ظرفیت ناشناخته اندیشه‌های «شیخ اعظم» در راستای تولید علوم انسانی اسلامی
تاریخ انتشار: ۱۶ اسفند ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۷۵۸۶۰۱۷
به گزارش ایکنا؛ روز 18 جمادی ثانی مصادف است با روز درگذشت یکی از نامورترین فقیهان قرون متأخر که کارنامه درخشانش در حوزه علم و عمل وی را به یکی از شخصیت‌های ماندگار حوزه علمیه بدل ساخته است. امروز مصادف است با وفات شیخ انصاری که شاگردانش از او با عنوان «شیخ اعظم» یاد می‌کنند. آثار آن فقیه فرزانه تا همین امروز در ردیف منبع دروس عالی حوزه‌های علمیه قرار دارد و تاکنون مورد توجه بسیاری از اندیشمندان پس از خود قرار گرفته است؛ چنانکه بازشماری شروحی که بر کتاب مکاسب نوشته شده است دلیل آشکار این ادعاست.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
هم‌اینک که بحث اسلامی‌سازی علوم انسانی باردیگر بر سر زبان‌ها افتاده و دانشیان حوزه و دانشگاه به بیان نظرات خود در موضوع امکان یا امتناع تولید علم دینی می‌پردازند فرصت را مغتنم شمردیم تا در گفت‌وگو با یکی از کارشناسان حوزه مطالعاتی فقه تمدن ساز به واکاوی ظرفیت آثار برجای مانده از شیخ انصاری در جهت تولید علوم انسانی اسلامی بپردازیم. مشروح سخنان حجت الاسلام حیدر همتی مدیر موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) از نظر می‌گذرد؛
حجت الاسلام همتی در آغاز عنوان کرد: ربط و نسبت مکتب اصولی شیخ انصاری و علوم انسانی اسلامی از ابعاد مختلف قابل بررسی است. از آن جایی که اصول در مکتب شیخ به یک تکامل نسبی در برابر جریان اخباری‌گری رسید و شیخ انصاری عنوان خاتم الفقهاء والمجتهدین را به خود اختصاص داد می‌توان علم اصول بما هو اصول را علمی دانست که در درون جهان اسلام نضج گرفت و شکوفا شد. به عبارت دیگر اصول علمی است دارای هویت معرفتی و فرهنگی اسلامی.
وی ادامه داد: بی شک علوم انسانی مدرن برپایه‌های نقادی کانت از عقل نظری شکل گرفت و معرفت بماهو معرفت مساله انسان مدرن گردید. علوم انسانی جدید با پرسش از معرفت آغاز شد لذا پرسش از معرفت پرسش انسان جدید است. علوم انسانی برآمده از این نوع نگاه دارای دو ویژگی عمده است: تکثر و نسبیت معرفتی. جالب توجه این که عصر شیخ انصاری مقارن با عصر کانت است. مکتب اصولی شیخ انصاری بر مبنای کتاب رسائل یک ظرفیتی ایجاد می‌کند برای تحلیل مبانی معرفتی علوم انسانی بر پایه این نوع نگاه از معرفت. شیخ انصاری مبدا حرکت علمی را در اصول بر پایه معرفت شروع می‌کند یعنی موضوع قطع و ظن و شک و معرفت، نقطه کانونی شیخ انصاری در رسائل است. از آنجا که روش‌شناسی علوم جدید بر پایه ظن قرار دارد از همین نقطه می‌تواند با مکتب شیخ انصاری نسبت ایجاد کند. نوع تحلیل شیخ انصاری از فضای معرفت مخصوصا در چالش با نسبیت گرایی علوم انسانی مدرن قابل ملاحظه است مخصوصا در تقابل با روشنفکران وطنی که با اتخاذ مبنای علوم انسانی مدرن سعی در تفسیر دین در فضای نسبیت گرایی عقل کانتی هستند.
مدیر حوزه امام رضا(ع) تصریح کرد: از آن جایی که جریان و روش اصولی شیخ انصاری در تقابل با اخباری‌گری است قواعد برآمده از اصول موجب گردید تا توسعه در روش و منابع معرفت دینی به وجود آمده و ظرفیت دین را در پاسخ گویی به پرسش‌های زمانه بالفعل کند. اصولی هم چون ظنون معتبره و اصول عملیه موجب گردید تا از بن بست به وجود آمده توسط اخباریون در مواجه با پرسش‌های زمانه خارج شود. اصول شیخ انصاری و قواعد برآمده از آن در مواجه با اخباری‌گری و پاسخ به پرسش‌های انسان در حیطه فردی کارامد بوده لذا لازم است روش ابتکاری و سنت فکری شیخ انصاری را در استنباط حکم به کار گرفت.
وی خاطر نشان کرد: مکتب اصولی شیخ در تقابل با جریان اخباری‌گری توانست به پرسش‌های فردی انسان دیندار شیعی در حوزه مبتلا به پاسخگو باشد. روش فکری شیخ انصاری این قابلیت را دارد که در حوزه حاکمیت دین در حوزه سیاسی و اجتماعی و علوم انسانی ظرفیت دین را در پاسخ گویی و نظام سازی اجتماعی فعال نماید. نکته دیگر این است که در جریان اخباری ما قبض معرفت داریم چون هم روش تحصیل معرفت را محدود کرد و هم منابع معرفتی را محدود کرد؛ لذا ما در مواجهه با پرسش‌های اجتماعی انسان دچار گرفتاری شدیم. شیخ در منابع و روش توسعه ایجاد کرد. مثلا با تأیید ظن معتبر در معرفت دینی توسعه ایجاد می‌شود؛ اما اگر مبنای بحث ما قطع و یقین باشد حصول یقین به معنایی که مورد انتظار است قابل دسترسی نیست.
همتی تأکید کرد: بعد از شیخ انصاری شخصیت‌های مختلفی در تکامل قواعد استنباطی برای فقه کوشیدند که از متاخرین می‌توان به نظریه مقضیات و زمان و مکان و نیز خطابات قانونیه امام خمینی اشاره کرد. امروزه متاسفانه مکتب فعال پویا و زنده شیخ انصاری توسط برخی سلف دچار تفسیر جمودگرایانه شده و مساله خود را به روز رسانی نکرده است و مساله امروزین خود را مساله شیخ قلمداد می‌کند و به جای اتخاذ شیوه و روش فکری شیخ انصاری و مواجه با مسائل نوظهور مطابق با اقتضای تشکیل حکومت اسلامی و بسط ید فقیه و فقه، در مساله‌های زمانی شیخ منجمد شده‌اند و از موضع مساله شیخ به نقد جریان‌های تحول گرایانه حوزه پرداخته و مکتب فعال و زنده شیخ را به جمود تبدیل کرده‌اند و زیر پوشش قدرت علمی شیخ جمود خود را توجیه می‌کنند.
انتهای پیام
منبع: ایکنا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۷۵۸۶۰۱۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
خراسان جنوبی گنجینه ناشناخته سرمایه گذاری /اکسپو سکوی پرتاب توسعه
به گزارش خبرنگار مهر، مرتضی ذاکریان صبح سه شنبه در حاشیه نمایشگاه اکسپو ۲۰۲۴ در جمع خبرنگاران با اشاره به ششمین نمایشگاه صادراتی ایران، اظهارکرد: در این دوره نمایشگاه از پویایی بیشتری نسبت به دوره های قبل برخوردار است و خراسان جنوبی نیز با امادگی بیشتری در این نمایشگاه حضور پیدا کرده است.
وی با بیان اینکه هریک از دستگاه های اجرایی ماموریتی برای شرکت فعال استان در نمایشگاه اکسپو ۲۰۲۴ داشته اند، بیان داشت: مرکز خدمات سرمایه گذاری استان تهیه و تولید محتوای این نمایشگاه اعم از چاپ کتاب، برشورها و کلیپ را بر عهده داشته است.
ذاکریان با اشاره به اینکه در نمایشگاه اکسپو تمرکز بر ارائه زنجیره های ارزش هر استان می باشد، بیان داشت: خراسان جنوبی با تمرکز بر معرفی سه زنجیره ارزش در حوزه زرشک، گوهر سنگها و بنتونیت در این نمایشگاه حضور پیدا کرده است.
وی با اشاره به کاربردهای استفاده از زرشک در صنایع غذایی، دارویی و… بیان داشت: خراسان جنوبی رتبه اول تولید زرشک بی دانه در جهان را دارد و در زمینه معرفی زرشک در استان اقدامات موثری انجام شده و اکنون زمان ان رسیده این محصول را در سطح ملی و بین الملی معرفی کنیم.
وی در ادامه با بیان اینکه ۸۵ درصد ذخیره بنتونیت کشور در خراسان جنوبی وجود دارد، گفت: بنتونیت استفاده های مختلفی دارد که برای صنایع دارویی و ارایشی بهداشتی و بخش کشاورزی استفاده می شود.
مدیرکل امور اقتصادی و دارایی خراسان جنوبی در خصوص سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی هم گفت: تجارت گوهرسنگ ها در دنیا سالانه بالغ بر ۱۰۰ میلیارد دلار است اما سهم جمهوری اسلامی و خراسان جنوبی در این حوزه بسیار ناچیز است.
وی تصریح کرد: تجارت در این حوزه به صورت چمدانی و غیر رسمی بوده و این بازار نیازمند توجه ویژه است.
ذاکریان افزود: با توجه محدودیت های خراسان جنوبی در زمینه آب توجه به سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی می تواند بدون نیاز به آب می تواند بازار فعال اشتغال در استان ایجاد کند.
وی به اقدامات اداره کل امور اقتصادی و دارایی خراسان جنوبی برای حضور در نمایشگاه اشاره کرد و افزود: اقدام به چاپ و بروزرسانی کتاب ۱۱۰ فرصت سرمایه گذاری استان کرده ایم.
به گفته وی این کتاب در حوزه های مختلف صنعت، معدن و کشاورزی، دانش بنیان و مرز فرصت های استان را معرفی کرده است.
وی ادامه داد: همچنین کتاب توانمندی های استان در حوزه صنعت، معدن، کشاورزی، گردشگری و مرز به دو زبان چاپ و در نمایشگاه به مراجعه کنندگان ارایه می شود.
ذاکریان بیان داشت: کتاب زنجیره های ارزش با تمرکز بر سه زنجیره ارزش نیز به دو زبان تهیه و چاپ شده است.
وی با بیان اینکه نمایشگاه اکسپو فرصت خوبی برای معرفی توانمندی های صادراتی جمهوری اسلامی ایران و معرفی استان های کمتر شناخته شده ای از جمله خراسان جنوبی است، گفت: در این نمایشگاه ۸۵ کشور جهان و بیش از دو هزار تاجر و شرکت تجاری حضور پیدا کرده اند که ظرفیتی بی نظیر برای معرفی استان است.
وی با اشاره به اینکه ملاقات های خوبی در زمینه معرفی ظرفیت های استان در این نمایشگاه صورت گرفت، بیان کرد: جلسات و ملاقات های تجاری با تجار کشورهای افغانستان، چین، ژاپن عمان و… داشتیم.
ذاکریان از امضای تفاهم نامه در زمینه گوهرسنگ ها بین استان و وزارت صمت خبرداد و افزود: این تفاهم نامه بین استاندار و قائم مقام وزیر صمت به امضا رسید و مقرر شد تا در افق ۱۴۰۷ تجارت سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی خراسان جنوبی ۵۰ میلیون دلار باشد.
وی با تاکید بر اینکه فرصت های نمایشگاهی را باید غنیمت شمرد، ادامه داد: حضور در این گونه نمایشگاه ها نقطه عطفی برای ارتباطات است و باید در طول سال ادامه پیدا کند.
به گفته وی خراسان جنوبی ظرفیت های ناشناخته معرفی نشده بسیاری در حوزه سرمایه گذاری دارد که باید از فرصت های نمایشگاهی در جهت معرفی توانمندی های استان و جلب و جذب سرمایه گذاران بهره ببریم.
وی با اذعان به اینکه باید پیگیری تبادلات صورت گرفته را داشته باشیم، افزود: خراسان جنوبی استانی با پتانسیل و ظرفیتی های گوناگون است و جذابیت های فوق العاده ای برای جذب سرمایه گذاران دارد.
مدیرکل امور اقتصادی و دارایی خراسان جنوبی عنوان کرد: امیدواریم با حضور در نمایشگاه ها و بهره گیری از ظرفیت رسانه قدم های موثری در جهت توسعه خراسان جنوبی برداریم.
کد خبر 6092743
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت