به نقل از «خبرگزاری آریا»

21 فوريه، روز جهاني زبان مادري

تاریخ انتشار: ۷ اسفند ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۷۴۱۰۰۲۹

خبرگزاري آريا - روزنامه همدلي - مسعد سليتي: در يکي از روزهاي سرد زمستان سال2008 «ماري اسميت جونز» آخرين بازمانده که مي‌توانست به زبان «اياک» سخن بگويد. او ساکن جنوب آلاسکا آمريکا بود و در سن 90سالگي درگذشت. با مرگ او يک زبان ديگر هم در دنيا از بين رفت علي‌رغم اينکه او داراي هفت فرزند بود اما آنها قادر به سخن گفتن به زبان مادري خود نبودند زيرا که در آلاسکا زبان آنها ممنوع بوده و مردم بومي مجبور بوده‌اند فقط به انگليسي صبحت کنند، سازمان ملل متحد پيش‌بيني مي‌کند که زبان‌هاي زيادي در دنيا سرنوشت مشابهي همچون سرنوشت زبان بوميان اياک خواهند داشت سازمان ملل و يونسکو هر ساله برنامه‌هاي متعددي را براي نجات و حفظ اين زبان‌ها برگزار مي‌کنند
و دولت‌ها را براي حفظ تنوع زباني و ترويج چند زباني تشويق مي‌کنند امسال سازمان يونسکو سازماندهي جشن روز جهاني زبان مادري را تحت عنوان«حفظ تنوع زباني و ترويج چند زباني براي حمايت از اهداف توسعه پايدار» در روز چهارشنبه 21فوريه سال 2018مصادف با 2اسفندماه 1396 در دفتر مرکزي يونسکو با فعاليت‌هاي مختلفي جهت ارتقاي آموزش زبان مادري و آموزش چند زبانه برگزار مي‌کند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

حقوق زباني جزئي از حقوق فرهنگي است که خود بخشي از حقوق شهروندي، شهروندان ايراني است. به موجب اصل نوزدهم قانون اساسي، نظام جمهوري اسلامي تنوع قومي و مذهبي را مورد پذيرش قرار داده است و دراصل پانزدهم اين قانون عالي حقوق زباني را با اين صراحت که استفاده ‏از زبان‌هاي‏ محلي‏ و قومي‏ در مطبوعات‏ و رسانه‏‌هاي‏ گروهي‏ و تدريس‏ ادبيات‏ آنها در مدارس‏، در کنار زبان‏ فارسي‏ آزاد است‏ را مورد پذيرش قرار داده است.

همچنين قانونگذار با آگاهي از اهميت حقوق زباني به موجب بند هفتم ماده10 قانون تعيين اهداف و وظايف وزارت آموزش و پرورش در بيان وظايف اين وزارت تاليف، طبع و توزيع کتب درسي و نشريات کمک آموزشي بر اساس برنامه‌ريزي‌هاي زمان‌بندي شده در چهارچوب نظام آموزشي با رعايت‌اصل15 قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران و با رعايت بافت متناسب زندگي روستايي، عشايري و‌شهري را مقرر کرد.
آموزش زبان مادري؛ حقوق اوليه انسان
در اين ميان جامعه بين‌المللي نيز با درک اهميت و ضرورت آموزش زبان مادري آن را به عنوان يکي از حقوق اوليه انسان به رسميت شناخته و با تصويب معاهده‌ها و اعلاميه‌ها حقوق زباني اشخاص درزمينه آموزش زبان مادري با تعهدات مثبت و منفي دولت‌ها شناسايي و مورد تاکيد قرار داده است. کنوانسيون حقوق کودک مصوب1989 مجمع عمومي سازمان ملل مواد مختلف از جمله ماده 30 اين کنوانسيون بيان مي‌کند: «کشورهايي که پيروان بومي، مذهبي يا زباني يا افرادي با منشا بومي وجود دارند کودک متعلق به اينگونه پيروان يا کودکي که بومي است، نبايد از حق برخورداري از فرهنگ خود، برخورداري از مذهب خود و اعمال آن يا استفاده از زبان خود به همراه ساير اعضاي گروهش محروم شود.»
همچنين دراعلاميه حقوق افراد متعلق به پيروان قومي، ملي، مذهبي و زباني مصوب1992 مواد مختلف از جمله بندهاي2 و3 و 4 ماده 4 اين اعلاميه مقرر مي‌کند دولت‌ها بايد راهکارهايي را اتخاذ کنند که شرايط مطلوب جهت امکان و توانايي افراد متعلق به اقليت‌ها براي نشان دادن ويژگي‌هاي فرهنگي، زباني، سنت‌ها و نيز آداب و رسوم‌شان را فراهم آورد، جز در مواردي که اعمال خاص آنان ناقض قوانين ملي و در تضاد با هنجارهاي جهاني باشد، در بند 3 دولت‌ها بايد در حد امکانات‌شان، تدابيري را اتخاذ کنند تا افراد متعلق به اقليت‌ها امکان فراگيري يا آموزش به زبان مادري خود را داشته باشند و بند4 اين ماده دولت‌ها در صورت مقتضي بايد تدابيري در عرصه آموزشي اتخاذ نمايند تا آگاهي از تاريخ، سنت‌ها، زبان و فرهنگ اقليت‌هايي که در قلمرو سرزميني آنها به سر مي‌برند را ترويج کنند. افراد متعلق به اقليت‌ها نيز بايد امکان يادگيري و شناخت جامعه در تماميت آن را داشته باشند.

ميثاق بين‌المللي حقوق مدني‌وسياسي چه مي‌گويد؟
از سوي ديگر در ميثاق بين‌المللي حقوق مدني و سياسي مصوب1996 مجمع عمومي سازمان ملل درماده27 چنين مقرر کرده که در کشورهايي که پيروان نژادي، مذهبي و يا زباني وجود دارد، افرادي که متعلق به اين پيروان هستند را نبايد از حق تشکيل اجتماعات با اعضاي گروه خود و نيز بهره‌مندي از فرهنگ و اظهار و انجام فرايض مذهبي و يا کاربرد زبان خودشان محروم کرد. با در نظر گرفتن اين نکته که به منظور تامين کردن همزيستي صلح‌آميز بين جمعيت‌هاي زباني، مي‌بايست اصول عمومي يافت شوند که تشويق و ارتقاي موقعيت و احترام به همه زبان‌ها و کاربرد اجتماعي آنها در محيط‌هاي عمومي و خصوصي را تضمين کنند.
اعلاميه جهاني حقوق زباني در سال1996مصوب شد در ماده3 اين اعلاميه حقوق زير را به عنوان حقوق شخصي غيرقابل سلبي که در هر گونه شرايط، امکان برخورداري از آنها وجود دارد، قبول مي‌کنند. حق به رسميت شناخته شدن شخص به عنوان عضوي از يک جمعيت زباني، حق شخص براي استفاده از زبان خود در مکان‌هاي خصوصي و عمومي، حق شخص براي استفاده از نام خود، حق شخص براي ايجاد مناسبات و پيوند با ديگر اعضاي جمعيت زباني مبداء خود، حق شخص براي حفظ و گسترش فرهنگ خود و همه حقوق ديگر مربوط به زبان که در «عهدنامه بين‌المللي حقوق سياسي و مدني١6 دسامبر ١٩66» و «عهدنامه بين‌المللي درباره حقوق اقتصادي٬ اجتماعي و فرهنگي» به همان تاريخ به رسميت شناخته شده‌اندּ.
از سوي ديگر بند2ماده3 اين اعلاميه جهاني حقوق زباني اعلام مي‌کند که حقوق جمعي گروه‌هاي زباني، علاوه بر حقوق فوق الذکر که تک تک افراد عضو گروه‌هاي زباني از آنها برخوردار هستند در تطابق با شرايط تشريح شده در بند٢ּ٢ شامل موارد زير است: حق گروه‌هاي زباني براي آموخته شدن زبان و فرهنگ‌شان، حق گروه‌هاي زباني براي دستيابي به خدمات فرهنگي، حق گروه‌هاي زباني براي حضور برابر زبان و فرهنگ‌هايشان در رسانه‌هاي ارتباطي، حق گروه‌هاي زباني در دريافت توجه و اعتناي نهادهاي حکومتي و در روابط اجتماعي-اقتصادي تهيه شده به زبان خود ּدربند٣، حقوق فوق الذکر اشخاص و گروه‌هاي زباني به هيچ طريقي نمي‌بايست مانع برقراري مناسبات متقابل بين اينگونه اشخاص وگروه‌هاي زباني، با جمعيت زباني مهمان‌پذير، يا ادغام‌شان در آن جمعيت گردد.ּ همچنين اين حقوق نبايد به محدود کردن حقوق جمعيت مهمان‌پذير و يا اعضاي آن در کاربرد زبان خود جمعيت در سراسر فضاي سرزميني آن زبان منجر شودּ.

آموزش‌ و پرورش‌ مکلف به ‌آموزش به زبان مادري
در اين ميان، منشور زبان مادري دربندهاي سه گانه مصوب سال1996 يونسکو نيز با صراحت بيشتر حقوق زباني را به اين صورت بيان کرده است: همه شاگردان مدارس بايد تحصيلات رسمي خود را به زبان مادري آغاز کنند، همه دولت‌ها موظف هستند که براي توليد و آموزش زبان مادري کليه منابع موارد وسايل لازم را توليد و توزيع کنند، براي تدريس زبان مادري بايد معلم به اندازه کافي تربيت و آماده شود زيرا، تدريس به زبان مادري وسيله‌اي براي برابري اجتماعي است.
حالا با توجه به اصول15و 19قانون اساسي و بند هفتم ماده دهم قانون تعيين اهداف و وظايف وزارت آموزش و پرورش و الحاق ايران به چندين معاهده بين‌المللي از جمله قانون اجازه الحاق دولت ايران به ميثاق بين‌المللي حقوق مدني و سياسي، قانون اجازه الحاق دولت جمهوري اسلامي ايران به کنوانسيون حقوق کودک که طبق ماده 9 قانون مدني در حکم قانون و قابل استناد است، حقوق زباني به رسميت شناخته است. بنابراين حق آموزش زبان مادري در حقوق ايران بدون هيچ شک و ترديدي مورد شناسايي قرار گرفته است که به استناد مقررات مذکور وزارت آموزش و پرورش مکلف به تاليف و طبع و توزيع کتب درسي زبان‌هاي‏ محلي‏ و قومي‏ و تدريس‏ ادبيات‏ آنها در مدارس‏، در کنار زبان‏ فارسي‏ براساس برنامه‌ريزي‌هاي زمان‌بندي شده در چهارچوب نظام آموزشي با رعايت‌اصل15 قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران و با رعايت بافت متناسب زندگي روستايي، عشايري و شهري است.

منبع: خبرگزاری آریا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۷۴۱۰۰۲۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کتابخانه محل مناسبی برای آموزش حقوق شهروندی به کودکان و نوجوانان است

استاندار زنجان گفت: کتابخانه محل مناسبی برای آموزش امور شهری به کودکان و نوجوانان در حوزه‌هایی مانند آموزش تفکیک زباله و باید و نبایدهای حقوق شهروندی است.

‌به گزارش خبرگزاری ایمنا از زنجان، محسن افشارچی امروز _سه‌شنبه، دوم اردیبهشت_ در جلسه انجمن کتابخانه‌های عمومی استان زنجان، اظهار کرد: طی ۲ سال اخیر نحوه مدیریت و رویکرد کتابخانه‌های عمومی استان زنجان متحول شده و پیگیری مداوم امور در دستور کار مسئولان این دستگاه قرار گرفته است.

وی با بیان اینکه ترویج کتاب و کتابخانه منشأ خیر و به نفع مردم است، افزود: در کشور، پایگاه‌های فرهنگی بسیاری داریم، اما در این میان کتابخانه‌های عمومی وضعیت منحصر به فردی دارد، چون کتابخانه یک پایگاه فرهنگی عمومی است و طیف مخاطبان گسترده‌ای را در بر می‌گیرد.

استاندار زنجان با اشاره به اینکه کتابخانه محل مناسبی برای آموزش امور شهری به کودکان و نوجوانان در حوزه‌هایی مانند آموزش تفکیک زباله و باید و نبایدهای حقوق شهروندی است، اضافه کرد: در استان نیروهای انسانی توانمندی در حوزه فرهنگ داریم و باید از این ظرفیت‌ها در کتابخانه‌های عمومی بهره ببریم.

وی اشاره به برگزاری سلسله جلسات ادبیات و زندگی در کتابخانه‌های استان گفت: جلسات خوانش و شرح مثنوی، عطار و حافظ بسیار ارزشمند است و باید چنین برنامه‌های تداوم داشته باشد.

افشارچی ضمن تاکید بر استفاده از بستر رسانه‌های اجتماعی برای ترویج فعالیت‌های کتابخوانی و معرفی خدمات کتابخانه‌های استان، عنوان کرد: مکان‌های پر رفت و آمد مانند فرودگاه، ایستگاه راه‌آهن و پایانه‌های مسافربری محل مناسبی برای ترویج کتابخوانی است و می‌توان مکان‌های ویژه برای دریافت کتاب صوتی برای مسافران ایجاد کرد.

کد خبر 747280