آصفی: برجام در خیلی عرصه‌ها موفق و در برخی عرصه‌ها هم ناموفق بود/ اروپایی‌ها به آمریکا نزدیک می‌شوند/ تمدیدهای 4 ماهه ترامپ یکی از عوامل بازدارنده گشایش اقتصادی در برجام است
تاریخ انتشار: ۲۷ دی ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۶۶۵۲۸۴۶
۲۷دی‌ماه سالروز اجرای توافق هسته‌ای ایران با کشورهای 1+5 است. در دو سال گذشته همواره مردم و مسئولان به دنبال تحقق وعده‌هایی بودند که از سوی کشورهای 1+5 داده شده بود. گشایش بحث اقتصادی، رفع تحریم‌ها، افزایش روابط با کشورهای اروپایی و حفظ دستاوردهای هسته‌ای میوه‌های برجام بودند که برای بررسی میزان تحقق آن بعد از دو سال با سفیر اسبق ایران در فرانسه گفت‌وگو کرده‌ایم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
زمانی که حمیدرضا آصفی پس از سه سال ماموریت به‌عنوان سفیر ایران در فرانسه به کشور بازگشت، تغییرات وزارت امورخارجه به خوبی قابل پیش‌بینی بود. او به تهران آمد تا در کنار کمال خرازی، وزیر امورخارجه دولت سیدمحمد خاتمی فعالیت تازه‌ای را آغاز کند. حمیدرضا آصفی در هشت سال دولت اصلاحات سخنگوی وزارت امورخارجه را برعهده می‌گیرد و پس از پایان وزارت کمال خرازی(وزیر امور خارجه دولت اصلاحات) با روی کار آمدن منوچهر متکی(وزیر امور خارجه دولت محمود احمدی‌نژاد) مدتی دیگر نیز به سخنگویی خود در وزارت امور خارجه ادامه و بعد به‌عنوان سفیر راهی امارات متحده عربی می‌شود. در ادامه متن گفت‌وگوی «فرهیختگان» با «دکتر حمیدرضا آصفی» آمده است.
با توجه به اینکه امروز سالروز اجرای برجام است، ارزیابی کلی شما از ماحصل برجام در این دو سال چیست؟
با توجه به آنکه دو سال از برجام می‌گذرد باید از زاویه‌های مختلف آن را بررسی کنیم. نگاه کلی به برجام باعث اشتباه در ارزیابی می‌شود. در ابتدا می‌توان گفت که گفت‌وگو پیرامون موضوعات هسته‌ای ما در مقابل تحریم‌ها یک ضرورت بود و به همین دلیل از آن به‌عنوان نرمش قهرمانانه یاد شد. جمهوری اسلامی ایران در برجام حاضر شد تا از بخشی از حقوق خود به صورت موقت بگذرد و در ازای آن تحریم‌ها برداشته شود. امروز و بعد از گذشت دو سال از اجرایی شدن برجام روابط بین‌المللی ایران با دنیا نسبت به پیش از آن تسهیل شده و شرایط بهتری پیدا کرده است.
شرایط کشور نسبت به به‌کارگیری ظرفیت‌های خارجی از گذشته بهتر شده و می‌توان گفت که فضای کشور درخصوص صادرات نفت و دستیابی به برخی از تکنولوژی‌های پیشرفته بهتر شده است. اتفاق دیگری که در برجام رخ داد این بود که فاصله آمریکا با اروپا یا بالعکس بیشتر شده است. البته همه آن به برجام بازنمی‌گردد و بخشی به سیاست‌های بچگانه، اقدامات غیراصولی در عرصه‌های بین‌المللی و نگرش ترامپ به اروپا باز می‌گردد.
امروز به‌طور خاص در برجام، اروپا بر اجرای برجام تاکید دارد و آمریکا ساز دیگری می‌زند، لذا ما شاهد انزوای آمریکا در عرصه جهانی هستیم. از سوی دیگر با انزوای آمریکا و فاصله آن با کشورهای اروپایی به نوعی امروز دست آمریکا در شورای امنیت بسته شده است.
بانک‌های اروپایی از ترس آمریکا پای کار ایران نیامدند
از سوی دیگر جمهوری اسلامی در این دو سال نشان داد به برجام پایبند بوده و سند آن گزارش‌های مکرر آژانس در این خصوص است. البته علاوه‌بر آژانس، مسئولان اروپایی و به‌ویژه شخص خانم موگرینی بارها پایبندی ایران را اعلام کرده‌اند.
ایران در برجام از بخشی از حقوق خود به صورت موقت گذشت تا تحریم‌ها برداشته شود ولی آمریکایی‌ها کارشکنی و خودشان برجام را روزبه‌روز تضعیف کرده‌اند و با تهدیدهایی که نسبت به شرکت‌ها و کشورهای خارجی انجام دادند عملا برای حضور شرکت‌ها و بانک‌های خارجی در ایران سنگ‌اندازی کرده‌اند و این بعد منفی برجام است.
فعال شدن بانک‌های اروپایی یکی از انتظارهای ایران بعد از برجام بود ولی شاهد آن هستیم که سرمایه‌گذاری جدی‌ای را هنوز در جاهایی که مورد نیاز ایران بوده، انجام نداده‌اند. حتی برای فروش هواپیماها نیامدند و شرایط را سخت و پیچیده‌تر کرده‌اند، علی‌رغم اینکه در روابط بین‌الملل این‌طور همکاری‌ها جزء بدیهیات و موضوعات روشن است و این نشان از ترس و نگرانی از آمریکاست.
اگر بخواهیم در مجموع ارزیابی‌ای داشته باشیم باید بگوییم که برجام در برخی زمینه‌ها بسیار موفق عمل کرده و در برخی جاها به دلیل فشارهای آمریکا هنوز انتظار جمهوری اسلامی ایران را برآورده نکرده است.
ترامپ برجام را زخمی کرد
اشاره کردید که ایران از بخشی از حقوق خود به صورت موقت چشم‌پوشی کرد، از سوی دیگر شاهد آن هستیم که شرایط ترامپ برای تمدید معافیت‌های تحریمی این است که محدودیت‌های ایران در برجام مادام‌العمر شود و ادعا کرده این امر در هماهنگی کامل با اتحادیه اروپاست. این دقیقا در تناقض با آن است که می‌گویند اروپا با ایران در برجام همراه بود. با این تفاسیر فکر می‌کنید در آینده چه مساله‌ای پیش خواهد آمد؟
ترامپ برجام را زخمی کرد و به دنبال آن بود که اجازه ندهد جمهوری اسلامی ایران از همه منافع برجام بهره‌مند شود. در روزهای اخیر که قرار بود ترامپ اعلام کند وضعیت آمریکا در برجام چه خواهد بود، همان زمان در مقاله‌ای اعلام کردم که ترامپ این بار هم از برجام خارج نخواهد شد و در برجام می‌ماند.
اظهاراتی که اکنون از سوی ترامپ مطرح شده، نگران‌کننده است. از این جهت می‌تواند نگران‌کننده باشد که کنگره با اروپا و از سوی دیگر اروپا با ترامپ به یک فهم کلی رسیده باشند و این را نمی‌توان نفی و رد کرد. امروز به صورت قاطع نمی‌توان گفت اروپا در همه زمینه‌ها کنار جمهوری اسلامی ایران می‌ایستد، به‌عنوان مثال اظهارات مکرون یا برخی از مسئولان کشورهای غربی درخصوص حمایت از برجام قدری دوپهلو است و خیلی نمی‌توان از سخنانان آنها، فضای مثبت گذشته را تصویر کرد. لذا باید صبر کرد و دید در چهارماه آینده چه تحولاتی پیش می‌آید.
نزدیکی اروپا با آمریکا بیش از گذشته می‌شود
پیش‌بینی می‌کنم نزدیکی اروپا در برخی مسائل با آمریکا بیش از گذشته شود. اروپا می‌خواهد برجام را حفظ کند ولی در سایر مسائل ممکن است همکاری بیشتری با آمریکا داشته باشد ولی آنچه به جمهوری اسلامی ایران باز می‌گردد طبیعی است که نه مذاکره‌ای را می‌پذیرد و نه شرط و الحاقیه و تبصره‌ای را در برجام قبول می‌کند و این مساله روشن است.
این که می‌فرمایید نزدیکی اروپا با آمریکا بیش از گذشته می‌شود کنار این بگذاریم که شرط ترامپ برای تمدید معافیت‌های تحریمی مذاکره درخصوص برنامه موشکی ایران است و دیده شد اروپا در این مساله همراه آمریکا بود. الان سرنوشت برجام به برنامه موشکی گره خورده است. با این اوضاع وضعیت پیچیده‌تر می‌شود. ارزیابی شما چیست؟
اگر در دیپلماسی طرفین عقل داشته باشند هیچ‌گاه گره‌ها کور نمی‌شود. در این مدت گذشته نشان دادیم که از عقل و درایت برخوردار هستیم و در جاهایی که کار پیچیده می‌شد با هوشیاری آن را حل و فصل کردیم. اگر طرف مقابل و اروپاییان تدبیر و درایت به خرج دهند این گره باز می‌شود.
باید در سطوح مختلف جمهوری اسلامی بیان شود که روی توان دفاعی مذاکره نمی‌کنیم و موضوعات بی‌ربط دیگر را به برجام گره نمی‌زنیم و اجازه هم نمی‌دهیم گره بزنند تا اروپایی‌ها مطمئن شوند و تردید نکنند.
اگر برجام از بین برود آمریکا و اروپایی‌ها بیشتر متضرر می‌شوند
نکته مهم‌تر این است که اگر برجام از بین برود اروپایی‌ها و آمریکا بیشتر متضرر می‌شوند. بالاخره اگر توافق چندجانبه را اروپاییان و آمریکایی‌ها نتوانند حفظ و صیانت کنند، کشورهای دیگر دنبال این مذاکرات نخواهند رفت. دانش بومی در ایران وجود دارد و از بین نرفته است و به سرعت آن محدودیت‌ها برداشته می‌شود و طرف‌های دیگر از مزایای رایزنی با ایران خود را محروم می‌کنند.
لذا همان‌طور که در تریبون‌های عمومی به آمریکا اعلام شده، باید به کشورهای اروپایی هم اعلام شود که در صورت گره زدن مسائل موشکی به برجام هیچ نتیجه‌ای عاید آنها نخواهد شد.
تمدیدهای 4 ماهه ترامپ یکی از عوامل بازدارنده گشایش اقتصادی در برجام است
یکی از دلایل اصلی که ایران پای میز مذاکره نشسته، بحث رفع تحریم‌ها بود که به گفته تحلیلگران این تحریم‌ها در حوزه نفت تا حدی زیادی برطرف شده ولی در حوزه بانکی هنوز اتفاقی نیفتاده است. درخصوص رفع مشکلات بانکی در برجام چه راهکاری را پیشنهاد می‌دهید؟
وقتی ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا قرار است چهارماه به چهارماه گزارش دهد عملا شرکت‌های خارجی را بلاتکلیف می‌گذارد. به‌عنوان مثال شرکت‌های اروپایی منتظر هستند ببینند تا چهارماه دیگر ترامپ چه تصمیمی خواهد گرفت و عملا این خود یک اقدام بازدارنده است.
از سوی دیگر، به هر حال بانک‌های اروپایی و تجارت آنها با آمریکا واقعیت‌هایی است که باید دید و نمی‌توان از اینها گذشت، روابط این بانک‌ها با آمریکا خیلی بیشتر است، لذا می‌ترسند جریمه شوند کمااینکه جریمه‌های سنگینی هم تاکنون داده‌اند.
در حال حاضر باید در دو یا سه ریل حرکت کنیم. اول اینکه واقعیت‌ها را آن‌طور که وجود دارد ببینیم. ثانیا تناقضی که اشاره کردید را به طرف‌های اروپایی بیان کنیم و اصرار کنیم نمی‌شود در کلام از برجام حمایت شود ولی در عمل در موضوع کلیدی همانند بانک، عملی دیده نشود. در این خصوص باید همکاری‌های خارجی ایران متنوع‌تر باشد؛ یعنی تخم‌مرغ‌ها را در یک سبد نگذاریم.
در ریل سوم باید به ظرفیت‌های داخلی توجه کنیم و چاره‌ای جز آن نداریم. حتی اگر تحریم‌ها به صورت کامل برداشته شود تا توانمندی داخلی نداشته باشیم، نمی‌توانیم به رشد و توسعه دست یابیم.
بسیاری از کشورهای منطقه - منظورم فقط کشورهای عربی پولدار نیست-کشورهایی هستند که هیچ‌گونه تحریمی را ندارند و روابط بسیار دوستانه و تعرفه‌های ترجیحی و از امتیازات ویژه برخوردارند ولی عقب‌مانده هستند چون توانمندی داخلی ندارند.
بانک‌های خارجی تا زمان ریاست‌جمهوری ترامپ به ایران نمی‌آیند
این را می‌خواستم به این معنا بیان کنم که کشورها تا به درون خود توجه نداشته باشند، نمی‌توانند توفیق پیدا کنند. به نظر من این سه ریل را باید دنبال کنیم و تا زمانی که ترامپ هست و دغدغه حاکمیت آمریکا این است، بانک‌های خارجی به راحتی به داخل ایران نمی‌آیند و این واقعیت را باید دید و براساس آن برنامه‌ریزی دقیق کرد.
با این شرایط آیا قائل به این هستید آنچنان که گفته می‌شد برجام به تحول اقتصادی کمک نکرد و همه مشکلات اقتصادی کشور را رفع نکرد؟
قائل به این هستم که موضوعات را در عرصه بین‌المللی سیاه و سفید نباید کرد. برجام در خیلی عرصه‌ها موفق و در برخی عرصه‌ها هم ناموفق بود.
حامیان برجام انتظارات را بالا برده‌اند؛ همه می‌دانند که برجام کامل نیست
سوال ناظر بر توقع‌سازی و انتظارسازی بود که در جامعه انجام شد.
شاید حامیان برجام انتظارات را از آنچه بود بالاتر بردند ولی به این معنا نیست که کل برجام را نفی کنیم؛ یعنی هر دو را باید با هم دید. به هر حال همین برجامی که الان وجود دارد، کلیه مسئولان تاکید دارند که همین برجام باشد و حاضر نیستیم چیزی به آن اضافه کنیم و کلیت و نقص‌هایی که در آن وجود دارد را قبول دارند و همه می‌دانیم برجام کامل نیست، همین برجام در کلیت مورد تایید مسئولان است و مسئولان اعلام می‌کنند آمریکا نباید برجام را تضعیف کند.
می‌خواهم این را عرض کنم که برجام علی‌رغم همه نارسایی‌هایی که همه به آن اشاره می‌کنند در مجموع مثبت و برای جمهوری اسلامی ایران مفید است البته شاید به آن میزان که تبلیغ می‌کردند نبوده ولی حتما مفید و قابل دفاع است.
منبع: الف
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.alef.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «الف» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۶۶۵۲۸۴۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نزول رشد اقتصادی دور از انتظار اولین اقتصاد جهان
داده‌ها نشان می‌دهند که رشد تولید ناخالص داخلی ایالات‌متحده در سه ماهه اول سال میلادی ۲۰۲۴ به ۱.۶ درصد کاهش یافته که بسیار کمتر از انتظارات است.
به گزارش ایسنا، تولید ناخالص داخلی، مقیاس وسیعی از کالاها و خدمات تولید شده در دوره ژانویه تا مارس، با سرعت سالانه ۱.۶ درصد افزایش یافت که کمتر از ۲.۴ درصد تخمین زده شده بود.
همچنین شاخص هزینه‌های مصرف شخصی، متغیر تورم کلیدی برای فدرال رزرو، با سرعت سالانه ۳.۴ درصد برای سه ماهه افزایش یافت که بزرگترین افزایش آن در یک سال را رقم زده است. مخارج مصرف‌کننده در این دوره ۲.۵ درصد افزایش یافته که در مقابل رشد ۳.۳درصد در سه ماهه چهارم قرار دارد و کمتر از سه درصد برآورد وال استریت نزول کرده است.
وزارت بازرگانی ایالات‌متحده گزارش کرد که رشد اقتصادی ایالات‌متحده سال را بسیار ضعیف‌تر از حد انتظار آغاز کرد و قیمت‌ها با سرعت بیشتری افزایش یافتند.
بر اساس گزارش دفتر تحلیل اقتصادی ایالات‌متحده، تولید ناخالص داخلی، مقیاس وسیعی از کالاها و خدمات تولید شده در دوره ژانویه تا مارس، با تعدیل فصلی و تورم، سرعت صعودی سالانه ۱.۶ درصد را ثبت کرد.
اقتصاددانان مورد بررسی داوجونز، افزایش ۲.۴ درصدی را به دنبال افزایش ۳.۴ درصدی در سه ماهه چهارم سال ۲۰۲۳ و ۴.۹ درصدی در دوره قبل را دنبال کردند.
مخارج مصرف‌کننده در این دوره ۲.۵ درصد افزایش یافت که در مقابل رشد ۳.۳ درصدی در سه ماهه چهارم و کمتر از برآورد سه درصدی وال استریت است.
سرمایه‌گذاری ثابت و مخارج دولتی در سطح ایالتی و محلی به مثبت ماندن تولید ناخالص داخلی ایالات‌متحده در سه ماهه کمک کرد، در حالی که سرمایه‌گذاری خصوصی و واردات کاهش یافت همچنین صادرات خالص ۰.۸۶ واحد درصد از نرخ رشد کم کرد و سهم هزینه مصرف‌کننده نیز ۱.۶۸ درصد بود.
در زمینه تورم خبرهای بدی منتشر شد
شاخص هزینه‌های مصرف شخصی که متغیر تورم کلیدی برای فدرال رزرو است، با سرعت سالانه ۳.۴ درصد طی سه ماهه افزایش یافت که بزرگترین رشد آن در یک سال است و از ۱.۸ درصد در سه ماهه چهارم صعود کرده است.
بدون احتساب مواد غذایی و انرژی، شاخص هزینه‌های مصرف‌کننده شخصی اصلی با نرخ ۳.۷ درصد افزایش یافت که هر ۲ این مورد بسیار بالاتر از هدف ۲ درصدی فدرال رزرو بود. مقامات بانک مرکزی تمایل دارند بر تورم اصلی به‌عنوان شاخصی قوی‌تر از روندهای بلندمدت تمرکز کنند.
شاخص تولید ناخالص داخلی با نرخ ۳.۱ درصد در مقایسه با برآورد افزایش سه درصدی داوجونز، صعود کرد و با انتشار این خبر، بازارها با کاهش بیش از ۴۰۰ واحدی میانگین صنعتی داوجونز، سقوط کردند. همچنین بازدهی خزانه‌داری بالاتر رفت، به‌طوری‌که شاخص ۱۰ ساله اخیر در ۴.۶۹ درصد قرار گرفت.
بدترین گزارش‌ها ثبت شد
دیوید دونابدیان، مدیر ارشد سرمایه‌گذاری CIBC اظهار کرد این دو مورد بدترین گزارش‌ها از رشد کمتر از انتظار و تورم بالاتر از مورد انتظار بود. ما دور از انتظارات سرمایه‌گذاران برای کاهش نرخ نیستیم و این موارد جروم پاول، رئیس فدرال رزرو را مجبور می‌کند تا برای جلسه هفته آینده کمیته بازار آزاد فدرال اقدامی سختگیرانه را مدنظر بگیرد.
این گزارش در حالی ارائه می‌شود که بازارها در نتایج وضعیت سیاست پولی و زمان شروع به کاهش نرخ بهره فدرال قرار دارند. نرخ وجوه فدرال که تعیین می‌کند بانک‌ها چه چیزی را برای وام‌دهی یک شبه از یکدیگر دریافت می‌کنند، در محدوده هدف‌گذاری شده بین ۵.۲۵ تا ۵.۵ درصد است که بالاترین میزان در ۲۳ سال اخیر محسوب می‌شود، اگرچه بانک مرکزی از جولای ۲۰۲۳ افزایشی نداشته است.
سرمایه‌گذاران مجبور شده‌اند که دیدگاه خود را با زمان آغاز کاهش نرخ بهره فدرال رزرو تطبیق دهند زیرا تورم بالا باقی مانده است. دیدگاهی که از طریق معاملات آتی بیان می‌شود این است که کاهش نرخ‌ها در ماه سپتامبر آغاز می‌شود و فدرال رزرو احتمالا امسال فقط یک یا دو بار کاهش نرخ بهره خواهد داشت. بر اساس محاسبات گروه بورس بازرگانی و کالای شیکاگو، ارزش معاملات آتی نیز پس از انتشار تولید ناخالص داخلی تغییر کرد و معامله‌گران اکنون تنها به کاهشی در سال ۲۰۲۴ اشاره می‌کنند.
جفری روچ، اقتصاددان ارشد ال‌پی ال فایننشال گفت: اقتصاد آمریکا احتمالا در سه ماهه بعدی کاهش بیشتری ثبت خواهد کرد زیرا مصرف‌کنندگان احتمالا به پایان هدررفت هزینه‌های خود نزدیک می‌شوند. نرخ پس‌انداز در حال کاهش است زیرا تورم چسبنده فشار بیشتری بر مصرف‌کننده وارد می‌کند. ما باید انتظار داشته باشیم که تورم در طول سال جاری با کاهش تقاضای کل کاهش یابد، اگرچه مسیر رسیدن به هدف ۲ درصدی فدرال رزرو هنوز دور از انتظار است.
مصرف‌کنندگان عموما از زمانی که تورم صعود کرده است، با آن همگام بوده‌اند، اگرچه افزایش تورم باعث افزایش دستمزدها نیز شده است. نرخ پس‌انداز شخصی در سه ماهه اول به ۳.۶ درصد از چهار درصد نزول کرد. درآمد تعدیل شده برای مالیات و تورم در این دوره ۱.۱ درصد افزایش یافت که از رقم ۲ درصد نزول کرده است.
الگوهای هزینه نیز طی سه ماهه تغییر کرد؛ هزینه کالاها ۰.۴ درصد کاهش و هزینه خدمات چهار درصد افزایش یافت که بالاترین سطح سه ماهه از سه ماهه سوم ۲۰۲۱ است.
بازار کار پررونق به زیربنای اقتصاد کمک کرده است. وزارت کار گزارش کرد که مطالبات اولیه بیکاری در هفته ۲۰ آوریل به ۲۰۷هزار نفر رسید که ۵۰۰۰ کاهش ثبت کرد و کمتر از ۲۱۵هزار برآورد شده بود.
علامت مثبت احتمالی برای بازار مسکن این است که سرمایه‌گذاری مسکونی ۱۳.۹ درصد افزایش یافت و بزرگترین افزایش از سه ماهه چهارم سال ۲۰۲۰ تاکنون است.
انتهای پیام
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است