به نقل از «مهر»

«مسجد جامع ورامین» کلکسیون معماری اسلامی/ ورامین مهد فرهنگ و هنر

تاریخ انتشار: ۲۵ اسفند ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۷۷۱۹۶۹۷

ورامین- یک ورامین شناس و محقق تاریخی اهمیت «مسجد جامع ورامین» را در نمایش سیر تکاملی معماری اسلامی از مسجد جامع اردستان تا مسجد شیخ لطف الله اصفهان دانست.

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- وحید محمدی یکتا: دشت ورامین در جنوب شرق استان تهران، دارای قدمتی کهن و تاریخی غنی است، که در بسیاری از کتب تاریخی مانند «وندیداد» از کتب مذهبی زرتشتیان، ذکر شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

برخی کارشناسان بر این عقیده اند، که نام ورامین، برگرفته از «وَرنَ» ، چهاردهمین منطقه‌ای که به دست آریایی‌ها ساخته شده، است.

دشت ورامین بناهای نفیس تاریخی فراوانی دارد، که از جمله برترین آن ها می توان به قلعه «ایرج» ، برج «علاءالدوله» و البته مسجد جامع این شهر اشاره کرد.

مسجد جامعِ ورامین یکی از مساجد جامع وشاخص ایران است، که اوج هنر معماری در دوره ایلخانی را به نمایش می گذارد.

مسجد جامع ورامین یک بنای چهار ایوانی است، که ضلع شمالی که ورودی مسجد است از طریق ایوان‌های شرقی و غربی به ضلع جنوبی که نمازخانه در آن قرار گرفته، می‌رسد. ضلع شرقی هم نقش ورودی – خروجیِ فرعی را داشته است.

برای کسب اطلاعات بیشتر از قدمت تاریخی مسجد جامع ورامین و نیز دیگر مساجد این شهر و منطقه مذهبی، با محمد امینی، از جامعه شناسان و ورامین شناسان مطرح که تحقیقات فراوانی در خصوص ابنیه تاریخی و سیر تاریخی ابنیه ورامین داشته است، به گفتگو نشستیم، که حاصل آن در ادامه می آید:

* چرا در بسیاری از مناطق کشور، شاهد وجود مساجد به عنوان ابنیه تاریخی هستیم؟

در واقع مسجد یکی از مهم ترین مراکز در سرزمین های اسلامی بوده است، چرا که در آن زمان مساجد فقط کابرد دینی و مذهبی نداشتند.

این ابنیه علاوه بر کاربرد دینی و مذهبی، تاثیرگذاری فراوانی در امور اجتماعی و سیاسی نیز داشته اند، همین اهمیت سبب شده تا معماران و هنرمندان، اوج هنر خود را در مساجد به کار گیرند و حاکمان نیز اهمیت فراوانی به مساجد دهند، در واقع مسجد جامع نشانه ای از عظمت و آبادانی آن منطقه بوده است.

زبردست ترین و ماهرترین معماران و هنرمندان برای ساختن مساجد گرد هم می آمدند و هرچه در توان داشتند، به کار می بستند، از طرفی مراکز مهم شهر مثل بازار و ساختمان‌های حکومتی در اطرافِ مسجد جامعِ هر شهر تشکیل می‌شد، در اطراف مسجد جامع ورامین اراضی بود، که هنوز کشاورزان و قدیمیان این شهر، آن اراضی را به نام زمین های «پای قصر» می شناسند.

در گذشته اگر قرار بود، شهر مرکزیتی داشته باشد و این مرکزیت به چهارراه و میدانی ختم شود و مرکز راه های پر رفت و آمد و تجمع مردم شهر باشد، آن محل برای احداث مسجد جامع انتخاب می شد.

* ابنیه تاریخی ورامین در چه دوره هایی ساخته شده و شکل گرفته است؟ دلیل این شکوفایی چیست؟

ورامین در ۳ دوره از نظر توسعه بناهای تاریخی اهمیت پیدا کرده است، یک دوره به قبل از اسلام و زمان ساسانی و ۲ دوره بعد از اسلام، در دوران ایلخانی و صفویه بوده است، که ورامین از دوران ایلخانی و صفوی بیشترین آثار را دارد، البته بیشترین آثار ورامین مربوط به دوره ایلخانی است.

بعد از حمله مغول و تخریب ری که بسیار باشکوه و قدیمی و به «شیخ البلاد» معروف بوده است، تصمیم به بازسازی ری می گیرند، می بینند، که آباد کردن مجدد ری هزینه بسیار زیادی دارد و لذا راهی تهران و ورامین می شوند، که البته بیشتر نیز به سوی ورامین می آیند و علت آن نیز این بوده که مرکز غله و کشاورزی در ورامین بوده است و به همین دلیل مرکز استان ری در ورامین قرار می گیرد.

برای مدتی شهرری با تمام عظمت و شکوهی که داشته است، از توابع ورامین می شود، در همین دوره است، که ابنیه زیادی ساخته می شود، که قبل از همه این ها برج علاء الدوله است، بعد از آن امام زاده یحیی(ع) که هر دو شهرت جهانی دارند و سپس مسجد جامع ساخته می شود.

* گفته می شود، علاوه بر مسجد جامع، مساجد تاریخی دیگری نیز در ورامین بوده است، در این خصوص توضیح دهید.

در این دوره علاوه بر مسجد جامع ورامین ۲ مسجد بزرگ دیگر داشتیم، که شاید حتی عظمت آن ها بیشتر از مسجد جامع بوده است، یکی مسجد «شریف» بوده است، که «کتیبه ۷۰۷» را داشته است، در ۷۰۷ سه ساختمان بزرگ در ورامین کتیبه خورده است، که یکی مسجد شریف بوده است، که در زمان ناصرالدین شاه، اعتماد الدوله و برخی از مستشرقینی که به این منطقه آمدند، از آثار آن عکس هایی گرفتند که در کتب تاریخی موجود است.

محراب مسجد شریف هم چنان در حسینیه «شاه حسین» ورامین موجود است و از آثار بسیار مهم و بزرگ تاریخی ورامین بوده است، که متافانه بخش اعظمی از آن از بین رفته است.

یک مسجد مهم و بزرگ نیز در کنار گلزار شهدای «سید فتح الله» ورامین وجود داشته، که کتیبه ۸۹۸ را دارد و متعلق به دوره صفوی بوده است.

* اهمیت تاریخی مسجد جامع و امتیاز خاص این مسجد از چه نظر است؟

مسجد جامع ورامین از این نظر بسیار اهمیت داشته و شهرت جهانی دارد، که از نظر سیر تکاملی مسجد، که از مسائل ساده ای مانند اردستان و برخی شهرهای دیگر شروع و به مسجد امام(ره) و شیخ لطف الله اصفهان ختم می شود، یک مراحل و سیر تکاملی داشته که این مراحل را بسیار خوب می توان در مسجد جامع ورامین دید.

این مسجد در زمان سلطان «محمد خدا بنده» و سلطان «سعید» شروع می شود، اما در زمان سلطان سعید جنگ و درگیری رخ می دهد و به نظر می رسد، مسجد جامع در این دوره حتی تکمیل نیز نمی شود و قسمت های پایین محراب این مسجد هنوز گچ بری هایی انجام نگرفته و ناقص و ناتمام باقی مانده است.

البته برخی مورخان معتقدند، گچ بری ها انجام شده و سپس از بین رفته است.

مسجد جامع ورامین از آثار بی نظیر دوره ایلخانی است، که از گردشگران و علاقمندان به اثار تاریخی دعوت می کنم، با حضور در این مسجد به اوج معماری اسلامی بنگرند و قدمت و عظمت این مسجد را ببینند.

منبع: مهر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۷۷۱۹۶۹۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

برگزاری دوره تربیت مربی آموزش نوین قرآن در کهگیلویه

به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای کهگیلویه و بویراحمد، عبدالکریم عبودی  اهداف این دوره را ساده‌سازی آموزش قرائت قرآن کریم و قابل درک برای تمام اقشار و سنین عنوان کرد و از اعطای گواهینامه معتبر از معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خبر داد و بیان کرد: در این دوره آموزش قرآن کاملا شنیداری بوده و مطالب کامل استاندارد و آکادمیک ارائه می‌شود.  رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی کهگیلویه با اشاره به آغاز زمان نام نویسی از متقاضیان گفت: داوطلبان می‌توانند تا ۳۱ اردیبهشت ماه جهت ثبت‌نام به سامانه حمد مراجعه کنند.  عبودی افزود: دوره آموزشی سوم خرداد ماه در فرهنگسرای اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی واقع در کوی آزادگان برگزار خواهد شد.