صادرات گاز به پاکستان و نعل وارونه مخالفان دولت

با گذشت سال‌ها پس از امضای قرارداد خط لوله صادرات گاز آی‌پی میان ایران و پاکستان، هنوز سرنوشت این قرارداد گازی مهم در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. در حالی که خط لوله گاز در داخل ایران به نزدیکی مرز با پاکستان رسیده، اما طرف پاکستانی حاضر به انجام تعهدهای خود مبنی بر تکمیل خط لوله آی‌پی در خاک این کشور نیست.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در این میان اما برخی منتقدان وزارت نفت می‌گویند ایران باید خود وظیفه کشیدن خط لوله گاز در خاک پاکستان را بر عهده می‌گرفت. آنان می‌گویند که وزارت نفت در صورتی که به قول محمود احمدی‌نژاد به پاکستانی‌ها در سال ۱۳۹۱ مبنی بر اعطای وام ۵۰۰ میلیون دلاری به این کشور برای احداث خط لوله گاز عمل می‌کرد، امروز شاهد صادرات گاز به پاکستان بودیم.

بازی‌های گازی پاکستان با ایران

دهم خرداد ماه سال۱۳۸۹ سیدهادی نژادحسینیان، معاون اسبق امور بین‌الملل وزارت نفت در نامه‌ای که در خبرگزاری مهر انتشار یافت، نسبت به نحوه امضای ضمانت‌نامه فروش گاز ایران به پاکستان در سفارت فرانسه در اسلام‌آباد انتقاد کرد.

نژادحسینیان در این نامه از مسئولان وقت وزارت نفت پرسیده بود: آیا فروش گاز ایران در بازار بین‌المللی (با این همه مشتری که دارد) آنقدر سخت است که باید تن به این همه خفت داد؟

مذاکرات صادرات گاز ایران به پاکستان که در سال‌های پایانی دولت اصلاحات آغاز شده بود سرانجام در سال‌های نخست دولت نهم به نتیجه رسید. بر این اساس قرار بود در سال ۸۶ قرارداد صادرات گاز ایران به پاکستان در قالب خط لوله صلح امضا شود.

با وجود این، اوایل سال ۸۸ قرارداد صادرات گاز ایران به پاکستان میان رؤسای جمهوری ۲ کشور امضا و سرانجام مقرر شد ۱۱۰۰ کیلومتر از این خط لوله در ایران و ۱۰۰۰ کیلومتر در پاکستان احداث و روزانه ۶۰ میلیون مترمکعب گاز از طریق این خط لوله ۵۶ اینچی به پاکستان صادر شود.

چهار سال بعد، اما بی‌عملی پاکستانی‌ها در احداث خط لوله در خاک این کشور، محمود احمدی‌نژاد را به اسلام‌آباد کشاند؛ سفری که در آن با هدف جلب رضایت پاکستان، تامین ۵۰۰ میلیون دلار از اعتبار احداث خطوط لوله در خاک این کشور از سوی ایران پذیرفته شد، به شرط آن که پاکستان از اجرای پروژه پا پس نکشد و بقیه اعتبار مورد نیاز را که در آن زمان یک میلیارد دلار تخمین زده می‌شد، خود تامین کند.

سیدهادی نژادحسینیان که خود زمانی مسئول مذاکره‌کننده ارشد برای صادرات گاز به پاکستان و هند بود، در مورد وعده احمدی نژاد به پاکستانی‌ها در سال ۹۲ گفت: در مذاکراتی که با برخی از کارشناسان وزارت نفت درباره این قرارداد داشتم، ضمن تایید قیمت جدید، می‌گفتند که قرارداد امضا شده شامل بندی است که بر اساس آن خریدار حق دارد تا پیش از آغاز بهره‌برداری از خط لوله نسبت به فرمول قیمت قرارداد اعتراض کند.

اگر این ادعا صحیح باشد، واقعا جای تاسف است. وجود چنین بندی در قرارداد سبب می‌شود که دولت پاکستان پس از پایان ساخت خط لوله و قبل از شروع بهره‌برداری نسبت به قیمت قرارداد اعتراض و قیمت پایین‌تری را طلب کند. از آنجا که سرمایه‌گذاری انجام شده برای خط لوله عمدتا در داخل خاک ایران بوده و سرمایه‌گذاری انجام شده در خاک پاکستان با وام ۵۰۰ میلیون دلاری ایران صورت گرفته است دولت ایران یا باید با قیمت‌های جدید پیشنهادی آنها موافقت کند یا از بهره‌برداری از سرمایه‌گذاری انجام شده صرف‌نظر کند.

با وجود چنین بندی، چگونه دولت ایران موافقت کرده که ۵۰۰ میلیون دلار به پاکستان وام بدهد که موضع پاکستان را در پایین آوردن قیمت گاز تقویت کند؟ البته ایران هیچگاه وام ۵۰۰ میلیون دلاری وعده داده شده از سوی احمدی‌نژاد به پاکستانی‌ها را پرداخت نکرد. در حقیقت دولت یازدهم به دلیل تجربیات تلخ از رفتارهای پاکستان و نبود اطمینان از تامین یک میلیارد دلار باقیمانده از سوی آنها، وام ۵۰۰ میلیون دلاری وعده داده شده را به پاکستان پرداخت نکرد.

جالب آن‌که طرف پاکستانی هنگام اعتراض به اعطا نشدن وام ۵۰۰ میلیون دلاری مدعی شده بود که ایران باید این وام را به شرکت‌های پاکستانی برای احداث خط لوله در خاک پاکستان پرداخت کند و نه قرارگاه خاتم‌الانبیا که پیشتر مجری پروژه احداث خط لوله در خاک ایران بود.

آلبرت بغازیان، کارشناس حوزه نفت و گاز در مورد رفتار پاکستانی‌ها در قرارداد گازی با ایران می‌گوید: پاکستان به چند بهانه از اجرای تعهدهای خود سر باز می‌زند. آنها می‌گویند ایران نفع اصلی را از صادرات گاز به این کشور می‌برد، بنابراین باید هزینه احداث خط لوله را تامین کند، دوم این‌که ایران موظف به تامین امنیت خط لوله باشد.

چرا پاکستان به تعدهایش عمل نکرد؟

ماجرای تلخ بدعهدی پاکستان در عمل به قرارداد گازی با این کشور ریشه در مشکلات سیاست خارجی ایران دارد. برخی کارشناسان معتقدند که گذشته از شرایط اقتصادی نامساعد، فشارهای آمریکا و عربستان در رویکرد پاکستان در اجرا نشدن تعهدات گازی خود نسبت به ایران موثر بوده است.

جلال میرزایی، عضو کمیسیون انرژی مجلس در این مورد گفت: ما برای آن‌که بتوانیم بازار گاز در کشورهای همسایه از جمله پاکستان را به‌دست بیاوریم باید زیرساخت‌ها را فراهم کنیم. برای خط لوله صلح ما سرمایه‌گذاری کردیم، اما پاکستان تحت فشارهای آمریکا و عربستان از اجرای تعهدات خود سر باز زده است.

بیان این جملات از سوی عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در حالی صورت می‌گیرد که رفتار پاکستان در برابر ایران در مورد قرارداد گازی با این کشور حتی در پاره‌ای موارد باج‌خواهانه بوده است.

آلبرت بغازیان، کارشناس حوزه انرژی در این باره می‌گوید: پاکستانی‌ها می‌خواهند از فرصتی که در وضع تنش‌آلود سیاست خارجی ایجاد شده و همچنین علاقه ایران به صادرات گاز به این کشور و هندوستان استفاده کنند. آنها با به تاخیر انداختن اجرای تعهدهایشان می‌خواهند هم تخفیف بیشتری بابت قیمت گاز از ایران دریافت کنند و هم هزینه‌های احداث خط لوله را بر گردن ایران بیندازند.

جالب آن‌که موضوع صادرات گاز ایران به پاکستان همواره تحت تاثیر نوسان‌های سیاسی در این کشور هم بوده است. آنچنان که با دست به دست شدن قدرت میان دو جناح اصلی در پاکستان و قدرت یافتن جریان نزدیک به عربستان سعودی، موضوع صادرات گاز ایران به پاکستان همواره به محاق رفته است.

وزیر نفت پیشتر در مورد رفتارهای پاکستان در قبال موضوع صادرات گاز به این کشور گفته بود: طرف پاکستانی جواب درستی به ایران نمی‌دهد. یک تا دو روز پیش از برکناری آقای نواز شریف، نخست‌وزیر پیشین پاکستان، نامه رسمی از طریق مجاری دیپلماتیک به شاهد خاقان عباسی، وزیر نفت پیشین پاکستان نوشتم و آمادگی ایران را برای صادرات گاز به پاکستان اعلام کردم؛ دو روز پس خاقان عباسی پس از برکناری نواز شریف، نخست‌وزیر موقت پاکستان شدند، از این‌ رو نتیجه و سرانجام نامه مشخص نشد.

چرا مخالفان سیاسی دولت از پاکستان دفاع می‌کنند؟

موضوع صادرات گاز به پاکستان ماجرای ۱۵ساله است. پاکستان همواره از اجرای تعهدهای خود در قبال این قرارداد طفره رفته است. آنچنان که با وجود همراهی‌های زیاد ایران با دولت پاکستان در دوران احمدی‌نژاد، از تخفیف ویژه گاز به این کشور تا شکایت نکردن به نهادهای بین‌المللی و حتی وعده وام ۵۰۰ میلیون دلاری برای احداث خط لوله، این کشور هیچ تلاشی برای عمل به تعهداتش نکرده است.

با این همه اما برخی مخالفان دولت که البته تخصص ویژه‌ای در شناسایی مکنونات قلبی وزیر نفت داشته و همواره از نبود تمایل قلبی او برای صادرات گاز به پاکستان سخن می‌گویند، به جای انتقاد به رفتار پاکستان از پایبند نبودن کشورمان به تعهداتش در قرارداد با پاکستان سخن می‌گویند!

در تحلیل این رفتار باید گفت که مخالفان دولت در ماجرای صادرات گاز به پاکستان مثل ماجرای کرسنت و حتی واردات گاز از ترکمنستان  یا صادرات به ترکیه بیش از منافع ملی به تخریب دولت می‌اندیشند.

منبع: نفت خبر

      

منبع: اکوفارس

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ecofars.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «اکوفارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۷۸۷۱۶۶۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

با «ساخت ایران» مشکل دارند!

صادرات، یکی از مولفه‌های مهم اقتصاد و صنعت هر کشوری محسوب می‌شود چرا که مزایای بسیار زیادی برای سازنده دارد. در ایران با اینکه بسیاری از کالا‌ها در سطح کیفی خوب تولید می‌شوند، اما به دلیل وجود تحریم‌ها ورود آن‌ها به بازار کشور‌ها به سختی انجام می‌شود. در این میان برخی کشور‌ها که خواهان کالای ایرانی هستند به دلیل تحریم‌ها تقاضا می‌کنند عبارت «ساخت ایران» از روی کالا حذف شود!

به گزارش دنیای اقتصاد، ششمین دوره نمایشگاه «اکسپو» تهران که محلی برای به تصویر کشیدن توانمندی‌های صادراتی کشور است از ۸ تا ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۳ در نمایشگاه بین‌المللی تهران برگزار شد. پیش از آن، ستاد برگزاری این نمایشگاه اعلام کرده بود پیش‌بینی می‌شود که بیش از ۳۰۰۰ تاجر و بازرگان خارجی از ۱۱۹ کشور دنیا در ششمین دوره این نمایشگاه شرکت کنند. انجمن ملی صنایع لوازم خانگی ایران هم در این نمایشگاه حضوری پررنگ داشت و غرفه این انجمن از سوی بازدیدکنندگان و همچنین مسوولان بلندپایه کشور مورد بازدید قرار گرفت و با جدیدترین تحولات این صنعت بزرگ در ایران آشنا شدند.

در حاشیه این نمایشگاه یکی از اعضای انجمن ملی صنایع لوازم خانگی ایران در خصوص فرصت‌هایی که این نمایشگاه برای تولیدکنندگان ایران و به خصوص صنعت لوازم خانگی به وجود می‌آورد و همچنین برخی از مسائل و مشکلات جاری تولیدکنندگان و صنعتگران کشور گفتگو کرد.

محمود قهاری ابتدا درخصوص شرایط و کیفیت نمایشگاه اکسپو۱۴۰۳ گفت: خوشبختانه امسال و در مقایسه با سال‌های گذشته شاهد استقبال چشمگیری از نمایشگاه بودیم. در همین زمینه دولت نیز سعی کرده بود این نمایشگاه تفاوت چشمگیری با ۵ دوره پیشین خود داشته باشد که در این خصوص نیز موفقیت‌هایی دیده شد.

وی در همین خصوص ادامه داد: تولیدکنندگان در ایران با مشکلات مختلفی روبه رو هستند، ولی این تیپ کار‌های اجرایی باعث دلگرم شدن صنعتگران کشور خواهد شد. همین که حضور تجار و بازدیدکنندگان خارجی از نمایشگاه امسال پررنگ شده بود نشان از بهبود نقش سازنده این نمایشگاه بوده است. خوشبختانه بسیاری از تولیدات در ایران در سطح جهانی مطرح است و ایجاد نمایشگاه‌هایی مانند اکسپو می‌تواند این تولیدات را بیشتر به دنیا معرفی کند.

موانع اصلی صادرات

مشاور عالی انجمن ملی صنایع لوازم خانگی ایران در خصوص مهم‌ترین موانع صادرات کالا از ایران و به خصوص لوازم خانگی و همچنین انتظار تولیدکنندگان در این خصوص گفت: در حال حاضر با تمام مشکلات و موانعی که برای تولیدکنندگان لوازم خانگی کشور وجود دارد، به برخی از کشور‌های همسایه صادرات انجام می‌شود، اما واقعیت این است که در حجم وسیع و مناسبی نیست. ما در حال حاضر نمی‌توانیم خودمان را در خصوص تولید و صادرات با کشور‌های آسیایی مانند ترکیه و چین مقایسه کنیم.

وی ادامه داد: با اینکه کالای لوازم خانگی ایرانی دارای کیفیت قابل قبولی است، اما در خصوص صادرات آن ما چند مشکل اساسی داریم. یکی اینکه به دلیل تحریم‌ها بسیاری از کشور‌ها از ترس عواقب آن حاضر نیستند با ایران تجارت کنند و بنابراین فروش کالای لوازم خانگی ما بسیار مشکل است. به همین دلیل متاسفانه بسیاری از کشور‌های هدف صادراتی از ما درخواست می‌کنند که عبارت «ساخت ایران» را از کالا‌های خود حذف کنیم!

محمود قهاری با تشریح بیشتر این موضوع اضافه کرد: بنابراین ترس از عواقب تحریم‌ها و همچنین برخی اخبار منفی علیه ایران باعث شده که آن‌ها چنین درخواستی را داشته باشند. در چنین شرایطی نیاز به دیپلماسی قدرتمند در حوزه روابط بین‌الملل داریم که وزارت امورخارجه باید بیشتر از قبل در مورد آن تلاش کند. البته اتاق بازرگانی نیز با رایزنی‌های خود تلاش کرده در خصوص این موضوع کمک حال تولیدکنندگان و صادرکنندگان باشد، اما به نظر می‌رسد برای افزایش حجم صادرات، دستگاه‌ها و بخش‌های مختلف باید راهکار‌های مناسبی در نظر گرفته و فعال‌تر عمل کنند.

وی گفت: از سوی دیگر ایجاد و در نظر گرفتن تسهیلات مناسب برای صادرات نیز تاثیر‌گذار خواهد بود. البته تاجر و صادرکننده ایرانی نیز باید خیالش بابت برگشت پول راحت باشد. در این خصوص نیز باید برای استفاده تجار از سیستم‌های بانکی بین‌المللی و دسترسی به آن تلاش شود تا پول فروش صادرات کالا به آسانی وارد کشور شود. البته باید در نظر داشت که برخی از مشکلات داخلی است و سیاستگذار باید در خصوص کاهش آن قدم‌هایی بردارد. به عنوان مثال تخصیص ارز به تولیدکنندگان در سال‌های اخیر به صورت قطره‌چکانی بوده که تبدیل به یکی از معضلات بزرگ شده است. چرا که تولیدکننده با این شرایط نمی‌تواند مواد اولیه مورد نیاز خود را وارد کند و به این صورت در تولید و سپس تهیه کالا برای بازار‌های داخلی یا صادرات محصول، شکاف بزرگی ایجاد خواهد شد.

آیا رایزن‌های اقتصادی وزارت امورخارجه برای بهبود شرایط صادراتی کشور و به خصوص لوازم خانگی کمکی داشته‌اند؟ عضو هیات‌مدیره انجمن ملی صنایع لوازم خانگی ایران در پاسخ به این سوال، گفت: حقیقتا اینکه این رایزن‌ها برای این مهم تلاشی داشته یا نداشته‌اند مشخص نیست، اما ما تا به حال شاهد هیچ‌گونه تاثیر مثبتی از این محل نبودیم. ولی به نظر می‌آید اگر وزارتخانه‌های صمت، اقتصاد یا امورخارجه بتوانند در خصوص ایجاد یا استحکام بخشی به روابط تجاری با دیگر کشور‌ها اقدامات عملی داشته باشند تا صادرات تسهیل شود، کمک بزرگی به افزایش حجم صادرات خواهد شد.

وی در همین خصوص ادامه داد: البته تجار ایرانی مشکل بازگشت ارز حاصل از صادرات به کشور را نیز دارند، اما این در قیاس با سایر موانع در پله بعدی قرار می‌گیرد. در حال حاضر کسانی که مواد اولیه وارد کشور می‌کنند مشمول استفاده از ارز صادراتی هستند. ولی برخی شرکت‌ها هم هستند که برای برگشت ارز باید طبق رقم ارز نیمایی عمل کنند که آن‌ها نیز به دلیل همخوانی نداشتن ارقام و حساب‌ها با یکدیگر، درگیر مشکلاتی می‌شوند.

برزخ تولیدکنندگان لوازم خانگی

محمود قهاری تولیدکنندگان لوازم خانگی ایران را در شرایط برزخ توصیف کرد و گفت: تولیدکنندگان لوازم خانگی در ایران در حال حاضر در شرایط خاصی قرار دارند. شاهد افزایش قیمت مواد اولیه تولید شده در داخل کشور هستیم که این اتفاق باعث افزایش قیمت کالای نهایی خواهد شد. اما با این حال تولیدکنندگان لوازم خانگی اجازه افزایش قیمت را ندارند و برخی از این کالا‌ها مانند یخچال، لباسشویی، تلویزیون و دیگر لوازم بزرگ مشمول قیمت‌گذاری دستوری هستند.

اما از سوی دیگر موضوع دیگری که وجود دارد این است که بازار هم فعلا کشش افزایش قیمت را ندارد. به این ترتیب تولیدکنندگان لوازم‌خانگی که با تورم تولید نیز مواجه هستند با شرایط متفاوتی روبه رو می‌شوند و امیدواریم مسوولان و سیاستگذاران، راهکار مناسبی برای این مشکل پیدا کنند.

مشاور عالی انجمن ملی صنایع لوازم خانگی ایران در پایان گفت: با توجه به مشکلات مطرح شده، عمده تولیدکنندگان اعلام می‌کنند درگیر ضرر و زیان‌های مالی هستند؛ بنابراین راه‌حلی که به ذهن آن‌ها می‌رسد این است که افزایش قیمت دهند. البته در حالی که قدرت خرید مصرف‌کننده نیز سقوط کرده، افزایش قیمت نیز می‌تواند باعث افزایش رکود بازار‌ها شود که مجموع این اتفاق‌ها به زیان تولیدکننده، توزیع‌کننده و در نهایت مصرف‌کننده خواهد بود.

راهکار‌های گره‌گشا

موضوعاتی مانند وضعیت بازار‌های صادراتی، رکود بازار‌های داخلی، افزایش قیمت مواد اولیه تولید و ورود کالای قاچاق به بازارها، از مهم‌ترین مشکلات و دغدغه‌های تولیدکنندگان و فعالان این صنعت هستند. آن‌ها معتقد هستند اگر قرار نیست افزایش قیمت انجام شود، دولت باید به شکل‌های مختلف حمایت‌های خود را از تولیدکننده افزایش دهد. این حمایت‌ها می‌تواند با مدل‌های متنوع مانند ارائه تسهیلات کافی، تخصیص ارز مناسب برای تهیه مواد اولیه یا حتی ارائه تسهیلات یا بن‌کارت‌های تشویقی به خریداران در راستای بهبود بازار باشد.

اگر چه بخش زیادی از کاهش حجم صادرات به وجود تحریم‌ها مربوط می‌شود، اما کارشناس این صنعت در این گفتگو بیان کرد، برای بهبود این وضعیت راهکار‌هایی نیز وجود دارد. در خصوص دسترسی تولیدکننده به مواد اولیه ارزان‌قیمت نیز حاکمیت از سال‌ها پیش بورس‌کالا را در نظر گرفته که با گذشت این سال‌ها بسیاری از تولیدکنندگان معتقد هستند سازوکار فعلی بورس‌کالا با اینکه کمک‌هایی در این خصوص داشته اما، با وجود برخی بی‌عدالتی‌ها در مورد میزان بالاتر فروش کالا و مواد اولیه به برخی شرکت‌های خاص، شرکت‌های دیگر با کمبود این مواد مواجه شده و مجبور می‌شوند بخشی از این مواد را از بازار آزاد تهیه کنند بنابراین هزینه‌های تولیدآن‌ها افزایش یافته و توجیه اقتصادی تولید برای آن‌ها کمرنگ خواهد شد؛ بنابراین راهکار موثر این خواهد بود که دولت نظارت بیشتری بر روی بورس‌کالا انجام دهد تا هر شرکت بر اساس میزان تولید خود از مواد اولیه با نرخ دولتی استفاده کند.

موضوع مهم بعدی در خصوص لوازم خانگی، تداوم ورود کالای قاچاق آن است که باعث ایجاد ضرر و زیان مالی برای تولیدکننده داخلی می‌شود. به عقیده بسیاری از کارشناسان، با وجود مبارزه‌هایی که برای جلوگیری از ورود کالای قاچاق انجام شده همچنان شاهد ورود آن به کشور هستیم، یکی از بهترین راهکار‌ها افزایش کیفیت کالای لوازم خانگی تولید ملی است که باعث اطمینان خریدار شده و بنابراین به فکر خرید کالای قاچاق خارجی نخواهد بود.

مرحله بعد نیز جمع‌آوری این کالا‌ها از سطح بازار و نظارت بیشتر روی مرز‌های آبی و خاکی کشور است تا با کاهش این پدیده، شاهد شکوفایی بیشتر تولید و اشتغال در کشور باشیم و مصرف‌کننده نیز با خیال راحت اقدام به خرید کالای مورد نیاز خود کند.