به نقل از «مهر»

ضرورت رعایت اصل اعتدال در سلوک اخلاقی

تاریخ انتشار: ۳۰ فروردین ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۸۱۴۴۸۸۸

یکی از اصولی که در باید در سیر به تعالی اخلاقی رعایت گردد، توجه به همه نیازهای نفس است؛ در کنار مراقبت از نفس، نیازهایی وجود دارد که زمینه ساز تقویت روح و جان تعبیر شده است.

به گزارش خبرنگار  مهر، حجت الاسلام والسملمین دکتر علی نصیری استاد حوزه و دانشگاه در یادداشتی به ضرورت رعایت اصل اعتدال در سلوک اخلاقی پرداخته است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

یکی از اصولی که در باید در سیر به تعالی اخلاقی رعایت گردد، توجه به همه نیازهای نفس است؛ به این معنا که در کنار مراقبت از نفس در برابر هواها و هوس های نفسانی و شیطانی و عادت دادن آن به عبادت و ذکر که همان نیازهای عِلوی نفس است، باید به نیازهایی دیگر همچون شادی، گردش، ورزش و تفرّج نیز توجه کرد. نیازهایی که در برخی از روایات از آنها به عنوان زمینه ساز تقویت روح و جان تعبیر شده است.  

باری، گاه افرادی که گام در راه سیر و سلوک می گذارند گمان می کنند که پیوسته باید مشغول ذکر و عبادت باشند و در تمام محافل و مجالس مذهبی در مساجد و حسینیه ها شرکت نمایند و هماره باید در اندیشه اصلاح نفس و تهذیب باطن باشند.

آنان می‌پندارند انسانی که دین تصویر نموده، انسانی است که به‌خاطر توجه به عظمت باری و خُردی اطاعت و بزرگی معاصی، هماره در تب و تاب بوده و شادی و شعف را از او گرفته می‌شود و مجالی برای پرداختن به شادی و خوشی ها باقی نمی‌گذارد.

آنان بر این گمان اند که به همین جهت قرآن از انسان‌های شاد مذمت کرده است  و در روایات از قهقهه مستانه نکوهش شده  و در برابر، بر تفکر تاکید شده و از آن به عنوان یکی از صفات مؤمن یاد شده است.

در حالی که باید تاکید کرد که ارائه تصویر انسان غمگین، افسرده، گریزان از شادی، شعف و خوشی های حلال از نگریستن ناقص به پیکره دین حکایت می‌کند، زیرا در مقابل نصوص مورد استناد، ادله فراوانی وجود دارد که عکس آن را اثبات می‌کند.

به عنوان نمونه قرآن از بهجت و سروری یاد می‌کند که به هنگام تماشای حرکت دسته جمعی چهارپایان بامدادان و شبانگاهان به انسان دست می‌دهد،  چنان‌که سرور و شادمانی را که از زیبایی و طراوت گلها و گیاهان برای هر بیننده‌ای حاصل می‌شود، از نشانه‌های خداوند دانسته است.  

در روایات بر مداعبه و بشّاش بودن بین برادران مؤمن تاکید شده  و ایجاد سرور در دل مؤمن با ایجاد سرور در دل پیامبر اکرم (ص) و خداوند برابر دانسته شده است  و با اذعان بر این‌که قلب آدمیان بسان بدن آنان دچار ملالت و خستگی می‌شود، بر پیدا کردن راههایی برای نشاط آن تاکید شده است.  

همچنین از زبان پیشوایان دینی به مؤمنان سفارش شده تا اوقات شبانه روز خود را به سه یا چهار بخش تقسیم کنند. درباره تقسیم شبانه روز به سه بخش در فرمایش حضرت‌امیر (ع) چنین آمده است: «لِلْمُؤْمِنِ ثَلَاثُ‏ سَاعَاتٍ‏ فَسَاعَةٌ ینَاجِی فِیهَا رَبَّهُ وَ سَاعَةٌ یرُمُّ [فِیهَا مَعَایشَهُ‏] مَعَاشَهُ وَ سَاعَةٌ یخَلِّی [فِیهَا] بَینَ نَفْسِهِ وَ بَینَ لَذَّتِهَا فِیمَا یحِلُّ وَ یجْمُل‏. مؤمن دارای سه ساعت است: ساعتی به مناجات با پروردگار خود می‌پردازد و ساعتی به مرمّت معاش خود اختصاص می‌دهد و ساعتی را برای خلوت کردن بین خود و لذتّهای حلال و دلچسب اختصاص می‌دهد.»  

در روایتی دیگر از امام‌کاظم (ع) به تقسیم چهارگانه شبانه روز تاکید شده است. در این روایت بخش چهارم ویژه معاشرت با دوستان است. نکته قابل تأمّل در این روایت آن است که امام فرمود با ساعت چهارم که به لذات و خوشی‌ها اختصاص می‌دهید، بر انجام امور خود در سه ساعت دیگر توانمند می‌شوید: «و سَاعَةً تَخْلُونَ‏ فِیهَا لِلَذَّاتِکمْ‏ فِی غَیرِ مُحَرَّمٍ وَ بِهَذِهِ السَّاعَةِ تَقْدِرُونَ عَلَی الثَّلَاثِ سَاعَاتٍ.»  

از سویی دیگر، باید دانست که مقصود از شادمانی مذموم که در برخی از آیات و روایات آمده، آن آن دسته از سرمستی‌های خوشگوارانه است که از سرعشق ورزی و دلبستگی به تمتعات دنیوی و غفلت از مبدأ و معاد حاصل می‌شود. چنان‌که قرآن در این باره می‌فرماید: «وَفَرِحُوا بِالْحَیاةِ الدُّنْیا»  و در جایی دیگر فرمود: «ذَلِکمْ بِمَا کنْتُمْ تَفْرَحُونَ فِی الْأَرْضِ بِغَیرِ الْحَقِّ».

باری خداباوری، فرجام اندیشی و مسئولیت‌شناسی، متانت، خاموشی و وقار را به همراه می‌آورد، اما این امر با شادمانی و بهره مندی از خوشی ها که به‌خاطر انجام وظایف دینی به انسان رخ می‌دهد  یا در پاسخ به نیازهای روحی خود و اطرافیان رخ می‌نماید، منافاتی ندارد، چنان‌که حضرت‌امیر (ع) در توصیف مؤمن فرمود که شادی مؤمن در چهره او و اندوه او در دل اوست: «یا هَمَّامُ الْمُؤْمِنُ هُوَ الْکیسُ الْفَطِنُ بِشْرُهُ‏ فِی‏ وَجْهِهِ‏ وَ حُزْنُهُ فِی قَلْبِه‏.»  

عدم توجه به همه نیازهای نفس و افراط در جهت دادن نفس به عرصه اخلاق و معنویت ممکن است برای کسانی که توانش سیر اخلاقی در آنها محدود است، زمینه انزجار و اعراض از سیر معنوی فراهم آورد.

منبع: مهر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۸۱۴۴۸۸۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تأکید وزیر دفاع بر همکاری با هند در مقابله با داعش در منطقه

به گزارش گروه سیاست خبرگزاری علم و فناوری آنا،  وزیر دفاع جمهوری اسلامی ایران در حاشیه اجلاس شانگهای در آستانه قزاقستان با دبیر کل وزارت دفاع هند دیدار و گفت‌وگو کرد.

امیر آشتیانی در دیدار با دبیر کل وزارت دفاع هند با اشاره به اشتراکات تمدنی، تاریخی و فرهنگی بر ضرورت رایزنی در خصوص موضوعات دو جانبه، منطقه ای و بین المللی میان دو کشور تاکید کرد.

وزیر دفاع ایران با اشاره به واقع شدن دو کشور در یک منطقه راهبردی اظهار داشت: ظرفیتهای متعدد همکاری تهران و دهلی نو می‌تواند در برقراری صلح و امنیت در منطقه حساس غرب آسیا و شبه قاره هند به کار گرفته شود.

وزیر دفاع ایران با توجه به تحرکات داعش در منطقه بر ضرورت همکاری مشترک جهت پیشگیری از قدرت گیری این گروه تروریستی و نیز رایزنی در خصوص تحولات منطقه افغانستان تاکید کرد.

امیر آشتیانی با اشاره به اهمیت همکاری‌های دفاعی و نظامی دو کشور در برقراری ثبات و امنیت در منطقه آمادگی خود را جهت توسعه همکاری‌های دفاعی و نظامی میان دو کشور با طرف هندی در حوزه های مختلف اعلام کرد.

دبیر کل وزارت دفاع هند نیز در این دیدار ضمن ابراز همدردی و تسلیت شهادت مستشاران نظامی جمهوری اسلامی ایران در سوریه بر ضرورت برقراری امنیت و وآرامش منطقه تاکید کرد.

وی با اشاره به حوزه تمدنی مشترک دو کشور بر ضرورت توسعه همکاری‌های اقتصادی و زیر ساختی به ویژه مشارکت دهلی نو در پروژه بندر چابهار تاکید کرد.

دبیر کل وزارت دفاع هند با اشاره به اهمیت همکاری های دفاعی دو کشور بر ضرورت توسعه هرچه بیشتر مناسبات فیمابین در حوزه های دریایی، شرکت در رزمایش دریایی،  تحقیقات دفاعی، آموزشی و  تبادل دانشجو تاکید کرد.

انتهای پیام/