به نقل از «جماران»

شب‌گریزی‌ خیابان‌‌خواب‌ها‌ی پایتخت

تاریخ انتشار: ۲۳ دی ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۶۵۶۳۰۸۸

در این مطلب آمده است: از تهران که خارج می‌شوی نرسیده به جاده چالوس در همان اتوبان تهران - کرج مکانی وجود دارد به نام «مددسرای آفتاب نیلوفری»؛ جایی که پناهگاه زنان خیابان‌خواب از سوز سرماست، سرمای زمستانی که چند روزی است در آیینه تهران رخ نموده و تیر نگاهش بی‌خانمان‌ها را نشانه رفته است.
زنان خیابان‌خواب با مترو به اینجا می‌رسند اما در سوز سرمای شب این حوالی که سنگ هم می‌ترکد، باید حداقل 200 تا300متر در برهوت پیاده‌روی کنند و اگر با مشکلی روبرو نشوند بالاخره خود را به سرپناهی امن می‌رسانند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

«سیمین» مددجویی است که مامنی برای شب‌گریزی‌های پایتخت یافته است.
او به «ابتکار» می‌گوید: «دیشب که رسیدم مددسرا خیلی سرد و لباس‌هایم خیس شده بود، مجبور شدم آنها را بشورم و روی بند پهن کنم اما صبح لباس‌هایم یخ زده بود.
منتظر شدم که کمی یخ آن باز و بعد آن را در خوابگاه پهن کردم تا خشک شود. چون اطراف این ساختمان باز است سرمایش هم بیشتر است.»

خوشحالی از تیتراژ یکی از سریال‌ها
یک سوی این مددسرا سه خوابگاه است. به نظر می‌رسد خوابگاه اول زنان سرزنده است و شور خاصی را در خود جای داده، فقط 6 تا 7قدم با ساختمان اداری فاصله دارد.
اتاق‌ها در یک سالن کنار هم قرار گرفته‌اند. از ساختمان اداری که پا به بیرون می‌گذاری صدای دست‌ها و شادی‌شان به وضوح به گوش می‌رسد.
در خوابگاه که باز می‌شود بوی بدی مشام را پر می‌کند. زن‌ها به روی خودشان نمی‌آورند که مددکار و دو غریبه وارد شده‌اند. کنار هم روی تخت دوطبقه روبروی تلویزیون نشسته‌اند و از تیتراژ یکی از سریال‌ها سرخوش هستند و دست می‌زنند.
به نظر می‌رسد سن اکثرشان 35سال به بالاست. یکی‌ از آنها به دیگران اشاره می‌کند که دست نزنند اما برایشان مهم‌ نیست که شادی‌شان مشکلی ایجاد می‌کند یا نه، فقط می‌خواهند تیتراژ شاد را از دست ندهند.
آن دیگری می‌پرسد بازرس هستید؟ زن دیگری جوابش را می‌دهد و می‌گوید: خب باشند. اشکالی دارد که دست بزنیم؟
«سیمین» به مددکار می‌گوید: «من دارم می‌روم حمام.» لباس‌های زیادی زیر بغل زده و به سمت حمام می‌رود.
مددکار می‌گوید: «لباس‌هایت را نشوری. بذار بندازیم تو لباسشویی.» «سیمین» لبخندی پر از شیطنت تحویلش می‌دهد و می‌گوید: «نه، اگر بشورم باز یخ می‌زند.»
مددکار رو به من می‌کند و می‌گوید: «کارش این است که هر روز لباس‌هایش را می‌شورد. وسواس دارد و دوست ندارد لباس‌هایش را در لباسشویی بریزد.»
زنی میانسال با موهای بلوند وارد خوابگاه می‌شود.
با دستش گردنبند سفید مرواریدش را بالا می‌گیرد و با صدایی نازک سلام می‌دهد و می‌پرسد: «شما بازرسید؟» بدون آن که منتظر جوابش بماند، می‌خندد و از کنارم رد می‌شود. می‌رود و به دیگر زنانی که تلویزیون تماشا می‌کنند، می‌پیوندد.
از آنجا که بیرون می‌آیم، اگرچه هوا سرد است اما حال‌مان از بوی بد جا می‌آید. مددکار می‌گوید: «چون هوا سرد است نمی‌گذارند هواکش را روشن کنیم. می‌گویند سردمان می‌شود. به خاطر همین در خوابگاه‌ها بو می‌پیچد.»
همین توضیحات زمان پیمودن دو، سه قدم برای رسیدن به بهداری را پر می‌کند.
در بهداری دو تخت وجود دارد و یک یخچال. یکی از تخت‌ها مخصوص بانوان است و دیگری تخت بیمارستانی. اما فقط یک جعبه کمک‌های اولیه متوسط و چند وسیله بهداشتی زنان در قفسه‌های بهداری وجود دارد.

پذیرش مادران با کودکان فقط تا 6سال
بعد از بهداری، به هال کوچکی که سه اتاق دارد وارد می‌شویم. اولی اتاق مادر و کودک است. مددجو می‌گوید: «ما کودکان را تا سن پنج تا 6سال با مادرهایشان پذیرش می‌کنیم اما سنین بالاتر را نمی‌توانیم پذیرش کنیم.»
در اتاق کودک که باز می‌شود دو سه عروسکی که به دیوار میخ شده و سه تخت یک طبقه جلوه‌گری می‌کند.
نه از تخت کودک خبری است و نه از وسایل بازی.
مددکار می‌پرسد: «اسباب‌بازی‌ها کجاست؟» مددیار می‌گوید: «جمع‌شان کردیم.»
وارد اتاق که می‌شویم سه زن در اتاق مادر و کودک هستند. زنانی که با دیدن‌مان به استقبال‌مان می‌آیند و با گرمی سلام و تعارف می‌کنند. یکی‌شان با شادی می‌گوید: «اینجا اتاق مادر و کودک است اما فعلا ما اینجاییم.» انبار لباس، خوراکی‌ها (فاسدنشدنی)، پتو، ملحفه‌ها و... کنار اتاق مادر و کودک است.
لباس‌های رنگارنگ و مختلف روی چوب لباسی کنار هم چیده‌ شده‌اند. مددکار می‌گوید: «این لباس‌ها را خیران به ما می‌رسانند. نو نیستند اما در حد نو، شسته و تمیز هستند.»
کنار انبار هم جای استراحت کارکنان مددسراست. دوباره به محوطه برمی‌گردیم. مددکار می‌گوید: «کسانی که در اتاق مادر و کودک نگهداری می‌شوند عصبی هستند. نمی‌توانند با دیگران در یک خوابگاه بمانند. ما هم آنها را در این اتاق جا دادیم.»

انجام تست ایدز از مددجویان
به خوابگاه دوم که می‌رویم مددجوی اولین تخت خیلی آرام می‌پرسد: «شما دکتری؟» پاسخ می‌دهم: «نه.» می‌گوید: «من دکتر نیاز دارم، برای همه جام.» مددکار سریع می‌گوید: «باشه می‌گوییم دکتر هم بیاید. چون مددجوی ما نیاز به چکاپ دارد.»
مددجوی دومین تخت، زنی است میانسال که به نظر بی‌هوش شده است. می‌پرسم: «نیاز به پزشک ندارد؟» مددکار می‌گوید: «نه. این خانم را گشت به اینجا منتقل کرده است. چون گشت‌ها از صبح تا شب در خیابان‌ها می‌چرخند، مددجویان خسته می‌شوند. به محض اینکه به اینجا می‌رسند، حمام می‌کنند و می‌خوابند.» و در پاسخ به این سوال که آیا پزشک مقیم دارند یا خیر؟ می‌گوید: «ما دنبال این هستیم که پزشک مقیم داشته باشیم.
در طول 5/1ماهی که اینجا را تحویل گرفته‌ایم دو بار پزشک به اینجا آمده و همه را معاینه کرده است. آذرماه هم تست HIV از مددجویان گرفتیم.»

چهار ماه است که پاکم
بعد از گذشتن از سرویس بهداشتی، وارد آشپزخانه می‌شویم. مددکار می‌گوید: «همه نوع غذایی اینجا سرو می‌شود.» آشپزخانه بزرگ و تمیز است و دیگی پر از عدسی در کنار دیوار آن روی اجاق تک‌شعله قرار دارد.
وارد حمام که می‌شویم، «سیمین» در یکی از حمام‌هاست و در همین مدت کوتاه لباس‌هایش را شسته است.
بعد از حمام وارد خوابگاه سوم می‌شویم. به گفته مددکار، قرار است اینجا به محلی برای نگهداری معتادان پرخطر یا همان DIC تبدیل شود.
بازدیدمان که به اتمام می‌رسد، همان زن مو بلوند میانسال می‌آید. باز هم گردبند مرواریدش را در هوا می‌گیرد، پشت چشمی نازک می‌کند و می‌گوید: «من چهار ماه است که پاکم.» خوشحال می‌شوم. شادی را که می‌بیند از قیافه‌ای که گرفته بیرون می‌آید و می‌خندد. به نظر می‌رسد دلگرم می‌شود.

ارائه وسائل پیشگیری به مددجویان
خروج‌مان اما با خداحافظی همراه نبود، بلکه مددکار در پاسخ به سوالاتم اطلاعات دقیق‌تری داده و می‌گوید: «زنان کمی هستند که برای گرفتن وسائل پیشگیری به ما مراجعه کنند اما چون مددجویان‌مان را می‌شناسیم به آنها آموزش داده و این وسایل را در اختیارشان قرار می‌دهیم تا از ابتلای آنها به بیماری‌های مقاربتی پیشگیری کنیم.»
از مددسرای بانوان که با 30درصد ظرفیتش فعال بود، بیرون می‌آییم. مددسرایی که مددجویانش را مجبور نمی‌کند که در بدو ورود به مددسرا ویزیت شوند و حتما استحمام کنند.
مددسرایی که در روزهای سرد هم با استقبال کمی روبروست و ظرفیت اسکان اضطراری را هم ندارد.
همراه اعضای کمیته اجتماعی شورای شهر تهران به سمت شوش و هرندی می‌رویم و مقصدمان مددسرای معروفی است که محمدعلی نجفی، شهردار تهران در اولین روزهای کارش در شهرداری و پس از آن محمدرضا عارف و محمدرضا بادامچی، دو نماینده مردم تهران در دوره دهم مجلس از آنجا بازدید کرده‌اند.
این مددسرا در یک پارک واقع شده است. از کنار چند جوان معتاد رد می‌شویم که روی صندلی‌های پارک نشسته‌اند و پایپ‌هایشان را برای مصرف موادمخدر آماده می‌کنند.
برخلاف مددسرای بانوان دسترسی به این مددسرا آسان است. با کمال تعجب در اینجا که مردان در بخش اداری پذیرش می‌شوند، پزشک حاضر است و قبل از پذیرش مددجویان معاینه می‌شوند و به محض ورود استحمام می‌کنند.
وارد مددسرا که می‌شویم شام سرو شده و چند نفری که به سفره شام نرسیده‌اند گوشه‌ای دور یک سفره کوچک نشسته‌اند و عدس‌پلو با گوشت می‌خورند.
با یکی از مددجویان که همکلام می‌شوم، می‌گوید: «من از یزد آمده‌ام تا کار پیدا کنم اما تا حالا نتوانستم.
اینجا خیلی خوب است. همه رسیدگی‌هایشان خوب است و هم کاری می‌کنند که همه کسانی که اینجا هستند با هم رفیق باشند و به هم محبت کنند.»
مردی سالمند از کنارمان می‌گذرد، یک پایش مشکل دارد. همه از هنر او در کفاشی تعریف می‌کنند، اما خودش می‌گوید: «پایم خیلی درد می‌کرد و دیگر نتوانستم کار کنم. الان یک سال است که بیکارم و مجبورم به اینجا بیایم.»

قفل هر موبایل، تبلت یا لپ‌تاپی را باز می‌کنم
70مددجو در اینجا نگهداری می‌شوند. مددجویانی که هر کدام‌شان در کار خود حرفه‌ای اما از سوی خانواده‌ رانده‌ شده‌اند. مددکار می‌گوید: «در بین مددجویان‌مان متخصصانی هستند که در حرفه خودشان رو دست ندارند.»
مردی حدودا 50ساله را صدا می‌کند. مرد جلویم می‌ایستد و می‌گوید: «هر موبایل، تبلت یا لپ‌تاپی به من بدهی قفلش را باز می‌کنم و اگر نیاز به تعمیر داشته باشد تعمیرش می‌کنم.
کارم تعمیر موبایل و لپ‌تاپ بوده.» وقتی می‌پرسم: «پس چرا اینجایی؟!» سرش را پایین می‌اندازد و زیر چشمی نگاهم می‌کند و از اصرار در مورد گفتن داستان زندگی‌اش منصرفم می‌کند.
دوباره به بخش اداری می‌رویم. مسئول مددسرا می‌گوید: «فضایی مختص شهرداری اینجاست که ما درخواست کردیم آن را به ما بدهند.
می‌خواهیم با سرمایی که در راه است امکان اسکان اضطراری 200مددجوی دیگر را هم داشته باشیم.
طرحش را ارائه و موافقت‌های ضمنی را هم دریافت کردیم اما هنوز به مرحله اجرا نرسیده است.
امیدواریم با سرمایی که در راه است، کارتن‌خوابی جان خود را از دست ندهد.» او توضیح می‌دهد: «مددجویان کار می‌خواهند تا حداقل ماهی 500 تا 600هزار تومان درآمد داشته باشند.
مدیران مددسراها این موضوع را با شهرداری مطرح کردند چراکه توانایی اشتغال‌زایی دارند اما به دلیل موقت بودن(اسکان شبانه) این اجازه به ما داده نمی‌شود.»
درحالی از این مددسرا هم خارج می‌شویم که به این فکر می‌کنم اگر صبح اول وقت به خیابان‌های پایتخت سری بزنیم باز هم معتادان و خیابان‌خواب‌هایی را می‌بینیم که بی‌اعتنا به عابرانی که با عجله خود را به محل کار خود می‌رسانند، با پتویی کهنه و نازک در خواب هستند؛ افرادی که با وجود سرمای زمستان ترجیح می‌دهند سوز سرما را به جان بخرند اما به مددسراها مراجعه نکنند؛ معتادانی که با ظاهری ژولیده چهره پایتخت را ناپسند جلوه می‌دهند.
با توجه به اظهارات رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست که در آلوده‌ترین روزهای تهران از مردم خواست تا دعا کنند باد بیاید و کمی از آلودگی تهران بکاهد، به نظر می‌رسد حالا باید دست‌های دعایمان را بالا ببریم تا مبادا سرما چنان شدت پیدا کند و بعد از آن وارونگی اتفاق بیفتد چراکه به‌طور حتم جان کارتن‌خواب‌های تهران هم به خطر خواهد افتاد.
روزنامه ابتکار
تهرام/1735**1625
انتهای پیام

منبع: جماران

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.jamaran.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جماران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۶۵۶۳۰۸۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ریتم شبانه‌روزی یا ساعت بدن چیست؟

  به گزارش تابناک، زومیت نوشت: ریتم‌های شبانه‌روزی چرخه‌هایی در بدن هستند که تقریبا در طول ۲۴ ساعت اتفاق می‌افتند. ریتم شبانه‌روزی که با نام‌هایی مانند ساعت زیستی و ریتم سیرکادین نیز شناخته می‌شود، باعث تغییرات فیزیکی، روانی و رفتاری در یک ارگانیسم می‌شوند. اگر مشکلی برای ریتم‌های شبانه‌روزی رخ دهد منجر به مشکلات سلامتی خواهند شد.

اما ریتم شبانه‌روزی دقیقا چیست و چه کاری در بدن انجام می‌دهد؟ به ریتم شبانه‌روزی، ساعت زیستی، ساعت بیولوژیکی و ساعت بدن نیز می‌گویند. ریتم شبانه‌روزی یک فرآیند طبیعی است که هر روزه در بدن تکرار می‌شود. این ریتم‌ها در تمام جهان طبیعی برای گیاهان، حیوانات و میکروارگانیسم‌ها رخ می‌دهد. این چرخه‌ها برای موجودات ضروری هستند و بدون توجه به عوامل خارجی نیز رخ می‌دهند.

گل‌های آفتابگردان از ساعت شبانه‌روزی داخلی برای دنبال‌کردن خورشید استفاده می‌کنند.

در انسان، ریتم‌های شبانه‌روزی الگوهای تقریبی ۲۴ ساعته‌ای هستند که بدن و مغز طی می‌کنند و امکان تغییراتی در حالات فیزیکی و ذهنی بدن، همراه با تغییرات خلقی و رفتاری ایجاد می‌کنند. در انسان، تقریباً هر بافت و اندامی ریتم شبانه‌روزی خاص خود را دارد و در مجموع، آن‌ها با چرخه‌ی روزانه‌ی روز و شب تنظیم می‌شوند.

چرخه‌ی خواب و بیداری یکی از شناخته‌شده‌ترین ریتم‌های شبانه‌روزی است. انسان‌ها در شب خسته می‌شوند و در طول روز بیشتر احساس بیداری می‌کنند. بیشتر افراد با شنیدن ریتم شبانه‌روزی این چرخه را به یاد می‌آورند؛ اما این ریتم‌ها فقط در مورد خواب نیستند.

نمونه‌های دیگر ریتم شبانه‌روزی در انسان عبارتند از:

فعالیت هورمونی دمای بدن هضم و متابولیسم عملکرد ایمنی   ریتم‌های شبانه‌روزی چگونه کار می‌کنند؟

ریتم‌های شبانه‌روزی فرآیندهای حیاتی هستند که برای عملکردشان به عوامل خارجی نیاز ندارند. بدن به ساعت‌های بیولوژیکی که به‌شکل طبیعی در انسان و سلول‌های آن‌ها وجود دارد، پاسخ می‌دهد و به همین دلیل به عوامل خارجی نیاز ندارد.

گفتیم که هر بافت و اندام ساعت بیولوژیکی خاص دارد. این‌ها در طول ریتم خود تعامل با پروتئین‌‌های خاص و فعالیت و سرعت آن‌ها را کنترل می‌کنند.

یک ساعت اصلی در بدن، تمام این ساعت‌های تکی را کنترل می‌کند. در انسان، ساعت اصلی ساختاری به نام هسته سوپراکیاسماتیک (SCN) است که شامل حدود ۲۰ هزار سلول عصبی است و در هیپوتالاموس قرار دارد. SCN ورودی‌های مستقیم را از چشم دریافت می‌کند.

چشم‌ها نور روز و تاریکی شب را درک می‌کنند، SCN این اطلاعات را دریافت می‌کند و به سلول‌ها می‌گوید که مطابق با آن عمل کنند. نور، ریتم شبانه‌روزی را با یک روز ۲۴ ساعته هماهنگ نگه می‌دارد.

علاوه بر واکنش‌هایی که در سلول‌ها اتفاق می‌افتد، مواد شیمیایی مغز در پاسخ به چرخه‌های روزانه تنظیم می‌شوند. این مواد شیمیایی تعدادی از عوامل بدن را تنظیم می‌کنند، مانند:

گرسنگی و اشتها درجه حرارت برانگیختگی و بیداری خلق و خو   ریتم شبانه‌روزی چه ارتباطی با خواب دارد؟

ریتم‌ شبانه‌روزی بدن، چرخه‌ی خواب و بیداری را کنترل می‌کند. نقش آن‌ها در خواب، به دلیل واکنش بدن و مغز به تاریکی است. یعنی تاثیری که می‌گذارد وقتی است که بیشتر انسان‌ها احساس خستگی می‌کنند و تمایل به خوابیدن دارند.

با تاریک‌شدن هوا، ساعت بیولوژیکی بدن به سلول‌ها دستور می‌دهد تا سرعت خود را کاهش دهند. وقتی هوا رو به تاریکی می‌رود، ملاتونین، هورمون خواب، شروع به افزایش می‌کند و باعث خواب می‌شود. ملاتونین در حدود ساعت دو تا چهار صبح به اوج خود می‌رسد، سپس تا صبح کاهش می‌یابد و باعث بیداری می‌شود.

  چه چیزی بر ریتم شبانه‌روزی تأثیر می‌گذارد؟

نور عامل بیرونی اصلی کنترل‌کننده‌ی ریتم شبانه‌روزی بدن است که آن را با چرخه‌‌ی طبیعی ۲۴ ساعته‌ی زمین هماهنگ نگه می‌دارد. نور و تاریکی بیشترین تأثیر را بر ریتم شبانه‌روزی دارند، اما غذا خوردن، استرس، فعالیت بدنی، محیط اجتماعی، دما و موارد دیگر نیز بر آن تأثیر می‌گذارد. با این حال، بسیاری از عوامل می‌تواند این روند را مختل کند.

چرخه ریتم شبانه‌روزی یک نوجوان معمولیNIGMS   چه عواملی ریتم شبانه‌روزی را مختل می‌کند؟

با اینکه ریتم‌های شبانه‌روزی به‌طور طبیعی اتفاق می‌افتند، عواملی می‌تواند بر آن تأثیر بگذارند. عوامل درونی که ریتم‌ شبانه‌روزی را مختل می‌کند می‌تواند شامل انواع ژن‌های خاص یا بیماری‌های عصبی، مانند بیماری آلزایمر باشد. اما عوامل بیرونی زیادی نیز باعث اختلال در این ریتم می‌شود.

  نور

نور نامنظم می‌تواند به‌سادگی ریتم شبانه‌روزی طبیعی را مختل کند. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) یادآور شده که ساعت شبانه‌روزی حدود دود ساعت قبل از زمان معمول خواب فرد، حساس‌تر از همیشه است. اگر فردی در این زمان در معرض نور زیاد قرار گیرد، ممکن است نیاز به خواب در او دیرتر احساس شود، بنابراین ممکن است احساس خواب‌آلودگی نکند، شب دیرتر بخوابد و صبح دیرتر از خواب بیدار شود.

در مقابل، نور زیاد در صبح می‌تواند نیاز به خواب را زودتر کند. خوابیدن در یک اتاق روشن ممکن است فرد را زودتر از زمان لازم از خواب بیدار کند و در شب، زمان خواب معمول او را تغییر دهد.

  رنگ

رنگ نورها ممکن است الگوهای شبانه‌روزی را مختل کند. CDC یادآور شده که نور با طول موج آبی قوی‌ترین تاثیر را دارد. طول موج‌های دیگر نور، تاثیر کمتری بر ساعت شبانه‌روزی دارند.

 

نورهای آبی و سفید در دوره‌های حساس روز، مانند دو ساعت قبل از خواب، می‌توانند به‌خواب‌رفتن یا خواب‌ماندن فرد را دچار مشکل کنند. منابع این نوع نور شامل صفحه‌نمایش‌های الکترونیکی در دستگاه‌هایی مانند گوشی، کامپیوتر و تلویزیون است.

  عادات خواب ناسالم

داشتن عادات خواب ناسالم ممکن است ساعت شبانه‌روزی را مختل کند. این عادات ممکن است شامل موارد زیر باشند:

بیرون رفتن دیرهنگام و زود بیدارشدن نداشتن زمان خواب مشخص خوردن و آشامیدن در اواخر شب مصرف کافئین در اواخر شب استفاده از وسایل الکترونیکی در اواخر شب انجام فعالیت‌های تحریک‌کننده‌ی ذهنی در اواخر روز داشتن درد یا ناراحتی در فضای خواب   شیفت کاری

افرادی که تا دیرهنگام یا در طول شب کار می‌کنند ممکن است دچار اختلالاتی در ریتم طبیعی شبانه‌روزی شوند. کار شیفتی با توجه به تاثیرگذاری چرخه‌های نور خورشید و تاریکی بر بدن، ریتم شبانه‌روزی افراد را تغییر می‌دهد.

  مسافرت

افرادی که مداوم در سفر هستند ممکن است در خواب و ریتم شبانه‌روزی خود دچار اختلال شوند، به خصوص اگر اغلب بین مناطق زمانی مختلف جا‌بجا شوند. این مساله که به عنوان جت‌لگ شناخته می‌شود، احساس بی‌حالی یا خستگی بدن در تلاش برای هماهنگی با تغییرات زمان و ریتم‌های جدید روز است.

  شرایط زمینه‌ای

اختلالات زمینه‌ای خواب ممکن است بر ریتم شبانه‌روزی تأثیر بگذارد، این موارد عبارت‌اند از:

سندرم تاخیر در فاز خواب: زمانی که ریتم شبانه‌روزی فرد به تأخیر می‌افتد، فرد ترجیح می‌دهد دیرتر بخوابد و صبح دیرتر و سخت‌تر بیدار می‌شود.

سندرم پیشرفت در فاز خواب: ریتم شبانه‌روزی جلوافتاده، بنابراین فرد در شب زودتر احساس خواب‌آلودگی می‌کند و صبح زودتر از خواب بیدار می‌شود.

اختلال خواب و بیداری نامنظم: فقدان ریتم منظم که به اختلال در خواب و بیداری منجر می‌شود.

اختلال خواب و بیداری غیر ۲۴ ساعته: ریتم شبانه‌روزی با یک روز ۲۴ ساعته هماهنگ نیست و در نتیجه دوره‌هایی از خواب‌آلودگی و دوره‌های بی‌خوابی ایجاد می‌شود.

 

  چگونه یک ریتم شبانه‌روزی سالم را حفظ کنیم؟

چندین فاکتور مهم برای حفظ ریتم شبانه‌روزی سالم وجود دارد. تنظیم یک زمان مشخص برای خوابیدن و بیدار‌شدن ممکن است به بدن کمک کند تا ریتم خود را با این زمان‌ها تنظیم کند. برخی افراد ساعت کوک می‌کنند تا هر روز در ساعت مشخصی از خواب بیدار شوند. این امر ممکن است به بدن کمک کند تا شب، زمانی که باید بخوابد تا صبح به‌موقع از خواب بیدار شود.

ایجاد برنامه‌ی منظم برای زمان خوابیدن و بیدار‌شدن باید شامل روزهای مرخصی و تعطیلات آخر هفته نیز باشد و در این روزها نیز رعایت شود.

نور در اختلال در ریتم شبانه‌روزی بسیار تاثیرگذار است. محدود‌کردن نور سفید و آبی دو ساعت قبل از خواب که تایم حساسی برای ریتم‌شبانه‌روزی است احتمالا به تنظیم ریتم کمک می‌کند.

سایر نکاتی که ممکن است به تقویت ریتم شبانه‌روزی سالم کمک کند، شامل موارد زیر است:

بیرون‌رفتن یا قرارگیری درمعرض نور شدید هنگام صبح اجتناب از مصرف کافئین در اواخر روز در صورت نیاز، اوایل بعدازظهر چرت کوتاه زدن اجتناب از چرت‌زدن‌های طولانی یا چرت‌زدن در اواخر روز اجتناب از وعده‌های غذایی سنگین انجام فعالیت‌های آرام‌بخش قبل از خواب، مانند مطالعه یا انجام حرکات کششی ملایم

برخی از چای‌های گیاهی یا مکمل‌های آرام‌بخش ممکن است به ایجاد حالت خواب‌آلودگی در افرادی که مشکل به‌خواب‌رفتن دارند کمک کند.

  آیا اختلال در خواب نیاز به درمان دارد؟

گاهی‌اوقات احساس خمودگی طبیعی است، اما افرادی که به‌طور منظم اختلالات خواب دارند یا احساس می‌کند ریتم شبانه‌روزی آن‌ها مشکل دارد شاید بهتر باشد با پزشک مشورت کنند.

خواب بی‌کیفیت یا بی‌خوابی ممکن است به عوارض سلامتی منجر شود، از جمله:

فشار خون دیابت یا مقاومت به انسولین وقفه تنفسی در خواب چاقی حمله قلبی سکته افسردگی و اضطراب روان‌پریشی اختلالات خلق و خو    

افرادی که برنامه‌های نامنظم دارند، مانند کسانی که مرتب سفر می‌کنند یا در طول شب کار می‌کنند، بهتر است با متخصص صحبت کرده تا اختلالات ریتم شبانه‌روزی را به حداقل برسانند.

ملاتونین ممکن است به خواب و تنظیم مجدد ریتم شبانه‌روزی کمک کند، اما استفاده صحیح از آن مهم است. قبل از استفاده از هورمون‌ها برای تنظیم چرخه‌ خواب، صحبت با پزشک ضروری است.