به نقل از «ایران آنلاین»

زیست دوگانه علم به روایت خسرو باقری

تاریخ انتشار: ۴ اسفند ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۷۳۴۷۷۱۳

استاد فلسفه دانشگاه تهران معتقد است که علم وابستگی و خواستگاه فرهنگی دارد البته این خصیصه ؛ یعنی، وابستگی فرهنگی و ایدئولوژیک بودن علم چندان تام نیست و علم حالت دو زیست نیز می یابد؛ مقداری فرهنگی و مقداری آبجکتیو است.

ایران آنلاین /گروه اندیشه:

نشست «نظریه پردازی؛ امکان، ضرورت و موانع» چندی پیش در پژوهشکده زنان دانشگاه الزهرا برگزار گردید.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در این نشست خسرو باقری به ایراد سخنرانی پرداخت.

وی گفت: ابتدا به مفهوم نظریه می پردازیم. افراد در محاوره های عادی از کلمه نظر استفاده می کنند که این نظرات می توانند متفاوت باشند. چون نظر جنبه ذهنی دارد، هر چند ممکن است درباره امر عینی صحبت کنیم. نظریه نسبت به نظر افراد عادی سیستماتیک تر و ساختار یافته تر است. بررسی یک نظریه در علوم با دقت صورت می گیرد. در صورتی که افراد عادی نظرشان را به صورت روشمند بررسی نمی کنند. به همین خاطر نظریات ممکن است تغییر کنند. نظریه نسبت به گفتمان جنبه علمی بیشتری دارد و خاص تر است. اما گفتمان ممکن است در عرصه عمومی یک جامعه نیز شکل گیرد و عام تر است. نظریه و گفتمان از این نظر که یک شبکه مفهومی اند با هم شباهت دارند.

استاد دانشگاه تهران در ادامه افزود: نظریه در علوم تجربی بیشتر معطوف به کشف یک واقعیت است. اما در رشته هایی مثل مدیریت، تعلیم و تربیت، کتابداری و ... بیشتر معطوف به عمل است. گاهی همان طور که یک دزد قفلی را بدون کلید باز می کند حل مسأله نیز گاهی با ترفند صورت می گیرد و نه به صورت استفاده از ساختار علمی. گاهی برخی تئوری ها این گونه شکل می گیرند. این جا نظریه ناظر به کشف واقعیت نیست. بلکه سامان دادن یک موقعیت نابسامان است. در نتیجه همه تئوری ها ممکن است ناظر به کشف واقعیات نباشند.

به زعم خسروباقری، علم ها وابستگی ها و خواستگاه های فرهنگی دارند و به همین دلیل تفاوت هایی دارند. البته وابستگی فرهنگی و ایدئولوژیک بودن علم خیلی تام نیست. علم حالت دو زیستی دارد. مقداری فرهنگی است و مقداری آبجکتیو است. نظریه پردازی مانند عکاسی است. در عکاسی از یک واقعیت عکس می گیریم. بر خلاف نقاشی که می تواند تخیلی باشد. ویژگی دیگر عکاسی پرسپکتیو و زاویه دید است. دو عکسی که از دو زاویه مختلف گرفته شده به هیچ عنوان یک چیز نیستند. در هر دو عکس دو چیز وجود دارد: واقعیت و زاویه دید. در این جا در هم فرو رفتگی آبجکتیویتی و سابجکتیویتی را شاهد هستیم. دانشمندان نیز از واقعیت های جامعه خود با زاویه دید خود عکاسی می کنند.

وی همچنین گفت: بحث علم دینی مانند گردنه ای است که دو طرف آن دره است. یک طرف آن ایدئولوژیک گرایی است و طرف دیگر آن کاملاً پوزتیویستی نگاه کردن به مسأله است. بحث علم دینی باید قابل ارائه در محافل آکادمیک باشد نه به این صورت که اگر ارائه دادیم مخاطب تصور کند ما داریم درباره باورهایمان صحبت می کنیم. آلپورت می گوید وقتی برای اولین بار بچه دار شدم دنیای من عوض شد و او که ابتدا رفتارگرا بود اعلام کرد که از این به بعد انسان گرا هستم. نظریه دفترچه خاطرات نیست که ما نظرات شخصی خود را بنویسیم. بلکه باید روشمند و قابل دفاع باشد.

وی در انتها گفت: علم دینی امری تأسیسی است و فقط استنباطی نیست. نباید تنها به استنباط خود از قرآن بسنده کنیم. بلکه با تجربه باید حرکت کنیم و کشف کنیم. یکی از مشکلات ما در نگاه به دین این است که نسبت امور زمان بردار با امور ثابت را متوجه نمی شویم. تفاوت امر خاص و عام یا ثابت و متغیر یکی از دشوارترین مسایل دینی است. مانع دیگری که با آن مواجه هستیم ابتذال دانشگاهی و آکادمیک است. ما در دانشگاه هم به لحاظ علمی و هم به لحاظ اخلاقی در حال فرسوده شدن هستیم. شرافت معلم همیشه در فرهنگ ما جایگاه مهمی داشته است اما در حال حاضر کمتر وجود دارد. با این مسیری که در دانشگاه هایمان در حال پیمودن هستیم به نظریه پردازی و پیشرفت علمی نمی رسیم.

 

منبع: ایران آنلاین

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۷۳۴۷۷۱۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

خط و نشان محیط زیست و میراث فرهنگی در میانکاله برای یکدیگر

به گزارش خبرآنلاین،در پی ممانعت محیط بانان میانکاله از ورود مصالح ساختمانی به این منطقه، فرمانده یگان حفاظت محیط زیست گفت: با توجه به مذاکرات انجام شده، قرار شد اداره میراث فرهنگی استان گلستان پس از اخذ مجوز نسبت به ورود به میانکاله اقدام کند.

ایسنا در خبری نوشت: سرهنگ جمشید محبت خانی فرمانده یگان حفاظت محیط زیست افزود: برابر بررسی به عمل آمده از عطاالله کاویان -مدیر کل محیط زیست استان مازندران- و محمود تقی‌پور - مسئول پناهگاه حیات وحش میانکاله - روز سه شنبه هفته گذشته اداره میراث فرهنگی با مصالح ساختمانی بدون انجام هماهنگی، قصد ورود به منطقه حفاظت شده میانکاله را داشته است.

وی با تاکید بر اینکه دستگاه دولتی برای انجام هر گونه فعالیت عمرانی در منطقه حفاظت شده باید مجوز داشته باشد، ادامه داد: یک اثر باستانی در منطقه حفاظت شده میانکاله قرار دارد که وظیفه حفظ و نگهداری آن بر عهده میراث فرهنگی است، اما نیاز است از قبل، مجوزی برای ورود به منطقه گرفته شود؛ محیط بان نیز وظیفه کنترل مجوز را دارند.

محبت‌خانی اضافه کرد: مسئولان میراث فرهنگی مجوز ارائه نداده بودند، بنابراین محیطبانان میانکاله از ورود مصالح به منطقه ممانعت به عمل آوردند و با احترام از آنان خواستند که پس از اخذ مجوز نسبت به ورود مصالح به منطقه اقدام کنند.

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست ادامه داد: فرماندار بندر ترکمن و چند نفر از دریابانی فراجا نیز مراجعه کرده و گفته‌اند با توجه به اینکه میراث فرهنگی دستور قضایی دارد، اجازه ورود آن‌ها داده شود ولی محیط بانان از ورود کارکنان میراث فرهنگی ممانعت کردند چون باید مجوز لازم به آنان ارائه می‌شد.

وی با تکذیب وقوع درگیری بین محیط بانان و کارکنان میراث فرهنگی گفت: بحث جزئی بین طرفین به وجود آمده بود اما درگیری رخ نداده بود. در نهایت آقای تقی‌پور مسئول پناهگاه حیات وحش میانکاله برای بررسی بیشتر موضوع به پاسگاه دریابانی محل می‌روند. از آقای تقی‌پور سوال کردم و گفت نیم ساعت در پاسگاه بودیم، هیچ اتفاق خاصی نیفتاد و در حد صحبت موضوع حل و فصل و قرار شد مجوز لازم از محیط زیست استان گرفته و سپس وارد منطقه شوند چون محیط بانان مجری هستند و مجوزدهنده نیستند.

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: بحث شفاهی بوده و بازداشت و درگیری رخ نداده است.

وی در ادامه با اشاره به همکاری بخش‌های مختلف فراجا با یگان حفاظت محیط زیست گفت: به همه استان‌ها سرکشی می‌کنیم و با محیط بانان ارتباط داریم و در همه استان‌ها این هم افزایی و همکاری وجود دارد. سال گذشته حدود ۲۳ درصد کشفیات با همکاری پلیس پیشگیری، پلیس آگاهی، دریابانی و مرزبانی اطلاعات انجام شد و آنها نقش موثری در کشف سلاح‌های غیر مجاز و قاچاق حیات وحش مانند پرندگان شکاری داشتند.

۲۳۳۲۱۷

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1899720