معادل‌یابی برای واژگانی که دیگر سر زبان‌ها نیستند/ مردم «ایمیل» می‌زنند یا «رایانامه»؟
تاریخ انتشار: ۱۳ اسفند ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۷۵۰۸۲۸۶
فارس نوست: روز گذشته خبری یک خطی روی خروجی پیام‌‌رسان تلگرام «فرهنگستان زبان و ادب فارسی» قرار گرفت که از تصویب واژه «رایانامه» به جای واژه «ایمیل» خبر می‌داد. این خبر تعجب برانگیز در حالی منتشر شد که امروز دیگر عصر ایمیل نیست و ما پس از گذر از دوره «مسنجر‌ها» اعم از «یاهو مسنجر» یا «گوگل‌تاک» در حال تجربه «پیام‌رسان‌های موبایلی» هستیم و دیگر شاید کمتر کسی باشد که از ایمیل به عنوان بستری برای برقراری ارتباط استفاده کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
این اتفاق بهانه‌ای بود تا سراغ این نهاد فرهنگی برویم و هدف از تشکیل آن را که در اساسنامه آن ذکر شده بررسی کنیم.
«اهدافی که در اساسنامه برای فرهنگستان در نظر گرفته شده به شرح زیر است:
حفظ قوّت و اصالت زبان فارسی، به‌عنوان یکی از ارکان هویّت ملی ایران و زبان دوم عالم اسلام و حامل معارف و فرهنگ اسلامی؛
پروردن زبانی مهذّب و رسا برای بیان اندیشه‌های علمی و ادبی و ایجاد انس با مآثر معارف تاریخی در نسل کنونی و نسل‌های آینده؛
رواج زبان و ادب فارسی و گسترش حوزه و قلمرو آن در داخل و خارج از کشور؛
ایجاد نشاط و بالندگی در زبان فارسی، به تناسب مقتضیّات زمان و زندگی و پیشرفت علوم و فنون بشری با حفظ اصالت آن.»
«پروردن زبانی رسا» یکی از اهداف تصریح شده در اساسنامه این نهاد فرهنگی و حافظ زبان فارسی است، در حالی که با مرور برخی واژگان تصویب شده در سال‌های اخیر (جدا از واژه‌های تخصصی و علمی که در گروه‌های تخصصی تصویب شده و کارکرد عمومی ندارد) می‌بینیم که گروه واژه‌گزینی نسبت به اتفاقاتی که رسانه‌ها به آن توجه نشان می‌دهند حساس بوده و شاید اغراق‌آمیز نباشد اگر بگوییم که زبان رسا دغدغه این گروه نیست.
برای نمونه به ماجرای پیشنهاد واژه جایگزین برای عبارت «نوتلا بار» رجوع می‌کنیم؛ موضوعی که با سروصدای بسیار همراه بود و فرهنگستان مجبور به ارائه توضیحی پیرامون جایگزین آن شد و اعلام کرد که اصولا واژه جایگزینِ مصوب مطرح نبوده، «فرهنگستان هرگز برای نام اماکن مختلف واژه‌ای را تصویب نمی‌کند و این تنها تذکری به‌منظور اجرای قانونی بود» این تذکر در حالی مطرح شد که بسیاری سوار بر آن شده تا بتوانند به فرهنگستان زبان و ادب فارسی بتازند، اما نباید فراموش کرد که پیشنهاد یک واژه برای استفاده به جای یک واژه بیگانه از اساس محل سوال است که چرا برای یک اسم خاص فرهنگستان دست به پیشنهاد واژه می‌زند و اگر هدف یادآوری اجرای یک قانون فراموش شده است، ارائه پیشنهاد جایگزین این ذهنیت را ایجاد می‌کند که فرهنگستان در امور غیرضروری ورود می‌کند.
یا برای مثال شرکت‌خودروسازی «سایپا» خبر از تولید محصولی جدید با عنوان «کوییک» منتشر کرد که فرهنگستان نسبت به انتخاب نام این خودرو واکنش نشان داد، اما نه تنها به این واکنش توجهی نشد، بلکه امروز شاهد پیش‌فروش این خودرو هستیم و تبلیغات آن از رسانه ملی پخش می‌شود که نشان می‌دهد این نهاد فرهنگی نتوانسته جایگاه اصلی خود را در جامعه پیدا کند.
فرهنگستان زبان و ادب فارسی، نهادی حاکمیتی است که با هدف حمایت از زبان و ادب فارسی تشکیل شده، اما شاهد هستیم که این نهاد برای واژه‌ای مانند ایمیل در حالی زمان صرف می‌کند که این واژه امروز کاربرد زیادی ندارد و تصویب واژه جایگزین در این روزگار، فاقد توجیه بوده و بهتر است نسبت به اتفاقات زبانی که مسئله روز است، توجه نشان دهد تا موضوعاتی که فاقد کارکرد اجتماعی است. البته این به‌روز بودن به معنای تابع موج‌ها و هیجانات برخاسته از دل رسانه‌های گوناگون نیست، بلکه مبتنی بر نیازهای مخاطبان باشد.
این نشان می‌دهد که گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی نه تنها روزآمد نیست؛ بلکه چند دوره از یک پدیده اجتماعی عقب است و در حال و هوایی سیر می‌کند که نشان می‌دهد اعضای آن گروه نسبت به موضوعات روز نه تنها اشراف ندارند، بلکه گاهی از آنها عقب بوده و به تعبیری از جریان اتفاقات روز خود جامانده‌اند.
برای مثال این گروه برای واژه «دلفیناریوم» عبارت «دلفین‌خانه» یا به جای «سولاردام» (نوعی دستگاه پخت و پز برقی از خانواده ماکروویوها) جایگزین «نورپز» را پیشنهاد و مصوب کرده است. حتی برای واژه «مونوپَد» واژه «بازویی» را پیشنهاد کرده است. «پیشنهاده» واژه‌ای است که به جای «پروپوزال» پیشنهاد شده و به جای «فرفورژه» واژه «گل‌آهن» را تصویب کرده است. با نگاهی به فهرستی از این دست کلمات این سئوال ایجاد می‌شود که مگر قرار نبود فرهنگستان زبان و ادب فارسی به «پروردن زبانی رسا» دامن بزند؛ در حالی که واژگان پیشنهادی نه تنها جایگزین نشده بلکه در خاطره‌ها نیز حک نشدند. در طول روز بارها شاهد هستیم که اطرافیان از واژگانی مانند «مونوپد» استفاده میکنند، ولی هیچگاه شنیده نشده که واژه‌ای مانند «بازویی» در محاورات مردم به‌کار رود. حتی رسانه‌ها نیز چنین واژگانی را به کار نمی‌برند.
ایجاد نشاط و بالندگی، یکی دیگر از اهدافی است که در اساسنامه فرهنگستان به آن تاکید شده ولی در عمل می‌بینیم که برخی واژگان پیشنهادی زبان را خموده کرده و ارتباط را دشوار میکنند و مانع نشاط و بالندگی هستند.
با این وصف به نظر می‌رسد گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی نه تنها به رسا‌تر شدن زبان کمکی نکرده، حتی از اتفاقات روز جامعه نیز غافل است و این مردم هستند که حرکت‌های زبانی را رهبری میکنند و آنها انتخاب‌کنندگان و پیشنهاددهندگان نهایی در عرصه زبان هستند. از این حیث باید به اساتید محترم توصیه کرد که با «مردم بما هو مردم» روبه‌رو شوند و پیشنهادهای زبانی را با آنها در میان بگذارند تا بتوانند علاوه بر روزآمد شدن، واژگانی کاربردی که بر رسا شدن زبان و نشاط و بالندگی آن نیز کمک می‌کند، پیشنهاد دهند.
منبع: الف
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.alef.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «الف» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۷۵۰۸۲۸۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تجارت خاموش گلرنگ با «افعی تهران» در شبکه‌های فارسی زبان خارج از کشور +عکس
آیا حمایت یک هولدینگ اقتصادی بزرگ مثل گلرنگ از پلت‌فرم فیلم‌نت، موجب نادیده‌انگاری خطاهای راهبردی آن خواهد شد؟
سرویس فر هنگ و هنر مشرق - فعالیت‌های شبکه‌های ماهواره‌ای فعال در حوزه‌های خبری و سیاسی به تدریج کمرنگ می‌شود و با توسعه تولید آثار سرگرمی در داخل کشور، جدول پخش بسیاری از این شبکه‌ها فارسی زبان اتکای بیشتری به تولیدات داخلی پیدا کرده است. با توسعه تدریجی پلت‌فرم‌های داخلی، اغلب مخاطبان مجذوب تماشای آنلاین پلت‌فرم‌ها شده‌اند و کفه ترازوی سرگرمی به نفع سکوهای داخلی سنگین‌تر شده است.
گردانندگان سکوهای تولید کننده آثار سرگرمی برای محدود کردن پخش آثارشان در شبکه‌های فارسی زبان موفق شدند در یک گام بزرگ با ثبت کپی رایت، مانع پخش بسیاری از سریال‌های شبکه نمایش خانگی از شبکه‌های ماهواره‌ای شوند.
بیشتر بخوانید:
کم‌کاری یا همکاری دفاتر سینمایی با شبکه‌های فارسی زبان بیگانه/ سریال‌های شبکه نمایش خانگی چگونه بازار قمار و شرط‌بندی را داغ نگه داشته‌اند؟ بسته‌شدن مسیر پخش غیرقانونی تولیدات ایرانی در شبکه‌های ماهوارهایاین اتفاقات قابل تامل در حالی رخ می‌دهد که پخش رایگان آثار این سکوها، تنور شبکه‌های ماهواره‌ای را همچنان گرم نگاه می‌دارد. با این گام مثبت، قدرت سرمایه‌گذاری بخش خصوصی تقویت می‌شود و این بهره‌مندی از کپی رایت زمینه ارتقا اقتصادی بخش خصوصی را تقویت می‌کند.
به غیر از دو گزارش منتشر شده در مشرق، پایگاه تحلیلی- خبری عصر ایران، در گزارشی (اینجا) از این دستاورد استقبال کرده و اغلب پلت‌فرم‌ها به غیر «فیلم‌نت» در حال پیوستن به این کنسرسیوم هستند.
«فیلم‌نت» گوی رقابت در تمرد را ربود؟
«فیلم‌نت» تنها پلت‌فرمی است که حاضر به پیوستن به این اجماع در شبکه نمایش خانگی نشده و البته این امتناع دلایل اقتصادی - تبلیغاتی قابل تحلیلی دارد که آنرا باید در روش‌های تجاری این پلت فرم در نسبت با حامی مالی‌اش هولدینگ گلرنگ جستجو کرد.
مجموعه‌هایی نظیر «گناه فرشته»، «زخم‌کاری ۲»، «جنگل آسفالت» و فیلم سینمایی «فسیل» با ثبت کپی رایت از نمایش چندباره توسط شبکه‌های ماهواره‌ای جریان اصلی مصون مانده‌اند، اما سریال افعی تهران به عنوان نمونه مصداقی حاضر به ثبت کپی رایت نشده و بعداز مدت‌ها این تنها سریالی است که علی رغم کیفیت بسیار ضعیف محتوا، به صورت گسترده توسط شبکه‌های ماهواره‌ای منتشر می‌شود.
دلایل و استدلال‌هایی وجود دارد که از کنار هم قرار دادن همه آنها می‌توان به این نتیجه رسید که تمایل به پخش از شبکه‌های ماهواره‌ای و امتناع از ثبت کپی رایت سریال، شاید تصمیم مشترک پلت‌فرم فیلم‌نت و مدیران هولدینگ گلرنگ باشد.
حالا پرسش مهم این است که چرا پلت‌فرم «فیلم‌نت» به این کنسرسیوم که آورده فرهنگی و استراتژیک برای شبکه نمایش خانگی دارد، تن نمی‌دهد؟
محتوای تبلیغات مهمتر از محتوای سریال!؟
«فیلم‌نت» همانطور که در گزارش‌های پیشین اشاره شد همچون مجموعه «تپسی» توسط هولدینگ عظیم گلرنگ اداره می‌شود. گلرنگ به ساختار «فیلم‌نت» به عنوان ابزاری تبلیغی می‌نگرد و به نظر می‌رسد تولید محصولات فرهنگی و سرگرمی از اهداف ثانویه هولدینگ گلرنگ است. به این ترتیب زمینه‌های تبلیغی تولیدات در بستر فیلم‌نت از اولویت‌های آن به شمار می‌رود.
شعاع تبلیغی گلرنگ چگونه در شبکه‌های ماهواره‌ای افزایش یافت؟
پخش محصولات «فیلم‌نت» با حمایت گلرنگ این فرصت را برای این هولدینگ فراهم می‌کند که شعاع تبلیغی را خود را افزایش دهد. شنیده‌ها حاکی از آن است که یکی از مدیران این پلت‌فرم «ص. الف» در واکنش به پیوستن به این کنسرسیوم این موضوع را مطرح کرده که در مورد خاص «افعی تهران» که لبریز از بیلبوردها و نشانه گذاری‌های تبلیغی روغن اویلا (یکی از محصولات برند گلرنگ) است، وعده بازدید ۱۰ میلیونی به هولدینگ بالادستی داده شده و به همین دلیل فیلم‌نت از پیوستن به کنسرسیوم کپی رایت سرباز زده است.
افعی تهران با حمایت روغن اویلا ساخته شده است. با اینکه هر دو مجموعه فیلم‌نت و اویلا از محصولات گلرنگ زیرمجموعه یک هولدینگ واحد هستند اما واحد تولید اویلا به طور مجزا با فیلم‌نت قرارداد می‌ببندد. داشبورد مخاطبان فیلم‌نت حدودا از ۳۰۰ الی ۵۰۰ هزار نفر عبور نمی‌کند و اگر تولیدات محصول‌محور این پلت‌فرم قرار باشد بیشتر دیده شود، باید در دامنه رسانه‌ای گسترده‌تری منتشر شود. به نظر می‌رسد غیر از سکوی روبیکا، فیلم‌نت حساب ویژه‌ای روی پخش ماهواره‌ای کرده است.
فرآیند تبلیغی توسط افعی تهران چگونه محقق می‌شود؟
اما آنچه سبب می‌شود این موضوع قابل بررسی‌تر شود، آغاز فعالیت شبکه ماهواره ای تحت عنوان "افرا سریز" است که چند سریال بارها پخش شده را در باکس خود گنجانده و تنها برنامه به روز این شبکه سریال افعی تهران است.
این شبکه نه تنها در زمان طلایی خود سریال افعی تهران را پخش می‌کند، بلکه در ابتدا، اواسط و انتهای پخش سریال‌هایش، سایر محصولات پخش شده از فیلم‌نت را تبلیغ می‌کند.
به غیر از این شبکه، جمع وسیعی از شبکه‌های ماهواره‌ای اقدام به پخش بی‌وقفه محصولات پخش شده از فیلم‌نت میکنند اما همان محصولات را به صورت کامل نمایش نمی‌دهند. در واقع شبکه‌های ماهواره‌ای به بازوی تبلیغی این پلت فرم بدل شده‌اند تا مخاطبان بیشتری به جمع خریداران اشتراک بپیوندند. از طرفی تبلیغات روغن اویلا که در سریال جاگذاری شده به سادگی از شبکه‌های ماهواره‌ای پخش شود.
در این میان نظارت ساترا نسبت به این پلت‌فرم با مماشات عجیبی توام است. سریال دفتر یادداشت با شوخی‌های حاد جنسی از این پلت‌فرم پخش شد و نهاد ناظر ساترا هیچ واکنش منفی نسبت به آن پلت‌فرم نشان نداد. با این حساب مشخص نیست این رویه تساهل و تسامح ساترا تا چه زمانی با این پلت‌فرم ادامه پیدا خواهد کرد. آیا حمایت یک هولدینگ اقتصادی بزرگ از این پلت‌فرم، موجب نادیده‌انگاری خطاهای راهبردی آن خواهد شد؟
مشرق این آمادگی را دارد که در ادامه این گزارش، پاسخ این پلت‌فرم و ساترا را نسبت به نحوه عملکردشان در ادامه این گزارش بازتاب دهد.
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند