به نقل از «تسنیم»

دولت‌های میانجی یا سرکش؟!

تاریخ انتشار: ۳۰ دی ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۶۶۸۸۱۵۴

در حوزه روابط بین‌الملل نقش دولت‌های میانجی بسیار پررنگ است.به طور کلی، دولت میانجی با استناد به شرایطی مانند بی‌طرفی در منازعه و مرضی‌الطرفین بودن می‌تواند در یک پرونده ورود کرده و پروسه حل اختلاف یا اختلافات موجود را راهبری و مدیریت کند. ۳۰ دی ۱۳۹۶ - ۰۷:۳۲ رسانه ها خواندنی نظرات

به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم،  در حوزه روابط بین‌الملل نقش دولت‌های میانجی (برای حل بحران میان 2 یا چند بازیگر در معادلات جهانی) بسیار پررنگ است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به طور کلی، دولت میانجی(Buffer State) با استناد به شرایطی مانند بی‌طرفی در منازعه و مرضی‌الطرفین بودن می‌تواند در یک پرونده ورود کرده و پروسه حل اختلاف یا اختلافات موجود را راهبری و مدیریت کند. از سوی دیگر، ما با مفهومی به نام دولت سرکش (Backlash State) نیز در حوزه روابط بین‌الملل مواجه هستیم. دولت سرکش دولتی است که برای صلح جهانی‌ تهدید‌کننده به حساب می‌آید. این دولت‌ها دارای ویژگی‌‌هایی مانند تمامیت‌خواهی‌، محدودکنندگی حقوق بشر، پشتیبانی از تروریسم و ساخت سلاح‌های کشتار جمعی‌ هستند.
طی روزهای اخیر، بحث بر سر نقش‌آفرینی اروپا در حل و فصل منازعات برجامی ایران و ایالات متحده آمریکا شدت گرفته است. کشورهایی مانند «انگلیس»، «آلمان» و «فرانسه» به صورت مداوم سخن از «احترام به برجام» گفته و رویکرد هسته‌ای ترامپ را در ظاهر محکوم کرده‌اند. با این حال سوال اصلی اینجاست: آیا می‌توان از تروئیکای اروپایی به عنوان «دولت‌های میانجی» در پرونده برجام یاد کرد؟ در واقع آیا اساسا 3 کشور اروپایی می‌توانند در منازعه‌ای که از سوی دولت ترامپ در قبال توافق هسته‌ای آغاز شده، حکم بازیگری بی‌طرف و میانجی واقعی را داشته باشند؟ در پاسخ به این سوال، نکاتی وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد.
یک- تروئیکای اروپایی بخشی از پروسه شکل‌گیری برجام است! به عبارت دقیق‌تر، این کشورها بازیگران اصلی در این معادله محسوب می‌شوند. امضای 3 وزیر اروپایی یعنی «فیلیپ هاموند»، «لوران فابیوس» و «فرانک والتر اشتان‌مایر» روی سند برجام همچنان قابل مشاهده است. از این رو، اروپا را نمی‌توان یک «طرف سوم» در این معادله نامید. فراتر از آن، چالشی که هم‌اکنون بر سر برجام شکل گرفته، ماهیت و وضعیتی یک‌طرفه دارد. به عبارت بهتر، در اینجا باید میان واژگان «چالش» و «منازعه» تفکیک و تمایزی آشکار قائل شد. هم‌اکنون یک «دولت سرکش» در ایالات متحده درصدد است توافق هسته‌ای میان ایران و اعضای 1+5 را به چالش بکشد. بدیهی است این چالش، یک‌طرفه است و جمهوری اسلامی ایران در آن دخیل نیست. مطابق گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ایران نسبت به تمام تعهدات خود در برجام متعهد بوده و حتی فراتر از این تعهدات نیز عمل کرده است. از این رو، اساسا در اینجا ما با منازعه‌ای دوطرفه میان ایران و آمریکا روبه‌رو نیستیم که طرف اروپایی بخواهد در کسوت یک «میانجی» در این معادله عمل کند. ثانیا حتی اگر بر فرض محال چنین منازعه‌ای شکل گرفته باشد، اروپا به دلیل دخیل بودن در پروسه ایجاد، حفظ و استمرار برجام، باید به وظایف ذاتی خود در مقابل یک «دولت سرکش» مانند ایالات متحده آمریکا عمل کند، نه آنکه به عنوان یک «طرف سوم» در این معادله خود را معرفی کند.
دو- اخیرا مقامات آمریکایی  تاکید کرده‌اند مذاکرات مفیدی(!) میان این کشور و اتحادیه اروپایی بر سر برجام انجام شده و این مذاکرات همچنان ادامه دارد. به عنوان مثال  «باب کورکر» رئیس کمیته روابط خارجی آمریکا مدعی شده کنگره در این زمینه با نمایندگان اتحادیه اروپایی در حال رایزنی است  و به پیشرفت‌هایی نیز برای اصلاح برجام- بخوانید ابطال برجام- دست یافته‌اند. اظهارات «باب کورکر» نمی‌تواند بی‌ارتباط با اظهارات سخنگوی دولت مرکل باشد. «استفان سیبرت» در این باره عنوان کرده است: «برلین به دنبال جزئیات بیشتری درباره این مساله است که واشنگتن از توافق هسته‌ای با ایران چه چیزی می‌خواهد. آلمان از توافق هسته‌ای حمایت می‌کند و در کنار آن ایستاده است. آلمان شرایط را با شرکای اروپایی تجزیه و تحلیل خواهد کرد».
«میا آدبار» سخنگوی وزارت خارجه آلمان نیز تاکید کرده است مقامات آلمانی قصد دارند با مقامات کاخ سفید دیدار کرده و دقیقا قصد آنها را درباره تغییر توافق هسته‌ای دریابند.
فراتر از این موارد، «امانوئل مکرون» رئیس‌جمهور فرانسه از مردادماه امسال بارها عنوان کرده است می‌توان بر سر موضوعاتی مانند اعمال محدودیت‌های هسته‌ای علیه ایران و فعالیت‌های موشکی جمهوری اسلامی، با تهران وارد مذاکره شد! «بوریس جانسون» وزیر خارجه انگلیس نیز حدود 3 ماه قبل مدعی شد اعضای کنگره آمریکا قصد بر هم زدن برجام را ندارند، بلکه تنها خواستار اصلاح توافق هسته‌ای(!) هستند.
واقعیت امر این است که پروژه «تغییر برجام به سود اهداف آمریکا» از ماه‌ها قبل با همکاری واشنگتن و تروئیکای اروپایی پیوند خورده است. با این حال  کشورهای اروپایی به دلیل منافعی که در دوران پسابرجام نصیب‌شان شده و همچنین با هدف حفظ پرستیژ بین‌المللی خود، ملاحظاتی درباره نحوه اعمال تغییرات از سوی ایالات متحده دارند، بنابراین «جداسازی اروپا از آمریکا» بزرگ‌ترین خطای راهبردی و محاسباتی ممکن در قبال برجام و تحولات مربوط به آن محسوب می‌شود.
سه- بدیهی است مطابق استدلالات شکل گرفته، تروئیکای اروپایی اساسا در جایگاهی قرار ندارد که خود را در کسوت یک «میانجی» در چالش برجامی شکل‌گرفته تعریف کند. با این حال هر گونه همراهی این کشورها با «دولت سرکش» دونالد ترامپ، آنها را نیز دولتی سرکش در این معادله تعریف خواهد کرد. به عبارت شفاف‌تر، تروئیکای اروپایی حتی به صورت بالقوه نمی‌تواند نقش  یک «میانجی» را در قبال تحولات برجامی اخیر ایفا کند اما این کشورها به صورت بالقوه و بالفعل می‌توانند به بازیگرانی سرکش در این معادله تبدیل شوند. باید اذعان کرد 2 کشور انگلیس  و فرانسه [و حتی تا حدودی آلمان] طی ماه‌های گذشته با ارائه سیگنال‌های دوگانه و پارادوکسیکال، بخشی از بازی در زمین «دولت سرکش ترامپ» را کلید زده‌اند. این موضوعی است که نباید از دید دستگاه دیپلماسی ما پنهان بماند. از سوی دیگر، لازم است به دولت‌های اروپایی تفهیم شود هر گونه همراهی با دولت ترامپ در پروسه خروج از برجام (که با اعلام تغییر برجام رسمیت خواهد یافت)، آنها را نیز به دولت‌هایی سرکش و بی‌تعهد مانند دولت ایالات متحده آمریکا تبدیل خواهد کرد؛ موضوعی که به نظر می‌رسد هنوز بخوبی از سوی وزارت امور خارجه کشورمان خطاب به کشورهای اروپایی بیان نشده است.

یادداشت وطن امروز/ علیرضا سرمدی

انتهای پیام/

R1361/P1361/S9,1299/CT12

منبع: تسنیم

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۶۶۸۸۱۵۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مذاکرات دوجانبه صلح جمهوری آذربایجان و ارمنستان در آلماتی

قزاقستان اعلام کرد: مذاکرات صلحی که قرار است در آلماتی انجام شود فقط بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان انجام می‌شود و بحثی از میانجیگری آستانه نیست و اگر این دو کشور به صلح برسند تأثیر مثبت زیادی بر کل منطقه خواهد داشت. - اخبار بین الملل -

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم به نقل از رسانه‌های آذربایجان، وزارت امور خارجه قزاقستان جزئیات دیدار مقامات ارمنستان و جمهوری آذربایجان در آلماتی را اعلام کرد. آیبک سمادیاروف سخنگوی وزارت امور خارجه قزاقستان در این باره گفت: مذاکراتی که قرار است در آلماتی انجام شود فقط بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان انجام می‌شود و بحثی از میانجیگری آستانه نیست.

این دیپلمات تأکید کرد: قزاقستان خدمات حسن نیت ارائه می‌دهد، یعنی بستری برای مذاکره فراهم می‌کند. اگر این دو کشور به صلح برسند و به امضا برسد، تأثیر مثبت زیادی بر کل منطقه خواهد داشت.

الهام علی‌اف رئیس‌جمهور آذربایجان طی سخنرانی خود در اجلاس بین‌المللی «COP29 و چشم‌انداز سبز برای آذربایجان» که در 23 آوریل در دانشگاه ADA برگزار شد، گفت که باکو با نشست روسای امور خارجه آذربایجان و ارمنستان در قزاقستان موافقت کرده است. در صورتی که ارمنستان نیز با این امر موافقت کند، نشست بعدی روسای امور خارجه در قزاقستان برگزار خواهد شد.

آنی بادالیان، دبیر مطبوعاتی وزارت امور خارجه ارمنستان در این خصوص گفت: ایروان در حال بررسی امکان دیدار بین آرارات میرزویان وزیر امور خارجه ارمنستان و جیحون بایراموف وزیر امور خارجه آذربایجان در قزاقستان است.

به گفته وی، تاریخ این دیدار توافق شده است.

لازم به ذکر است که جیحون بایراموف و آرارات میرزویان آخرین دیدار خود را در تاریخ 28 تا 29 فوریه در برلین برگزار کردند. قزاقستان به عنوان کشوری است که با مواضع طرفدار آذربایجان شناخته می‌شود، عضو سازمان کشورهای تُرک است و در بازسازی منطقه اقتصادی قره‌باغ آذربایجان مشارکت دارد و روسای جمهور هر دو کشور باهم از شوشا بازدید کردند. اما توکایف رئیس‌جمهور قزاقستان از ارمنستان نیز دیدن کرد و به پاشینیان برای صلح پیشنهاد میانجیگری کرد. این دو کشور در سازمان پیمان امنیت جمعی و اتحادیه اقتصادی اوراسیا نمایندگی دارند. به هر حال، ابتکار قزاقستان به عنوان میانجی در روابط جمهوری آذربایجان و ارمنستان تازگی ندارد. در نوامبر 1991، نورسلطان نظربایف رئیس‌جمهور سابق قزاقستان و همتای روسی او بوریس یلتسین از باکو و از آنجا از استان خودمختار قره‌باغ سابق بازدید کردند. اما آن مأموریت در آن زمان چندان موفق نبود و بی‌نتیجه ماند. مقامات قزاقستان از جمله کسانی بودند که در حمله تروریستی هلیکوپتر در 20 نوامبر 1991 کشته شدند. اقدام تروریستی انجام شده در آسمان قاراکند، باطل کننده مذاکراتی بود که قزاقستان و روسیه در آن شرکت داشتند. از این نظر، ابتکار دوباره از آستانه موضوعی جالب است.

صاحب علی‌اف نماینده پارلمان جمهوری آذربایجان در مصاحبه با ینی مساوات اظهار داشت: پیشنهاد توکایف برای برگزاری مذاکرات صلح آذربایجان و ارمنستان در آستانه به هیچ وجه از جنس سازمان دهندگان نشست 5 آوریل بروکسل نیست. دو دلیل برای این ادعا وجود دارد. دلیل اول این است که ماهیت دوجانبه مذاکرات آستانه بیشتر مشهود خواهد بود که به نفع کسانی نیست که سعی می‌کنند بازی‌های خود را در این منطقه تحت عنوان میانجیگری یا اعتدال انجام دهند. ثانیاً، مذاکرات آستانه به این معناست که روند عادی‌سازی در چارچوب قالب همکاری 3+3 انجام می‌شود که با برنامه‌های قدرت‌های غیرمنطقه‌ای همخوانی ندارد. علاوه بر این، قزاقستان طرفی نخواهد گرفت، تعادل را حفظ خواهد کرد. از این نظر، وزارت امور خارجه قزاقستان اعلام کرد که آن‌ها با سند صلح شریک نیستند.

الخان شاهین اوغلو، تحلیلگر سیاسی، اظهارات آیبک سمادیاروف سخنگوی وزارت امور خارجه قزاقستان مبنی بر اینکه «مقامات قزاقستان هنگام سازماندهی نشست وزرای خارجه ارمنستان و آذربایجان در آلماتی نقش میانجی در مذاکرات را ایفا نخواهند کرد» را مفید دانست.

وی گفت: جمهوری آذربایجان و ارمنستان نیازی به میانجی ندارند، مذاکرات مستقیم نتایج مثبتی به همراه دارد. در 30 سال گذشته، هر چند واسطه و میانجی، هیچ کدام کارساز نبود. طرفین نیازی به میانجی ندارند، بلکه به مکانی برای ملاقات نیاز دارند که توسط مقامات قزاقستان فراهم شده است. اگرچه قزاقستان یک میانجی نیست، اما یکی از کشورهای اصلی است که مایل به دستیابی به توافق بین آذربایجان و ارمنستان است. آستانه خواهان کریدور زنگزور تا باکو و آنکارا است. این کریدور اجرای پروژه کریدور میانه را که قزاقستان در آن نقش پیشرو خواهد داشت، تسریع خواهد کرد. سفرهای رئیس‌جمهور قزاقستان به آذربایجان و ارمنستان در هفته‌های اخیر نیز در همین رابطه بود.

شاهین اوغلو تأکید کرد: توافق اخیر بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان و تعیین مرزها برخلاف منافع کرملین است. زیرا توافقات بین باکو و ایروان خارج از کنترل روسیه و از طریق مذاکرات مستقیم حاصل می‌شود. دلیل نگرانی کرملین روشن است. با مشخص شدن مرزهای دو کشور، آذربایجان و ارمنستان به امضای یک توافقنامه صلح یا چارچوب نزدیک می‌شوند. این موضوع حضور سربازان روسی در ارمنستان را در آینده زیر سؤال خواهد برد. نیکول پاشینیان فعلاً می‌خواهد سربازان روسی را از فرودگاه زوارتنوتس خارج کند اما در صورت توافق با ترکیه دیگر نیازی به حضور سربازان روسی در مرز با این کشور نخواهد بود. کرملین می‌خواهد از این روند جلوگیری کند.

رامیه ممدوا، کارشناس سیاسی معتقد است: آستانه بی‌طرف است و مانند بروکسل، واشنگتن و مسکو نیست. این پلتفرم می‌تواند توسعه یابد و نشست بعدی می‌تواند در تفلیس یا تاشکند باشد. باکو و ایروان متن صلح را در قالب مکاتبات آنلاین ادامه می‌دهند و این یک روند عالی است. طرفین مذاکرات صلح را در قالب ایمیل بدون نیاز به پیمودن مسافت‌های طولانی تا پایتخت‌های جداگانه توسعه می‌دهند. قزاقستان نیز به عنوان یک موقعیت مکانی موفق است. اگر ارمنستان امتناع نکند، اگر رفتار سازنده‌ای داشته باشد، دیپلمات‌های ارشد می‌توانند در مورد تعدادی از مسائل گفتگو کنند.

این تحلیلگر تأکید می‌کند: موضوع اصلی محل ملاقات نیست، بلکه بحث درباره این است که یک سند صلح را می‌توان در ماه‌های تابستان امضا کرد. این یک پیشرفت بسیار جدی تلقی خواهد شد. همانطور که رئیس‌جمهور آذربایجان گفت، اکنون ایده‌های روشن‌تری در مورد توافقنامه صلح در حال ظهور است. اکنون جامعه بین‌المللی نیز از توافقات دوجانبه بدون دخالت در روند استقبال می‌کند. در این راستا قزاقستان می‌تواند محرک جدیدی برای مذاکرات باشد. این همچنین نشانه خوبی است که این کشور می‌گوید میزبان است، نه میانجی.

دیدار وزرای خارجه جمهوری آذربایجان و ارمنستان در قزاقستان

انتهای پیام/