به نقل از «خبرگزاری میزان»

نگاهی به "تاریخچه شناسنامه" در افغانستان

تاریخ انتشار: ۲۵ فروردین ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۸۰۶۴۵۰۱

خبرگزاری میزان- اولین شناسنامه/تذکره در سال 1300 شمسی به زبان فارسی در زمان امان الله خان و برای شخص خود پادشاه صادر شد و 3 سال بعد نخستین قانون مدون در مورد شناسنامه در افغانستان منتشر شد.

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری میزان،درج قومیت در شناسنامه‌های جدید الکترونیکی افغانستان یکی از چالش برانگیزترین بحث‌های چند سال اخیر این کشور شده که تا کنون صدور آن را به تاخیر انداخته است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

«بصیراحمد حسین زاده»، نویسنده و پژوهشگر افغانستانی در یادداشتی اختصاصی، پیشینه صدور شناسنامه در افغانستان را مورد بررسی قرار داده است.

در این یاداشت آمده است: اولین شناسنامه/تذکره در سال 1300 شمسی به زبان فارسی در زمان امان الله خان و برای شخص خود پادشاه صادر شد و 3 سال بعد نخستین قانون مدون در مورد شناسنامه در افغانستان منتشر شد.

شناسنامه‌های دوره امان الله خان در یک صفحه و تمام مشخصات فرد نیز به زبان فارسی نوشته می‌شد.

بعد از آرم دولت افغانستان در سطر دوم، این عبارت با خط درشت در عنوان شناسنامه خودنمایی می‌کرد: «تذکره(شناسنامه) دولت علیه مستقله افغانستان» و در ادامه مشخصات دارنده شناسنامه در یک جدول افقی نوشته می‌شد.

نخستین شناسنامه در افغانستان برای امان الله خان صادر شده است که مشخصات وی چنین نوشته شده است:

اسم و شهرت: اعلحضرت امیر امان الله خان

نام پدر: اعلحضرت امیرحیب الله خان شهید مرحوم

عمر: 30 ساله

مسکن: ارگ

قوم: جلیله محمد زایی

صنعت و خدمت: تاجدار افغانستان

بعد از جدول مشخصات، جدولی دیگری با عنوان «چهره» در نخستین شناسنامه‌های افغانستان آمده است.

با توجه به این که در زمان امان الله خان، صنعت عکاسی در میان عموم مردم رایج نبود شناسنامه‌های دوره امان الله خان فاقد عکس بود که البته این امر در سال‌های ابتدایی ظاهر خان هم ادامه داشت.

در نخستین شناسنامه افغانستان مشخصات چهره امان الله خان چنین نوشته شده است:

قد: میانه

چشم: شهلا

رنگ: گندمی

موی: سیاه

علامت فارقه: بگوش چپ یک خال خورد(کوچک) و سیاه

بعد از جدول چهره، این عبارت در ادامه شناسنامه نوشته شده است: «شخص مذکور که شهرت و حال و صفتش در بالا مذکور گردید تابعیت دولت علیه مستقله افغانیه را دارد- این تذکره نفوس(شناسنامه) به او عطا گردید تا شناخته شود.»

از نکات قابل توجه در نخستین شناسنامه‌های افغانستان درج نام قوم است که به عنوان مثال امان الله خان خود را از قوم محمد زایی معرفی کرده است.

نخستین قانون مدون شناسنامه در افغانستان

نخستین قانون شناسنامه 3 سال بعد از صدور در سال 1303 شمسی توسط وزارت معارف افغانستان در 2000 نسخه در کابل چاپ و منتشر شد.

در ماده اول این قانون در مورد صدور شناسنامه برای شهروندان افغانستان آمده است: هدف از دادن تذکره نفوس (شناسنامه)برای اشخاص تبعه دولت افغانستان در داخل و خارج افغانستان این است که صفت تابعیتشان معلوم باشد. مامورین دولت با شخص مذکور همراهی و تمامی زحماتی را که در مسافرت به شخص مذکور عائد شود دور و زائل نمایند.

در ماده دوم به صراحت آمده است که تبعه «افغانی» چه در داخل و چه در خارج به گرفتن شناسنامه دولت افغانستان مجبور است.

در ادامه همین ماده آمده است که داشتن شناسنامه برای افراد در انجام کارهای اداری، دادن مالیات، گرفتن پاسپورت، دریافت حقوق بازنشستگی و ثبت نام دانش آموزان در مدارس ضروری است.

در ماده سوم قانون شناسنامه تاکید شده است که «تبعه افغانستان از روی تذکره(شناسنامه) شناخته می‌شود و اگر تذکره نداشته باشد برای رفتن به خارج از افغانستان برای وی پاسپورت صادر نخواهد شد.»

در ماده چهارم این قانون درخواست شناسنامه برای افراد خارجی نیز پیش بینی و تاکید شده است که «... تبعه خارجی با رعایت نظامنامه قانون تابعیت نیز دارای تذکره افغانی شده می‌توانند.»

در بخش‌های بعدی این نظامنامه تشکیلات لازم برای اعطای شناسنامه مشخص شده است و مسئول ثبت احوال وزارت کشور افغانستان و مسئول ثبت احوال در ولایت‌ها و نائب الحکومه‌ها و همچنین کاتبان موقت در بخشداری‌های افغانستان از جمله ادارات لازم برای صدور شناسنامه معرفی شده‌اند.

برای شهروندان افغانستان که در خارج از این کشور زندگی می‌کرده‌اند نیز این قانون پیش بینی‌های لازم را انجام داده است و سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌ها افغانستان موظف بوده‌اند که برای شهروندان خود شناسنامه صادر نمایند.

در ادامه همین ماده، قانون داشتن تذکره برای شهروندان افغانستان در خارج اجباری تلقی شده و از زمان انتشار نظامنامه به مدت یک سال به افراد فرصت داده شده بود که برای دریافت تذکره به نمایندگی‌های افغانستان در خارج از کشور مراجعه نمایند.

اجباری بودن زبان فارسی در شناسنامه‌های دوران امان الله خان

از نکات مهمی که در این قانون جلب توجه می‌نماید این است که به صراحت قید شده که باید مشخصات صاحب شناسنامه حتما به زبان فارسی باشد.

در ماده 9 در بخش وظایف ماموران ثبت شناسنامه در مورد درج مشخصات به زبان فارسی به صراحت تاکید شده که تمام مامورین اداره ثبت احوال موظفند هستند که مشخصات افراد را به زبان فارسی بنویسند.

تذکره‌های دوران ظاهر شاه

شناسنامه دوران امان الله خان تا زمان نادر خان نیز قانونی بود و در دوره حکومت ظاهر شاه بود که شناسنامه‌های جدید که شباهت بسیاری با دوران امانی داشت منتشر شد.

شناسنامه دوران ظاهر شاه نیز در یک صفحه با عنوان «تعرفه تابعیت دولت مستلقه افغانستان» منتشر شد و تمام مشخصات و محتوای مطالب آن نیز به زبان فارسی بود.

در شناسنامه‌های دوران ظاهر شاه نیز مانند دوران امانی نوشتن نام قوم الزامی بود و افراد موظف بودند که قومیت خود را در شناسنامه بنویسند.

در سمت راست نخستین شناسنامه دوران ظاهر شاه نکات جالب توجه ای در 4 ماده به زبان فارسی نوشته شده است و از نکات مهم آن اصطلاحات رایج در فارسی ایرانی در این جملات به کار رفته است.

در ماده اول تاکید شده که: «اگر شخص تعرفه تابعیت خود را مفقود نکند در تمام عمرش یک تعرفه تابعیت کافی است و اگر تعرفه تابعیتش مفقود شود ضرور است که آن را تجدید نماید.»

در ماده دوم آمده است: «اگر در چهره شخص علامتی از باعث حادثه مرض یا سوختگی پیدا شود و در سابق نباشد، لازم است که فورا علامت مذکور را در تعرفه تابعیت خود، با حضور کلانتر یا قریه دار خود تصحیح کند.»

شناسنامه‌های دوران ظاهر شاه تا پایان عمر حکومت وی دستخوش تغییراتی نیز شد و از مهمترین آنها می‌توان به تغییر زبان و نوع فرم آن اشاره کرد که زبان پشتو جایگزین زبان فارسی شد.

از نکات مهم شناسنامه‌های دوران امان الله خان تا ظاهر شاه می‌توان به این نکته اشاره کرد که مراد از قوم در شناسنامه، قوم‌های طایفه ای بوده است مانند خود امان الله خان که خود را محمد زایی معرفی کرده است.

شناسنامه‌های دوران داوود خان

در سال 1352 شمسی داوود خان علیه حکومت شاهی کودتا کرد و خود به قدرت رسید و برای نخستین بار در برخی از ولایت‌های افغانستان برای نخستین بار شناسنامه توزیع شد.

شناسنامه زمان داوود که با عنوان پشتو «دافغانستان جمهوری دولت، دتابعیت تذکره» به شکل دفترچه ای منتشر شد تمام محتوا و مشخصات آن نیز به زبان پشتو بود و البته عنوان قوم از شناسنامه حذف شد.

با سقوط حکومت داوود خان و روی کار آمدن حکومت حزب دموکراتیک خلق افغانستان نوع شناسنامه‌های تازه ای با عنوان «جمهوری دموکراتیک افغانستان» با جلد سرخ که نشان از پرچم جدید افغانستان بود منتشر شد.

در دوره مجاهدین تذکره‌های دفترچه‌ای با جلد سفید و در دوران طالبان شناسنامه‌های سبز رنگی منتشر می‌شد که در حال حاضر فاقد اعتبار است.

شناسنامه‌های الکترونیکی و چالش قومیت

بعد از تحولات 11 سپتامبر 2011 و روی کار آمدن حامد کرزی در افغانستان شناسنامه یک صفحه ای منتشر شد که تا کنون نیز صدور آن جریان دارد.

حامد کرزی در سال 1378 اعلام کرد که شناسنامه الکترونیکی را صادر خواهد کرد اما از آن زمان تا کنون صدور این نوع شناسنامه در هاله ای از ابهام قرار دارد.

اشرف غنی و عبدالله عبدالله در زمان تشکیل حکومت وحدت ملی، موافقت خود را مبنی بر صدور شناسنامه جدید اعلام کردند اما تا کنون به خاطر عدم توافق در مورد نوشتن نام قومیت این شناسنامه‌ها توزیع نشده است.

/انتهای پیام/

منبع: خبرگزاری میزان

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mizan.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری میزان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۸۰۶۴۵۰۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نگاهی به مطبوعات امروز/ تعطیلی شنبه آری یا خیر؟

بحث بر سر موضوع تعطیلی پنج‌شنبه یا شنبه، واکاوی اهمیت سفر رئیس جمهور به پاکستان و تنش های منطقه از جمله موضوعاتی هستند که مطبوعات به آن‌ها پرداخته اند. - اخبار رسانه ها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم، بحث بر سر موضوع تعطیلی پنج‌شنبه یا شنبه، واکاوی اهمیت سفر رئیس جمهور به پاکستان و  تنش های منطقه از جمله موضوعاتی هستند که مطبوعات به آن‌ها پرداخته اند.

همشهری نوشت: چرا نباید شنبه قرمز شود؟ ️این روزنامه همزمان با داغ شدن موضوع تعطیلی شنبه، به بررسی این که «چرا شنبه نباید قرمز شود؟» پرداخته است. رویکرد کلی گزارش روزنامه روی این موضوع است که کارشناسان تاکید دارند در تعطیل‌شدن پنجشنبه‌ها صرفا نباید ابعاد اقتصادی موضوع مورد توجه قرار گیرد و هواداران تعطیلی شنبه از تکنیک جنگ شناختی استفاده می کنند. همچنین باور دارد عموم مردم به تعطیلی پنج شنبه تمایل دارند. اما دلایلی مانند افزایش هزینه‌های تولید، تفاوت سهم تجارت خارجی کشورهای اسلامی و دیگر کشورها در ایران، پدیده تجارت مجازی و کاهش فرایندهای بروکراتیک و عدم اقبال عمومی و... را نیز مطرح می کند.

روزنامه دنیای اقتصاد، نیز در تیتر یک خود به تعطیلی پنج‌شنبه یا شنبه؟ پرداخته اما رویکرد کلی آن بررسی این مسئله است که «چرا تعطیلی شنبه ضروری است؟» به عقیده روزنامه مطالبه مردم و فعالان اقتصادی مشترک است و بر اساس نظر سنجی معتقد است که بیش ‌از 90درصد شرکت‌‌کننده‌ها –همسو با فعالان اقتصادی- خواستار تعطیلی شنبه هستند. با ارجاع به مطالعات خود مسیر احیای مسافرت‌ها با هدف کمک به رشد اقتصادی و بهبود سلامت روانی مردم را «افزایش و توزیع منظم تعطیلات از طریق آخرهفته 2 روزه» معرفی کرده است. در آخر توصیه کرده دولت و مجلس «انتخاب روز دوم مطلوب جامعه» یعنی شنبه را مدنظر داشته باشند.

«عمق بخشی به یک رابطه راهبردی» عنوان سرمقاله روزنامه خراسان است که به واکاوی اهمیت سفر رئیسی به پاکستان پرداخته و معتقد است دو کشور نیاز های متقابلی دارند که باید از آن استفاده کافی را کرد. همچنین بهشتی پور کارشناس مطرح روابط بین الملل نیز در صفحه آخر این روزنامه درباره اهمیت این سفر معتقد است باید«دید آقای رئیسی و تیم همراه چقدر می توانند پاکستانی ها را به همکاری های امنیتی در مقابله با «تروریست های ابزاری» بین دو طرف ترغیب کنند» همچنین با اشاره به سفر اردوغان به بغداد معتقد است. تحرکات در اسلام آباد و بغداد می تواند بر شکل دهی به همکاری های تازه در سطح خاورمیانه تاثیرگذار باشد.

روزنامه آرمان امروز، در سرمقاله امروز خود با عنوان «مدیریت تنش» مانند شماره های چند روز قبل خود به تنش های منطقه پرداخته است. این روزنامه بر این باور است که می توان گفت که ایران هنوز دست بالا را دارد. زیرا برای یک رژیم اتمی که این سلاح غیر متعارف را برای بازدارندگی تولید کرده این هجمه سنگین بوده است. در ادامه تحلیل می کند که اسرائیل آن کمبود را در سوریه و لبنان جبران می کند و با حملات متعدد آن بازدارندگی را که ایران می خواست به دست آورد، در حال خنثی سازی‌ است. همچنین معتقد است که «دیپلماسی با امریکا در این بحران چند هفته ای جواب داده و باید ادامه داشته باشد و سرعت بگیرد و تا انتخابات تحریمها لغو شود.»

روزنامه هم میهن نیز در یادداشتی با عنوان «مسئولیت بپذیرید» با اشاره به اظهارات جدید رئیس قوه قضائیه به ماجرای حجاب پرداخته است اما تصریح می کند که بحث بر سر این نیست که تصمیم سران قوای قضائیه و مجریه درست بوده یا نه! بلکه از رئیسی انتقاد کرده است که حاضر نیست پای تصمیم درست یا نادرست مشترک خود با رئیس قوه‌قضائیه برای احیای گشت ارشاد بایستد و به تعبیر محسنی‌اژه‌ای، بازی «کی بود، کی بود، من نبودم!» راه انداخته است.

روزنامه جوان در گزارشی با تیتر «خودروساز بی‌انصاف اشک مردم را درآورد» به ادامه ناراضی‌تراشی خودروسازان بی‌کیفیت‌ساز و گران‌فروش اشاره کرده‌است. همچنین با اشاره به گزاره رایج «بازار خودرو صاحب ندارد» می گوید این بازار اتفاقاً صاحب دارد، اما اینکه چه کسانی صاحب آن هستند، باید مورد تأمل قرار گیرد. همچنین به فیلم لحظه گریه و اعتراض ثبت‌نام‌کنندگان پژوپارس اشاره می کند که در فضای مجازی منتشر شده است و بر این باور است بخش عمده این ماجرا به اختلاف سازمان استاندارد و ایران خودرو بازمی گردد و می نویسد«این افزایش قیمت نجومی در حالی است که حتی یک امتیاز جدید روی این خودرو نصب نشده است» خودرویی که در پاس‌کردن استاندارد‌های هشتادوپنج‌گانه خود عاجز بوده است.

انتهای پیام/