به نقل از «ایرنا»

مادرانگی، پشت میله های زندان

تاریخ انتشار: ۶ اسفند ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۷۳۹۱۷۲۸

تهران- ایرنا- چهره ای پر از غم و اضطراب از آینده نامعلوم خود و خانواده با دلی شکسته از ناملایمات زندگی؛ وجه مشترک زنانی است که مادرانگی آنان پشت میله های سرد زندان به یغما رفته است.

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، غریبه بودن با قوانین حقوقی و موضوعات بازار کار و اقتصاد در کنار حس زنانه و مادرانه برای ضمانت از فرزند و خویشان، دست به دست هم داده اند تا زنان ناخواسته در راهِ سخت جبران پذیری قدم بگذارند و قربانی جرایمی غیر عمد شوند که تاوانی جز زندان و حبس ندارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

شمار این زنان به اصطلاح ناخواسته محبوس، چنانکه در گزارش «سید اسدالله جولایی» مدیرعامل ستاد دیه کشور آمده، در سال جاری رشد دوبرابری داشته است. به گفته وی 95 درصد این زنان به دلیل صدور چک یا ضمانت دیگران و 5 درصد باقی مانده نیز به خاطر وقوع حوادث کارگاهی و ناتوانی در پرداخت دیات ناشی از این حوادث، راهی زندان شده‌اند.
به بیان مدیرعامل ستاد دیه، در بین جمعیت کنونی زنانی که به خاطر جرایم غیر عمد محبوس شده‌ و دوران حبس را تحمل می کنند، مادرانی به خاطر ضمانت فرزندشان راهی زندان شده‌اند و با وجود حبس‌های طولانی مدت، نه از فرزندان آن ها خبری شده و نه چاره‌ای برای بدهی‌های سر به فلک کشیده آن‌ها پیدا شده است.
جولایی اضافه کرد: هر چند معتقدیم نباید فرهنگ ضمانت از افراد صلاحیت‌دار، لکه‌دار شود اما امروز (قربانیان) اعتمادهای نابجا به همسایگان، همکاران و حتی همسران، واقعا کم نیستند و این نیازمند یک آسیب شناسی جدی است.
کندوکاو در ریشه چرایی این مساله و جستجوی راهکار مناسب برای مجازات جایگزین زندان برای زنانی که دغدغه گذراندن دوران حبس آنان با ترس و نگرانی از وضعیت فرزندان و خانواده گره خورده است، گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا را برآن داشت تا به گفت و گو با «پرویز خورشید» حقوقدان و «طهورا نوروزی» مشاور خانواده بپردازد.

**کاهش زنان زندانی در سایه سار تخفیف قانونی
روانه شدن زنان به زندان به علت بدهی های مالی از جمله جرایم غیرعمدی است که اوضاع نابسامان اقتصادی به آن دامن می زند. زنانی که به هر دلیل از همراهی همسر محروم اند، مجبور هستند برای امرار معاش وارد بازار کار شوند، همین مساله ممکن است آنان را به مشکلاتی همچون قرار گرفتن پشت میله های سرد زندان دچار کند. موضوعی که «پرویز خورشید» در گفت و گو با پژوهشگر ایرنا به آن اشاره کرد و گفت: جامعه ما رو به تکامل و در شرایط گذار قرار دارد، اما مناسبات اقتصادی مرتبط با این شرایط از سامان بخشی مناسبی برخوردار نیست. زنان به عنوان نیمی از جمعیت کشور، در زمره محرومان حقوق اقتصادی و عدالت اجتماعی قرار دارند که برای دستیابی به استقلال اقتصادی و یافتن هویت خود از هیچ تلاشی فروگذار نبوده اند. در این تکاپو، در جریانات اقتصادی وارد می شوند اما موانع پیش رو، آنان را از موفقیت باز می دارد تا جایی که در این وادی با مشکلات متعددی در خصوص اسناد مالی و برگشت چک و ... روبرو می شوند.
به گفته این حقوقدان، جامعه ما، جامعه جرم زایی است و زنان شاغل به خاطر این نابسامانی های اجتماعی، می خواهند با تلاش بسیار و گاه به هر قیمتی، میزان توانایی خود را به منصه ظهور برسانند، در این بستر جرم زا و ناآگاهی از شرایط موجود، آنان ناخواسته گرفتار می شوند و در نتیجه جرایم غیر عمد رو به فزونی می رود. در این میان، عنوان می شود که قانون باید به این وضع سامان بدهد در حالی که برآیند قانون، برقراری عدالت اجتماعی نیست و تنها می تواند وضع موجود را حفظ کند و انتظام بخشد.
خورشید افزود: عدالت باید در ماهیت جامعه شکل بگیرد تا قانون بتواند از آن عدالت حفاظت کند. این که انتظار داشته باشیم اجرای قانون یا خود قانون برای ما عدالت ارمغان بیاورد، برداشت نادرستی است. باید سعی کنیم حقوق واقعی زنان را در جامعه استقرار دهیم و تغییر شکل مناسبات اجتماعی، هویت و حضور آنان را به رسمیت بشناسیم تا قانون هم انتظام بخش این وضعیت باشد.
این کارشناس، راهکارکاهش زنان زندانی را حمایت قانون و شرع نسبت به نوع و اجرای مجازات در مورد زنان عنوان و اظهار کرد: جرم عمدی یا غیر عمدی هر دو محصول و تولید جامعه هستند به ویژه در جرایم غیر عمدی که انعطاف توام با رافت انسان دوستانه ریشه اجتماعی آن است. حال در مورد جرایمی که زنان مرتکب آن می شوند، می توان با تحلیل های اجتماعی و اعمال تخفیف مجازات از آن جلوگیری کرد. با این نگرش باید بتوانیم در مورد زنان، مقداری جدای از مجازات مردان با اعمال تخفیف نگاه کنیم.

**از هم پاشیدگی خانواده، تجربه‌‌زیسته زنان زندانی
زن یکی از ستون های خانواده و تثبیت کننده نظم و آرامشی است که اعضای خانواده در سایه آن به رشد و تکامل می رسند، اما وجود مشکلاتی به ویژه اجتماعی- اقتصادی، او را از نقش و جایگاه اصلی خود دور ساخته و این مساله نه تنها خانواده که جامعه را نیز به آسیب هایی دچار می کند. از جمله این مسائل، زندانی شدن زنان است که به دلایلی از جمله ناآگاهی، اعتماد نامتعارف، سادگی و غیره صورت می گیرد و زن را در ایفای نقش و تکالیف مادرانه و همسری خود بی اختیار و بلاتکلیف می گذارد.
طهورا نوروزی در گفت و گو با پژوهشگر ایرنا در همین زمینه اظهار داشت: زن، محور و کانون خانواده است و زندانی شدن او، تبعات منفی فرهنگی و اجتماعی زیادی به بار می آورد. زمانی که سایه مادر به هر دلیلی بر سر فرزندان نباشد، فضای غیبت او، مشهودتر و رتق و فتق های امور داخلی خانواده دچار آسیب می شود؛ حتی نبود مادری که مجرم است. نبود مادر، باعث افزایش جرم و بزه فرزندان و از هم پاشیدگی کانون خانواده می شود، موضوعی که از تجربه زیسته زنان زندانی پس از آزادی روایت می شود.
از دیگر تبعات منفی زندان برای زنان، طرد خانوادگی و اجتماعی است که اولین جنبه عینی آن در ارتباطات خانوادگی در زندان آشکار می‌شود و با عنوان زندانی بی‌ملاقاتی می‌توان از آن نام برد. نوروزی با اشاره به این امر گفت: تفاوت زندانی شدن زنان با مردان در عرف جامعه، بی ملاقاتی زنان در حبس است، نمود این مساله هنگام زمان ملاقات زنان زندانی بیشتر احساس می شود. در این هنگام زن در پشت شیشه های انتظار ملاقات کننده دچار خلا می شود و مهم‌ترین پیامد آن، بروز بیماری‌های جسمی و روحی، افسردگی، انزوا، برقراری ارتباط با سایر زندانیان و در نهایت خودکشی است.
وی افزود: ما به خاطر جرمی غیر عمد، زنی را به زندان می بریم غافل از این که این غیبت، جرم زایی می کند. خانواده هایی که عموما از قشر متوسط رو به پایین هستند و با مشکلات و چالش های بسیاری دست و پنجه نرم می کنند در نتیجه آسیب پذیرتر هستند و فضای بعد از زندان را برای زنان تیره و تار خواهد کرد.
به باور این کارشناس مسائل خانواده، نمی توان گفت که زن مجرم به زندان نرود اما شمول جرایم زنان زندانی بیشتر به حوزه جرایم غیرعمد مربوط می شود و با توجه به اینکه بسیاری از رویه ها قابل تغییر است می توان برای این مساله نیز چاره اندیشی کرد.
در حوزه آیین دادرسی، قوه قضاییه بحث مجازات های جایگزین حبس را وارد کرده است به این معناکه می توان بخشی از مجازات مرتکبان جرایم غیرعمد را با مجازات های جایگزین تعویض کرد تا فضای زندان ها مملو از زندانیانی نشود که امکان جایگزینی مجازات به جای زندان را داشته اند. اعمال این رویه مانند چتری حمایتی از بار آسیب های اجتماعی ناشی از تبعات حبس مادر می کاهد؛ موضوعی که کشورهای پیشرفته، با به کار گیری آن نتیجه گرفته و به این طریق از تعداد زندانیان خود کاسته اند.
زنان ما در عصر حاضر به واسطه موقعیت و جنسیت خود، آسیب های گوناگونی را متحمل می شوند که جان فرساترین آن، مسوولیت تامین مالی خانواده به ویژه در فضایی مردسالار است که تمامی زیر ساخت های اقتصادی آن بر اساس ایده های مردانه چیده شده است. در این فضا فرصت اشتغال بانوان بسیار محدود است و به همین دلیل در سایه عسر و حرج و سختی های فراوان گاه روانه زندان می شوند. چالشی که توجه بیشتر به هویت زنان، گستردن چتر حمایتی بر سر آنان و اعمال مجازات های جایگزین زندان به منظور حفظ کانون خانواده را نیاز دارد.

پژوهشم**9294** 3050
ایرنا پژوهش، کانالی برای انعکاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهش ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearch همراه شوید

منبع: ایرنا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۷۳۹۱۷۲۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

فاش شدن ابعاد جدیدی از جنایت صهیونیست‌ها به مناسبت روز اسرای فلسطینی

کمیسیون امور زندانیان سازمان آزادیبخش فلسطین به مناسبت روز اسیران فلسطینی اعلام کرد بیش از ۹ هزار و ۵۰۰ اسیر فلسطینی به دلایل سیاسی در زندان‌های رژیم صهیونیستی هستند که ۸۰ نفر آنان زن و بیش از ۲۰۰ نفر هم کودک هستند.

به گزارش میدل ایست مانیتور، این آمار شامل بازداشت شدگان نوار غزه نمی‌شود، زیرا بسیاری از آنان در معرض بازداشت مخفی و ناپدید شدن اجباری هستند.

در این بیانیه آمده است که تعداد بازداشت شدگانی که بدون هیچ اتهامی در زندان هستند، تا ابتدای ماه آوریل امسال به بیش از ۳ هزار و ۶۶۰ نفر رسیده که شامل ۲۲ زن و بیش از ۴۰ کودک می‌شود. به گفته همین منبع، تعداد خبرنگاران بازداشت شده نیز به ۵۶ نفر رسیده است، از جمله ۴۵ تن که پس از ۷ اکتبر بازداشت شده و همچنان در بازداشت به سر می‌برند.

این بیانیه در ادامه اشاره می‌کند که اسرائیل همچنین صد‌ها زندانی بیمار و مجروح را در زندان نگه داشته و تعداد آنها پس از ۷ اکتبر به طور مداوم در حال افزایش است. 

از سوی دیگر، صد‌ها زندانی فلسطینی بیش از ۲۱ سال است که در زندان هستند. گفته می‌شود اکثر آنها در حال گذراندن حبس ابد هستند.

مقامات صهیونیست همچنین اجساد ۲۷ زندانی را در اختیار دارند و از تحویل آنها به خانواده هایشان خودداری می‌کنند. قدیمی‌ترین آنها اسیری به نام «انیس دولت» است که در سال ۱۹۸۰ در زندان عسقلان درگذشت.

روز هفدهم آوریل از سال ۱۹۷۴ به نام روز اسرای فلسطینی نام گذاری شده است. در این روز تلاش می‌شود تاکید بیشتری بر آزادی اسرا و حمایت از حقوق آنان صورت بگیرد.

باشگاه خبرنگاران جوان بین‌الملل بین‌الملل