به نقل از «ایسنا»

آثار سهراب سپهری همگانی و عام است

تاریخ انتشار: ۱ بهمن ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۶۷۲۰۴۶۴

صادق رشیدی در نشستی با موضوع «سهراب سپهری و تأثیر متقابل نقاشی و شعر» گفت: آثار سهراب سپهری همگانی و عام است.

به گزارش ایسنا بر اساس خبر رسیده، دکتر رشیدی استاد دانشگاه در ابتدای سخنرانی خود در پنجمین شب از سلسله نشست‌های «هزار و یک شب الفما» که در باشگاه اندیشه برگزار شد اظهار کرد: در مورد سهراب سپهری سخن بسیار گفته‌اند و در مورد اشعار و نقاشی‌های این نقاش شاعر و شاعر نقاش تحلیل‌های مختلفی در قالب پژوهش‌های مختلف به انجام رسیده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در این جستار نگاهی کم و بیش انتقادی‌، به فضای اشعار سپهری و نقاشی‌های او خواهیم داشت.

او افزود: سهراب شاعری است که سرخوشی‌های شاعرانه‌اش را با محوریت فردگرایی و تنهایی و همچنین طبعیت‌گرایی بازنمایی کرده است. ایجاز، سادگی و بی‌تکلفی زبان در اشعارش، او را به عنوان یک شاعر شهرگریز و طبعیت‌گرا معرفی می‌کند. او شاعر معاصر است و شعر او متعلق به دوران معاصر. او به واقع یک شاعر است و شعر سروده است چرا که در قیاس با اشعار امروزین نسل جدید، که می‌توان گفت شعر را در لحظه اکنون می‌سرایند، او با زبان ادب شعر سروده است و به همین دلیل در میان سادگی‌های شاعرانه او، مرز بین زبان ادب و زبان معیار مشخص است. سپهری بر خلاف تصور دیگران، نمادگرا نیست، مفاهیم و واژه‌ها برای سپهری جایگاهی واقعی و گاه از لحاظ معنایی، موقعیتی سیال دارند. تکرار عناصر طبیعی مانند آب در اشعار سپهری اگرچه ممکن است معانی فرهنگی و گاه نمادین داشته باشد، لیکن این نمادین بودن مفاهیم آشنا و خودی، برای مخاطب ایرانی، به خوانش توانش فرهنگی او وابسته است که آب را پیوسته نمادی از پاکی و غیره می پندارد.

رشیدی شاخصه‌های شعرها و نقاشی‌های سهراب سپهری را در قالب چند مفهوم کلی تقسیم‌بندی کرد:

طبیعت‌گرایی:

طبیعت‌گرایی در نقاشی‌های سهراب و اشعار او، به معنای ناتورالیسم که یک مکتب ادبی مشخص و در رقابت با تفکر پوزیتیویسم دوران خودش شکل گرفت، نیست. طبعیت‌گرایی در آثار هنری سپهری، با مفهوم طبیعت‌گرایی نقاشان مکتب باربیزون همخوانی دارد. نقاشانی که به طور ضمنی  و آشکار گرایشات رمانتیک در مواجهه با مظاهر طبیعت داشته‌اند اما زمینه‌های خلق آثار واقع‌گرا را ایجاد کردند. طبیعت‌گرایی سپهری ناشی از شهرگریزی این شاعر نقاش است. شهرگریزی سهراب پیوسته در لابه‌لای اشعارش با نگاهی نقادانه به سازوکارهای شهرنشینی و مدنیت مدرن پیداست و به همین دلیل ضمن نگاهی کم و بیش نقادانه به فضای شهری و مدنیت، او دائم درصدد بیان نوعی فردیت‌گرایی بی سر و صدا در دل طبیعت است و این مسئله موجب می‌شود که ساختارهای دوگانه‌ای مانند تقابل شهر/روستا در آثار او شکل بگیرد و شاید بتوان گفت تقابل بنیادین فرهنگ/طبیعت را می‌توان در آثار شاعرانه سپهری ملاحظه کرد.

نوستالژی رمانتیک:

بسیاری بر آنند که سهراب گرایشات عرفانی داشته است و لذا آثار او اعم از نقاشی و شعر، تداعی‌کننده گفتمان عرفان شرقی است. واقعیت این است که این خوانش‌های عرفانی از سهراب صرفاً خوانشی است که ریشه در ناخودآگاه جمعی مخاطب خودی (ایرانی) دارد. نمی‌توان با استناد به برخی از اشعاری که در آنها به مفاهیم اشراق و عرفان اشاره دارد سهراب را یک شاعر عارف دانست. اون منزوی است و این انزوای فردی و گریز از سازوکارهای محیط شهر، او را به یک هنرمند تنها و سرخوش مبدل می‌کند. این برداشت از مفهوم عرفان شرقی، یک ادعای کلی است که بر اساس آن می‌توان هر هنرمند و شاعری را عارف‌مسلک دانست. بنابراین، به نظر می‌رسد او گرایشات رمانتیکی دارد که موجب می‌شود مفهوم نوستالژی فردی و جمعی در آثارش زمینه خوانش عرفانی را فراهم سازد. در واقع این نوستالژی رومانتیک است که موجب خوانشی شبه‌عرفانی از آثار او می‌شود. کما اینکه نقاشی‌های سهراب مدرن هستند و در عین حال واقع‌گرا و گاهی تداعی‌گر فضای نقاشان فرانسوی قرن نوزدهم. سپهری به سبک و سیاق سنت ایرانی نقاشی خلق نکرده است چنانکه به سبک و سیاق سنت ادبی ایرانی، شعر نسروده است. شیوه نگاه او به نقاشی، شیوه او در شعر سرودن است.

اضطراب‌گریزی:

سادگی آثار سهراب، او را شاعری اضطراب‌گریز معرفی می‌کند. اضطراب محصول شناخت و سازوکارهای برنامه‌ریزی‌شده‌ای است که به موجب آن ما را درگیر نگاهی انتقادی به گفتمان‌های اجتماعی و سیاسی می‌کند. گریز از هرگونه کنش اجتماعی که بتواند سهراب را به عنوان یک کنشگر فعال زمانه خودش به ما معرفی کند، در آثار سپهری بسیار کم‌رنگ است. آثار سهراب سپهری را نمی‌توان در دایره آثار نقادانه اجتماعی قرار داد زیرا گویی این شاعر نقاش، پناه جستن به دامان طبعیت و خنثی‌بودگی‌اش را با گرایشات رمانتیک فردی توجیه می‌کند. آثار سپهری اجتماعی نیست. اگر قائل به تفاوت بین اجتماع و جامعه باشیم باید گفت او اجتماع را در دایره‌ای محدود در نظر دارد اما جامعه را خیر. زیرا جامعه یک مکانیزم پیچیده، مدرن، چندوجهی، چالش‌برانگیز و پویاست که در سطوح کلان با مفهوم شهرنشینی مدرن و توسعه‌یافتگی‌ در ارتباط است. برای شاعر نقاشی که پیوسته دغدغه زلالی آب و نوستالژی‌های فردی و خانوادگی دارد نقد اجتماعی جایگاهی ندارد. هر چند معدود اشعاری هم سروده است که تا حدودی نشانه‌هایی از نقدهای سیاسی و جانبداری‌های او از برخی چهره‌های ادبی زمانه‌اش را هویدا می‌سازد، اما کلیت آثار او، حاکی از نوعی تمایلات صرفاً شاعرانه‌ای است که پریشان‌حالی و سرخوشی‌های لحظه‌ای او را بازنمایی می‌کند و این موضوع البته برای احوالات یک شاعر طبیعی و بدیهی است.

این استاد دانشگاه در پایان اظهار کرد: معتقدم آثار سهراب همگانی و عام است. این همگانی بودن و موجی از روزمرگی‌هایی که در اشعار او پیداست، آثارش را به گفتمان کیچ نزدیک‌تر ساخته است؛ کیچ، نه در معنای لزوماٌ تقلیل‌یافته و بی ارزش، بلکه به معنای نوعی همگانی بودن، زودهضم بودن، و گاهی بی دغدغه بودن، که گفتمان تفکر و روشنفکری را به حاشیه می‌راند و گریز از هر گونه کنش انتقادی را ترجیح می‌دهد. این ادبیات و هنر، اغلب در خدمت ستایش گل‌ها و درختان و صدای گنجشکان است. ادبیاتی که زمینه‌های خنثی‌بودگی را به کنشگر بودن ترجیح می‌دهد.

نیمه دوم نشست، با شعرخوانی حاضران از جمله آذر کتابی، علیرضا بهنام، سیروس مانی، مریم هاشم‌پور، شهین منصوری آرانی، احسام سلطانی، فیروزه محمدزاده، لیلا صادقی و محمد آزرم همراه بود.

نشست‌های هزار و یک شب الفما پنج‌شنبه‌های آخر هرماه همراه با شعرخوانی حاضران از ساعت ۱۷ تا ۱۹ در محل باشگاه اندیشه واقع در خیابان انقلاب ـ خیابان وصال ـ کوچه نایبی ـ پلاک ۲۳ برگزار می‌شود.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۶۷۲۰۴۶۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

رویکرد ما همگانی کردن ورزش در سطح محلات است

رئیس فدراسیون ورزش همگانی گفت: رویکرد ما در سال‌جاری همگانی کردن ورزش در محلات شهری است. امیدواریم با کیفی ساختن برنامه‌ها بتوانیم سطح کم‌تحرکی و فقر حرکتی را در سطح جامعه کاهش دهیم.

به گزارش خبرگزاری ایمنا، علی خلیلی به رقابت‌های جام هواداری اشاره و اظهار کرد: از مهمترین رویکرد این فدراسیون، آشتی مردم با ورزش است و در این خصوص با فراهم کردن برخی زیر ساخت‌ها و فعالیت‌های همگانی در مجتمع‌های مسکونی، فضای خیابانی، پارکی و عمومی، توانستیم رویدادهایی بزرگی از جمله مینی فوتبال، مترو اسپرت، گل‌کوچک، ورزش صبحگاهی و عصرگاهی بوستانی را میزبانی کنیم که مورد استقبال مردم قرار گرفت.

وی گفت: از برنامه‌های مهمی که در سال گذشته در دستور کار خود قرار دادیم، محلاتی و خیابانی کردن ورزش همگانی بود. هدف مهم ما از این رویکرد، آشتی مردم با ورزش همگانی بود، چرا که با توجه به نبود زیر ساخت‌ها، سالیان متمادی مردم استقبال کمتری از ورزش داشتند. رویکرد و توسعه ورزش همگانی به طور قطع می‌تواند سلامت جسمانی و روحی را برای شهروندان و شهرنشینان به ارمغان آورد. مهمترین رویکرد ما برای سال‌جاری نیز همگانی کردن ورزش در سطح محلات شهری است که در این راستا، برنامه‌های خوبی با سایر نهادهای ورزشی داشتیم. امیدواریم با کیفی ساختن برنامه‌ها بتوانیم سطح کم تحرکی و فقر حرکتی را در سطح جامعه کاهش دهیم.

خلیلی همچنین به مسابقات جام هواداری نیز اشاره کرد و گفت: با توجه به استقبال علاقه‌مندان مناطق مختلف کشور و هواداران تیم‌های لیگ برتری فوتبال، ثبت نام‌ها این رویداد از اواخر سال گذشته آغاز و تا پایان اردیبهشت ماه ادامه دارد. حدود ۸۰۰ تیم حضورشان را در این جام نهایی کردند که نیمی از آن مربوط به طرفداران تیم‌های پرسپولیس، استقلال، تراکتور و استقلال خوزستان است. به محض اتمام مهلت ثبت نام‌ها، این رویداد از خردادماه به صورت رسمی آغاز و تا پایان فصل تابستان این جام ادامه خواهد یافت.

رئیس فدراسیون ورزش همگانی گفت: لیگ مینی فوتبال محلات برای نخستین بار در سطح کشور در قالب دسته یک و دو از اردیبهشت کارش را به صورت منطقه‌ای برگزار خواهد کرد. لیگ دسته یک و دو به ترتیب با شرکت ۱۶ تیم برگزار خواهد شد که در نهایت تا پایان امسال تکلیف تیم‌های برتر دستجات مشخص خواهد شد.

وی بیان کرد: رویدادهای بزرگ دیگر ما برگزاری همایش سراسری و خانواده محور در سطح کشور است که ۲۸ اردیبهشت همزمان با میلاد حضرت معصومه (س) و دهه کرامت در تمامی شهرها و مراکز استان‌ها انجام خواهد شد. همچنین برای نخستین بار مسابقات ماجراجویی گذر از جنگل‌های هیرکانی به مسافت ۱۵ کیلومتر در بخش مردان و بانوان به میزبانی استان مازندران از ۲۸ تا ۳۰ اردیبهشت در شهرستان سوادکوه برگزار خواهد شد.

خلیلی خاطرنشان کرد: در راستای سلامت شهروندان تفاهم‌نامه‌ای از سوی این فدراسیون با دفتر آموزش و سلامت وزارت بهداشت به امضا رسید تا ترویج و گسترش فعالیت بدنی میان اقشار مختلف جامعه مد نظر قرار گیرد. در قدم نخست پنج هزار مربی آموزش‌های لازم را فرا خواهند گرفت تا بتوانند در فضاهای پارکی و اماکن ورزشی، آموزش‌هایی را در نوبت صبح و عصر به صورت رایگان در اختیار مخاطبان قرار دهند.

منبع: ایرنا

کد خبر 748607