مازندران|‌روز رستاخیز در نخستین قبرستان مسلمانان ایران+تصاویر

قبرستان سفید چاه که به "قبرستان سپید" شهرت دارد، در شهرستان بهشهر اولین قبرستان مسلمانان در ایران جای گرفت. ۰۳ فروردين ۱۳۹۷ - ۱۱:۱۲ استانها مازندران نظرات

به گزارش خبرگزاری تسنیم از آمل، بخش یانه‌سر یکی از بخش‌های شهرستان بهشهر در استان مازندران در شمال ایران است. این بخش از دیرباز منطقه هزار جریب یا هزارگری نامیده می‌شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

ظاهراً وجه تسمیه آن با وسعت کل منطقه در ارتباط است. دهستان شهدا از بخش یانه سر به مرکزیت روستای سفید چاه است که با وسعت 519.5 کیلومتر مربع در قسمت شرقی و شمال بخش یانه سر قرار دارد. قبرستان سفیدچاه در این روستا واقع شده است که به دوره تیموریان برمی‌گردد و به عنوان اولین قبرستان مسلمانان ایران شناخته می‌شود.

در روستای سفیدچاه رسم بوده است که سنگ قبر مردگان را بر اساس شغل آنها حکاکی می‌کردند، اما بعد از مرگ آخرین بازمانده‌ سنگ‌تراشان و حکاکان مصیب محله، عمر حکاکی روی سنگ‌ها هم به پایان رسیده و درگذشتگان جدید روستا، با سنگ‌های امروزی دفن می‌شوند.

در این قبرستان قبر ملک بادله، وجود دارد؛ همچنین ابراهیم، منصور و عبدالرحمن سه فرزند امام موسی ابن جعفر(ع) و چندین تن از سادات مرعشی که روزگاری در آمل حکومت می‌کردند نیز در سفیدچاه مدفون شده‌اند.

ضریح چوبی امام‌زاده با گنبد نقره‌گونش بنا بر نوشته‌ کنده‌کاری شده‌ روی آن 840 سال قدمت دارد.سنگ قبرها در هر منطقه و کشوری تحت تاثیر معماری و فرهنگ آن منطقه و کشور است. مثلا سنگ قبرهای اسپانیا و افریقا دارای قوس‌های هلالی نعل اسبی است که خاص معماری این مناطق است. در جهان اسلام نیز سنگ قبرها دارای اشکال متنوعی است که نمایانگر معماری هر منطقه است.

نماد مرگ و رستاخیزی بر روی سنگ‌های سفیدچاه

در قبرستان سفید چاه سنگ مزارها محرابی و صندوقی هستند که هر دو شکل در ایران دارای پیشینه معماری‌اند. طرح محراب که اصلا طرحی متعلق به دوران «میترایسم» است، پس از اسلام، از سده چهارم هجری قمری به بعد بر سنگ مزارها حکاکی شد. سنگ قبرهای محرابی قبرستان تاریخی سفید چاه، دارای تصاویر نمادین ایرانی است که مفاهیم پیچیده زندگی، مرگ و رستاخیز را در خود نشان می‌دهد.

محراب مکانی است که چه پیش از اسلام و چه پس از آن، دریچه‌ای رو به سوی خدا و حقیقت هستی تلقی می‌شده و کندن تصویر آن بر سنگ قبرها بی‌ربط نیست. در سنگ قبرهای محرابی قبرستان تاریخی سفید چاه، از نقوش تزیینی به ویژه اسلیمی و هندسی به صورت متقارن، در تمام سطوح استفاده شده است و از نظر تنوع به سه دسته تقسیم می‌شود: نقوش اسلیمی، نقش هندسی و نقوش نمادین یا سمبولیک.

سنگ قبرهای محرابی شکل سده نهم هجری قمری سفید چاه، دارای ویژگی‌های محراب هستند، یعنی سنگ قبرها دارای دو تا سه طاق نمای تودرتو با قوس‌هایی است و حواشی اول آنها معمولا دارای تزیینات گل برگ اسلیمی به شیوه «آژده» است و حاشیه دوم دارای صلوات کبیر و بعضا حاشیه سوم شامل حدیث یا دعاست و متن وسط به نام متوفی و تاریخ وفات اختصاص دارد. در بعضی از سنگ مزارها از نقش سمبولیک قندیل استفاده شده و در وسط آن کلمه الله نوشته شده است.

سنگ مزارهای سده دهم و یازدهم علاوه بر تزیینات اسلیمی که کاملا به صورت متقارن انجام شده از نقوش هندسی نیز برخوردار است و با ظرافت و زیبایی دایره‌های تزیینی و گل‌های چندپر که نماد گردونه خورشید است بر آنها حجاری شده‌اند. قاب‌بندی حاشیه، پیشانی، لچک‌ها و طرح طاق نمای سنگ مزارها و نیز شیوه کتیبه نگارهای سده نهم با سده دهم و یازدهم کاملا متفاوت است و سنگ مزارهای سده سیزدهم و چهاردهم نیز از نظر تزیینات سمبولیک ابزار کار که نشانگر پیشینه متوفی است، از سنگ قبرهای سده‌های پیشین متمایز است.

در این قبرستان تاریخی، معدود سنگ مزارهای صندوقی نیز وجود دارند. قدیمی‌ترین سنگ قبر صندوقی به تاریخ 896 هجری قمری تعلق دارد و تعدادی سنگ‌های صندوقی نیز بر فراز تپه قبرستان در جهت شمالی قبرستان سفید چاه به دست آمده است که به دلیل فرسودگی زیاد، قابل مطالعه نیستند.

نقوش هندسی حک شده روی سنگ‌مزارها عبارتند از دایره، مربع و مثلث. این تصاویر هندسی کلید رمز عناصر مهمی چون زندگی و رستاخیز پس از مرگ است. دایره در اساطیر، عرفان و ادبیات شرق پیش از هر چیز نقطه‌ای است گسترش یافته، سمبولیسم و تفسیر نمادین کمال، یکپارچگی و نبود هر نوع تمایز و ناهمگونی و دایره، و نمادی از خلاقیت یا خلق هستی نیز هست. همین طور مفهوم ابدیت را در خود دارد.

در سنگ گورهای مورد بررسی علاوه بر نقوش هندسی از عناصر نمادین دیگری نیز بسیار استفاده شده است، از جمله: آینه، سرو، دو کبوتر، انار و گل انار، خوشید، چلیپا که همه در ادبیات، عرفان و فلسفه شرق مفاهیم معنوی‌ای را در بر دارند.

باوری بر سالم بودن اجساد در سفید چاه

از اعتقادات جالب اهالی این روستا این است که اگر در این قبرستان دفن شوند جسد آنها سالم باقی می‌ماند یا بر اثر فشار قبر جسد هیچ آسیبی نمی‌بیند. بر اساس بررسی‌های انجام شده توسط پژوهشکده‌های مختلف خاک‌شناسی، خاک این قبرستان دارای آهک بسیار بوده و اجساد در این گونه خاک‌ها با زمانی طولانی‌تر نسبت به باقی انواع خاک تجزیه می‌شوند که البته در سالم ماندن جسد نقش سنگ لحد و جنسش و نوع قرار دادنش هم بی‌تأثیر نیست و شاید به همین دلیل جاودانه ماندن اجساد بوده که افراد مهم و سرشناس اطراف را در این قبرستان دفن می‌کردند.

در این قبرستان از تخته سنگ‌های کوه‌های اطراف برای سنگ لحد استفاده می‌شود که این هم در دوام جسد موثر است، ولی در باقی قبرستان‌ها به جای سنگ از تخته چوبی استفاده می‌شود که خیلی زودتر از سنگ تجزیه خواهد شد و علت نام‌گذاری این قبرستان به سفیدچاه هم رنگ خاک سفیدش است که ناشی از آهک بسیار آن است.

این اثر در تاریخ 17 اسفند 1381 با شماره ثبت 7845 به ‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

گزارش از کبریا مقدس

انتهای پیام/ش

R41358/P1377/S6,74/CT7

منبع: تسنیم

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۷۸۰۰۸۲۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تولید خودرو در نخستین ماه بهار افت کرد

به گزارش تابناک اقتصادی به نقل از دنیای اقتصاد؛ سه خودروساز بزرگ کشور گزارش عملکرد خود در نخستین ماه امسال را به اطلاع سهامداران خود رساندند؛ گزارشی که نشان می‌دهد در بخش تولید دچار افت (نسبت به فروردین پارسال) شده‌اند. با بررسی کارنامه تولید خودروسازان بزرگ کشور در نخستین ماه امسال مشخص می‌شود که ایران خودرو و سایپا در افتتاحیه تولید ۱۴۰۳ چه کرده‌اند. طبق آنچه در صورت‌های مالی سه خودروساز اصلی آمده، ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو در مجموع حدود ۴۲‌هزار و ۴۰۰ دستگاه انواع خودروی سواری را در فروردین امسال تولید کرده اند. این در حالی است که در ماه مشابه پارسال مجموع تولید محصولات سواری آن‌ها حدود ۵۵‌هزار دستگاه بود؛ بنابراین غول‌های جاده مخصوص در ماه نخست امسال و نسبت به بازه زمانی مشابه سال قبل، ۲۴‌درصد افت تولید را تجربه کرده‌اند.

در این بین، بیشترین تیراژ نصیب ایران خودرویی‌ها شده که توانسته اند ۱۴‌هزار و ۲۰۴ دستگاه محصول را در فروردین تولید کنند. با این حال این میزان تولید سبب شده تا آبی‌های جاده مخصوص افت ۱۹ درصدی تولید را در بخش سواری نسبت به فروردین ۱۴۰۲ تجربه کنند. سایپایی‌ها نیز به کمک زیرمجموعه خود پارس خودرو، تولید بالغ بر ۱۹‌هزار دستگاهی را در ماه ابتدایی امسال ثبت کرده اند که نسبت به فروردین پارسال افت ۲۹ درصدی را نشان می‌دهد. در حالت تفکیکی، سایپا تولید ۱۴‌هزار و ۲۰۴ دستگاهی در فروردین امسال داشته و این در حالی است که میزان تولید این شرکت در ماه مشابه پارسال ۱۹‌هزار و ۲۱ دستگاه بود؛ بنابراین دومین خودروساز بزرگ ایران بدون احتساب آمار پارس‌خودرو، افت تولید بالغ بر ۵‌هزار دستگاهی داشته است. پارس‌خودرو نیز که ۴ هزار و ۸۷۳ دستگاه تولید داشته، در مقایسه با فروردین پارسال افت تولید ۲‌هزار و ۷۹۰ دستگاهی داشته است.

افت تولید ۲۴ درصدی خودروسازان در فروردین در حالی است که طبق اعلام وزیر صمت، تولید خودرو در سال‌جاری باید ۱۵‌درصد افزایش یابد. با توجه به تولید بالغ بر یک‌میلیون و ۳۰۰‌هزار دستگاه خودرو در سال گذشته، رشد ۱۵ درصدی به معنای افزایش تیراژ خودرو تا یک‌میلیون و ۵۰۰‌هزار دستگاه است. وزارت صمت البته مشخص نکرده که قرار است چه تعداد از خودرو‌های تولیدی امسال سواری باشند، اما اگر همین ضریب ۱۵ درصدی را ملاک قرار دهیم، با توجه به تولید یک‌میلیون و ۱۳۳‌هزار دستگاه خودروی سواری در سال گذشته، تیراژ در این بخش باید به بالای یک‌میلیون و ۳۰۰‌هزار دستگاه برسد؛ بنابراین خودروسازان کشور (سه‌خودروساز اصلی به علاوه خصوصی‌ها) باید به طور متوسط ماهی حدودا ۱۱۰‌هزار دستگاه تولید داشته باشند. طبعا بار اصلی تولید بر دوش غول‌های جاده مخصوص است و باید منتظر ماند و دید در ماه‌های پس از فروردین چه آماری از خود به جا خواهند گذاشت.

خودروسازان بزرگ کشور سال گذشته نتوانستند برنامه تولید مدنظر وزارت صنعت، معدن و تجارت را عملی کنند، به نحوی که تنها ۶۵‌درصد از این برنامه محقق شد. برنامه تولید پارسال حداقل یک‌میلیون و ۷۰۰‌هزار دستگاه بود، بنابراین مشخص می‌شود که برنامه مدنظر صمت برای امسال افت حدودا ۲۰۰‌هزار دستگاهی خواهد داشت. اما در کنار وعده رشد ۱۵ درصدی تولید، وزیر صمت هفته گذشته با حضور در ایران‌خودرو دیزل عنوان کرد که یک جهش اساسی در کمیت و کیفیت تولید اتقاق خواهد افتاد. به‌طور حتم این وعده وزیر بدون اصلاح قیمت خودرو همچون سال‌های گذشته تنها در حد وعده باقی خواهد ماند.

افت تولید ماهانه

اما بررسی آمار تولید خودروسازان در فروردین و مقایسه آن با ماه قبل –اسفند- نشان می‌دهد که تولید ماهانه آن‌ها نیز افت سنگینی داشته است. طبق آمار، خودروسازان در فروردین امسال و نسبت به اسفند پارسال ۲۹‌هزار دستگاه -معادل ۴۰ درصد- خودروی کمتری به تولید رسانده‌اند. در حالت تفکیکی، ایران‌خودرو در فروردین امسال و نسبت به اسفند سال گذشته افت تولید ۲۰‌هزار و ۳۲۵ دستگاهی را به ثبت رسانده است. سایپا نیز نسبت به اسفند ۶‌هزار و ۷۳۶ دستگاه خودروی کمتری را تولید کرده است. در نهایت، اما تولید ماهانه (فروردین به اسفند) پارس‌خودرو نیز افت ۲ هزار و ۶ دستگاهی داشته است. بخشی از این افت تولید می‌تواند به دلیل تعطیلات نوروزی باشد و خودروسازان معمولا و اگر به چالش خاصی برنخورند، این افت را در ماه‌های بعد جبران می‌کنند.

کارنامه تولید خودروسازان در فروردین

بنابر آمار منتشرشده در سایت کدال، ایران خودرو در فروردین امسال نیز بیشترین تولید خود را به مدل‌های پژو اختصاص داده است. این شرکت در بازه زمانی تحت بررسی، ۱۰‌هزار و ۸۰۵ دستگاه انواع پژو را تولید کرده است. با توجه به تولید حدودا ۱۸‌هزار دستگاه خانواده پژو در فروردین پارسال، ایران خودرویی‌ها در تولید اعضای این خانواده افت حدود ۴۰ درصدی داشته اند. ایران‌خودرو در حال حاضر تنها پارس و ۲۰۷ را در قالب گروه پژو تولید می‌کند که به نظر می‌رسد پارس نیز چیزی به پایان عمر تولیدش باقی نمانده است (البته اگر سیاستگذار باز هم تصمیم به ادامه تولید آن نگیرد).

در بین دیگر محصولات ایران خودرو، گروه سورن تیراژ ۳‌هزار و ۲۳۷ دستگاهی را از خود به جا گذاشته است. ایران‌خودرو در صورت‌های مالی قبلی خود از نام «گروه سمند» استفاده می‌کرد، اما با توجه به اینکه این خودرو در حال حاضر تنها در مدل سورن به تولید می‌رسد، نام آن را به «گروه سورن» تغییر داده است. با در نظر گرفتن تیراژ هزار و ۴۸۰ دستگاهی در فروردین سال گذشته، ایران‌خودرویی‌ها توانسته‌اند تولید در این گروه را ۲.۲ برابر کنند. این در حالی است که طبق آمار منتشره در سایت کدال، دنا فروردین امسال را با افت تولید نسبت به ماه مشابه پارسال پشت سر گذاشته است.

ایران‌خودرو اعلام کرده که در فروردین امسال ۴‌هزار و ۷۸۸ دستگاه دنا را به تولید رسانده است. با توجه به تولید ۵‌هزار و ۳۸۹ دستگاهی دنا در فروردین پارسال، ۱۱‌درصد افت تولید به نام این خودرو به ثبت رسیده است. دنا معمولا روندی رو به رشد در تولید طی این سال‌ها داشته و مشخص نیست چرا در نخستین ماه امسال و با وجود تقاضای بالا برای آن، تولید نقطه به نقطه‌اش کاهش یافته است.

دیگر محصول ایران خودرو به نام رانا که چندان با افت تولید غریبه نیست، نخستین ماه امسال را با رشد پشت سر گذاشته است. طبق اعلام ایران‌خودرو به بورس، تا پایان فروردین امسال ۹۶۰ دستگاه رانا در این شرکت به تولید رسیده است. این در حالی است که ایران‌خودرویی‌ها در فروردین پارسال حتی یک‌دستگاه رانا را نیز به تولید نرسانده بودند؛ بنابراین آبی‌های جاده مخصوص به نوعی افت تولید در دنا را با رشد تیراژ رانا جبران کرده‌اند. از رانا که بگذریم، ایران خودرو محصولی چینی به نام هایما نیز دارد که تولید آن در فروردین امسال و نسبت به ماه مشابه پارسال افتی سنگین را تجربه کرده است. طبق آمار، ایران خودرویی‌ها در سال گذشته، هزار و ۱۴ دستگاه هایما را در سایت خراسان خود تولید کرده بودند، حال آنکه کل تولید این خودرو در نخستین ماه سال‌جاری تنها ۶ دستگاه بوده است. با توجه به این آمار، هایما لقب کم‌تیراژترین محصول ایران‌خودرو را در فروردین به خود اختصاص داده است.

سری هم به تارا بزنیم؛ خودرویی که به نوعی مدل ایرانی پژو ۳۰۱ به شمار می‌رود و در دو مدل دستی و اتومات به تولید می‌رسد. طبق آمار منتشره در کدال، ایران خودرو در فروردین امسال ۲‌هزار و ۳۷۶ دستگاه تارا تولید کرده است. این خودروساز در فروردین پارسال ۲‌هزار و ۵۴۷ دستگاه از این محصول را به تولید رسانده بود؛ بنابراین تولید تارا در نخستین ماه امسال و نسبت به بازه زمانی مشابه سال گذشته افت ۱۷۱ دستگاهی را نشان می‌دهد.

از ایران خودرو بگذریم و به سراغ گروه سایپا برویم؛ دومین خودروساز بزرگ کشور که بیشترین حجم از سبد محصولاتش در فروردین امسال به خانواده ایکس ۲۰۰ (تیبا، کوئیک و ساینا) اختصاص داشته است. طبق آمار منتشره در کدال، سایپا در تولید این گروه خودرویی آمار ۱۰‌هزار و ۸۷۳ دستگاهی را طی فروردین به جا گذاشته است. با توجه به تولید ۱۶‌هزار و ۱۲۰ دستگاهی این گروه خودرویی در ماه نخست پارسال، تیراژ خانواده ایکس ۲۰۰ حدود ۳۳‌درصد افت کرده است. در بازه زمانی تحت بررسی، سایپا توانسته ۳ هزار و ۳۳۱ دستگاه شاهین را به تولید برساند. این در حالی است که طی فروردین سال گذشته تیراژ شاهین ۲ هزار و ۹۰۱ دستگاه بود. با این حساب، تولید شاهین افت ۴۳۰ دستگاهی را نسبت به ماه مشابه پارسال تجربه کرده است. سایپا در فروردین امسال و مانند ماه نخست پارسال، آریای اتومات را به تولید نرسانده است.

از سایپا به پارس خودرو برویم؛ سومین خودروساز بزرگ کشور که در فروردین امسال سهند و گروه Q۲۰۰ را به تولید رسانده است. طبق گزارش ارسالی به بورس، گروه Q۲۰۰ سایپا تولید ۴‌هزار و ۸۷۱ دستگاهی در فروردین امسال داشته که با توجه به ماه مشابه سال گذشته با تولید ۴ هزار و ۴۲۴ دستگاهی، از رشد ۴۴۷ دستگاهی حکایت دارد. پارس‌خودرو، اما در حالی حتی یک دستگاه کوئیک معمولی دنده‌ای را در فروردین امسال تولید نکرده که در ماه مشابه پارسال، ۳ هزار و ۲۳۹ دستگاه از این محصول را به تولید رسانده بود. در نهایت، اما پارس‌خودرو در ماه ابتدایی امسال تنها دو دستگاه سهند را به تولید رسانده است. سهند محصول جدید پارس‌خودرو به شمار می‌رود که در فروردین پارسال هنوز وارد خط تولید این شرکت نشده بود.