نان رژيمي بخوريم يا نخوريم؟
تاریخ انتشار: ۵ اسفند ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۷۳۶۳۵۸۹
خبرگزاري آريا -
وقتي صحبت از غذا يا نان رژيمي مي‌شود، مي‌توان دو مفهوم مختلف از واژه رژيمي برداشت کرد:
اول اينکه فرمولاسيون طراحي و توليد نان به‌گونه‌اي باشد که اين ماده غذايي براي رژيم هاي لاغري و يا بيماري‌هاي خاصي توصيه شود؛ مثلا افرادي که به پروتئين موجود در گندم حساسيت دارند و با خوردن نان‌هاي تهيه شده با آرد گندم دچار التهاب مزمن مي‌شوند، مي‌توانند از نان‌هاي پخته‌شده با آرد ذرت استفاده کنند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
دومين مفهومي که در واقع، رايج‌ترين نگاه به کلمه رژيمي هم هست، مربوط به نان‌هايي است که ترکيبات‌اش محتواي کالري کمتري نسبت به ساير نان‌ها داشته و مي‌تواند تغييراتي در کاهش وزن، قند و چربي خون افراد به وجود آورد.
گفتگوي ما با دکتر تيرنگ نيستاني، متخصص تغذيه و رژيم درماني، درباره نان‌هاي رژيمي و اما و اگرهاي مربوط به آنها مي‌تواند اطلاعات مفيدي در اين خصوص در اختيارتان بگذارد.
آقاي دکتر! ادعاهاي زيادي درباره تاثير مصرف نان جو در کاهش وزن وجود دارد. آيا فردي که تصميم به لاغر شدن دارد، مي‌تواند نان جو را جايگزين نان‌هاي معمولي در رژيم غذايي‌اش کند؟
آرد جوي به کار رفته در نان‌هاي جويي که به طور عادي در نانوايي‌هاي ما تهيه و عرضه مي‌شوند، تقريبا کمتر از 10 درصد حجم آرد موجود در نان است. اين روزها ديگر در هيچ کجاي دنيا از آرد جو براي تهيه نان استفاده نمي‌شود زيرا جو، قابليت ور آمدن و تبديل شدن به خمير را به تنهايي ندارد، بنابراين نان‌هاي حجيم و خوش‌مزه‌اي که به نام نان جو در نانوايي‌ها به فروش مي رسند به هيچ وجه از جوي خالص تهيه نشده‌اند.
در كل، نان جو ماده غذايي خوش‌مزه‌اي نيست؛ تيره رنگ است و بدطعم.
اگر جز اين بود، مورخان، خوردن‌اش را جزو فضايل امام علي(ع) به شمار نمي‌آوردند. اما امروزه نانواها براي خوش‌عطر و طعم شدن اين نان، مقداري آرد معمولي، روغن و شيره مالت (به خاطر طعم شيرين‌اش) به آن مي‌زنند که اين کار سبب بالا رفتن کالري اين نان سنتي مي‌شود و متاسفانه مردم به خاطر فيبر و سبوس موجود در نان جو، آن را بيشتر مصرف مي‌کنند و نمي‌دانند که با اين کار هيچ کمکي به کاهش وزن‌شان نمي‌شود.
نظرتان درباره نان‌هاي رژيمي چيست؟ آيا استفاده از نان‌هايي مثل نان‌شويد يا نان‌زيره مي‌تواند در جلوگيري يا پيشرفت بيماري‌هاي مختلف موثر باشد؟
در اينکه زيره، شويد يا زنجبيل گياهان مفيدي هستند و آثار مثبتي درون بدن بر جاي مي‌گذارند شکي نيست اما نکته مهم اينجاست که واقعا 5 تا 10 گرم از اين مواد چه تاثير چشم‌گيري در بهبود بيماري‌ها مي‌توانند داشته باشند؟
براي مثال، به فردي که بيماري قلبي دارد، مي‌گويند نان زيره بخور تا ميزان کلسترول خون‌ات تعديل شود اما بي‌ترديد اين سه چهار گرم زيره‌اي که توسط مصرف نان زيره به بدن فرد مي‌رسد، تاثير چنداني در روند بهبود بيماري‌اش نخواهد داشت. باز هم مي‌گويم که مصرف روزانه گياهاني مثل زيره، زنجبيل و شويد براي بدن به‌خصوص سيستم گوارش و قلب و عروق بسيار مفيد است اما ميزان اين مواد روي نان‌ها به قدري کم است که به هيچ‌وجه آن تاثير دلخواه را درون بدن بيمار بر جاي نمي‌گذارند و تنها او را متحمل پرداخت هزينه‌اي اضافي براي خريد نان مي‌کند. البته اگر ذايقه فردي به سمت اين‌گونه نان‌ها گرايش دارد، هيچ اشکالي ندارد که آنها را جايگزين سهم مشخص نان دريافتي روزانه‌اش کند.
با اين حساب، ديابتي‌ها هم نبايد از توليد نان‌هاي مخصوص ديابتي‌ها خوشحال باشند؛ درست است؟
ببينيد؛ مشکل اصلي ديابتي‌ها قند بالا (و معمولا به تبع آن، چربي بالا) است. آنها تري‌گليسيريد و کلسترول بد خون‌شان بالاست و کلسترول خوب خون‌شان پايين. درصد بالايي از ديابتي‌هاي نوع 2 هم از مشکل اضافه وزن و به خصوص چاقي شکمي رنج مي‌برند و بنابراين براي زيادتر نشدن مشکل‌شان با محدوديت غذايي مواجه هستند؛ مثلا نمي‌توانند يا اجازه ندارند هر چه قدر که دل‌شان مي‌خواهد نان بخورند. حالا شما حساب‌اش را بکنيد که چنين فردي با اين سطح از محدوديت به نانوايي مراجعه مي‌کند و مي‌بيند که روي تابلوهاي مختلف نوشته‌اند : «نان و بيسکوييت مخصوص ديابتي‌ها رسيد!» قطعا اگر شما هم جاي آن فرد ديابتي باشيد، اقدام به خريد و مصرف دلخواه اين نوع نان مي‌کنيد، به اميد اينکه سالم است و هيچ مشکلي را براي‌تان به وجود نخواهد آورد.
اما مساله اصلي اينجاست که غالبا در تهيه اين نان‌ها روغن مختصري به کار مي‌رود و آرد هم که جزو جدانشدني نان است در آن وجود دارد، بنابراين تفاوت چنداني در محتواي کالري نان‌هاي ديابتي با ساير نان‌ها وجود ندارد. از طرفي وقتي ادعايي مطرح مي‌شود، بايد در موردش مطالعه و آزمايش لازم و دقيق صورت گيرد، در حالي كه هنوز نتيجه هيچ آزمايش مستندي اعلام نکرده است که نان‌هاي ديابتي از چاق شدن افراد جلوگيري مي‌کنند و سطح قندشان را بالا نمي‌برند. در مورد بيسکوييت‌هاي رژيمي و ديابتي هم بايد بگويم که آرد و روغن، جزو مواد اصلي تشکيل‌‌دهنده آنهاست و نهايتا توليدکنندگان به جاي شکر از شيره خرما يا انگور استفاده مي‌کنند که اين کار هم کمک شاياني به جلوگيري از چاقي يا کاهش قندخون نمي‌کند.
نان‌هاي داراي دانه‌هاي چرب مثل تخمه آفتابگردان يا کنجد، چه‌طور؟ مصرف‌شان را توصيه مي‌کنيد؟
نه، نان‌هاي داراي دانه‌هاي چرب صددرصد از کالري بيشتري در حجم مساوي با نان‌هاي معمولي برخوردارند. درست است که روغن موجود در دانه‌هاي چرب، روغن خوبي است و از نظر سلامت براي قلب و عروق و دستگاه ايمني توصيه مي‌شود اما دانه‌هاي چرب انرژي بالايي توليد مي‌کنند و از نظر توليد کالري هيچ مزيتي به روغن‌هاي معمولي و حتي حيواني ندارند. بنابراين، خوردن نان‌هاي داراي دانه‌هاي چرب هيچ عاقبتي جز اضافه وزن و چاقي در پي نخواهند داشت.
ادعا مي‌شود که قسمت‌هاي خشک نان، انديس گلايسمي پايين‌تري نسبت به بخش‌هاي نرم‌تر دارند. بنابراين آنهايي که رژيم لاغري دارند بايد بخش‌هاي ترد نان را بخورند. نظر شما چيست؟
اين ادعا تا حدي درست است. نشاسته موجود در نان به طور عادي قابليت هضم بالا را ندارد و در طي پروسه پخت، فشارحرارت باعث پاره شدن ساختار مولکول‌هاي نشاسته و در نتيجه آسان‌تر هضم شدن آنها مي‌شود، بنابراين هر چه قدر که نان نازک‌تر و تُردتر باشد، قابليت هضم کمتري هم دارد.
اين مساله در مورد نان‌هاي بيات هم صادق است، يعني نان هرچه کهنه‌تر باشد، دير هضم‌تر هم هست. ولي ناگفته هم نماند که پايين بودن انديس گلايسمي در نان‌هاي خشک، دليل موجهي بر مصرف بيش از اندازه آنها نيست.
آيا محدوديت سني براي مصرف نان‌هاي رژيمي که با مواد مختلف(زيره، زنجبيل، تخمه آفتابگردان، شاه‌دانه و ...) ترکيب شده‌اند، وجود ندارد؟
نه، مصرف اين‌گونه فرآورده‌ها هيچ‌گونه محدوديتي ندارد و براي افرادي هم که بيماري‌هاي مختلفي دارند، مشکلي ايجاد نمي‌کند. مگر اينکه فرد ناراحتي خاص گوارشي يا مشکل ديگري داشته باشد و پزشک‌اش او را از خوردن برخي از انواع نان‌ها منع کرده باشد. مشکل‌‌دار نبودن مصرف نان‌هاي رژيمي هم به دليل اين است که افزودني‌هاي آنها در حدي نيست که بخواهد براي افراد دردسرساز شود.
حرف آخر؟
طراحي فرمولاسيون تهيه نان رژيمي نياز به اطلاعات تکنولوژيک و علمي‌پزشکي دارد و اين کار بايد توسط متخصصان تغذيه، داخلي و ساير متخصصان مربوطه صورت پذيرد نه يک نانواي معمولي. تهيه نان رژيمي يک کار سنتي نيست، علم است. نان‌هاي رژيمي که با ادعاهاي گوناگون اعم از کنترل وزن و ديابت توليد مي‌شوند، بايد قبل از عرضه به طور معتبر و علمي آزمايش شوند و در اين گزارش ثابت گردد که مثلا نان زيره چه مزيتي به نان لواش دارد. به‌عنوان آخرين و مهم‌ترين نکته هم بايد بگويم که رژيمي بودن نان به اين معنا نيست که فرد مي‌تواند هر چه قدر مي‌خواهد بدون دغدغه نان بخورد، به خاطر اينکه آن نان، نان بي‌ضرر و مفيدي است. نان رژيمي وقتي مفيد است که به جاي سهم نان معمولي روزانه‌تان استفاده شود؛ نه اينکه به جاي يک سهم نان معمولي، پنج سهم نان رژيمي بخوريد!
منبع: خبرگزاری آریا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۷۳۶۳۵۸۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
«نان کامل» چه نانی است؟
ایسنا/خوزستان مدیرگروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت خوزستان با اشاره به تاثیر مصرف نان کامل در سلامت انسان، گفت: بر اساس پژوهش‌های انجام‌شده، افرادی که از نان‌های کامل استفاده می‌کنند کمتر در معرض ابتلا به سرطان‌های معده، سینه، خون و پروستات قرار دارند.
مهنوش صاحبدل در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: در تحقیقات انجام‌شده، اولین عامل خطر سال‌های از دست رفته عمر در ایران منتسب به مصرف کم غلات کامل بوده است. مصرف نانی که با آرد سفید تهیه می‌شود خطر اضافه وزن و چاقی، بیماری‌های غیرواگیردار به ویژه دیابت، چربی خون بالا و بیماری‌های قلبی عروقی و سرطان‌ها و همچنین کمبود ریزمغدی‌ها را افزایش می‌دهد.
وی افزود: نان سفید در مقایسه با نان کامل از نظر تغذیه‌ای ارزش کمتری دارد اما نان‌هایی که به مقدار استاندارد و معینی سبوس دارند اگرچه رنگشان تیره‌تر است، ارزش غذایی بیشتری دارند.
صاحبدل، درباره ویژگی‌های دانه‌های گندم بیان کرد: یک دانه گندم از سه قسمت سبوس، آندوسپرم و جوانه تشکیل شده است و لایه بیرونی دانه را سبوس می‌نامند. این قسمت سرشار از فیبر، ویتامین‌های گروه B و آنتی اکسیدان است. لایه میانی که بزرگترین جزء دانه را تشکیل می‌دهد، آندوسپرم نام دارد و از کربوهیدرات و مقادیر بسیار کمی پروتئین و ویتامین‌ها تشکیل شده است. درونی‌ترین قسمت دانه، جوانه است که حاوی پروتئین به ویژه اسیدهای آمینه ضروری، چربی‌ها و بیشتر اسیدهای چرب غیراشباع مانند اولئیک، لینولئیک و-α لینولئیک، فیبر و بیشتر فیبر نامحلول، ویتامین‌های گروه B شامل نیاسین، تیامین و فولات، مواد معدنی آهن، روی و منیزیوم و همچنین ترکیبات فعال زیستی مانند آنتی اکسیدان‌ها، استرول‌ها، فیتوکمیکال‌ها مانند فنولیک اسید، پلی فنول‌ها، فیتواسترول‌ها و ویتامین E است.
وی افزود: وقتی دانه‌ها به آرد تبدیل می‌شوند، می‌توان آنها را تصفیه کرد یا به صورت کامل برای تهیه نان استفاده کرد. فرآیند تصفیه، هم جوانه غنی از پروتئین و هم بخش‌های سبوس پرفیبر دانه را حذف می‌کند تا آرد نرم‌تر و سفیدتری در مقایسه با آرد کامل به دست بیاید. به همین دلیل نان‌های تهیه شده از آرد سفید نسبت به نان‌های تهیه شده از آرد کامل، رنگ سفیدتری دارند.
مدیرگروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت خوزستان گفت: از سوی دیگر، آرد کامل با استفاده از تمام قسمت‌های دانه تهیه می‌شود به همین دلیل نان تهیه شده از این نوع آرد از نظر تغذیه‌ای ارزشمندتر است
اثر مفید مصرف نان کامل بر سلامتی
وی عنوان کرد: بهترین نانی که از آرد گندم می‌توان تهیه کرد، نان کامل است. نان کامل از آردی تهیه می‌شود که هر سه بخش دانه گندم شامل سبوس، جنین و آندوسپرم در آن حفظ شود. چنین نانی از پروتئین، کلسیم، آهن و ویتامین بالایی برخوردار است و می‌تواند بخش بسیاری از نیازهای جامعه به مواد مغذی را فراهم کند.
صاحبدل ادامه داد: همچنین نان کامل از منابع اصلی تامین فیبر است که وجود آن در تضمین کارکرد طبیعی دستگاه گوارش انسان ضروری است. مصرف غلات کامل، کاهش خطر بیماری‌های دیابت، بیماری‌های قلبی - عروقی، چاقی، بیماری‌های گوارشی، مشکلات متابولیکی و برخی از سرطان‌ها را به دنبال دارد اما با وجود فواید بسیاری که نان کامل دارد، درصد بالای سبوس‌گیری و حذف جنین در تولید آرد برای انواع نان‌های سنتی و فانتزی رخ می‌دهد.
مصرف زیاد نان سفید چگونه کیفیت زندگی را کاهش می‌دهد؟
وی بیان کرد: در دهه‌های اخیر، مصرف نان سفید افزایش یافته است در حالی که این نوع نان نه تنها ارزش غذایی مناسبی ندارد بلکه به عنوان یکی از عوامل اصلی بیماری‌هایی مانند سوءتغذیه، مشکلات گوارشی، بیماری‌های قلبی - عروقی، دیابت و چاقی در کشور محسوب می‌شود. مصرف زیاد نان سفید، هزینه‌های بهداشتی و درمانی را بالا می‌برد و کیفیت زندگی را کاهش می‌دهد.
مدیرگروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت خوزستان گفت: غلات کامل جزو آن دسته از مواد غذایی هستند که می‌توانند سبب کاهش خطر بیماری‌های مزمن شوند زیرا دارای فیبر، منیزیم، فولات، آنتی اکسیدان‌ها، فیتواستروژن‌ها، پیریدوکسین و پتاسیم هستند.
وی افزود: نان غذای اصلی مردم در همه دنیا و در ایران است. نان همواره نزد ایرانیان از جایگاه خاصی برخوردار بوده است و غذای اصلی مردم کشورمان را تشکیل می‌دهد و بخش قابل توجهی از پروتئین و انرژی مورد نیاز بدن و همچنین انواع ویتامین‌های گروه B و آهن و فیبر غذایی از آن تامین می‌شود. در ایران نیمی از انرژی دریافتی روزانه از نان گرفته می‌شود.
صاحبدل گفت: متخصصان تغذیه با توجه به افزایش آمار چاقی و اضافه وزن در همه گروه‌های سنی و افزایش بیماری‌های غیرواگیر مانند سکته‌های قلبی و مغزی، فشار خون، دیابت و چربی خون و تاثیر نان‌های سبوس‌دار در پیشگیری و درمان این بیماری‌ها، توصیه به مصرف نان‌های کامل می‌کنند.
ویژگی‌های یک نان خوب و کامل
مدیرگروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت خوزستان بیان کرد: یک نان خوب ظاهری مناسب، کاملا پخته و برشته دارد و سطح آن سوخته نیست. دارای طعم و مزه خوشایند و بوی مطبوع ناشی از خمیر تخمیر شده است و طعم و مزه فلزی ناشی از مصرف جوش شیرین را ندارد.
وی افزود: یک نان خوب نمک کمی دارد و باید بافت مناسب، نرم و یکنواخت ناشی از خمیر عمل‌آوری شده با خمیر مایه داشته باشد. نان خوب نانی است که از انواع آرد کامل غلات مختلف مانند گندم، چاودار، جودوسر، جو و ..... در تولید آن استفاده شود.
خواص نان کامل
صاحبدل بیان کرد: سبوس گندم و نان‌های کامل (سبوس‌دار) به طور کلی سرشار از پروتئین، کربوهیدرات و انواع ویتامین‌های E و گروه B و املاح مختلف آهن، منیزیم، روی، پتاسیم و فیبر هستند. وقتی سبوس غلات جدا می‌شود ویتامین‌های گروه B در آنها کاهش می‌یابد. وجود فیبر در این غلات آنها را به ماده‌ای فوق‌العاده عالی تبدیل می‌کند و آن را به عنوان طلای گیاهی می‌شناسند.
وی افزود: وجود فیبر محلول در گندم آن را به ماده‌ای فوق‌العاده برای پیشگیری بسیاری از بیماری‌ها تبدیل کرده است.
تاثیر استفاده از نان‌های کامل بر سلامتی
مدیرگروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت خوزستان گفت: سبوس یک ماده غذایی است که در بیشتر محصولات آرایشی ضدپیری استفاده می‌شود. سبوس موجود در نان‌های کامل پوست را در برابر نور خورشید محافظت می‌کند و به علت داشتن ویتامین‌های گروه B برای پیشگیری از سفیدی و ریزش مو بسیار مفید است.
مصرف نان‌های کامل در لاغری تاثیر دارد؟
وی بیان کرد: از آنجا که سبوس موجود در نان‌های کامل منبع غنی از فیبر است، می‌تواند در افزایش سوخت و ساز چربی در بدن موثر باشد و موجب لاغری شود. سبوس گندم وقتی در روده با آب ترکیب می‌شود، حجم محتوای روده را افزایش می‌دهد و موجب احساس سیری و کاهش دریافت غذا می‌شود.
مدیرگروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت خوزستان گفت: استفاده از نان‌های کامل و رعایت یک رژیم غذایی سرشار از فیبر به هضم غذا کمک می‌کند و موجب نرم شدن مدفوع و دفع راحت‌تر آن می‌شود.
وی افزود: استفاده از نان‌های کامل، موثرترین روش برای پیشگیری از ابتلا به یبوست و بواسیر است.
پیشگیری از انواع سرطان‌ها با مصرف نان کامل
صاحبدل گفت: نان کامل علاوه بر اینکه مقادیر زیادی کلسترول جذب می‌کند قادر به جذب مقادیر زیادی مواد سمی مانند رادیکال‌های آزاد، سرب، کادمیوم و افلاتوکسین‌ها و دفع آنها از بدن است. بر اساس پژوهش‌های انجام‌شده، افرادی که از نان‌های کامل استفاده می‌کنند کمتر در معرض ابتلا به سرطان‌های معده، سینه، خون و پروستات قرار دارند.
وی افزود: فیبر موجود در نان‌های کامل موجب کنترل قند خون در بدن می‌شود و هضم مواد نشاسته‌ای را با سرعت کمتری انجام می‌دهد و در نتیجه، قند به آهستگی به میزان کمتری وارد خون می‌شود و از بالا رفتن یک‌باره قند خون جلوگیری خواهد شد.
مدیرگروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت خوزستان گفت: فیبر نان کامل موجب افزایش دریافت ویتامین‌های گروه B و کنترل فشار خون می‌شود. یکی دیگر از خواص نان‌های کامل، کنترل سطح کلسترول خون است. سبوس گندم هیچگونه کلسترولی ندارد و دارای فیبر زیادی است که با اتصال به اسیدهای صفراوی مانع جذب کلسترول می‌شود.
وی بیان کرد: به دلیل وجود ویتامین‌های گروه B در نان‌های کامل، مصرف این نان‌ها موجب پیشگیری و درمان بیماری‌های روحی و روانی مانند افسردگی می‌شود.
انتهای پیام
اعلام محدودیت های ترافیکی پایان هفته در جاده های شمالی کشور