عروسک‌هایی برای طلب باران از آسمان +تصاویر
تاریخ انتشار: ۲۸ دی ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۶۶۶۳۷۵۹
آیین‌ها باران خواهی در هر بخش از این سرزمین شکل متفاوتی دارند، اما عروسک‌ها پای ثبات دعای باران هستند.
خبرگزاری میزان: اقلیم خشک ایران همواره در طول تاریخ دغدغه ساکنان این سرزمین بوده است. دغدغه‌ای که آرام آرام با اسطوره، داستان، شعر و هنر گره خورده و آیین‌ها برای طلب باران از آسمان ساخته است. در آیین‌های باران خواهی اصل بر به دنبال آب گشتن است، آبی که حاصل باران است و بارانی که ایزدان نگهبانان آن هستند و باران به فرمان آنها بر کشتزارها، بیابان‌ها خشک، کوهساران، دریا‌ها و زمین فرو می‌ریزد.بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
عروسک‌ها در تاریخ ایران همواره نقش آیینی داشتند و بعدها تبدیل به بازیچه‌ای برای کودکان شده اند. یکی از مهمترین نقش‌های عروسک ها، طلب باران است. امیر سهرابی، پژوهشگر حوزه عروسک‌ها درباره آیین‌های باران خواهی که عروسک‌ها در آن حضور دارند، به خبرگزاری میزان می‌گوید: در اقصی نقاط کشور آیین باران خواهی با شکل‌ها و نام‌های متفاوتی برگزار می‌شود و در اکثر آنها عروسک‌ها نیز حضور دارند.
او درباره پراکندگی این مراسم در ایران می‌گوید: در حوزه خراسان، چولی قیزک آیین باران خواهی است و چم چمه گلین در ترک ها، چمچه خاتون در گیلان، بوکه واران در کردها، کوسا در عشایر زاگرس و اتلو متلو در جنوب خراسان برگزار می‌شود.
در فرهنگ عروسک‌ها و نمایش‌های عروسکی آیینی و سنتی ایران برای هر کدام از این عروسک‌های توضیحی آمده است. هر چند این آیین‌ها در نقاط مختلف اسامی، اشکال و شیوه‌های متفاوتی دارد، اما گاهی از یک ریشه مشترک است.
اتلو نام شبه عروسکی آیینی است که در بیرجند برای طلب باران ساخته میشده است. اتلو متلو نام دیگر این عروسک است. در گویش خراسانی اتلو به معنی کسی است که لباس نامرتب می‌پوشد و حمام نمی‌روند. در این مناطق این عروسک را پس از ساخت در روستا می‌گردانند و می‌خوانند: اتلوی ما تنشه است/ اتلوی ما گشنه است/ای خدا خدا بارون کن/ بارون او شارون کن
بوکه وارانه
بوکه واران در واژه کردی به معنای عروس باران است. کودکان کرد این عروسک را برای تمنای باران می‌سازند و ذر نمایش آیینی و عورکسی خاص و منحصر بفرد شرکت می‌دهند. به باور برخی نمایش عروسکی بوکه واران نمونه تغییر یافته ستایش ایزد بانوی آب است. بوکه وارانه در نقاط مختلف با اشعار و مراسم‌های متفاوت اجرا می‌شود. تاریخچه ساخت عروسک باران به روشنی مشخص نیست. در ارتباط با ریشه‌ها اعتقادی این عروسک آمده است که در یکی از روستا‌های کردستان در ایام خشکسالی دختر ساداتی عروس خانواده‌ای می‌شود. در همان روز باران رحت خداوندی زمین‌های تشنه آن روستا را سیراب کرد و مردم روستا قد این عروس سادات را مبارک می‌داند و پس از آن در ایام خشکسالی، در روستا‌های کردستان عروسکی را می‌سازند و نامش را به خاطر آن عروس، عروس باران می‌گذارند تا باران ببارد. نباید فراموش کرد که ریشه‌های آیین بوکه بارانه با اساطیر و به طور مشخص ایزدبانو آناهیتا در ارتباط بوده است.
چولی قزک
در شهر فردوس به عروسک باران خواهی چولی قزک می‌گویند. رسم بر آن است که بچه‌ها چولی قزک به دست می‌گیرند و در صحرا و کوچه‌ها به راه می‌افتند و شعر می‌خوانند و گاهی به در خانه‌ها می‌روند و از صاحبخانه خورای‌هایی از قبیل: نخود و کشمش و حبوبات می‌گیرند. در بعضی شهرها، زنان بیوه نیز این مراسم به شیوه خاص خود اجرا می‌کنند. در پایان کار بچه‌ها بر سر چولی قزک آب می‌ریزند و گاهی سر او را در آب فرو می‌برند، یعنی که خداوند ما را ناامید نخواهد کرد و باران خواهد آمد.
کترا گیشه
صورت دیگر باران خواهی درست کردن عروس باران با قاشق چوبی بوده که در نقاط مختلف گیلان با نام‌ها کترا گلین، کتراگیشه، ترک لیلی و کوکولیلی اجرا میشده است. عروس باران را بچه‌ها در کوچه‌های ده می‌گرداندند و برایش شعر‌هایی می‌خواندند که مضمون آنها طلب باران و بیان زندگی سخت مردم بوده است. همه ده را با خواندن آواز می‌گشتند و از هر خانه‌ای مقداری برنج، مواد غذایی و ظرف می‌گرفتند و سر چهار راه غذا می‌پختند و دست جمعی می‌خوردند. ظرف‌ها را پس میدادند، اما کفگیر و قاشق چوبی که با آن عروسک درست می‌کردند را تا زمانی که باران نمی‌بارید به صاحبش پس نمیدادند.
چمچه گلین
چمچه قاشقی چوبی و گود است که شکل کلی آن شبیه دستی است که آب بر میدارد. این مراسم با کار بچه‌هایی شروع می‌شود که یکی از آنها چچه یا قاشق بزرگ چوبی در دست دارد. بچه‌ها لباس عروسکی که از قبل آماده کرده اند به تن چمچه می‌پوشانند و آن را چمچمه گلین صدا می‌کنند. یکی از بچه‌ها چمچه را دست می‌گیرد و همراه دیگر بچه‌ها در حالی که ترانه‌های عروس چمچه و تمنای باران را می‌خوانند برای گرفتن هدیه به در خانه‌های روستا می‌روند. در هر خانه سطل یا ظرف آبی بر سر چمچمه می‌ریزند و به بچه‌ها هدیه می‌دهند. در پایان بچه‌ها با موادی که جمع کردند، آش می‌پزند و بین خود و نیازمندان تقسیم می‌کنند.
چمچه خاتون (روایت قزوین)
چمچه خاتون عروسکی است آیینی که ریشه در اعتقادات و باور‌های مردم استان قزوین دارد. این عروسک در هنگام بی آبی و نیت بارش باران ساخته میشده است. زمانی که مردم به مشکل بی آبی بر می‌خوردند، در هر منطقه از استان بانوی سالخورده‌ای که به همت بالا و ایمان شهره بود، عروسکی می‌ساخت و به دست می‌گرفت و با بچه‌ها که سمبل پاکی هستند، به در خانه‌ها می‌رفت. این مهمانان ناخوانده، همه با هم شعری را می‌خواندند و از صاحبخانه درخواست می‌کردند که به نیت آنها احترام بگذارد تا خداوند هم به نیت آنها احترام بگذارد و با نزول باران گره گشا باشد. صاحبخانه هم به نیت باران به بچه‌ها هدیه‌هایی میداد و دست‌های عروسک را اندکی خیس می‌کرد. پس از مراسم همه اهالی جمع می‌شدند، آش می‌پختند و برای باراش باران دعا می‌کردند.
آیین‌های با ریشه‌های مشابه و شکل‌های متفاوت برای تمنای باران در نقاط دیگر ایران نیز اجرا می‌شود که در آن عروسک‌ها نقش آیینی دارند. در کنار این آیین ها، برخی از آیین‌های تمنای باران بدون حضور عروسک‌ها نیز اجرا می‌شود. لینک کوتاه خبر: farda.fr/003F8F
منبع: فردا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.fardanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فردا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۶۶۶۳۷۵۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
دلیل دفاع آوینی از فیلم «عروس»/«مریم مقدس» بازار ترکیه را فتح کرد
به گزارش خبرنگار مهر، به مناسبت سی و یکمین سالگرد شهادت مرتضی آوینی نشست «سه دهه در آیینه جادو» با محور بازخوانی اندیشه های سینمایی آوینی در آینه تجارب سه دهه اخیر سینمای ایران امروز چهارشنبه ۲۹ فروردین در حوزه هنری برگزار شد.
بهروز افخمی در بخشی از این نشست در سخنانی بیان کرد: تا آنجا که سیدمرتضی آوینی را از طریق مستندهای «روایت فتح» می شناختیم او آدمی اهل فن بود، خودش پای میز تدوین می نشست و گفتار متن را خودش می نوشت. او در عین حال لازم می دید به لحاظ تئوری هم توضیح دهد که چرا باید فیلم ساخت. آنچه می نوشت تاملاتی بود که با خودش داشت و می خواست سینما را بیشتر بشناسد و افکارش را جایی ثبت کند. اما نکته این است که بیش از آنچه که او در سینما نوشته، نظریه دیگری در سینمای ما مطرح نشده است، آثاری تک، نوشته شده اما در فضایی هستیم که تولید داخلی و اکادمیک در زمینه نظریه نداریم.
وی اضافه کرد: اینکه گفته شود مطالب آوینی نظریه پردازی نیست در فضایی که چیزی نداریم شاید حرف گزافی باشد؛ از گوینده چنین اظهارنظری باید پرسید چه نظریه دیگری می شناسد که در ایران تولید شده باشد؟
افخمی در ادامه و در بخش دیگر این نشست درباره ایدئولوژیک بودن یا نبودن تصریح کرد: به نظرم به آوینی ایدئولوژیک بودن نمی چسبد، نمی شود کسی ادعا کند فهم ایدئولوژیک دارد و در عین حال پدیدارشناس هم باشد.
شهاب اسفندیاری رییس دانشگاه صداوسیما در ادامه درباره نسبت آوینی با فیلم های دهه ۶۰ و ۷۰ عنوان کرد: بخشی از هزینه هایی که آوینی داد به دلیل حمایت از فیلم های خاص و نبود حمایت از فیلم های مردم پسند بود و شاید اگر زمانه اینگونه نبود که از فیلم های خاص و نفروش و روشنفکری و غیر جذاب حمایت بیشتری صورت نمی گرفت، آوینی از برخی فیلم های دیگری که در این جریان نبودند حمایت نمی کرد. در خاطرات یدالله صمدی بوده است که درباره فیلم «دو نفر و نصفی» با بازی علیرضا خمسه تعریف می کرد که در همان دوران، یک مدیر سینمایی به او زنگ زده و بابت این فیلم و بازیگرش گفته است از شما بعید بود چنین فیلمی بسازید.
وی با اشاره به حمایت های آوینی از فیلم «عروس» ساخته افخمی تصریح کرد: حمایت ها آن زمان از فیلم های خاص بوده است و طبیعی است در این فضا شهید آوینی که وجه مردمی صنعت سینما برایش اهمیت داشت، واکنش نشان دهد و از برخی فیلم ها دفاع کند. حتی بعدها مقاله ای هم می نویسد و کمی هم عقب نشینی دارد و بعد از دفاعیات سابقش از «عروس» به طور مثال می گوید این چنین نیست که «عروس» ایده ال سینمای ایران است.
اسفندیاری با اشاره به وجه مردمی برخی فیلم و سریال ها در سینمای دینی بیان کرد: سریال «یوسف پیامبر» را هرچقدر هم منتقدان دوستش نداشته باشند، باید بپذیریم که میلیون ها نفر آن را دوست دارند. سریال «مریم مقدس» زمانی بازارهای ترکیه را فتح کرده بود. سریال های «مختارنامه» و «یوسف پیامبر» هر یک در کشورهای مختلف طرفداران بسیاری داشته اند.
رامتین شهبازی منتقد سینما و مدرس دانشگاه هم در این نشست در باب سوتفاهمی که نسبت به ایدئولوژیک بودن یا نبودن آوینی وجود دارد، تصریح کرد: ایدئولوژی اینجا به معنای منفی آن نیست. بالاخره هر نظریه ای طرفدارانی پیدا می کند. ما از برخی نظریات آنقدر دفاع می کنیم و پشت آن ها می ایستیم که شاید در طول زمان به ایدئولوژی تبدیل می شود. شاید فرد نظریاتی داشته باشد که ایدئولوژی او نیست ولی دیگران به ایدئولوژی وی تبدیلش کرده اند.
سیدمهدی ناظمی دیگر پژوهشگر و کارشناس این نشست در ادامه درباره پیوند ایده و تجربه عملی در سینمای ایران مطرح کرد: شهید آوینی از نظر من بیشتر گشایش گر انسدادهایی در فضای تجربه و گفتار بود. ما در عصر تجدد موفق نمی شویم به تجربه ای تثبیت شده برسیم.
وی اضافه کرد: آوینی در چارچوب تثبیت شده ای قرار نمی گرفت و اگر در زمان کنونی حضور داشت به همین دلیلی که گفته شد شاید باز هم در دانشگاه جایی نداشت.
ناظمی درباره میراث فکری آوینی و آنچه می تواند راهبر باشد، گفت: آوینی در سینما دنبال این بود که ببیند چقدر می تواند بیان حقیقت داشته باشد. شاید اینکه سعی داشت خود را به کلماتی مثل سینمای اسلامی محدود نکند به همین دلیل بود. شاید او به این دلیل سمت سینمای داستانی نمی رود که در فضای دیالکتیکی بین خیال و واقعیت فکر می کند سینمای داستانی به نوعی خیال نزدیک است.
کد خبر 6081450
فوری/ انفجار در مناطق مرکزی ایران / اسرائیل به ایران، عراق و سوریه حمله کرد