به نقل از «ایرنا»

نوروز فرصتی برای بازدید از تنها گنجینه میراث مکتوب آذربایجان غربی

تاریخ انتشار: ۵ فروردین ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۷۸۱۹۳۶۶

ارومیه- ایرنا- موزه خوی با برخورداری از 2 هزار اثر تاریخی، تنها سالن میراث مکتوب در آذربایجان غربی را نیز در خود جای داده و ایام نوروزی فرصتی مطلوب جهت آشنایی با گنجینه ای مکتوب مشتمل بر 300 جلد کتاب نفیس و 60 سند ماندگار تاریخی آن است.

به گزارش ایرنا موزه خوی زبان گویای زمان، راوی بی طرف تاریخ و حافظه جمعی مردم منطقه بوده که در سال 1348 در 'نوراله خان'، یکی از معروف ترین کوچه های این شهر تاسیس شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این موزه دارای یک بخش اداری و چهار سالن نمایش باستان شناسی، مردم شناسی و میراث مکتوب است و سالن موزه میراث مکتوب آن، آداب و رسوم فرهنگی و اسناد ارزشمند تاریخی این شهرستان را به روشنی و مستدل در اختیار بازدیدکنندگان قرار می دهد.
سالن میراث مکتوب مشتمل بر 300 جلد کتاب نفیس و 60 سند ارزشمند تاریخی بوده و نسخه خطی اولین مقتل به زبان فارسی یکی از آثار ارزشمند مذهبی این مجموعه است که به خط نستعلیق و با نام روضه الشهدا به قرن 12 هجری قمری مربوط می شود.
مشاهده اولین روزنامه خوی مربوط به سال 1287 هجری شمسی با نام 'مکافات' که نمایشگر فرهنگ غنی این منطقه بوده است توجه هر بازدیدکننده از این سالن را جلب می کند.
یکی از جالب ترین آثار به نمایش درآمده در این سالن، خط ' سیاق ' است که در سال های دور بازاریان برای حسابداری از آن استفاده می کردند؛ خطی که توجه هر زبان شناس را برای انجام تحقیق به خود جلب می کند.
بازدیدکننده موزه خوی با مطالعه برچسب های آثار بر روی ویترین ها و سالن ها متوجه می شود که اشیای متعلق به دوره های پیش از تاریخ، تاریخی و اسلامی در سالن باستان شناسی به نمایش درآمده است.
بازید از بخش مردم شناسی این موزه نیز خالی از لطف نیست زیرا لباس های مختلف محلی ایل قره پاپاق و ایل های دیگر زینت بخش زوایای مختلف این بخش موزه است.
نمونه های از پارچه های رودوزی شده دوره قاجاریه که با روش های سرمه دوزی و قلاب دوزی خلق شده در چند ویترین این بخش به نمایش درآمده است و لحظات شیرینی برای بازدیدکنندگان بانو فراهم خواهد کرد.
پارچه های زرباف و مخملی دوره قاجار نیز از دیگر آثار ارزشمندی به شمار می رود که در موزه خوی به نمایش گذاشته شده است.
آثار موزه خوی تنها در سالن ها خلاصه نشده است بلکه در محوطه بیرونی این موزه 70 اثر سنگی از قبیل ته ستون ها، سنگ قبرها و آثار ارزشمند مربوط به دوره های اسلامی و هخامنشیان به معرض دید عموم گذاشته شده است.
آثار سنگی دیگری نیز مثل کتیبه دوره صفویه با موضوع بازار خوی وجود دارد که در مورد معافیت و تخفیف مالیاتی بازاریان خوی است.
کتیبه سنگی شاه طهماسب صفوی که در این موزه قرار دارد، دربردارنده فرمان وی در سال 918 هجری قمری مبنی بر بخشودگی و تخفیف مالیات در خوی بوده و این فرمان روی قطعه سنگ مرمرین سفید رنگی حک شده که تنها چهار سطر اول آن باقیمانده است.
به گفته رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خوی سه هزار و 850 نفر از یک فروردین تا 13 فروردین 1396 از این موزه بازدید کردند.
به گفته عزیز میرزایی، قدیمی ترین اثر این موزه سنگ شیشه یا ابسیدین مکشوفه از تپه اهرجان سلماس مربوط به هزاره هفتم قبل از میلاد است و سفال های نخودی رنگ اواسط هزاره چهارم قبل از میلاد که دارای نقوش با رنگ قهوه ای است نیز از آثار باستانی این موزه محسوب می شود.
عزیز میرزایی افزود: سفال های هزاره اول و دوم قبل از میلاد از آثار با ارزش دوره تاریخی است که بیشترین بازدید کننده را به خود جلب می کند و بیشترین اشیایی که ویترین های این موزه پربار را به خود اختصاص داده، اشیای شیشه ای مربوط به دوره قاجار است.
وی ادامه داد: از دیگر آثار خیره کننده این مجموعه می توان به کاسه پایه دار نخودی رنگ هزاره چهارم قبل از میلاد، تنگ های سفالی خاکستری، ساغرهای ته دگمه ای، قیفی شکل و کاسه ای به رنگ خاکستری روشن مربوط به اواسط هزاره دوم قبل از میلاد اشاره کرد.
وی اظهار کرد: 2 ویترین موجود در سالن باستان شناسی این موزه نیز مزین به زیورآلات، دشنه، خنجر و تیشه مفرغی بوده و آثار فلزی موزه خوی مربوط به دوره صفوی است؛ در این دوره بود که اندیشه و خلاقیت هنرمندان شکوفا و توجه به هنر بیشتر از قبل شده است.
به گفته وی آثار چوبی و فلزی، سلاح های سرد و گرم، کتاب های خطی، خرمنکوب سنتی و مهرهای مالکیت چوبی با متن دعا، زیبایی خاصی به ویترین های این موزه بخشیده است.
وی افزود: آثاری نیز از نمونه سفال های نخودی رنگ مربوط به سبک اردبیل و دوره اولیه متعلق به سوم و دوم قبل از میلاد، ظروف صیقلی به رنگ سیاه دوره متاخر (سده اول قبل از میلاد تا سده دوم میلادی) ویترین های موزه را آراسته است.
میرزایی بیان کرد: از آثار با ارزش دوره تاریخی این موزه می توان به گل مهرهای دوره ساسانی و سکه های دوره اشکانی و ساسانی اشاره کرد؛ این گل مهرها در گذشته دربردارنده رشته هایی از پوست به عرض هشت تا 9 میلیمتر بود که از وسط گل مهر عبور داده می شد و به دهانه ظروف سفالی بسته می شد تا درجه کیفیت آن کالا را نشان دهد.
وی افزود: سکه های دوره تاریخی و دوره های مختلف اسلامی از اُموی تا زندیه از آثار ارزنده دیگر این موزه بوده و تعدادی سکه ضرب خوی از جنس مس مربوط به دوره ناصرالدین شاه قاجار (1263 تا 1313 هجری قمری ) در سال های اخیر به سکه های دوره اسلامی این موزه افزوده شده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی نیز از فعالیت موزه های این استان در تعطیلات نوروزی خبر داد و گفت: 11 موزه استان از ساعت 9 تا 19 پذیرای مسافران نوروزی خواهد بود و در صورت استقبال زمان آن نیز تمدید می شود.
به گزارش ایرنا سفر به دل تاریخ همواره از سرگرمی ها و مایه عبرت های انسان ها در طول تاریخ حتی در دنیای مدرن محسوب می شود؛ فرصتی که در قالب بازید از موزه ها برای افتخار به داشته های فرهنگی، تصمیم گیری برای حفظ میراث تکرار نشدنی گذشتگان و پیش بینی آینده یک ملت است.
اگر همواره موزه ها را مکانی بی روح و خسته کننده برای تنها چند دقیقه بازدید تصور کرده اید با تماشای زیبایی های فرهنگی تنها سالن میراث مکتوب آذربایجان غربی در شهر خوی برای همیشه با این تصور خداحافظی کنید!
7129/3072
گزارشگر: توحید محمودپور

منبع: ایرنا

کلیدواژه: فرهنگي ميراث مكتوب نوروز 97 موزه خوي

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۷۸۱۹۳۶۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

با عشق به ایران در ارمنستان (+عکس)

موزه نسخه‌های خطی و دست‌نویس‌های باستانی ارمنستان، شاهکارهای نقاش و مینیاتوریست ایرانی ـ ارمنی «آندره سِوروگیان» از شاهنامه فردوسی را برای ۶ ماه به نمایش گذاشت. این موزه پیش از این، با رونماییِ گلچینی از آثار قاجار به مدت سه سال، به پیوندهای فرهنگی با ایران رنگ داده و همکاری‌هایی را با ایران برای مرمت نسخه‌های خطی آغاز کرده است.

به گزارش ایسنا، موزه ماتناداران (مسروپ ماشتوتس) در شهر ایروان ارمنستان، که به دلیل داشتن گنجینه‌ای از نسخه‌ها و کتاب‌های مقدس دعا، پس از کلیسای «اچمیادزین»، مکانی مقدس برای مردم این کشور به شمار می‌آید، محل برگزاری رویدادهای بسیاری به‌ویژه در پیوند با ایران بوده است.

این موزه که حدود ۲۰ هزار نسخه و دست‌نویس باستانی در اختیار دارد و حدود ۴۵۰ اثر از میان آنها، نسخه‌های ایرانی است، به مدت سه سال گلچینی از آثار قاجاری را به نمایش گذاشته شده بود و در ادامه، نمایشگاهی از عکس‌های آرشیوی و کلکسیونی این موزه برپا شد که عکس‌هایی از ایران قدیم و دربار قاجار در بین آنها دیده می‌شد.

از ۱۲ اردیبهشت ماه (اول ماه می) نیز مجموعه‌ آثار نقاش ایرانی ـ ارمنی در همین موزه به نمایش گذاشته شده است، آثاری که از مجموعه‌های مختلفی در جهان گردآوری شده و بخشی از آنها حاصل ۹ سال شیفتگی «آندره سِوروگیان» به شاهنامه فردوسی است.

ایوت تجریان ـ رئیس موزه ماتناداران (مسروپ ماشتوتس) ـ که دکترای تاریخ هنر دارد و به عنوان یک ایرانی ـ ارمنی از برگزاری نمایشگاه «آندره سِوروگیان» با هیجان سخن می‌گوید، در گفت‌وگویی که با ایسنا داشت، درباره اهمیت برپایی این رویداد در ارمنستان، که رنگ و حسی ایرانی دارد، توضیح داد: این نمایشگاه از اول ماه می (۱۲ اردیبهشت ماه) به یاد نقاش ایرانی ـ ارمنی «آندره سِوروگیان» برپا می‌شود.

هرچند قبلا، تعداد بسیار اندکی از آثار سوروگیان در این موزه به نمایش گذاشته شده، ولی در نمایشگاه پیش‌رو مجموعه بیشتری از آثار او به نمایش درآمده است. آثار این نمایشگاه از مناطق مختلفی گردآوری شده است. پسر آندره سِوروگیان (دکتر امانوئل) که در قید حیات است و در آلمان زندگی می‌کند و حدود ۹۴ سال دارد، سال‌ها قبل کلکسیون بزرگی به این موزه اهدا کرد.

این مجموعه شامل نقاشی‌هایی از آندره سوروگیان و آثاری از پدر بزرگشان، «آنتوان سوروگین» (از نخستین پیشگامان عکاسی در ایران که به عکاس قاجار معروف بوده) است. از کلسیای اچمیادزین (ارمنستان) نیز ۶ اثر در اختیار این نمایشگاه قرار داده شده است.

آندره سوروگیان زاده ۱۲ اردیبهشت ۱۲۷۵ خورشیدی در ایران، از نقاشان برجسته مینیاتور و از بنیانگذاران شیوه مردمی در نقاشی ایرانی
او ۹ سال در انزوا به سر برد و غرق در شاهنامه شد و ۴۱۶ اثر از این اثر فردوسی پدید آورد

او این توضیح را اضافه کرد: آثاری که از آندره سِوروگیان در موزه ماتناداران نگهداری می‌شود با آثار موجود در اچمیادزین تفاوت دارد؛ آثار آنجا از اسطوره‌های تاریخی ارمنی است، اما آثاری که ما در این موزه نگهداری می‌کنیم بیشتر از شاهنامه فردوسی، خیام و باباطاهر است. همچنین از موزه‌های مختلف آثاری که الهام‌بخش نقاشی‌های آندره سِوروگیان بودند در اختیار ما قرار داده شده است.

رئیس موزه ماتناداران گفت: این نمایشگاه قرار است تا ۶ ماه ادامه داشته باشد. پیش زمینه آن نیز همایشی بود که برای یکصد و سی‌امین سال یادبود سِوروگیان در نخستین روزهای فروردین (۲۱ و ۲۲ مارچ) برگزار شد، که مهمانی هم از بخش میراث مکتوب ایران داشتیم و یک گروه موسیقی از ایران نیز دعوت شده بود.

تجریان درباره شیوه کار آندره سِوروگیان که آن را ارزشمند و خاص کرده است، گفت: او ۹ سال خود را در خانه به انزوا برد و با خود عهد کرد که به مناسبت هزارمین سالگرد تولد فردوسی، (۱۹۳۴ میلادی) ۴۱۶ تابلوی بزرگ از روی شاهنامه به تصویر درآورد. یک نمونه از آن نقاشی‌ها را در موزه ماتناداران به نمایش گذاشته‌ایم. سِوروگیان به این منظور حتی یک دوره آموزش خوش‌نویسی گذرانده بود. دوستانش که صادق هدایت و بزرگ علوی بودند به او لقب «درویش» داده بودند. سوروگیان یکسری اثر هم از آثار خیام، حافظ و باباطاهر دارد.

امانئول فرزند آندره سوروگیان، آثاری از این نقاش برجسته را به موزه ماتناداران در ارمنستان اهدا کرده است.
در این بخش همچنین جلدهای لاکی دیده می‌شود که شیوه مرمت آن با مشارکت حمید ملکیان، به نمایش گذاشته شده است

رئیس موزه ماتناداران درباره دیگر رویدادهای این موزه که در پیوند با ایران بوده است، توضیح داد: سال گذشته از ماه نوامبر نمایشگاه بزرگی داشتیم که گلچینی بود از عکس‌های آرشیو و کلکسیون‌های مختلف که در این موزه نگهداری می‌شود.

در این موزه هرگز نمایشگاه عکس نداشتیم. ما از عکاسان نسل اول ارامنه که در دربارهای مختلف کار کردند، کارهای زیادی در موزه داشتیم که هرگز به نمایش نگذاشته بودیم. در بین آنها عکس‌های زیادی از ایران وجود دارد، که مجموعه به نمایش گذاشته‌شده گلچینی است از آنچه در این موزه نگهداری می‌شود.

این موزه چون به انستیتو نسخ خطی شهره است تا پیش از این، کسی به عکس‌های آن توجهی نکرده بود، درحالی که نگاتیوهای شیشه‌ای و عکس‌های زیادی داریم و اتفاقا من سه سال روی این مجموعه کار کرده بودم و این گلچین نتیجه آن کار تحقیقی است.

آنها عکاسان ارامنی و روسی هستند که از اواخر قرن نوزدهم میلادی به ایران و دیگر نقاط دنیا سفر کرده بودند. این نمایشگاه قرار بود به مدت ۶ ماه برگزار شود، ولی چون خیلی استقبال شد، ادامه پیدا کرد.

عکسی از «آنتوان سوروگین» از «سیزده به در» در ایران که در نمایشگاه موقتی عکاسان ارامنه در موزه ماتناداران به نمایش گذاشته شد
او به عنوان عکاس دربار قاجار نیز معروف بود، هرچند عکس‌هایش به دربار محدود نشد و واضح‌ترین تصویر از مردم ایران در آن دوره را به قاب درآورد

تجریان ادامه داد: پیش از آن هم، نمایشگاهی از آثار قاجاری در موزه ماتناداران برگزار شده بود، که چندین بار تمدید شد. این نمایشگاه به مدت سه سال برقرار بود. روال کار موزه این است که نسخه‌های اصلی را نمی‌توانیم به مدت طولانی به نمایش بگذاریم، برای همین در طول برگزاری این نمایشگاه بعضی از نسخه‌ها را چندین بار جابه‌جا کردیم. ما در این موزه بیش از ۴۵۰ نسخه ایرانی داریم که بخشی از آن به دوره قاجار مربوط می‌شود. گلچینی از این آثار در آن نمایشگاه و به مدت سه سال به نمایش گذاشته شد.

 او درباره دلیل استقبال از نمایشگاه آثار قاجاری در ارمنستان، اظهار کرد: استقبال از آن نمایشگاه شاید متأثر از آشنایی مردم ارمنستان با آن مقطع تاریخی باشد؛ دوره‌ای که ارمنستان بخشی از سرزمین ایران بود و نقاشان  ارامنه از آن دوره بسیار تاثیر گرفته بودند. غیر از این، ایران برای ارامنه، سرزمینی افسانه‌ای و اسطوره‌ای و الهام‌بخشی بود.

البته نقش تجریان به عنوان رئیس ایرانی ـ ارمنی موزه در برگزاری چنین رویدادی بی‌تأثیر نبوده است و خودش هم درباره تأثیر آن گفت: مدیر بخش انستیتو همیشه می‌گوید ۹۰ درصد برنامه‌های موزه ماتناداران ایرانی شده است، مثلا ما میز نوروز را در ۲۱ مارچ چیده بودیم و همایش «آندره سوروگیان» را به گونه‌ای برنامه‌ریزی کردیم که همزمان با نوروز شده بود.

او ادامه داد: ما به عنوان دو کشور همسایه باید همدیگر را بشناسیم. متاسفانه زمانی که ارمنستان جزو شوروی بود، روابط دو کشور خیلی کم شده بوده و دو کشور از یکدیگر دور شدند. اکنون لازم است افزون بر روابط سیاسی، روابط فرهنگی دو کشور را تقویت کنیم. کارهای بزرگ از دل روابط فرهنگی بیرون می‌آید.

مدیر جدید این مجموعه قبلا معاون وزیر فرهنگ ارمنستان بود، همان ابتدای کار که برنامه خواستند، توصیه کردم یک سفر به ایران برویم و ما در قالب هیأتی به تهران و قم سفری داشتیم که خیلی مفید بود. به قم رفتیم و کتابخانه آقای مرعشی را دیدیم و توافق‌هایی را با این کتابخانه داشتیم. از بخش میراث مکتوب و کتابخانه ملی و مرکز اسناد و بنیاد ایرانشناسی هم دیدن کردیم. این سفر سه روزه بود.

موزه نسخه های خطی ارمنستان (ماتناداران) که یکی از غنی‌ترین نسخه‌های خطی و دست‌نویس‌های باستانی جهان را در اختیار دارد

رئیس موزه ماتناداران اضافه کرد: ما همیشه با سفارت ایران در ارتباط هستیم و کارهای فرهنگی و همایش‌های زیادی را ترتیب می‌دهیم و نمایش نقاشی از شاهنامه، اثر آندره سوروگیان در راستای همین ارتباط دوستانه با سفارت ایران بوده است.

همچنین طبق توافق با سفیر قبلی ایران، قرار بر این شد که مرمتگر ایرانی به ارمنستان بفرستند تا مرمتگران قدیمی که روی جلدهای لاکی تسلط نداشتند، آموزش دهد. تا به حال آقای حمید ملکیان دو بار از ایران به ارمنستان و این موزه آمده و در یک بازه ۱۰ و ۱۵ روزه، در این زمینه آموزش دادند.

او گفت: دانش مرمت ایران و ارمنستان خیلی متفاوت است. هدف ما از سفر به ایران نیز آشنایی و مکاشفه در این مورد بود و قرار است تا پایان تابستان، همکاران ما در بخش مرمت به ایران بروند تا این آموزش‌ها کامل شود.

تجریان درباره برگزاری نمایشگاه‌ها و همکاری‌های مشترک با ایران و همچنین تبادل آثار، با توجه به مجموعه آثاری که این موزه در اختیار دارد، اظهار کرد: برای برگزاری نمایشگاه و تبادل آثار نیز هنوز اتفاقی نیفتاده است، ولی باید این اتفاق رخ دهد. درحال حاضر ما بیشتر قصد داشتیم ارتباط علمی با ایران برقرار کنیم.

مینیاتوری از فردوسی که آندره سوروگیان به تصویر درآورده است کانال عصر ایران در تلگرام