار بیایند و مشارکت کنند. مردم باید بیایند حکومت را تغییر بدهند، مردم باید سرنوشت خود را تعیین کنند.

زمینه‌سازی برای مشارکت یکوقت قبل از تشکیل دولت است، مثل قبل از انقلاب و یکوقت برای بعد از تشکیل دولت است مثل الان . وقتی دولت اسلامی داریم چه کسی باید زمینه مشارکت را فراهم نماید ؟ آیا منظور رهبری این بود که دولت این کار را بکند؟ رهبران جامعه بیایند این کار را بکنند؟ مثل ما قبل اجتماع و ما قبل دولت، یا اینکه خود مردم قیام به این کار کنند؟

برای مشارکت جامعه اولین وظیفه بعد از تشکیل دولت و حکومت اسلامی وظیفه دولت اسلامی هست که با کمک نخبگان و فعالان جامعه، بستر مشارکت را فراهم کند. یعنی اولین کاری که الان می‌شود برای فعال‌سازی جامعه انجام داد، دولت شروع کند شرایط را فراهم کند. یعنی موفقیت‌ و کارآمدی خود را بالا ببرد، اقتصاد، سیاست، فرهنگ و.... را درست کند.

الان موشک‌های ایران اسلامی در گوشه و کنار به سمت نقطه اسرائیل در حرکت هستند. این روزها خبری را دیدم که چینی‌ها سفارش پهباد و روس‌ها سفارش موشک بالستیک از ایران داشته‌اند؛ این یعنی مشارکت فعال. ما جزء فروشندگان تسلیحات در دنیا مطرح هستیم و اینها نشان می‌دهد که اگر ما زمینه‌های مشارکت، حضور و فعالیت را آماده کنیم می‌توانیم نقش‌آفرین و تأثیرگذار باشیم. دراقتصاد، در اخلاق وحوزه‌های دیگر هم باید به همین شکل باشیم.

خداوند می‌فرماید«وَ لْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَی الْخَیْرِ» آن امت، نخبگان جامعه هستند. دولت این نخبگان را به میدان بیاورد و با کمک آنها آگاهی‌بخشی و آماده‌سازی کند و جامعه را به سمتی ببرد که «تَعاوَنُوا عَلَی الْبِرِّ وَ التَّقْوی‏» مسئولیت اجتماعی برای جامعه ایجاد کند. اینها به شرایط و زمینه‌سازی نیاز دارد که همه عواملی که تأثیرگذارهستند باید این کار را بکنند.

برای ایجاد مشارکت در جامعه باید انسجام اجتماعی، وحدت و عقلانیت ملی شکل بگیرد. استدلال‌ها برای جامعه و مردم معقول و منطقی باشد و رفتارها، کردارها و گفتارها باید توجیه شوند. جامعه باید به لحاظ سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اخلاقی، معنوی واخلاقی احساس آرامش کند. اگر احساس آرامش بوجود آمد؛ جوهره و جنس اولیه مشارکت در نظام مردم‌سالاری دینی فراهم می‌شود.

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1903733