به نقل از «ایرنا»

سنگ نگاره ها؛ راویتگران خاموشِ تمدنی کهن

تاریخ انتشار: ۷ بهمن ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۶۸۳۸۳۰۷

تهران- ایرنا- سنگ نگاره ها، میراث کهن پیشینیان به شمار می روند که ارزش والایی در شناساندن نوع اندیشه و زندگی بشر دارند. این روایان خاموش تمدن در نهان خویش از زبانی مشترک و ارتباطات انسانی شگفت انگیز در روزگاران باستان حکایت می کنند.

تلاش باستان شناسان و کاوش آنان در دل کوه ها و غارها در منطقه های مختلف ایران به ویژه تِیمَره در استان مرکزی سبب دستیابی به نقش و نگارهایی بر روی برخی صخره ها و سنگ ها شده است که حکایت از تاریخی هزاران ساله در این مرز وبوم دارند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این سنگ نگاره ها شامل خطوطی پر از رمز وراز و نقش هایی به شکل انواع حیوانات همچون بز کوهی هستند و باید دانست نقش هایی مشابه با سنگ نگاره های موجود در ایران نیز در سراسر جهان یافت شده اند که بررسی و مطالعه بر روی این آثار در راستای حفظ و نگهداری این سنگ نگاره های ارزشمند و کهن، ضرورت دارد.

اهمیت شناخت تاریخ و آثار به جامانده از پیشینیان، گروه اطلاع رسانی ایرنا را بر آن داشت تا با «محمد ناصری فرد» استاد دانشگاه و پژوهشگر سنگ نگاره های باستانی کشور در این زمینه به گفت وگو بپردازد.

**سنگ نگاره ها و دنیای شگفت انگیز آنان
پس از سال ها کاوش درباره نقاشی های کهن درون دیواره غارها و نقوش روی کوه های ایران، دستاوردهای های مطلوبی در عرصه ملی و جهانی بدست آمد. یکی از مهم ترین اهداف در این زمینه، تطبیق نقوش غارها، صخره ها و کوه های ایران با دیگر نقاط دنیا بود. همگون بودن آثار مکشوفه در کشور با دیگر نواحی جهان از نتیجه های قابل توجه این مقوله ب شمار می رود؛ به گونه ای که گویی یک شخص تمامی این سنگ نگاره ها را به وجود آورده است.

شباهت های ظاهری، سبک های هنری و مضامین یکنواخت از مشخصه های تمامی سنگ نگاره ها محسوب می شود. به عنوان مثال نماد شناسی نقاشی هایی در ایالت های آریزونا، نوادا، کالیفرنیا و ... در آمریکا که بیشترین آنها نقش بزکوهی است، نشان می دهد که پیام همگی آنان، همان مضمون به کار رفته در اسطوره های کهن ایران باستان به شمار می رود.

آثار خط مکشوفه در تِیمَره(کوه های اطراف خمین در استان مرکزی) با نام خطوط لاینر(Linear) مربوط به 2 هزار و 300 سال پیش از میلاد مسیح؛ نمادی کهن در ایران باستان است. این نماد که در ایران معنای «همای سعادت» می دهد، در اروپا و آسیای میانه نیز شناخته شده است و به آن «خدای خورشید» می گویند و در همه جای دنیا یک معنا می دهد و در کشورهایی چون تبت، ترکیه، انگلیس، ایتالیا و حوزه بالکان به کار می رود. ریشه این نماد، به ایران بازمی گردد و بیشتر کشورها باور دارند که نمادی پیش عیلامی و متعلق به سرزمین کهن ایران محسوب می شود.

** سنگ نگاره های باستانی و نقش آنها در توسعه صنعت گردشگری و اشتغالزایی
از آنجایی که مبانی این آثار ارزشمند، متعلق به ایران است، بنابراین دانشگاه ها، مراکز علمی و مسوولان مربوطه باید در این زمینه اطلاعات خود را افزایش دهند، چرا که سنگ نگاره ها، کهن ترین مبانی خط، اندیشه و هنر ایران را به جهان معرفی می کنند و درآمدزایی و کارآفرینی فراوانی به دنبال خواهند داشت.

کشوری مانند قزاقستان که تنها 719 نمونه سنگ نگاره کشف کرده است، از این راه سالیانه 2 میلیارد دلار درآمد زایی دارد، در حالی که در ایران و در منطقه محدودی چون «تِیمَره» بیش از 21 هزار نمونه کشف شده که قدمت برخی از آنها 40 هزار و 800 سال است. در غارهای لرستان نیز نمونه رنگین نگاره هایی با قدمت 40 هزار سال وجود دارد که بی شک منابع خوبی برای رونق گردشگری، درآمد و اشتغال زایی به شمار می روند.

تاکنون بیش از 50 هزار نمونه سنگ نگاره در 24 استان کشور کشف شده اما کوچک ترین درآمدزایی از آن حاصل نشده است. متاسفانه سنگ نگاره های کشور مهجور مانده اند و هرازگاهی به دست معدن کاران و در مسیر سد و جاده سازی ها، انبوهی از آنها از میان می روند.

این در حالی است که برای محافظت از نمونه سنگ نگاره هایی که در دنیا وجود دارند، مانند غارهای «لاسکو» در فرانسه، شیشه های قطور می کشند تا رطوبت دهان بازدید کنندگان سبب مخدوش شدن آنها نشود. آنان حتی به این نتیجه رسیدند که این آثار تاریخی نباید دیده شود و به این دلیل، آثار را به شکل مصنوعی در آن غارها باز آفرینی کرده اند.

با توجه به اینکه بیشتر این آثار در روستاها پراکنده هستند، می توان از آن در جهت جلوگیری از مهاجرت روستاییان بهره مند شد، برای مثال از خانه های روستایی برای اقامت گردشگران استفاده و از این راه، جوانان را مشغول به کار کرد. عملی شدن این طرح ها نیاز به حمایت دارد و نگاه ها باید به این موضوع اندیشمندانه باشد. با یک برنامه ریزی کارشناسانه و دقیق می توان از این 50 هزار نمونه سنگ نگاره، به اندازه درآمد چاه های نفت برای کشور درآمدزایی به ارمغان آورد.

** مطالعه جامع سنگ نگاره ها و توسعه گفتمان های فرهنگی
برای آگاهی از قدمت هنر می توان از این سنگ نگاره ها استفاده کرد. تاکنون به حوزه گسترده رو زمینی آنچنان که باید، توجه نشده است و دفینه هایی به شکل سفال، پیکره، مفرغ، گل نوشته و ... به دلیل آن که به آثار کهن تر از آنها نگاهی وجود نداشت، به این آثار نیز نگاه تجریدی شد، در صورتی که آثار زیر سطحی تمامی انتزاعی هستند و ریشه کهن این مهم در نقاشی های درون غارها و کوه ها قرار دارد.

بنابراین با نگاه عمیق تر به این آثار و تحلیل و تفسیر داده های کهن و پرداختن به تشابه های جهانی در این زمینه، می توان گفتمان های فرهنگی و مشترک خود را با دیگر نقاط جهان بهتر پیش برد. در حالی که پژوهشگران اروپایی و ... اذعان دارند که اصل این هنر متعلق به سرزمین کهن ایران است، پس باید در کشور مطالعات جامع تری در این راستا وجود شکل بگیرد تا بتوان چهره ایران را به عنوان خاستگاه هنر سنگ نگاره ها به جهانیان معرفی کرد.

**سنگ نگاره هایی با نقش فضانوردان
نقاشی انسان هایی که شباهت به فضانوردان دارند، در ایران بر روی صخره ها فراوان مشاهده می شود و شگفت این که در کشورهایی مانند چین، مکزیک و ایتالیا نیز مشابه همین سنگ نگاره ها وجود دارد. در واقع این ردپای اندیشه و هنری است که پیشینیان با آن زبان سخن می گفتند.

مشاهده آثاری با قدمتی بیش از 13 هزار سال پیش از میلاد مسیح که زمان ایجاد آنها میان یک تا 2 هزار سال با هم تفاوت دارد، هنگامی که هیچ گونه ارتباطی برای اطلاع رسانی وجود نداشت تا انسان ها از نقوش یکدیگر با خبر شوند، نکته تعجب بر انگیزی به شمار می رود.

اداره کل ملی هوانوردی و فضا(ناسا) در مطالعات خود عنوان کرده است که انسان های بالدار در این نقش های باستانی، حاصل حضور موجودات فرازمینی هستند. این اظهار نظر ناسا به این گمانه ها قوت می بخشد که سنگ نگاره های انسان های بالدار، حاصل مشاهده های عینی افراد بوده است که بر دیواره غارها و کوه های محل زیست خود، نقش کرده اند؛ هر چند اثبات این موضوع نیاز به مطالعه های بیشتری دارد.

**فعالیت های جدید در راستای شناساندن سنگ نگاره های باستانی
مطالعه روی سنگ نگاره های جهان و فلات ایران به طور مشترک با سازمان باستان شناسی آلمان به زودی در قالب یک کتاب منتشر خواهد شد. همچنین تولید یک مجموعه مستند درباره سنگ نگاره هایی به شکل بزکوهی و با همکاری مستند ساز اهل ایالت نوادا در آمریکا اقدام جالبی است که برای نخستین بار صورت می گیرد.

نقش های کهن بزکوهی به جامانده از سرخ پوست ها و زوایای اسطوره شناسیِ نماد و سبک شناسی و سیر تطور این نقوش در ایران به جهانیان نشان خواهد داد که در گذشته های دور زندگی در مشرق زمین تا چه اندازه با زندگی غربی همگون بوده و باورهای آنها از منظر هنر آنچنان به هم نزدیکی داشته است که گویا 2 تن در کنار هم و از روی دست یکدیگر نقاشی کشیده اند. بز کوهی در سبک هنری ایدئوگرام(اندیشه نگار)، نمایه یک فرشته به شمار می رود و در انواع سبک های هنری وجود دارد. در کشورهای دیگر هم بز کوهی نماد پاکی، روشنی و برکت محسوب می شود و به عنوان فرشته ای است که همواره به انسان کمک می کند.


*گروه اطلاع رسانی
خبرنگار: عشرت کراری**انتشار دهنده: شهربانو جمعه
پژوهشم**9428**2002**9131
ایرنا پژوهش، کانالی برای انعکاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearch همراه شوید.

منبع: ایرنا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۶۸۳۸۳۰۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مرگ خاموش تخت‌جمشید و بیستون

آفتاب‌‌نیوز :

بر اثر فعالیت شرکت‌های پتروشیمی مرودشت و بیستون و تصاعد گاز‌هایی با ترکیبات نیتروژنی، درحالی رقم خورده که در این سال‌ها اقدامی جدی برای ارزیابی مخاطرات زیست‌محیطی دو مجتمع پتروشیمی در فاصله نزدیک به محوطه‌های جهانی تخت‌جمشید و بیستون صورت نگرفته است.

تحقیقات علمی مستمر و جامعی نیز برای برآورد میزان تاثیرگذاری گاز‌های NOx ناشی از فعالیت این دو واحد صنعتی و جلوگیری از تأثیرات آن‌ها بر رشد فزاینده گلسنگ‌ها و تشدید فرسودگی زیستی انجام نگرفته است.

منبع: خبرگزاری فارس