به نقل از «شبستان»

ضرورت ارائه روش‌شناسی علم اسلامی در عصر حاضر

تاریخ انتشار: ۱۹ دی ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۶۵۰۲۲۳۸

خبرگزاری شبستان: ارائه روش شناسی علم اسلامی که بتوان بر اساس آن به تولید و ارزیابی علم مورد نظر دست یافت، باید کانون اصلی تحول و تکامل اسلامی در عصر حاضر باشد.

به گزارش خبرگزاری شبستان به نقل از طلیعه، از دهه ۱۹۷۰ میلادی موج احیاگری جدیدی در جهان اسلام ظهور پیدا کرد. این جریان احیاگرانه بیش از آنکه بر فعالیت در سطوح سیاسی و یا احزاب و جمعیت ها تمرکز داشته باشد بر فعالیت های فکری و تلاش های علمی تاکید و تمرکز داشته است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

دغدغه متفکران مسلمان در نهضت جدید پاسخی به بحران علوم انسانی در جهان اسلام و مواجهه با علوم انسانی غربی در سطوح کلی آن بود. با وجود این در شکل خاص آن هر کدام از این دانشمندان تلاش داشتند تا با توجه به توانایی و تبحر خاص خود در حوزه خاصی از علوم انسانی فعالیت کنند و مدلی اسلامی از این علوم را ارائه دهند.

 

زمینه های اجتماعی جریان های اخیر در علوم انسانی اسلامی

 

نگاهی به وضعیت جهان اسلام در سده های اخیر نشان دهنده عمق دشواری ها و ضعف ها و عقب ماندگی هایی است که بر امت وارد شده است.این مسائل را نمی توان به راحتی برای پیروان دین اسلام توجیه کرد. نهضت سید جمال هر چند به دنبال اصلاح این امر بود اما به دلایلی نتوانست به اهداف خود دست یابد چرا که سیدجمال می کوشید تا وضعیت اصلاح امور را بیشتر از همه در سطوح سیاسی انجام دهد.

 

ریشه اساسی ضعف ها و مشکلات جهان اسلام مرتبط با ضعف و رکود در حوزه دانش و معرفت بود و راه نجات امت نیز در بنیان گذاشتن مبانی و روش معرفت اسلامی بود.

 

ظهور جریان های فکری غالب

 

همزمان با جریان های فکری در خارج از ایران در داخل کشور و با شکل گیری نظام جمهوری اسلامی مجموعه هایی تلاش داشتند تا فرآیند اسلامی سازی علم و دانش را انجام دهند یا مدلی از علم اسلامی را ارائه کنند. مانند فرهنگستان علوم اسلامی، دانشگاه باقرالعلوم(ع) و امام صادق(ع) و …در خارج از ایران نیز شبکه وسیعی از نخبگان در پی ارائه مدل هایی از علم اسلامی بودند. با توجه به زمینه های اجتماعی نهضت جدید فکری طبیعی باید تحولی در علوم انسانی شکل بگیرد. در میان فعالیت های زیاد اندیشمندان خارج از کشور چند جریان فکری اعتبار بالایی داشتند:

 

جریان فکری اسلامی سازی دانش

 

جریان فکری اجتهاد اسلامی

 

جریان فکری علم مقدس

 

جریان فکری علمی بودن قرآن

 

جریان فکری پارادایم جهانی اسلام

 

نهضت سیدجمال به عنوان نخستین نهضت احیاگری اسلامی در عصر حاضر نتوانست آن گونه که شایسته است به بسیاری از آرمان ها و اهداف متعالی خود در جهان اسلام دست یابد . پس از نهضت نخست احیاگری اسلامی نهضت فکری جدید را می توان دومین نهضت اصلاحی دانست که تلاش داشت به گونه ای ناخودآگاه تلاش های نافرجام سیدجمال را با پیوستن به قافله علم، دانش و تفکر کامل کند. این نهضت در پی پاسخ به مسائلی در سطوح کلان سیاسی و اجتماعی و در ابعاد جهانی، امت اسلام را تهدید می کرد.

 

بر این اساس تلاش شد تا ضعفهای تفکر و اندیشه در جهان اسلام بر اساس آسیب شناسی انجام شده برطرف شود. در این میان جریان اسلامی سازی دانش از جریانهای فکری غالب بود که تلاش داشت حوزه دانش و معرفت را اسلامی کند.

 

جریان فکری اسلامی سازی دانش در دو جبهه شروع به کار کرد: نخست نوشتن کتاب ها و مقالاتی از سوی اندیشمندان مسلمان و انتشار آن در میان متفکران مسلمان در سراسر جهان با مضامینی چون جامعه شناسی اسلامی، علم اسلامی، مردم شناسی اسلامی، اسلامی سازی دانش و … هدف از انتشار این کتاب ها و مقالات دامن زدن به بحث علم اسلامی در سطح کلان بود و تلاش می شد تا در این تحقیقات علوم انسانی غربی از چشم انداز اسلامی بررسی شود. دومین جبهه فکری مربوط به کنگره های برگزار شده و شکل گیری مجموعه هایی چون موسسه جهانی تفکر اسلامی بود.

 

در حرکت نوین تلاش بر این بود که تولیدد علم و معرفت مبتنی بر گزاره های اسلامی و معرفت شناسی توحیدی انجام گیرد تا بتواند پاسخگوی بحران ها و چالش های پیش روی امت باشد. این جهاد فکری باید به مقابله با مجموعه ای از موانع برخیزد تا بتواند امت را از این سردرگمی نجات دهد.

 

بسیاری از اندیشمندان مسلمان در نهضت جدید به این امر توجه داشتند که در طراحی علم اسلامی، روش شناسی، اصلی بنیادین و زیربنایی است و لذا ارائه روش شناسی علم اسلامی که بتوان بر اساس آن به تولید و ارزیابی علم مورد نظر دست یافت، باید کانون اصلی تحول و تکامل اسلامی در عصر حاضر باشد. این روش شناسی باید مسیر مسیر ورود به واقعیت اجتماعی از سطوح عالی موجود در جهان بینی اسلامی را مشخص کند تا متفکر مسلمان بتواند به راحتی مسیر ورود به واقعیت اجتماعی را درک نموده و در آن طی طریق کند تا علم اسلامی تولید شود. هرچند اندیشمندان نهضت فکری جدید و به خصوص اندیشمندان جریان اسلامی سازی در حوزه قبل از روش گرفتار شدند و نتوانستند از حوزه انتزاعیات معرفتی به حوزه واقعیت اجتماعی وارد شوند.

 

منبع: محمد تقی ایمان و احمد کلاته ساداتی، کتاب روش شناسی علوم انسانی نزد اندیشمندان مسلمان (ارائه مدلی روش شناختی از علم اسلامی)، انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ۱۳۹۲.

پایان پیام/9

منبع: شبستان

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۶۵۰۲۲۳۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ارائه خدمات درمانی بهداشتی به اتباع مجاز و غیرمجاز در سیستان و بلوچستان

رئیس دانشگاه علوم پزشکی زاهدان اعلام کرد: از ابتدای سال ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۲ بیش از هزارمیلیارد ریال صرف ارائه خدمات درمانی برگشت ناپذیر به اتباع فاقد هویت در حوزه دانشگاه علوم پزشکی زاهدان شده است.

حبیب غزنوی، در نشست ساماندهی خدمات بهداشتی و درمانی اتباع خارجی گفت: علاوه بر ارائه خدمات درمانی، خدمات بهداشتی شامل مراقبت از نوزاد و مادرباردار، واکسیناسیون سرخک، فلج اطفال و مالاریا هم به صورت رایگان به تمامی اتباع مجاز و غیرمجاز ارائه می‌شود.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی زاهدان افزود: زاهدان تنها شهر کشور است که دارای مرکز تسهیلات زایمانی در حاشیه شهر برای انجام زایمان‌های بهداشتی مادران باردار اتباع است.

غزنوی خاطر نشان کرد: باتوجه به مرزی بودن سیستان و بلوچستان و قاچاق انسان، بیشترین هزینه انجام شده در سیستم درمانی مرتبط با بیماران تصادفی اتباع خارجی است.

همچنین محمد کاظم مومنی معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی زاهدان هم گفت: در حوزه دانشگاه علوم پزشکی زاهدان ۳۴ بیمار دیالیزی فاقد مدارک وجود دارند که هر کدام از این بیماران به طور میانگین ۱۳ بار در ماه دیالیز می‌شوند و هر نوبت ۱۷ میلیون ریال هزینه برای سیستم درمانی ایجاد می‌کند.

وی افزود: همچنین ۱۵۳ بیمار تالاسمی نیز در حوزه دانشگاه علوم پزشکی زاهدان وجود دارد که در ماه حدود ۲۰۰ میلیون تومان جهت درمان آنها هزینه می‌شود.

مومنی ادامه داد: صرف این هزینه‌های غیرقابل بازگشت که هیچگونه منبع جبرانی برای آن در نظر گرفته نشده است باعث شده است تا فشار اقتصادی به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی تحمیل شود.

سعیدی مدیرکل اتباع سیستان و بلوچستان نیز گفت: سیاست‌های کلی و برنامه‌هایی توسط اداره اتباع در حال انجام است و امیدواریم این برنامه‌ها کمکی به سیستم بهداشتی و درمانی کند.

احمدزاده دادیار حقوق عامه دادگستری سیستان و بلوچستان هم گفت: ارائه خدمات درمانی به اتباع خارجی در سیستان و بلوچستان روند افزایشی دارد.

وی ادامه داد: باید از کمک‌های سازمان‌های بین‌المللی برای پرداخت بخشی از هزینه‌های درمانی اتباع خارجی استفاده کنیم.

باشگاه خبرنگاران جوان افغانستان افغانستان