به نقل از «مهر»

شکر از فضائل اخلاقی است/ اثر شکر به خود انسان باز می گردد

تاریخ انتشار: ۱ اردیبهشت ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۸۱۶۵۵۵۲

آیت الله رمضانی گفت: اثر شکر در مرحله اوّل به خود انسان بازگشت می نماید و او را به کمالی از کمالات الهی می رساند و در مرحله بعد به محیط پیرامونی انسان خواهد رسید.

به گزارش خبرگزاری مهر، متن زیر مشورح خطبه های این هفته نماز جمعه هامبورگ به امامت آیت الله رضا رمضانی است که در ادامه می خوانید؛

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد لله ربّ العالمین و الحمد لله الذی لا مُضادّ له فی مُلکه و لا مُنازِعَ لَهُ فی أمره.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

الحمدالله الذی لا شریک لَهُ فی خلقه ولا شبیه لَهُ فی عَظَمَتِه (جزء من دعاء الإفتتاح) وصلّی الله علی سیدّنا ونبیّنا محمّد صلّی الله علیه وعلی آله الطاهرین واصحابه المنتجبین. 

عبادالله ! أُوصیکم و نفسی بتقوی الله و اتّباع امره و نهیه.

شکر از صفات نفسانی و فضائل اخلاقی است؛ لذا کسی که از این صفت پسندیده برخوردار است دارای کمالی از کمالات وجودی و نفسانی است. به خاطر اهمیت مسأله شکر در علوم مختلفی از جمله علم اخلاق و عرفان، علم الاجتماع، علم النفس و روان شناسی در مورد موضوع شکر بحث شده و قرآن و روایات به شکل ویژه به این بحث پرداخته و بارها آن را مورد تأکید قرار داده اند.

به همین جهت در مهمترین کتب اخلاقی و عرفان عملی مانند جامع السعاداتِ ملاّ مهدی نراقی، محجّة البیضاءِ مرحوم فیض کاشانی، صد میدان و نیز منازل السائرین خواجه عبدالله انصاری و بسیاری از کتب دیگر بحث از شکر به میان آمده است. اینکه شکر چیست؟ و چگونه می توان از شاکران بود؟ و چه عوامل و موانعی برای تحقق شکر وجود دارد؟ و مباحث دیگر از جمله سوالاتی است که به صورت مفصّل در این کتب مورد توجّه قرار گرفته است.

حکم ملاصدرا در بیانی دربارۀ شکر می نویسد: «الشکر من جملة محاسن اخلاق السالکین الی الله و هو منتزع من ثلاثة ارکان علمٌ و حال و عمل؛ العلم هو الاصل و یورث العلم الحال و الحال یورث العمل» شکر در حقیقت یکی از محاسن اخلاقیِ سالکان و پویندگان مسیر حق تعالی بوده و از منازل سلوک عملی است که سالک برای ترقی و تعالی در رسیدن به کمال واقعی باید بدان توجّه نماید. از اینرو همه پیامبران الهی از این فضیلت اخلاقی به بهترین شکل برخوردار بوده و در حقیقت هر کدام در زمان خود از شکرگزارترین بندگان الهی به شمار می آمدند.

مرحوم ملاصدرا ادامه می دهد که شکر دارای سه رکن می باشد: اولین آن ارکان، علم است که اصل، ریشه و اساس است که به واسطه آن حالتی در انسان ایجاد می شود که آن حال، رکن دوّم است. همچنین به واسطه آن حال، انسان در میدان عمل به وظیفه خود عمل می کند و در چنین موقعیتی، انسان به عنوان شکرگزار واقعی دانسته می شود.

در این بیان مقصود از علم، آنست که انسان همه نعمتها را از خدا بداند و منبع اصلی نعمت را فقط به او استناد دهد و بداند که خداوند این نعمتها را در اختیار آدمی قرار داده است تا خود را به کمال برساند.

بی شک نتیجه این علم و حال و عمل به خود انسان بر می گردد و لذا انسان شکرگزارِ از نعمتها، پیش از آنکه دیگران از شکرش بهره مند شوند خودش از آن بهره می جوید. این یک قاعده است که هر قدمی که انسان در مقام سلوک و هدایت و عمل و اطاعت و رسیدن به هر صفت نفسانی بر می دارد، نتیجه آن به خودش باز می گردد. به این جهت خدای متعال می فرماید: « وَ مَنْ شَکَرَ فَإِنَّما یَشْکُرُ لِنَفْسِهِ وَ مَنْ کَفَرَ فَإِنَّ رَبِّی غَنِیٌّ کَرِیمٌ »[1] هر کسی شکرگزار باشد سودش به خودش بر می گردد و هر کسی ناسپاسی از نعمت را داشته باشد، ضرر و خسرانش به خود او بر می گردد.

بسیار روشن است که سپاسگزاری و یا ناسپاسی انسان، چیزی را از خدای بزرگ کم و یا به او نمی افزاید. به همین جهت ادامه آیه می فرماید: « فَإِنَّ رَبِّی غَنِیٌّ کَرِیمٌ » خدای متعال از هر جهت بی نیاز است.

همانطور که اشاره گردید، این قاعده نه فقط در صفت شکر، بلکه در هر فضیلت نفسانی و عمل صالح جریان دارد که اوّلین کسی که از صفت نفسانی بهره مند می شود، خود انسان است و پس از آن دیگران از آثار و نتائج آن برخوردار می شود. قرآن کریم در این خصوص آیات فراوانی دارد. به عنوان نمونه به این آیات بنگرید: «إِنْ أَحْسَنتُمْ أَحْسَنتُمْ لِأَنفُسِکُمْ وَإِنْ أَسَأْتُمْ فَلَهَا»[2] آیه دیگر «فَمَنِ اهْتَدی فَلِنَفْسِهِ وَ مَنْ ضَلَّ فَإِنَّما یَضِلُّ عَلَیْها»[3] و آیه دیگر «وَ مَن جَاهَدَ فَإِنَّمَا یُجَاهِدُ لِنَفْسِهِ»[4] و آیه دیگر «وَ مَنْ تَزَکَّی فَإِنَّما یَتَزَکَّی لِنَفْسِهِ»[5] و آیه دیگر « مَنْ عَمِلَ صَالِحًا فَلِنَفْسِهِ وَمَنْ أَسَاءَ فَعَلَیْهَا»[6] و آیه دیگر «وَ مَن یَکْسِبْ إِثْمًا فَإِنَّمَا یَکْسِبُهُ عَلَی نَفْسِهِ» لذا انسان با اختیارِ خوبی و یا بدی، به خود سود و یا زیان می رساند و این یک قاعده کلی است که در قرآن بارها مورد تأکید قرار گرفته است.

در خصوص ظلم و ستم نیز همین است، روشن است که به حکم عقل و منطقِ قرآن هیچگاه نمی توان، ظلم و ستم را به خدای متعال نسبت داد «وَمَا رَبُّکَ بِظَلَّامٍ لِّلْعَبِیدِ» در حالیکه این انسان است که به خود ظلم و ستم روا می دارد و این مهم از آیه «وَمَا ظَلَمُونَا ولکن کانوا أَنْفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ» به خوبی فهمیده می شود.

نتیجه آنکه اثر شکرگزاری انسان که موضوع بحث ماست، در مرحله اوّل به خود انسان بازگشت می نماید و او را به کمالی از کمالات الهی می رساند و در مرحله بعد به محیط پیرامونی انسان خواهد رسید و دیگران هم از آن سود خواهد برد.

 به عنوان مثال اگر انسان از چشم و گوش و عقل و قلب به عنوان ابزارِ معرفت و شناخت به شکل صحیح استفاده نماید در مرحله اول خود انسان را به معرفت و آگاهی و بصیرت خواهد رساند و در مرحله بعد، دیگر انسانها از این معرفت و شناخت برای دانستن راه و مقصد بهره خواهند برد و آگاهانه مسیر کمال را طی خواهند نمود.

[1] . نمل، 40.

[2] . اسراء، 70.

[3] . زمر، 41.

[4] . عنکبوت، 6.

[5] . فاطر، 18.

[6] . فصلت، 46.

منبع: مهر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۸۱۶۵۵۵۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

غزه امروز دایره المعارف پرآوازه بی‌اخلاقی‌های غرب است

به گزارش خبرگزاری مهر، حجت‌الاسلام‌والمسلمین زارعان رییس موسسه آموزش عالی اخلاق اسلامی در جمع اصحاب رسانه، ضمن تبریک روز معلم، بحث تربیت را از مهم‌ترین رسالت‌های این موسسه برشمرد و در تبیین فلسفه تشکیل موسسه آموزش عالی اخلاق اسلامی، اظهار داشت: معارف دینی و آموزه‌های الهی در سه بخش اعتقادات، اخلاقیات و احکام و شریعت خلاصه و تقسیم می‌شود.

وی با بیان اینکه در جوامع اسلامی بخش احکام، رفتارها، شریعت و مناسک تا حدود زیادی موردتوجه قرار می‌گیرد، یادآور شد: متأسفانه بخش مهمی که کمتر بدان توجه می‌شود، بخش باورها و اعتقاداتی است که فلسفه دین متکفل آن است.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین زارعان بخش اعتقادات و باورها، را عرصه پاسخ به شبهات فلسفی و اعتقادی برشمرد و اظهار داشت: در حوزه اعتقادات و باورها عرصه فراگیر مباحث اخلاقی که مرزهای دینی را در می‌نوردد، جایگاه بخشی نشده، کمتر موردتوجه قرار گرفته است.

رییس موسسه آموزش عالی اخلاق اسلامی ضمن اشاره به فقدان مهندسی‌های علمی برای تجلی اخلاق اسلامی در جامعه، خاطرنشان کرد: در سطح جامعه اسلامی بیش از آنچه که در مقام نظر و سطح دانش دچار مشکل باشیم، در مقام رفتار و سبک زندگی دچار چالش هستیم.

وی تصریح کرد: آنچه امروز در جامعه انسانی شاهد آن هستیم، به ویژه در قضیه فلسطین و غزه که بیت الغزل مباحث و مسئله نخست جهان اسلام است، بیش از آنکه معارضه نظامی و سیاسی باشد، شاهد بداخلاقی در جوامع انسانی هستیم.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین زارعان افزود: امروز در جبهه اسلامی مقابله با رژیم صهیونیستی، شاهد بزرگ‌ترین شاخص‌های اخلاقی هستیم که در غزوات نبوی نیز روی می‌داد؛ در مقابل رژیم صهیونیستی بدترین بد اخلاقی‌ها را رقم می‌زند.

رییس موسسه آموزش عالی اخلاق اسلامی با بیان اینکه در قضیه غزه هر آنچه از بی‌اخلاقی، بداخلاقی و زیر پا گذاشتن معیارهای اخلاقی به ذهن بیاید، اتفاق می‌افتد، یادآور شد: امروز شاهد قتل‌عام فجیع زنان و کودکان هستیم و دایره المعارف پرآوازه بی‌اخلاقی‌های غربی در غزه روی می‌دهد.

وی به مشکلات سبک زندگی جوامع اسلامی و انسانی اشاره و ضعف‌های اخلاقی سطوح مختلف اجتماعی را مورد توجه قرار داد و اظهار کرد: تمام بی‌ملاحظه گی‌ها و عدم رعایت حقوق یکدیگر بیش از رضایتمندی، اضطراب‌های فراوانی را در زندگی ایجاد می‌کند؛ در جامعه نیازمند ارتقای تحقق دانشی اخلاق و توجه عملیاتی به این مهم هستیم.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین زارعان ضمن اشاره به ظرفیت‌های پویای مؤسسه آموزش عالی اخلاق اسلامی تصریح کرد: موسسه اخلاق با تکیه بر توان دانشی حوزه‌های علمیه و تقویت ارتباطات دانشگاهی، موفق شده رشته‌های مرتبط با اخلاق اسلامی را ناظر به نیازهای حوزه‌های دانشی مختلف راه‌اندازی نماید. این موسسه در زمینه اخلاقی، تربیتی و مشاوره با مجوز وزارت علوم فعالیت‌های گسترده‌ای را رقم زده است.

وی با بیان اینکه موسسه آموزش عالی اخلاق اسلامی هم‌زمان با بحث دانشگاهی فعالیت آموزشی را در قالب مرکز تخصصی حوزوی تعلیم‌وتربیت اسلامی دنبال می‌کند، خاطرنشان کرد: پژوهشکده تهذیب، انتشارات اخلاق اسلامی، مرکز مشاوره و خدمات روان‌شناختی آلاء و نیز مرکز رسانه‌ای مرآ با محوریت اخلاق و تربیت از مهم‌ترین رویکردهای مؤسسه آموزش عالی اخلاق اسلامی است.

رییس موسسه آموزش عالی اخلاق اسلامی یادآور شد: در کنار پرورش نیرو و تربیت نیروهایی که مسلط به دانش اخلاق و تربیت هستند، متعهد هستیم تا امتداد اجتماعی بازدهی کارها و اقدامات صورت‌گرفته را در حوزه‌های اشتغال آفرینی اخلاقی و ارتقای بازدهی‌های معرفتی عرصه‌های نظری و دانشی اخلاق اسلامی دنبال نماییم.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین زارعان گزارشی از پذیرش بالغ بر ۴۰۰ نفر از طلاب سطح ۲ حوزه ارائه و با بیان اینکه تا کنون ۲۰۰ نفر از این عزیزان پایان‌نامه‌های خود را دفاع کردند، ابراز کرد: شکل‌گیری فعالیت راهبردی میثاق مشترک واحدهای این مؤسسه است که با تمرکز بر کیفی بخشی فعالیت‌ها، این مهم را مبتنی بر نگاه حوزوی - دانشگاهی و علمی - عملی به حوزه اخلاق پیگیری می‌کند.

وی سیاست حکمت بنیانی را از دیگر اهداف این مؤسسه برشمرد و با بیان اینکه زمینه‌های حکمی کار و کیفیت‌گرایی علمی همواره ملاک قرار گرفته شده است، تصریح کرد: تحقق منویات رهبر معظم انقلاب در رأس تمام مباحث مؤسسه آموزش عالی اخلاق قرار دارد. بخش اخلاق و معنویت بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی محوری‌ترین فعالیت این مؤسسه برای تقویت همراهی حوزه و دانشگاه در عرصه اخلاق اسلامی است.

رییس موسسه آموزش عالی اخلاق اسلامی یادآور شد: این موسسه در ترسیم اهداف و شکل‌دهی رسالت‌ها، مرهون تلاش‌های علامه مصباح یزدی است که در خصوص تحول علوم‌انسانی در حوزه‌های علمیه و بحث اسلامی‌سازی علوم‌انسانی کارهای ژرفی را رقم زده است.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین زارعان در بخش پایانی سخنان خود گزارشی از پذیرش طلاب سطح ۲ در رشته‌های اخلاق اسلامی، مشاوره و روان‌شناسی اسلامی، اخلاق کاربردی و… ارائه کرد و گفت: طراحی دوره‌های کوتاه‌مدت در عرصه‌های مختلف دانش اخلاق اسلامی از دیگر رویکردهای موسسه آموزش عالی اخلاق اسلامی است.

وی خاطرنشان کرد: تربیت اسلامی، اخلاق اسلامی، مشاوره اسلامی، برنامه‌ریزی آموزشی، مدیریت آموزشی و نیز نیازهایی که در بخشی از فعالیت‌های حوزه و آموزش‌وپرورش اعم از برپایی دوره‌های تربیت مربی کودک و نوجوان و مباحث مربوط به روان‌شناسی و فعالیت‌های ترکیبی دنبال می‌شود، از دیگر رویکردهای این مجموعه است.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین زارعان گزارشی از آزمون‌پذیرش موسسه آموزش عالی اخلاق اسلامی در خردادماه امسال ارائه و بر اهمیت جهت‌دهی تحصیلی طلاب تأکید و اظهار کرد: پیگیری و ارائه تحصیلات تخصصی در رشته‌هایی که بازدهی اجتماعی آن ناظر به رسالت دینی حوزه‌های علمیه در بسترهای مختلف اخلاقی است، از جمله رسالت‌های مؤسسه آموزش عالی اخلاق اسلامی است.

کد خبر 6093174