به نقل از «فارس»

علیرضا اکبری در گفت‌وگو با فارس تشریح کرد دستگاه‌هایی که قرار بود CTBT در ایران نصب کند و نتوانست

تاریخ انتشار: ۱۸ اسفند ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۷۶۰۰۳۳۸

علیرضا اکبری کارشناس مسائل راهبردی و امنیتی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه سیاست خارجی خبرگزاری فارس، در خصوص اخبار منتشر شده مبنی بر صدور مجوز توسط دولت آمریکا برای صادرات تجهیزات نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای به ایران با اشاره به تاسیس و شکل گیری معاهده منع جامع آزمایش‌های هسته‌ای (CTBT) عنوان کرد: شکل‌گیری این معاهده در نیمه دهه اول 90 دو علت داشت یکی اینکه معاهده NPT در حال انقضا بود و دوم اینکه پادمان‌های NPT از نظر غرب برای جلوگیری از اشاعه سلاح هسته‌ای کفایت نمی‌کرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی افزود: به همین خاطر پروتکل الحاقی را مطرح کردند که در اجلاس NPT در سال 1995 به تصویب برسانند و همزمان در کمیسیون خلع سلاح، معاهده منع جامع را مطرح کردند که یک گام بالاتر از پروتکل الحاقی بود که بسیار پیشگیرانه بود و مطمئنا منع جامع شامل کشورهای دارنده سلاح نمی‌شد چون آنها هیچ وقت خود را مشمول این معاهده نکردند بلکه برای سایر کشورها در نظر گرفته شد.

*ایران جزو اولین امضاکنندگان معاهده 

بنیانگذار موسسه پژوهش‌های راهبردی تصمیم هدف اصلی‌ CTBT را ایران خواند و با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران در اولین روز باز شدن معاهده CTBT (منع جامع آزمایش‌های هسته‌ای) در سال 1996 جزو نخستین کشورهایی بود که این معاهده را امضا کرد، بیان کرد: بعد از 2 سال کار مذاکراتی که در کمیسیون خلع سلاح سازمان ملل انجام شد، وزیر خارجه اسبق ایران بعد از وزیر خارجه وقت آمریکا یعنی خانم مادلین آلبرایت این سند را امضا کرد.

اکبری در عین حال یادآور شد: امضای یک معاهده به تنهایی هیچ تعهدی را به همراه ندارد و زمانی کشوری متعهد به مفاد آن می‌شود که به تصویب ملی برساند و به اصطلاح بین‌المللی (تصویب) Ratify شود که این معاهده در ایران توسط مجلس شورای اسلامی تصویب نشده است.

وی با بیان اینکه در حال حاضر 183 کشور این معاهده را به امضا رسانده‌اند و ١٦٤ کشور نیز آن را در مجالس قانونگذاری خود تصویب کرده‌اند و برای لازم الاجرا شدن آن لازم است هشت عضو دیگر نیز آن را در مجالس خود به تصویب برسانند، ادامه داد: به نظر می‌رسد از مفاد برجام یکی همین باشد که اینها به واسطه اینکه معاهده CTBT بتواند لازم الاجرا شود، از ایران خواسته‌اند که معاهده مذکور را به تصویب ملی برساند.

این کارشناس مسائل راهبردی و امنیتی با ذکر این نکته که آمریکا، چین، هند، رژیم صهیونیستی، پاکستان، کره شمالی و مصر نیز این معاهده را به تصویب مجالس خود نرسانده‌اند، خاطرنشان کرد: البته این معاهده راه‌هایی را در نظر گرفته که اگر در مدت زمان مشخصی این کشورها معاهده مذکور را تصویب نکنند، معاهده اجرا شود؛ ولی هنوز آن راه را فعال نکرده‌اند.

اکبری در عین حال گفت که سازمان اجرایی معاهده که 6 ماه بعد از نهایی و امضا شدن متن معاهده تاسیس شد، ماموریت یافته که با تلاش و مذاکره مقدمات اجرایی معاهده را فراهم کند.

وی در ادامه این گفت‌وگو مهمترین ویژگی این معاهده را سیستم‌های کنترلی و نظارتی بر توانمندی‌های بالقوه و بالفعل و نیات و اهداف و برنامه‌های کشورهای عضو در خصوص فعالیت‌های هسته‌ای اعم از فعالیت هسته‌ای غیرنظامی و نظامی، آزمایشات، مواد، تجهیزات، نیروی انسانی یا حتی ایده‌ها، اهداف و برنامه‌ها برشمرد.

معاون وزیر دفاع اسبق توضیح داد: براساس این معاهده، سیستم‌های پایش محیطی به صورت خیلی پیشرفته طراحی شده‌ که این سیستم‌ها به صورت داوطلبانه می‌‌توانند در کشورهای عضو مستقر شوند که تمام تحولاتی که در سطح زمین، زیرزمین، سطح دریا و زیر دریا و فضای آن کشور اعم از اصوات، امواج یا ذرات هسته‌ای یا شیمیایی قابل کشف و معلق وجود دارد را باید رصد و پیگیری کنند.

وی افزود: این ایستگاه‌ها زمانی که در کشوری مستقر می‌شوند داده‌های اطلاعاتی را به مراکز منطقه‌ای منتقل و در آنجا آماده شده و سپس برای مرکز سازمان در وین ارسال خواهد شد.

اکبری با بیان اینکه در منطقه خاورمیانه مرکز منطقه‌ای جمع آوری داده‌ها در سرزمین‌های اشغالی واقع شده است، عنوان کرد: به عنوان مثال اگر در ایران، عربستان و در هر کشوری این ایستگاه‌های سنجش لرزی، ذرات آلودگی هوا یا سنجش اصوات، دیتاهایی را جمع کنند که حساس هستند، این اطلاعات به مرکز واقع در سرزمین‌های اشغالی منتقل خواهد شد. کافی است از هر کدام دستگاه سنجش یک ایستگاه در ایران باشد و فرض کنید در منجیل و حوالی تهران یا در کویر مرکزی این دستگاه‌ها نصب شود که می‌تواند کشورهای همسایه را رصد و پایش کند و بعد این داده‌ها به سرزمین‌های اشغالی و مرکز منطقه‌ای می‌رود و در آنجا آنالیز و بعد از تجزیه و تحلیل به وین ارسال خواهد شد.

*توافقاتی که در سال ٧٨ حاصل و دستگاه‌هایی که جمع شد

وی عنوان کرد: در سال 1378 وزارت خارجه وقت مستقیما با سازمان اجرایی معاهده CTBT توافقاتی کرد که تعدادی از این ایستگاه‌ها در ایران نصب شود و پایگاه‌هایی در منطقه البرز میانی در مناطق مرکزی ایران و در حوالی تهران در نظر گرفته شود و سازمان اجرایی معاهده اقدام به وارد کردن و مقدمات نصب این دستگاه‌ها کند، منتها این اقدام چون اقدامی یکجانبه بود و هماهنگی ملی راجع به آن صورت نگرفته بود، در آن زمان مقامات مربوطه با پیگیری قانونی و حقوقی مانع از این شدند که ایران قبل از تصویب ملی هرگونه قدم اجرایی را برای اجرایی کردن معاهده در ایران انجام دهد و بنابراین دستگاه‌ها جمع آوری شد.

اکبری در عین حال گفت: ولی سازمان اجرایی معاهده، اداره کنندگان و امنای سازمان  هرگز عقب نشینی نکردند و دائم در طول این 20 سال در هر مناسبتی به خصوص مناسبت‌هایی که در کمیسیون خلع سلاح سازمان ملل برگزار می‌شود از ایران می‌خواهند و فشار می‌آورند که اجازه نصب این دستگاه‌ها را صادر کند، حتی اگر معاهده را تصویب ملی نکرده باشد.

وی افزود: در بطن مذاکرات برجام همواره فشار طرف‌های غربی این بوده که ایران تضمین دهد که معاهده را تصویب و امکانات فنی نظارتی را فراهم می‌کند. در همین راستا بخش‌های زیادی از نظام پادمانی CTBT عملا در توافق پادمانی بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی زیر بخش فنی توافقات برجامی اعمال شده و ایران عملا بخش بسیار زیادی از نظام پادمانی CTBT را بعد از برجام پذیرفته و به مورد اجرا گذاشته است؛ ولی تنها یک بخش است که مورد نظر است و غربی‌ها فشار می‌آورند و ایران هنوز اجازه آن را صادر نکرده و آن هم نصب همین دستگاه‌هاست.

اکبری بیان کرد: خاصیت این دستگاه‌ها سنجش محیطی است و حتی اگر ایران اجازه نصب این دستگاه‌ها را ندهد، سازمان اجرایی معاهده اگر مشابه این دستگاه‌ها را در ترکیه (که جزو کشورهایی است که تصویب کرده و همکاری را آغاز کرده) یا مثلا در کشورهای همسایه ما نصب کند، می‌تواند ما را رصد کند، چون این امکان وجود دارد؛ ولی برای آنها مهم است که ما خودمان بپذیریم که در کشور این دستگاه‌ها نصب شود.

بنیانگذار موسسه پژوهش‌های راهبردی تصمیم ادامه داد: تصور می‌کنم بحثی که سازمان اجرایی مطرح کرده که دستگاه‌هایی برای نصب در چارچوب اجرای تمهیدات فنی CTBT از طریق آمریکا به ایران منتقل شود، حرکتی است که بیشتر جنبه عملیات روانی دارد و مکمل حرکت آمریکایی‌هاست در موضوع کنترل توان موشکی ما در کنار بازنگری بر بخش‌های فنی برجام و فشارهای منطقه‌ای که به ما وارد می‌‌کنند.

وی در توضیح بیشتر افزود: به نظرم این بیشتر نوعی از افزایش فشار و عملیات روانی برای افزایش توقعات نسبت به ایران در زمینه پذیرش کنترل‌های محیطی و آشکارسازی هر چه بیشتر است.

اکبری در عین حال تأکید کرد: حتی اگر اشخاص یا دستگاه‌هایی به هر دلیلی خارج از قاعده، خودشان را مجاز بدانند که در حاشیه هر گفت‌وگویی راجع به موضوعاتی مثل کنترل‌های محیطی و اجرا کردن بدون مصوبه بخش‌های فنی CTBT و نظیر این با طرف غربی مذاکره کنند، این نکته را هم غربی‌ها و هم برخی از نیروهای خودی باید متوجه باشند که بعد از سال 1378 و 1379 اقداماتی انجام شد که دستگاه‌هایی در ایران نصب شود ولی چون هماهنگی‌های ملی صورت نگرفته بود، عملا اجرا نشد.

این کارشناس مسائل راهبردی در توضیح بیشتر عنوان کرد: نظام جمهوری اسلامی مصوباتی دارد که هرگونه تصمیم‌گیری و اعلام نظر راجع به این امور از ید یک دستگاه مشخص خارج است و حتما این تصمیم‌گیری‌ها باید در یک مرجع عالی‌تر ملی و مشخصا تحت کنترل و نظارت دستگاه مربوطه مثلا ستاد کل نیروهای مسلح انجام گیرد و مطمئنا تا آن مراجع عالی‌تر صاحب صلاحیت و ستاد کل نیروهای مسلح مصلحت ندانند، هیچ اتفاق فنی دست کم در خصوص کنترل و پایش محیطی انجام نخواهد شد.

اکبری بیان کرد: اینگونه خبرسازی‌ها (انتشار اخبار توسط آمریکایی‌ها مبنی بر صدور مجوز به شرکتی در مریلند برای فروش دستگاه‌های پایش به منظور استقرار در ایران) به نظرم صرفا بیشتر جنبه عملیات روانی دارد و قصد آن ایجاد تشویش در محیط ملی ما و اعمال فشار در بحث موشکی و منطقه‌ای است.

لازم به ذکر است المانیتور در هفته‌ای که گذشت گزارش داد «جان سالیوان»، معاون وزیر خارجه آمریکا با امضای سندی یک شرکت مستقر در ایالت مریلند را مجاز به صدور شبکه‌های پهن‌باند، دیش‌های ماهواره و تجهیزات وایرلس برای ایستگاه‌هایی کرده که انفجارهای هسته‌ای را در لحظه ثبت می‌کنند. 

براساس این گزارش، وزارت خارجه آمریکا در مکاتبه‌ای در تاریخ 5 ژانویه که به رویت المانیتور رسیده این تصمیم را به اطلاع کنگره رسانده است.

درخواست‌کننده این تجهیزات نظارتی، «سازمانِ معاهده منع جامع آزمایش‌های هسته‌ای» است که وظیفه نظارت بر انفجارها در آزمایش هسته‌ای را بر عهده دارد.

گفتنی است پس از انتشار این خبر بهرام قاسمی سخنگوی وزارت خارجه ایران خبر مذکور را رد و اعلام کرد: جمهوری اسلامی ایران معاهده منع جامع آزمایش‌های هسته‌ای ( CTBT) را امضاء کرده ولی آن را تصویب نکرده است. از این رو این معاهده هیچ سایت یا تجهیزات نظارتی فعال در ایران ندارد و هیچ اطلاعاتی نیز از ایران به دبیرخانه این معاهده ارسال نمی‌شود و دبیرخانه معاهده نیز هیچ‌گونه نظارتی در ایران ندارد.

انتهای پیام/

منبع: فارس

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۷۶۰۰۳۳۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آژانس به مسیر عقلانیت باز می گردد؟

سفر دبیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی به ایران در هفته سوم اردیبهشت، شاید فرصتی برای حل مسائل اختلافی ایران و آژانس و بازگشت این نهاد ناظر سازمان ملل به مسیر حرفه ای خود ایجاد کند.

به گزارش مشرق، بنابر اعلام بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی، رافائل گروسی دبیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی، در ابتدای هفته سوم اردبیهشت ماه برای شرکت و سخنرانی در نخستین کنفرانس بین المللی علوم و فنون هسته ای اصفهان و همچنین رایزنی با مقامات ایرانی از جمله محمد اسلامی معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران به کشورمان سفر خواهد کرد.

پیش تر نیز گروسی در اسفند ماه سال گذشته با ابراز علاقه برای سفر به ایران عنوان داشت: امیدوارم هر چه زودتر فرصتی پیدا کنم و حضوری با آنها (مقامات ایران) صحبت کنم. مدیرکل آژانس پیشتر از این در گفت‌ وگو با خبرگزاری رویترز برای انجام این سفر اعلام آمادگی کرده بود، افزود: اگر دعوتم نکنند نمی‌توانم بروم بنابراین هر وقت احساس کنند که آماده گفت‌وگو با من هستند بسیار خوشحال خواهم شد که به آنجا برگردم.

این درحالیست که بعد از اعمال محدودیت های ایران در جمع‌آوری برخی از دوربین های نظارتی و فراپادمانی آژانس و همچنین تعدیل برخی از بازرسان اروپایی در پاسخ به اقدامات مغرضانه تروئیکای اروپایی و آژانس در شورای حکام، رافائل گروسی طی ۲ سال گذشته تلاش های زیادی برای سفر به تهران و دیدار با مقامات ایرانی داشته است.

مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از شروع توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی از سوی ایران تاکنون ۲ بار از زمانی که دولت سیزدهم روی کار آمده به تهران سفر کرده است.

توپ در زمین کدام طرف است

سفر پیش روی گروسی به ایران در حالی صورت می پذیرد که در سایه سیاسی کاری های آژانس و همچنین عناد و غرض ورزی طرفین غربی حاضر در این نهاد بین المللی، روابط ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی در مقاطعی دچار خدشه گشته بود. بدون شک این سفر فرصتی بسیار خوب برای رایزنی طرفین و همچنین حل مسائل اختلافی بین اژانس بین المللی انرژی اتمی به شمار می‌آید.

گروسی سال گذشته در افتتاحیه نشست فصلی شورای حکام آژانس در وین، در سخنانی دوپهلو ضمن بیان این نکته که هیچگونه اطلاعاتی درباره ساخت سلاح هسته‌ای توسط ایران در اختیار ندارد، مجدداً به طرح ادعاهای بی اساس درباره لغو مجوز بازرسان آژانس انرژی اتمی در ایران و همچنین اتهام زنی به ایران در مورد عدم همکاری با این سازمان اقدام نمود.

با وجود آنکه ایران در چارچوب موافقت نامه پادمانی بالاترین سطح همکاری با آژانس را در بین کشورهای عضو آژانس بین المللی انرژی اتمی داشته است و علی رغم چنین سطحی از حسن نیت ایران در رفتار و تعامل با آژانس، دبیرکل این نهاد در سخنان خود برخلاف تاکید بر همکاری‌ها و تعاملات ایران، از عناوینی همچون نگرانی و شک و تردید درباره برنامه هسته ای ایران استفاده می کند.

بدون شک سیاسی‌کاری های پیشین آژانس نه تنها دستاوردی را در مسیر ارتباط این نهاد با کشورمان به ارمغان نیاورده بلکه حسن نیت پی در پی ایران در مسیر تعامل با آژانس و بدعهدی و اظهارات ضد و نقیض از سوی دبیرکل آژانس منجر به خدشه های جدی به این ارتباط شده است.

در همین زمینه، رئیس سازمان انرژی اتمی، در مورد سفر «رافائل گروسی» به ایران و حل مسائل پادمانی در جمع خبرنگاران پس از جلسه هیات دولت این هفته، عنوان داشت: مسائل پادمانی آن گونه که تعریف و وضع شده، همواره در حال تعامل و گفت‌وگو بودیم. این مسائل از زمان آغاز تاکنون چهار مکان بود، دو مکان حل و فصل شده و درباره دو مکان در حال تبادل نظر و گفت‌وگو هستیم.

رئیس سازمان انرژی اتمی اضافه کرد: با توجه به اینکه جمهوری اسلامی بر بیانیه اسفند ماه ۱۴۰۱ همچنان پابرجا هست و در چارچوب آن بیانیه تعامل داریم، این موضوع هم مورد پرسش بوده چون توسط جریان مخربی که در غرب علیه این برنامه فعالیت می کنند زیر سوال رفته بود و در پایدار بودن آن تشکیک می‌کردند!

اسلامی اعلام کرد: آقای رافائل گروسی اعلام کرده است در ایران دیدارهایی خواهند داشت و من هم با وی دیدار دارم و مطمئن هستم که ابهامات برطرف می شود و ما می‌توانیم در چهارچوب پادمان و معاهده ان پی تی(NPT) روابط خود را با آژانس تقویت کنیم.

وی در مورد همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز، تصریح کرد: ما ورود هیچ بازرسی را ممنوع نکردیم. ۱۳۰ بازرس آژانس مجاز به حضور در ایران هستند و می‌توانند برای بازرسی حضور داشته باشند. بازرسی آژانس در چارچوب پادمان آنها در حال انجام است و این مساله اصلا سیاسی نیست و ما در فرآیندهای همکاری با آژانس این موضوع را مکرر اثبات کرده و آنها هم به این موضوع اذعان دارند.

رئیس سازمان انرژی اتمی درباره اظهارات گروسی درباره برنامه تسلیحاتی ایران، بیان کرد: «این‌ها موضع‌گیری نیست و سوال خبرنگار است و جریان مخرب و صهیونیستی که مرتب سعی می‌کند به دنیا القا کند که برنامه ایران صلح آمیز نیست، این سوال را پرتکرار می‌پرسند. گروسی همواره گفته که هیچ نشانه‌ای از برنامه تسلیحاتی ایران وجود ندارد».

اصلاح روند غیرسازنده و حسن رفتار متقابل آژانس در برابر کشورمان می تواند همکاری های مابین را افزایش داده و مسیر تعامل آژانس بین المللی انرژی اتمی و سازمان انرژی اتمی ایران را روز افزون کند.

در همین راستا، یکی دیگر از فرصت های طلایی برای گسترش همکاری های بین ایران و آژانس، استفاده از ظرفیت کنفرانس بین المللی علوم و فنون هسته ای ایران در شهر اصفهان است. این کنفرانس به نوبه خود می‌تواند به معرفی توان علمی فناوری صلح آمیز هسته ای ایران کمک کرده و فرصتی برای ارتباط علمی و توسعه همکاری ها بین کشورمان و سایر کشورها در حوزه فناوری صلح آمیز هسته ای باشد.

سفر پیش روی گروسی بستر خوبی را برای بهبود روابط آژانس با ایران فراهم خواهد کرد، به شرطی که این دیپلمات آرژانتینی رویه های قبلی خود که اعمال سیاست های دیکته شده برخی از طرف های غربی در قبال ایران بود را اصلاح کرده و مسیر پرونده هسته ای ایران را به چارچوب های متعارف آژانس بین المللی انرژی هسته ای برگرداند.

نخستین کنفرانس بین‌المللی علوم و فنون هسته‌ای ایران ۱۷ تا ۱۹ اردیبهشت ماه در اصفهان برگزار می شود.

منبع: ایرنا