به نقل از «باشگاه خبرنگاران»

جایگاه فرش ایرانی در جهان کجاست؟

تاریخ انتشار: ۸ اسفند ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۷۴۳۰۸۶۵

به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان؛ "ایران که بزرگترین صادرکننده فرش جهان است در 10 ماه ابتدایی امسال 4 هزار و 127 تن فرش دستباف به ارزش 336 میلیون دلار صادر کرده است." در حالی که آمار اعلامی از سوی گمرک از رشد بیش از 22 درصدی صادرات فرش به لحاظ ارزشی خبر می دهد، رئیس مرکز ملی فرش ایران می گوید که به این رشد دل خوش نکرده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

حمید کارگر در شروع گفتگویش از بارها استعفایش می گوید که دلیلش پیش نرفتن کارهاست. "باید اعتراف کنم که مرکز با ساختار فعلی امکان نظارت و سیاست گذاری کلان کشور در حوزه فرش دستباف را ندارد". هرچند که او معتقد است میزان تقاضای فرش دستباف در کشور کاهش نیافته اما به گفته این مقام مسئول طرح های نیمه تمامی برای تقویت قدرت خرید مردم طراحی شده که هنوز اجرایی نشده است. متن کامل گفتگوی ما با رئیس مرکز ملی فرش ایران را در ادامه می خوانید:

*چه شد به عنوان رئیس مرکز ملی فرش انتخاب شدید؟

من همواره علاقه مند به فرش بوده ام و لیسانسم را در رشته کارشناسی فرش گرفتم. در عین حال همواره به حوزه رسانه و روزنامه نگاری نیز اشتیاق داشتم و در نتیجه کارشناسی ارشد و دکتری خود را در رشته ارتباطات گرفتم. در مسیر پیوند بین این دو حوزه نیز چند سالی در مرکز ملی فرش ایران مدیر روابط عمومی بودم. سپس به سازمان توسعه تجارت ایران رفتم و مدتی هم مشاور رسانه ای شرکت سهامی فرش ایران شدم. با واگذاری این شرکت در اواخر سال 92 به بانک تجارت، به وزارت صنعت، معدن و تجارت بازگشتم و مشاور رسانه ای و تبلیغاتی رییس وقت مرکز ملی فرش ایران شدم.

در همه این سالها کوشیدم این ارتباط بین فرش و حوزه ارتباطات را حفظ کنم و پایان نامه ارشد و رساله دکتری خود را هم با موضوع تبلیغات فرش انتخاب کردم. وقتی آقای خسروتاج که در آن زمان معاونت بازرگانی وزارت صنعت بودند بدون آنکه از قبل آشنایی داشته باشیم گفتند که از سوی آقای وزیر (محمدرضا نعمت زاده) دنبال گزینه ای برای ریاست مرکز ملی فرش هستند، در پاسخ گفتم که من حرف های زیادی برای گفتن در حوزه فرش دارم اما تنها چیزی که به آن فکر نمی کنم اینست که قرار باشد رییس مرکز ملی فرش باشم و حداقل 10 ایراد را به خود وارد ساختم و گزینه های مناسب تری را که در ذهنم بود به ایشان پیشنهاد دادم.

دو هفته از ماجرا سپری شد و گمان می کردم که ماجرا تمام شده که از دفتر آقای وزیر با من تماس گرفتند و گفتند که آقای وزیر می خواهند با من صحبت کنند. به ایشان گفتم که حدس می زنم که این جلسه برای چیست اما من گزینه مناسبی نیستم ولی آماده ام که از فرصت هم صحبتی با وزیر صنعت، معدن و تجارت برای سخن گفتن درباره فرش دستباف استفاده کنم. یک ساعتی با هم صحبت کردیم و من درباره این هنر- صنعت ایرانی نکاتی را گفتم. آقای وزیر بعد از پایان صحبت ها گفتند که به من اعلام شده که شما گزینه مناسبی هستید و من هم الان به همین نتیجه رسیدم. نهایت این جلسه این شد که آقای وزیر گفتند برو و این سمت را بپذیر و عذر و بهانه های من هم پذیرفته نشد. تا الان هم چند بار استعفا کرده ام که تا کنون پذیرفته نشده است.

*دلایل استعفاهای شما چه بوده است؟

علل متعددی داشته است ولی مهم ترینش پیش نرفتن کارهاست. مشکلات در حوزه فرش به شدت زیاد است ولی اراده همگانی برای رفع آنها به چشم نمی خورد و بضاعت مرکز ملی فرش ایران نیز محدود است.

*ریشه این مشکلات در کجاست و چرا حل نمی شود؟

یکی از مشکلات این است که ساختار مرکز ملی فرش ایران به عنوان متولی فرش دستباف قوی، منسجم و مناسب دیده نشده است. سال 1314 بود که رضا شاه با حذف شرکت های خارجی که در ایران مشغول تولید و تجارت بودند شرکت سهامی فرش ایران را تاسیس کرد و این شرکت به عنوان تنها متولی این هنر- صنعت معرفی شد.

در آن سال ها تنها بخش دولتی اثرگذار بر فرش دستباف شرکت سهامی بود. اما در سال های بعد از انقلاب با نگاه خیرخواهانه و رویکردی که متاثر از اقتضائات آن دوره زمانی بود، دستگاه های متعدد دولتی درگیر کار فرش شدند. به جز شرکت سهامی فرش در وزارت بازرگانی، وزارت تعاونی با شکل دهی تعاونی های فرش به کار فرش ورود پیدا کرد. علاوه بر آن وزارت جهاد سازندگی با شکل دهی اتحادیه های روستایی فرش دستباف و برای ایجاد اشتغال در روستاها در این حوزه ورود پیدا کرده بود، وزارت صنایع نیز در آن روزگار متولی صنایع دستی بود و فرش را در زمره صنایع دستی به شمار می آورد.

در سالهای بعد نیز وزارت علوم با شکل دهی رشته های مرتبط با فرش در این فعال شد. علاوه بر این وزارتخانه ها، نهادهای حمایتی مانند کمیته امداد و سازمان بهزیستی هم هم به این بخش وارد شدند. نتیجه این تعدد آرا، عدم اطمینان و سلب امکان تصمیم گیری و سیاست گذاری کلان برای فرش دستباف بود. در نهایت بعد از دو دهه گلایه از سوی فعالان اقتصادی، در آخرین سال دولت هشتم شورای عالی اداری مصوب کرد که خلع ید از بقیه دستگاه های مختلف صورت گیرد و مرکز ملی فرش ایران در وزارت بازرگانی وقت تنها متولی فرش دستباف کشور باشد. اما متاسفانه در ساختاری که برای مرکز ملی فرش ایران در نظر گرفته شده بود، قدرت، اختیار و حتی ساختار تشکیلاتی و نیروی انسانی لازم دیده نشد. باید اعتراف کنم که مرکز با ساختار فعلی امکان نظارت و سیاست گذاری کلان کشور در حوزه فرش دستباف را ندارد. به همین دلیل است که آسیب می بینیم و این ساختار باید تقویت شود.

*آیا میزان تقاضا به فرش دستباف در کشور روند کاهشی داشته است؟

من نمی گویم که تقاضا برای این هنر- صنعت ایرانی کاهش یافته ولی آنچه که ملموس است تغییر در سبک زندگی در کنار مشکلات اقتصادی خانوارها و در نتیجه آن افزایش گرایش به فرش ماشینی و تعدد فروشگاه های فروش این محصولات در کشور را شاهد هستیم. اما این اتفاق لزوماً به معنی کاهش مصرف فرش دستباف نیست بلکه نگاه ها به این محصول تغییر کرده است.

*چقدر نسبت به این اتفاق و کاهش قدرت اقتصادی مردم برای خرید فرش دستباف نگران هستید؟

طبیعی است که نگران این قضیه هستیم و دلمان می خواهد همه مردم از فرش دستباف استفاده کنند. ضمن اینکه باور قلبی ما این است که شهروندان هیچ جای دنیا شایسته تر از مردم ایران برای پا گذاشتن روی دست بافته های ایرانی نیستند.

*چند درصد از بازار داخلی در اختیار فرش دستباف قرار دارد؟

هیچ آماری در این باره وجود ندارد. ضمن آنکه حتی فرش هایی که به مصرف داخل می رسند، در انتها رویکرد صادراتی دارند. فرش ها بعد از پا خوردن هم به عنوان فرش تجاری به بازارهای هدف ارسال می شوند. در واقع استهلاک فرش و از بین رفتن فرش در بازار تجارت حداقلی است. بنابر این خیلی مرزبندی دقیقی وجود ندارد که چقدر از تولیدات فرش مصرف داخلی می شود و چقدر خارجی. به طور معمول گفته می شود سالانه 3 میلیون مترمربع تولید فرش دستباف داریم که از این مقدار دو سوم مستقیما صادر می شود و یک سوم به مصرف داخلی می رسد. در شرایط کنونی آمارهای اعلامی از سوی گمرگ از رشد صادرات خبر می دهد اما هیچ گاه به این رشد دل خوش نکرده‌ام. چرا که بخشی از این رشد به دلیل رفتار هیجانی کشورهای اروپایی و آمریکایی بعد از لغو تحریم های اقتصادی ایران بوده است.

* کپی برداری از طرح و نقش هایی ایرانی به کجا رسید و این مشکل چقدر حل شده است؟

یکی از اتفاقاتی در دولت یازدهم رخ داد تلاش در همین راستا بود. جدا از ثبت ملی 47 منطقه جغرافیایی فرش دستباف ایران، با همکاری مرکز ملی فرش ایران، سازمان ثبت اسناد کشور و سازمان جهانی مالکیت معنوی 29 منطقه فرش بافی ما به ثبت جهانی رسید. این می تواند به عنوان یک عامل بازدارنده در برابر آن دست اندازی ها به گنجینه معنوی ایران باشد.

همچنین امکان ثبت طرح و نقشه فرش دستباف به نام پدید آورنده آن اثر هم امروزه فراهم شده است. جدا از این کارها می خواهم بگویم که خیلی گزاره کپی برداری از طرح ها و نقش های ایرانی گزاره اثرگذاری در تجارت فرش ایرانی نیست. در عین حال که می دانیم در این کپی برداری باید دو نکته را در نظر بگیریم: نخست آنکه اگر ما مورد کپی قرار می گیریم، نشان برتری و گنجینه غنی ماست. دیگر اینکه کپی های صورت گرفته حجم اندکی از تجارت فرش دستباف را به خود اختصاص داده است.

مشاهدات عینی و میدانی و پژوهش ها در بازارهای هدف نشان می دهد که بخش اندکی از تولیدات رقبای ما مشابه تولیداتی ایرانی هستند. اینطور نیست که فکر کنیم هند هیچ کاری نمی کند جز اینکه از طرح و نقش ما کپی برداری کند و اتفاقا تولیدات به روز و متنوعی را روانه بازارهای جهانی می کنند.

*بعد از آمریکا کدام کشورها خواهان فرش ایرانی هستند؟

بازارهای برون مرزی فرش دستباف ایران به دو دسته تقسیم می شود. بخش اول بازارهایی هستند که به صورت سنتی و از دیرباز خواهان فرش دستباف ایرانی بودند و بخش دیگر به بازارهایی گفته می شود که در سال های اخیر به جمع خریداران بافته های ایرانی پیوسته اند. آمریکا، آلمان، ایتالیا، انگلیس، سویس و در شرق آسیا کشور ژاپن و در خاورمیانه کشورهایی مثل لبنان و کویت و امارات خریدار سنتی فرش دستباف ایرانی هستند که البته برخی از این ها به مصرف داخلی می رسانند و برخی دیگر هم مثل آلمان محل صدور مجدد هستند. کشورهای آمریکای لاتین، آفریقای جنوبی، روسیه و چین نیز از بازارهای جدید فرش ایران هستند. در بازارهای سنتی بعد از آمریکا بیشترین صادرات به آلمان صورت می گیرد.

*فرش هایی که ازآلمان صادر می شود به عنوان فرش ایرانی صادر می شود؟

بله به نام ایران است.

*آیا می توان ادعا کرد که تمامی مشکلات صادرات فرش ایران به آمریکا امروز حل شده است؟

پیش از سال 2016 و توافق برجام، ورود فرش ایرانی به آمریکا ممنوع بود اما اکنون این ممنوعیت لغو شده است. از سوی دیگر به خاطر بهبود مناسبات سیاسی بخش زیادی از ریسک های صادراتی کاهش یافته است. اما به هر روی این به معنای رفع همه مشکلات و از بین رفتن ریسکها نیست.

بیشتر بخوانید: آمریکا بزرگترین واردکننده فرش ایران شد

*در کدام استان ها گرایش به تولید و استفاده از فرش دستباف بالاست؟

برخی از استان ها به صورت سنتی به قطب فرش بافی کشور تبدیل شده اند ولی این اتفاق به معنای عدم تولید فرش در سایر استان‌های کشور نیست. تولید فرش در تمام ایران رایج بوده و هست. امروز در تمامی 31 استان کشور شاهد تولید فرش دستباف هستیم. اما در برخی از استان ها همچون اصفهان، فارس، آذربایجان های غربی و شرقی، خراسان و کرمان تولیداتشان شهرت بیشتری پیدا کرده اند و علل این شهرت هم متعدد و متفاوت است.

برخی مواقع دلیل این شهرت صادرکنندگان شهیر بوده و در برخی مواقع شرکت هایی خارجی که زمان قاجار به ایران آمدند در این استان ها مستقر شدند یا مواد اولیه فرش دستباف در این استان ها فراوری می شده است. اما این شهرت به این معنا نیست که این استان ها بهترین فرش را تولید می کنند یا بیشترین مصرف را دارند.

*بهترین فرش در کدام استان تولید می شود؟

استفاده از صفت بهترین در مورد فرش اشتباه است. چرا که باید دید متقاضی با چه رویکردی به فرش دستباف نگاه می کند و چه مطالبه ای از آن دارد. رویکرد تزیینی با رویکرد دوام و پا خوردن متفاوت است. نگاه مصرفی با نگاه سرمایه ای تفاوت دارد. برای نمونه اگر نگاه ما به فرش دستباف یک نگاه هنری باشد، طبیعی است که یک فرش دستبافته بدوی عشایری که اتفاقا درشت بافت هم هست و ممکن است رنگ بندی منظم و اندازه های متقارنی را هم نداشته باشد، می تواند فرشی خوب به شمار آید و به عنوان اثر هنری فاخر حاضر باشید که بهای بیشتری برای آن بپردازید. بنابر این نوع نگاهی که به فرش دستباف دارید تعیین کننده خواهد بود.

منبع: پول نیوز

انتهای پیام/

جایگاه فرش ایرانی در جهان کجاست؟

منبع: باشگاه خبرنگاران

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۷۴۳۰۸۶۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

با شاهکار مهندسان ایرانی در سریلانکا آشنا شوید | آغاز تا انجام اومااویا

به گزارش همشهری آنلاین، پروژه سد چندمنظوره سریلانکا موسوم به «اومااویا» با ویژگی‌های منحصربه‌فرد که توسط مهندسان ایرانی اجرا شده است و دیروز با حضور سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور افتتاح شد. این اولین بار نیست که مهندسان ایرانی، پروژه‌های بزرگ را در دیگر کشورها اجرا می‌کنند؛ اما اومااویا ویژگی‌هایی دارد که آن را خاص می‌کند.

صادرات خدمات فنی و مهندسی، مرغوب‌ترین بخش از ترکیب تجارت خارجی است که ایران نیز از سال‌های دور در این حوزه فعال بود. تحریم‌های ظالمانه به قصد خانه‌نشین کردن مهندسان ایرانی به این بخش حمله برد و توانست مقیاس صادرات فنی مهندسی ایران را کاهش دهد؛ اما مهندسان ایرانی ضمن دور زدن تحریم‌ها، بر شرکت‌های صاحب‌نام غربی نیز در صحنه رقابت فائق آمدند و خود را در پروژه‌هایی که عنوان «بزرگ‌ترین» را یدک می‌کشند، جای دادند.

اومااویا در سریلانکا، یکی از این پروژه‌ها بود که دیروز افتتاح شد. ایران در ابتدای دهه ۹۰ توانسته بود رکورد صادرات بیش از ۴ میلیارد دلاری صادرات خدمات فنی مهندسی را ثبت کند؛ اما این رقم حالا حدود ۱.۵ میلیارد دلار است و طبق وعده علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیرو، قرار است طی ۲ سال آینده به ۵ میلیارد دلار برسد.

آغاز تا انجام اومااویا

قریب به ۱۴ سال پیش، ایرانی‌ها برای حضور در پروژه چندمنظوره سریلانکا با ایتالیایی‌ها رقابت کردند و بعد از موفقیت در این رقابت، برای خلق شاهکار مهندسی در منطقه‌ای نسبتاً محروم و خشک در ۲۰۰ کیلومتری شرق کلمبو، پایتخت سریلانکا، دست‌به‌کار شدند.

از مارس ۲۰۱۰ که کلنگ پروژه اومااویا زده شد، عوامل زیادی دست‌به‌دست هم داد تا پایان خوش برای این پروژه چندمنظوره رقم نخورد. در کنار تأخیرهای کارفرما در تحویل زمین، محدودیت‌های بانکی ناشی از تحریم، تأخیر کارفرما در پرداخت‌ها و تعلیق موقت پروژه ناشی از مسائل ناشناخته زمین‌شناسی، در برهه‌های مختلف ترمز پیشرفت اومااویا را کشیدند؛ اما عاقبت از سال ۲۰۱۶، عملیات اجرایی پروژه با شتاب بیشتری آغاز شد که البته این بار نیز دست‌اندازهای بزرگی نظیر کمبود سیمان، آرماتور و سایر نهاده‌ها در بازار سریلانکا، قطعی مکرر برق، کمبود گازوئیل از شتاب طرح کاستند و در نهایت با شیوع کرونا و مقررات سخت‌گیرانه برای کنترل بیماری، سنگ بزرگ دیگری پیش پای مجریان پروژه افتاد.

در نهایت اما، مهندسان ایرانی موفق شدند این پروژه را حتی در مواردی که برای اولین بار توسط شرکت‌های ایرانی اجرا می‌شد به پایان برسانند و آن را با نام ایران آماده افتتاح کنند.

مختصات ابرپروژه اومااویا

پروژه آبی سریلانکا که توسط مهندسان کشورمان و با پیمانکاری شرکت فراب ایران اجرا شده، شامل ساخت دو سد، یک تونل انتقال آب و دو واحد نیروگاه زیرزمینی برق‌آبی با مجموع ظرفیت ۱۲۰ مگاوات است که طبق گفته‌های وزیر نیرو، ۵۳۰ میلیون دلار هزینه در برداشته و دولت سریلانکا کل مبلغ را به‌صورت نقدی پرداخت کرده است. البته ۵۰ میلیون دلار از این هزینه در قالب «اعتبار خریدار» و طی قراردادی بین بانک توسعه صادرات ایران و وزارت دارایی سریلانکا تسویه شده که بازپرداخت آن با دولت سریلانکا خواهد بود.

اجرای صفر تا صد پروژه چندمنظوره اومااویا توسط مهندسان ایرانی انجام شده و طراحی و ساخت شفت عمودی زیرزمینی آن به ارتفاع ۶۱۸ متر، جزو عمیق‌ترین شفت‌های ساخته شده توسط مهندسان ایرانی است. جالب اینکه حفاری این شفت به روشی نوین و کاملاً مکانیزه و بدون دسترسی میانی انجام شده است.

نکته دیگر اینکه، طرح در منطقه‌ای نسبتاً محروم و خشک اجرا شده و شرکت ایرانی به‌واسطه فعالیت‌های داوطلبانه و خیریه نیز مانند ساخت جاده دسترسی و تأمین آب برای مردم محلی، نشان عالی مسئولیت اجتماعی دریافت کرده است. بر اساس آمارهای شرکت فراب، در اوج فعالیت‌های اجرایی این پروژه ۱۸۰۰ نفر مشغول به فعالیت بوده‌اند که ۴۰۰ نفر آن متخصصان ایرانی، ۱۳۷۰ نفر از کشور سریلانکا و ۳۰ نفر از سایر کشورها بوده‌اند.

ایران در باشگاه سدسازان برتر جهان

وزیر نیرو در مراسم افتتاح پروژه اومااویا گفت: بر اساس اعلام کمیسیون بین‌المللی سدهای بزرگ، ایران جزو کشورهای برتر جهان در بخش سدسازی است و همچنین در حوزه تولید برق حرارتی جزو ۱۰ کشور اول جهان است. علی‌اکبر محرابیان با اشاره به اینکه ایران پنجمین کشور جهان ازلحاظ وسعت شبکه‌های آبیاری و زهکشی است، افزود: ما در عرصه تولید تجهیزات و قطعات موردنیاز تصفیه‌خانه‌های آب و فاضلاب موفق شدیم بیش از ۹۵ درصد نیاز خود را در داخل کشور تأمین کنیم.

وزیر نیرو خاطرنشان کرد: به برکت این دستاوردها بیش از ۲۰۰ سد بزرگ و ۶۰۰ سد کوچک با حجم مخزن حدود ۶۰ میلیارد مترمکعب و حدود ۲.۵ میلیون هکتار شبکه آبیاری و زهکشی مدرن و صدهای تصفیه‌خانه آب و فاضلاب در ایران ساخته شده است. با توجه به ظرفیت کشور در صدور خدمات فنی و مهندسی در بخش آب و برق و فاضلاب چند پروژه بزرگ را در کشورهای مختلف جهان یا در حال اجرا داریم یا به تمام رسانده‌ایم.

او با اشاره به توان مهندسان ایرانی در سدسازی، گفت: در کشور تاجیکستان از پروژه‌های به بهره‌برداری رسیده می‌توان به سد و نیروگاه سنگ توده و از پروژه‌های در حال ساخت می‌توان به سد راغون به‌عنوان بزرگ‌ترین طرح عمرانی در جهان و به تعبیری مرتفع‌ترین سد جهان به ارتفاع ۳۳۵ متر و حجم ذخیره ۱۴ میلیارد مترمکعب توسط مشاوران و پیمانکاران بین‌المللی ازجمله شرکت‌های ایرانی اشاره کرد.

کد خبر 847078 منبع: روزنامه همشهری برچسب‌ها خدمات مهندسی سد سریلانکا