آشفتگی اقتصاد ایران از کجاست؟

مسعود یوسفی- روزنامه نگار در روزنامه تجارت نوشت: حدود یکصد و نود سال قبل در شهر نورنبرگ آلمان، سر و کله نوجوانی پریشان و مضطرب، با لباس‌هایی شلخته و نامرتب پیدا شد. پاهایش ورم کرده بود و به سختی راه می‌رفت و روشنایی روز چشمهایش را آزار می‌داد. پلیس او را پیدا کرد و با خود برد. در طول مدتی که در اختیار پلیس بود، رفتارهای عجیب و غریب از خود نشان می‌داد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

او به سختی می‌توانست به سوالات پاسخ دهد، با این حال خودش را « گاسپار هاوزر» معرفی کرد.

فرانک ادواردز در کتاب « عجیب‌تر از علم» در این باره می‌نویسد: «هاوزر ادعا کرده که در یک زیرزمین و در یک اتاق تاریک و کوچک زندانی بوده که در آن فقط یک تخت حصیری برای خوابیدن و نشستن وجود داشته است. تا جایی که یادش می‎آمد، هرگز کسی که او را اسیر کرده، ندیده بود. هاوزر همچنین ادعا می‌کرد، هر از گاهی به او داروی بیهوشی خورانده می‌شد و وقتی که از خواب بلند می‌شد، متوجه می‌شد که موها و ناخن‌هایش کوتاه شده‌اند.

کاسپار هاوزر پس از آزادی نتوانست خود را با جهان اطرافش مطابقت دهد و مدتی بعد مرد».ورنر هرتسوگ» کارگردان شناخته شده آلمانی در سال 1973از روی کتاب « عجیب‌تر از علم» فیلمی به نام «معمای کاسپار هاوزر» ساخت.

البته معمای کاسپار هیچگاه حل نشد اما فرضیه‌های زیادی از او  بر سر زبانها افتاد؛ از جمله اینکه کاسپار نسبی اشرافی داشته و وارث ثروت و اموال زیادی بوده است اما برای آنکه اموالش را تصاحب کنند از همان نخستین سالهای تولد ارتباطش را با جهان خارج قطع و او را در زیرزمینی تاریک زندانی کرده‌اند.

همان بلایی که حدود 190 سال پیش بر سر « گاسپار هاوزر» آمد، امروز بر سر اقتصاد کشور آمده است؛ یک اقتصاد نامتوازن، بیمار و شکننده. در اینجا اما، به عکس ماجرای « گاسپار هاوزر»، دیگر معمایی در کار نیست؛ آشکارا هرچه هست رانت است و انحصار و پدر خواندگی که در همه شریان‌های اقتصادی مملکت ریشه دوانده و معیشت مردم را با مشکل جدی مواجه کرده است.

رقابتی در کار نیست و ملت مجبورند همان چیزی را که پدرخوانده‌ها در اختیارشان می‌گذارند استفاده کنند.

اقتصاد به تیول یک عده خاص در آمده است و با اقتصادهای پویا و زنده دنیا ارتباطی ندارد و به همین دلیل بیمار است. تورم، گرانی، انباشت نقدینگی، رکود، بیکاری، ورشکستگی و ... از عوارض این بیماری است. اساسا هر چیزی که ارتباطش را با جهان اطراف از دست بدهد دستخوش عارضه و بیماری می‌شود و رشد مطلوب و مناسب نخواهد داشت.

حسن روحانی رئیس جمهور در مراسم گشایش دهمین دوره مجلس شورای اسلامی در خرداد سال قبل تصریح کرد: کشوری را سراغ ندارد که بدون تعامل با جهان به رشد اقتصادی مناسبی دست یافته باشد.

بهمن آرمان اقتصاددان در همین رابطه می‌گوید: برای توسعه اقتصادی و جبران عقب ماندگی، ناچار به تعامل با جهان برای واردات فناوری‌های پیشرفته هستیم.

مهدی تقوی تحلیلگر اقتصادی و مدرس دانشگاه نیز گفته است: مراوده اقتصادی موتور رشد اقتصاد است و به کشورها در استفاده از مزیت های اقتصادی شان کمک خواهد کرد.

و بالاخره دکتر محمود سریع القلم استاد دانشگاه شهید بهشتی از یک دیدگاه کلی‌تر به این معضل توجه داشته و در مصاحبه با «عصر ایران»  گفته است: طی 3 دهه گذشته، به یک پاسخ در رابطه با این سئوال، پایبندی علمی و استدلالی داشته‌ام: علت‌العلل ناکارآمدی در ایران، فقدان ارتباطات بین‌المللی است.با توجه به آنچه ذکر شد به این نتیجه می‌رسیم که راه نجات و پویایی اقتصاد، افزایش ارتباطات بین المللی و مراوده و تعامل با جهان خارج است. در این صورت انحصار و پدرخواندگی در حوزه اقتصاد رنگ می‌بازد و اقتصاد و معیشت مردم اصلاح می‌شود.

منبع: ایلنا

کلیدواژه: اقتصاد روزنامه تجارت

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.ilna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایلنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۸۰۴۵۸۶۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

داغ شدن زمزمه‌های ورود اژدهای سرخ برای مهار ایران؛ اهرم فشار پکن کجاست؟

واشنگتن خواهان مهار پکن در تهران است، اما کارشناسان می‌گویند این موضوع به این سادگی‌ها هم نیست.

نشریه فارن پالیسی در مقاله‌ای با عنوان «چین واقعاً چقدر بر ایران اهرم دارد؟» نوشت: حتی قبل از اینکه ایران صدها هواپیما بدون سرنشین و موشک را به سمت اسرائیل پرتاب کند، مقامات آمریکایی از چین خواسته بودند تا از نفوذ خود برای متقاعد کردن تهران برای مهار اقدامات تحریک‌آمیز خود و گروه‌های مقاومت در سراسر خاورمیانه استفاده کند.

حمله انتقام جویانه ایران که اولین حمله مستقیم این کشور به خاک اسرائیل بود، ایالات متحده را به استفاده بیشتر از اهرم بالقوه پکن در خاورمیانه ترغیب کرده است. چین مدت‌هاست که بزرگترین شریک تجاری ایران است و مقامات ارشد ایالات متحده از جمله رئیس جمهور جو بایدن، به طور علنی از پکن خواسته‌اند تا به کنترل تهران کمک کند، به ویژه در حالی که ماه‌ها حملات گروه انصارالله در دریای سرخ که توسط ایران تشویق می‌شوند، حمل و نقل جهانی را مختل کرده است. جان آلترمن، مدیر برنامه خاورمیانه در مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی گفت: «حدود یک سوم از کل تجارت ایران با چین شکل می‌گیرد و این کشور به یک محافظ مهم برای منافع ایران در شورای امنیت تبدیل شده است. به نظر من چین تنها کشوری است که بیشترین توانایی را برای نفوذ بر ایران دارد، اگر بخواهد.»

با افزایش تنش بین اسرائیل و ایران، قانونگذاران آمریکا فشار را بیشتر می‌کنند. در تازه‌ترین اقدام، مجلس نمایندگان آمریکا با اکثریت قریب به اتفاق قانون تحریم‌های انرژی ایران و چین را تصویب کرد. این قانون برای هدف قرار دادن شرکت‌های چینی که نفت خام ایران را خریداری می‌کنند و در نتیجه پول را به اقتصاد ایران پمپاژ می‌کنند، طراحی شده است. این لایحه برای تصویب نهایی به سنا منتقل شده است.

جاش گوتهایمر، نماینده دموکرات کنگره گفت: «در حالی که ما اینجا هستیم، ایران از تجارت نفتی خود با چین برای آوردن درآمد ۱۵۰ میلیون دلاری در روز استفاده می‌کند. چین با واردات میلیون‌ها بشکه نفت در روز، ایران را در تجارت نگه می‌دارد و بودجه‌های مهمی را برای برنامه‌هایی چون توسعه موشکی و تسلیحات هسته‌ای فراهم می‌کند.

اگرچه ایالات متحده به طور فزاینده‌ای به دنبال چین برای تحت تأثیر قرار دادن ایران است، برخی کارشناسان هشدار می‌دهند که این موضوع به این سادگی‌ها نیست.

کمتر کشوری به اندازه چین با ایران روابط اقتصادی قابل توجهی دارد. چین برای بیش از یک دهه بزرگترین شریک تجاری ایران بوده است، یک رابطه طولانی مدت که عمدتا حول محور تجارت نفت بوده است. بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۳، شرکت‌های چینی واردات نفت ایران را بیش از سه برابر کردند و فروش را به بالاترین حد در ۱۰ سال اخیر رساندند.

اما روابط اقتصادی آن‌ها به لحاظ نفوذ نابرابر است. به عنوان مثال، سال گذشته بیش از ۹۰ درصد صادرات نفت خام ایران به چین بوده است. با این حال، چین تامین‌کنندگان بسیار دیگری فراتر از ایران دارد و عرضه تهران تنها ۱۰ درصد از کل واردات چین را تشکیل می‌دهد.

پاتریشیا کیم، یکی از همکاران موسسه بروکینگز، به فارین پالیسی گفت: پکن به‌عنوان بزرگ‌ترین شریک تجاری و حامی قدرت بزرگ ایران، از کانال‌های ارتباطی ممتاز با تهران برخوردار است و بدون شک نفوذ بیشتری بر این کشور نسبت به ایالات متحده یا متحدانش دارد.

او افزود: «اگر رهبران چین تصمیم بگیرند رویکرد مداخله جویانه‌تری اتخاذ کنند، سخت است بگوییم که پکن چقدر می‌تواند تهران را مهار کند.»

ویلیام فیگوروآ، کارشناس روابط چین و ایران در دانشگاه گرونینگن هلند، گفت: در حالی که چین از نظر فروش و تجارت نفت دارای اهرمی است، استفاده از این اهرم هم از نظر سیاسی و هم از نظر لجستیکی چالش برانگیز است.

به عنوان مثال، پالایشگاه‌های خصوصی چین که در بازار سیاه فعالیت می‌کنند، به طور غیرقانونی بیشتر نفت ایران را خریداری می‌کنند، نه پالایشگاه‌های دولتی. او گفت که این پالایشگاه‌های خصوصی «به‌شدت دشوار است که کنترل شوند» و کنترل مستقیم واردات نفت ایران از چین را برای پکن چالش‌برانگیز می‌کند.

مقیاس سرمایه‌گذاری چینی‌ها در ایران که عمدتاً توسط شرکت‌های خصوصی هدایت می‌شود، همچنان یک موضوع آزاردهنده در روابط بین دو کشور است. فیگوئروا گفت که چین به طور مزمن در ایران سرمایه‌گذاری ناکافی کرده است، که شکایت‌هایی را از سوی تهران برانگیخته و بر تمایل آن‌ها برای تن دادن به فشار چین تأثیر می‌گذارد.