لزوم بهبود برنامههای گفتوگومحور دینی در تلویزیون
تاریخ انتشار: ۹ فروردین ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۷۸۵۵۰۴۱
نتایج پژوهشی که بهمنظور بررسی ویژهبرنامههای گفتوگومحور دینی تلویزیون ایران انجام شده است، نشان میدهد که مسئولان چنین برنامههایی برای کسب نتیجه بهتر از تلاشهای خود، لازم است به نکات بیشتری توجه نمایند.
به گزارش ایسنا، با پیروزی انقلاب اسلامی، صداوسیما از اولین سازمانهایی بود که ماهیت و مسیر فعالیتهایش با فرمان امام خمینی (ره) بهکلی متحول شد و با اتخاذ رویکردی ایرانی-اسلامی چه در ساختار و چه در محتوا، در تولید و پخش برنامههای آن بازنگری صورت پذیرفت.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
در این رابطه، برخی محققین کشورمان معتقدند اگر این مسئولیت بهدرستی انجام گیرد، رستگاری و پیشرفت اخلاقی و معنوی جامعه را در پی دارد و اگر به دلیل سهلانگاری یا بهعمد در انجام دادن آن کوتاهی شود، تبعات منفی آن متوجه تمام افراد یک نسل و حتی نسلهای بعدی آن میشود. این در حالی است که بنا بر برخی نظرسنجیها، برنامههای گفتوگومحور معارفی سیما در میان مخاطبان جوان جایگاه مطلوبی ندارند.
در همین خصوص، محققانی از دانشگاه صداوسیما و دانشگاه سوره بر آن شدهاند تا دریابند چه عواملی در برنامههای دینی بهویژه برنامههای گفتوگومحور دینی سیما موجب شدهاند تا این برنامهها مقبولیت کمی در میان نسل جوان داشته باشند.
دکتر سیاوش صلواتیان، استادیار دانشکده ارتباطات و رسانه دانشگاه صداوسیما و همکارشان در این پژوهش میگویند: «کوتاهی و سهلانگاری در تولید اینگونه برنامهها، بهمرورزمان به کاهش علاقه جوانان به باورهای دینی منجر میشود و درنهایت به سست شدن زمینههای اعتقادی افراد جامعه ختم میشود. بهاینترتیب، آگاهی از دین و ابعاد فردی و اجتماعی آن برای رسیدن به یک سبک زندگی اسلامی ضرورتی انکارناپذیر است. ازآنجاکه بدون دین انحطاط جامعه قطعی است، تأثیر یک برنامه گفتوگومحور دینی با توجه به محتوای ارائهشده در آن، بسیار فراتر و عمیقتر از تأثیر یک برنامة گفتوگومحور ورزشی یا یک برنامة نقد فیلم بر سبک زندگی فرد، نمود مییابد».
در این پژوهش، محققین با انتخاب روش تحقیق کیفی، تجربة افراد نمونه را که از بین دانشجویان جوان گروه سنی 18 تا 28 سال انتخاب شده بودند، در تماشای برنامههای گفتوگومحور دینی سیمای جمهوری اسلامی ایران بررسی شده است.
بدین منظور و برای انجام پژوهش، با انتخاب یک برنامة گفتوگومحور از هر شبکة سراسری، برای مخاطبان فهرستی از برنامههای گفتوگومحور دینی درحال پخش از رسانة ملی به همراه ساعت پخش زنده و پخش مجدد آنها تهیه شد و از آنها خواسته شد تا با دقت بیشتری این برنامهها را طی یک هفته تماشا کنند. سپس بهمنظور جمعآوری دادهها از روش میدانی و ابزار مصاحبة عمیق استفاده شده است. درنتیجه، کاستیهای موجود در برنامههای گفتوگومحور دینی که مانع جذب نسل جوان مخاطبان میشوند واکاوی شدند.
با توجه به یافتههای این پژوهش، میتوان مخاطبان جوان را به دو گروه تقسیم کرد: گروه اول، مخاطبانی که علاقهمند به دانستن معارف دین هستند و افزایش معلومات دینی از دغدغههای اصلیشان است. این گروه از مخاطبان بهراحتی با ارائة محتوای بهروز و کاربردی توسط یک کارشناس توانمند در فن بیان و بلاغت، جذب این برنامهها میشوند. برای این دسته از مخاطبان ویژگیهای ظاهری افراد جلوی دوربین و جذابیتهای بصری برنامهها در اولویت بعدی انتخاب قرار میگیرند. دستة دوم مخاطبانی هستند که به دلایل مختلف علاقة چندانی به دریافت محتوای دینی به شکل مستقیم از طریق گفتوگو ندارند.
طبق نتایج این پژوهش، بیشتر مخاطبان جوان گروه سنی 18 تا 28 سال، جزء دستة دوم هستند. درواقع، با توجه به اینکه آگاهی از آموزههای دینی جزء دغدغههای اصلی این افراد نیست، فرایند جذب آنها باید از راههایی گوناگون از قبیل تبلیغات جذاب و مؤثر طبق علایق جوانان، ساخت میان برنامههای مکمل و حتی برنامههایی در قالبهای دیگر، ساخت دکور جذاب و جوانپسند، انتخاب شخصیتهای محبوب و رسانهای در سمت مجری و کارشناس صورت گیرد.
دکتر صلواتیان و همکار ایشان در این خصوص میگویند: «میتوان نتیجه گرفت، مخاطب نسل جوان به پذیرش آنچه با عنوان برنامههای گفتوگومحور دینی ارائه میشود، اکراه دارد. مگر آنکه حداقل یکی از پنج انگیزة اصلی مخاطب فعال یعنی گزینشگری، مشارکت، هدفگرایی، فایدهگرایی و درگیرشدن با محتوا برای آنها طی تماشای این برنامهها ایجاد شود. همچنین، معلومات سنجی، گرایش فهمی و نیازیابی مخاطب از اصول اساسی برقراری ارتباط با مخاطب است. رسانه برای ایجاد رابطهای دوسویه با مخاطبان خویش باید از دانستههای دینی و پندارهای مذهبی آنان آگاه باشد تا قادر به برنامهریزی هدفمند در راستای افزایش و حفظ میزان مخاطبان برنامههای گفتوگومحور دینی باشد».
به گفته این محققان، «با شناخت مخاطبان امروزی و با بهکارگیری فناوریها میتوان مانع از جبههگیری آنها در دریافت پیام شد. همچنین، در تولید برنامههای دینی، هدف، ایجاد ارزشهای واحد در میان مخاطبان برای رسیدن به سبک زندگی اسلامی است. بهمنظور رسیدن به این هدف، آنچه برای مخاطب جوان حائز اهمیت است توجه به علایق و انتظارات اوست. برای ایجاد ارزشهای واحد و مشترک، ابتدا ساختار، باید جوانپسند باشد تا فرایند ارتباط در مرحلة اول دریافت پیام یعنی جذابیت فرم پیام موفق باشد تا مرحلة بعدی تبلیغ یعنی توجه به محتوای پیام صورت گیرد».
آنها میافزایند: «انفعال مدیران رسانة ملی و رویکرد ساده اندیشانة آنها در قبال برنامههای گفتوگومحور دینی، به معنای بیتوجهی به اهمیت جذب قشر خاکستری جامعه و عدم صرف انرژی و توان موجود در عملیاتی کردن طرحهای جدید و ایدههای نو از سوی برنامهسازان دینی ازجمله نگرشهای آسیبزای رایج در میان برنامهسازان دینی است. در این راستا، انجام دادن نظرسنجیها و نیازسنجیهای مختص گروه سنی جوانان بسیار ضروری مینماید».
صلواتیان و همکار ایشان اعتقاد دارند برای موفقیت بیشتر در جذب جوانان به چنین برنامههایی، لازم است متصدیان تغییراتی را در شیوه برنامهسازی خود به کار ببرند.
به گفته آنها، «جوانان تیزهوشترین قشر جامعه هستند، ازاینرو دوگانه بودن رفتار و عمل افراد را بهخوبی احساس میکنند. انتخاب افرادی غیر از قشر روحانی برای ارائه محتوای دینی از تغییراتی است که اعمال آن میتواند نتیجهبخش باشد، چراکه از گفتههای مخاطبان اینطور میتوان برداشت کرد که آنها بهنوعی از مشاهدة فرد روحانی در برنامههای گفتوگومحور خسته شدهاند. لذا گسترة وسیعی از پیام آفرینان میتوانند در فرایند تبلیغ دین مؤثر واقع شوند؛ مانند دانشگاهیان، هنرمندان و تمام افرادی که بهنوعی جزء رهبران فکری جامعه هستند».
ارائه محتوای کاربردی با زبانی ملموس و قابلدرک برای بیشتر افراد جامعه از دیگر پیشنهادهایی است که به نظر پژوهشگران فوق، لزوم اجرای آن هنگام تهیة محتوای این برنامهها توسط کارشناسان بهوضوح احساس میشود. بهاینترتیب، برخورداری از بیانی شیوا یکی از ملزومات توفیق کارشناسان دینی در امر تبلیغ دین است.
همچنین، انتخاب موضوعات مرتبط با دغدغهها و نیازهای روز جوانان از دیگر راهکارهای افزایش انگیزة مخاطبان بهمنظور تماشای برنامه است.
بهعلاوه، دکتر صلواتیان و همکارش معتقدند یکی دیگر از ضرورتهایی که در تلویزیون وجود دارد، تأمین زیباییهای بصری برای مخاطبان است. با توجه به اینکه چشم تقریباً درگیرترین عضو هنگام تماشای تلویزیون است، ظاهر و عناصر بصری تولیدات سیما برای مخاطب بسیار مهم مینماید. دراصل، هنگام تولید تمامی برنامهها بهویژه برنامههای دینی که جذب مخاطبان به آنها از سیاستهای اصلی صداوسیماست، هنرهای تصویری باید در خدمت خلق جذابیتهای بصری باشند.
درنهایت و بنابر دادههای کلی ارائهشده در پژوهش فوق که نتایج آن در فصلنامه «مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران» وابسته به موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی منتشر شده است، برنامههای گفتوگومحور دینی سیما با ضعفهای جدی مانند نبود مؤلفة جذابیت، اصرار بر ارائة محتوا در قالبی یکنواخت و کلیشهای، عدم انتخاب موضوعات کاربردی برای جوانان و نادیده گرفتن انتظارات و علایق نسل جوان در فرایند تهیه و تولید مواجهاند. لذا به بیان مجریان این پژوهش، آگاهی از کاستیهای موجود و سعی بر رفع موانع جذب مخاطبان جوان، میتواند به آشنایی بیشتر جوانان با معارف عمیق دینی و درنهایت بهکارگیری آموزههای دین در بطن زندگی فردی و اجتماعی آنها منجر شود.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۷۸۵۵۰۴۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ویژه برنامههای تلویزیون در روز معلم
شبکههای تلویزیونی به مناسبت فرارسیدن شهادت استاد مرتضی مطهری و روز و هفته بزرگداشت مقام معلم، ویژه برنامههایی را روانه آنتن میکنند. - اخبار فرهنگی -
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، برخی شبکههای تلویزیونی به مناسبت 12 اردیبهشت و سالروز شهادت استاد مطهری و همچنین بزرگداشت روز معلم با پخش فیلم، مستند و ویژه برنامههایی به مرور زندگی ایشان میپردازند. جزئیات این برنامهها را در ادامه ببینید:
شبکه یک با ویژه برنامه «ایران دوستداشتنی»
شبکه یک ویژه برنامه «ایران دوست داشتنی» را به مناسبت روز معلم، سهشنبه 11 اردیبهشت ساعت 23 با اجرای امیرحسین مدرس روی آنتن میبرد. تعدادی از معلمان روستایی و همسر یک شهید معلم میهمان این برنامه میشوند و همچنین گروههای سرود و تعدادی از شاعران نیز در این برنامه حضور خواهند داشت. برنامه «صبح بخیر ایران» نیز در کنار پخش نماهنگ ها و میان برنامههای ویژه هفته معلم، با حضور مهمانانی از معلمان زحمتکش، به موضوع پاسداشت مقام معلم میپردازد.
شبکه دو با «صبحانه ایرانی» و فیلمی به نام «رابطه»
شبکه دو با برنامه «صبحانه ایرانی» و با حضور میهمانانی به بزرگداشت مقام معلم میپردازد. فیلم سینمایی «رابطه» نیز چهارشنبه ساعت 01:40 دقیقه بامداد با بازی درخشان خسرو شکیبایی به روی آنتن شبکه دو خواهد رفت. «رابطه» فیلمی ایرانی به نویسندگی و کارگردانی پوران درخشنده در مورد نوجوانی ناشنوا و لال به نام ناصر است که قادر به ایجاد رابطه با اطرافیان خود نیست. پدر و خواهر ناصر به او بی توجهاند و دل سوزاندن مادر به حال او بیفایده است. ناصر تحت فشار اطرافیان و خانواده از همه کس و همه چیز دلزده است، اما پس از آن که معلمش او را در عدم برقراری رابطه با اطرافیان مقصر میداند، به خود میآید. سرانجام پس از آن که تا حدودی قدرت تکلم می یابد با دسته گلی به دیدار معلم میرود.
همچنین فیلم «هدیه» نیز روز جمعه ساعت 8 صبح با موضوع معلم روی آنتن میرود. داستان این فیلم درباره حسن پسر نوجوانی است که بسیار علاقه دارد برای خانم معلمش که به عنوان معلم نمونه انتخاب شده هدیه بزرگی بخرد. این در حالی است که پدر حسن به دلیل شکستگی پا خانهنشین شده و خانواده آنها در شرایط اقتصادی سختی به سر میبرند. حسن که به خاطر چشم و همچشمی با همکلاسیاش میخواهد کادوی بهتری به معلم بدهد، با سختی فراوان موفق میشود پول خرید یک جفت کفش را فراهم کند که آن را به معلم بدهد. اما ...
شبکه سه با سلام صبح بخیر
شبکه سه سیما نیز در برنامه زنده صبحگاهی «سلام صبح بخیر» با آیتم های متنوع و شاد با دعوت از معلمان و کارشناسان حوزه آموزش و پرورش به این موضوع خواهد پرداخت.
روایت فاطمه غفاری از ساخت فیلم و سریال کمتر از یک سالشبکه چهار با «جادههای سرد» علی نصیریان
شبکه چهار با پخش یک مستند 3 قسمتی با عنوان «دانش آموز ایرانی» که به بررسی تاریخ آموزش در ایران میپردازد، مقام معلم را گرامی میدارد. این مستند از دوشنبه 10 تا چهارشنبه 12 اردیبهشت ساعت 21 پخش میشود. همچنین فیلم سینمایی «جادههای سرد» با موضوع معلم 14 اردیبهشت ساعت 20:30 از شبکه چهار سیما پخش میشود. فیلم سینمایی «جادههای سرد» با بازی درخشان علی نصیریان به کارگردانی مسعود جعفریجوزانی و نویسندگی سیامک تقیپور محصول سال 1364 است. داستان فیلم به این شرح است که در فصل زمستان جوانی به نام اسماعیل ناچار میشود برای تهیه داروی پدر بیمارش به شهر برود. معلم روستا (علی نصیریان) و جوانی به نام رحمان (حمید جبلی) نیز با او همراه میشوند. در بین راه، معلم که یکی از پاهایش را سالها قبل در درگیری با گرگها از دست دادهاست از اسماعیل و رحمان جدا میشود و در بازگشت به روستا مورد هجوم گرگها قرار میگیرد و به گودالی پناه میبرد.
پویش معلم خوب من با چند فیلم در شبکه آموزش
شبکه آموزش سیما در هفته معلم پویش «معلم خوب من» را برگزار میکند. مخاطبان برای شرکت در این پویش، میتوانند دلنوشته، دلگویه و خاطره از معلم خود را در قالب عکس، صوت و یا فیلم به مدت 30 ثانیه در پیام رسانهای بله، ایتا، سروش و یا روبیکا به شماره 09108994244 و یا @amoozesh7tv ارسال کنند. این شبکه همچنین فیلمهای سینمایی مرتبط با این موضوع را از شنبه تا پنجشنبه 8 تا 13 اردیبهشت هر شب ساعت 22:30 پخش میکند.
فیلمهای سینمایی «دبیرستان»، «آوای زمین»، «جاماندگان»، «ستارگان روی زمین»، «پشت پرده»، «مدرسهای که ما رفتهایم»، «جادههای سرد»، «کتونی سفید»، «انجمن شاعران مرده»، «معلم خوب»، «یک الف ناقابل» و «آهوی وحشی» برای مخاطبان درنظر گرفته شده است. مستندهای ویژه معلم مانند «باغبان»، «معلم زیبای من»، «عطر بهشت»، «معلم شهید مطهری» و ...از یکشنبه 9 تا پنجشنبه 13 اردیبهشت هر شب ساعت 17 پخش میشود.
برنامه «معلم خوب من» از دوشنبه تا پنجشنبه 10 تا 13 اردیبهشت ساعت 11 صبح پخش میشود. «استودیو معلم» با حضور معلمان نمونه کشوری از سهشنبه تا پنجشنبه 11 تا 13 اردیبهشت از 8 صبح تا 18 به صورت متناوب و در 15 دقیقه پایانی هر ساعت پخش میشود. «مبصر پنج ساله کلاس» چهارشنبه و پنجشنبه 12 و 13 اردیبهشت ساعت 12:30 و ویژه برنامه روز معلم 11 اردیبهشت ساعت 18 از شبکه آموزش سیما پخش خواهد شد. ارتباط با مراکز استانها در راستای معرفی معلمهای استانی ساعت 21 تا 21:30 به صورت زنده پخش خواهد شد.
سریالهای جدید تلویزیون/ از بدل و آقای قاضی تا هشتپا و رویانشبکه نسیم با یک برنامه زنده و یک کودکشوی ویژه
شبکه نسیم نیز با برنامه زنده «نسیمیشو» به پاسداشت مقام معلم میپردازد. همچنین برنامه «کودکشو» نیز منعطف با این موضوع ساعت 22 سهشنبه 11 اردیبهشتماه روی آنتن میرود.
شبکه تهران با تهران بیست و سلام تهران
برنامه های «سلام تهران»، «به خانه برمی گردیم» و «تهران بیست» شبکه تهران نیز منعطف با گرامی داشت روز معلم روی آنتن میروند.
شبکه قرآن با کلام استاد مطهری
شبکه قرآن و معارف سیما با پخش مستند «نبراس» به جریان شناسی و نقش روحانیت در حوزههای مختلف سیاسی، اقتصادی، تعلیم و تربیت، اجتماعی می پردازد. این مستند به تهیهکنندگی سیدشهاب لاجوری شامگاه چهارشنبه ساعت 30 دقیقه بامداد بر روی آنتن شبکه قرآن و معارف سیما میرود.
برنامه «کلام استاد مطهری» با نگاهی به سخنرانیهای ایشان در موضوعات مختلف نیز از روز شنبه 8 اردیبهشت تا روز پنچشنبه 13 اردیبهشت ساعت 11:45 صبح از شبکه قرآن و معارف سیما پخش میشود. معرفی کتابهای استاد مطهری و پخش آیتمهای مختلف در بزرگداشت مقام معلم از دیگر میان برنامه های شبکه قرآن و معارف سیما است.
شبکه امید با معلم خوب من و چند فیلم و مستند
شبکه امید نیز با توجه به مخاطبین نوجوان خود به صورت ویژه به موضوع معلم و گرامیداشت این روز میپردازد. این شبکه در کنار پویشها، نماهنگها و آیتمهای کوتاه مرتبط با موضوع معلم، برنامه «معلم خوب من» را از شنبه تا یکشنبه 8 تا 16 اردیبهشت ساعت 20 به صورت زنده به روی آنتن خواهد برد. همچنین این شبکه از چهارشنبه 12 اردیبهشت تا جمعه 14 اردیبهشت ساعت 18 فیلم های سینمایی مرتبط با موضوع معلم چون «لونانا در انتظار معلم»، «ریکا» و «سی نابغه»، «آقا معلم» و «آقای لازار» را پخش میکند.
همچنین مستندهای «راه بی عبور» و «معلم عشق و چراغ مدرسه روشن است» در روزهای چهارشنبه و پنجشنبه 12 و 13 اردیبهشت حوالی ساعت 17:30 از این شبکه پخش خواهد شد.
شبکه نمایش و پخش فیلمهایی با محوریت «معلم»
شبکه نمایش با پخش فیلم سینمایی «30 نابغه» ساعت 21:00 و «جنگل تخته سیاه» ساعت 1 بامداد چهارشنبه 12 اردیبهشت به موضوع اهمیت و ارزش معلمها میپردازد. فیلم «جنگل تخته سیاه» در مورد بزه کاری در مدرسه است. در این فیلم کهنه سربازی برای تدریس در یک دبیرستان استخدام میشود. این اولین تجربه تدریس او است و او در کنار دردسرهای مدرسه باید برای تأمین همسر باردارش نیز تلاش کند.«30 نابغه» فیلمی بیوگرافی و درام محصول 2019 کشور هند به کارگردانی ویکاس بال است. این فیلم داستان واقعی یک ریاضیدان هندی به نام آناند کومار در شهر پتنه را روایت میکند.
نگاهی به هیاهوی جدید درباره سریال «پایتخت»شبکه مستند و مستند مهمان و مرتضی مطهری
شبکه مستند نیز با پخش مستندهای «مهمان» و «مرتضی مطهری» روز معلم را گرامی می دارد.مستند «مهمان» به آشنایی با خانم الهام مرادی، آموزگار حق التدریسی دبستان شهید سالاری اسلام قلعه در استان خراسان رضوی و تلاش های او می پردازد. این مستند سه شنبه 11 اردیبهشت ساعت 19:30 پخش می شود.فیلم 80 دقیقه ای «مرتضی مطهری» تولید شبکه مستند سیماست و از زبان مصطفی کتیرایی تنها شاهد عینی حادثه و بازسازی صحنه ترور آیت الله به آخرین شب زندگی آیت الله مطهری پرداخته است. این مستند نیز سه شنبه 11 اردیبهشت ساعت 21 روی آنتن میرود.
شبکه افق با قصههای مجید و شبکه کودک با برنامه زنده «سر سفره خدا»
شبکه افق نیز با مستند «می خواهد معلم باشد» در روز پنجشنبه 13 اردیبهشت ساعت 16 و فیلم سینمایی «قصههای مجید» در روز جمعه 14 اردیبهشت ساعت 17 به پاسداشت مقام معلم میپردازد.
شبکه کودک نیز برنامه زنده «سر سفره خدا» در روز چهارشنبه 12 اردیبهشت ساعت 19:30 با محوریت معلم و جایگاه ارزشمند او در جامعه را به روی آنتن خواهد برد.
انتهای پیام/