عکاسی در دوران دفاع مقدس به نهایت رشد و بالندگی رسید/ضعف در آموزش و نگاه حرفه‌ای به عکاسی
تاریخ انتشار: ۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۸۳۲۳۹۲۱
به گزارش ایکنا؛ چهارمین نشست از سلسله نشست‌های گروه «چهل شاهد» که به میزبانی باغ موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس برگزار می‌شود، پیش از ظهر امروز دوشنبه 10 اردیبهشت اختصاص به بررسی 40 سال عکاسی دوران انقلاب و دفاع مقدس داشت.
این نشست تخصصی با حضور مجید دوخته‌چی‌زاده، کمال‌الدین شاهرخ؛ دو تن از هنرمندان پیشکسوت عکاسی و محمود عبدالحسینی که سمت مجری کارشناس این برنامه را به عهده داشت در تالار قصرشیرین باغ موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس برگزار شد و در ابتدا عبدالحسینی به توصیف هنر عکاسی و هنرمند عکاس پرداخت و گفت: عکاسان عاشقانی در راه رسیدن به معشوق هستند که می‌سوزند تا شمعی تصویرگونه را برای مخاطبان برای روشنی و شفافیت راهی که در پیش رو دارند به یادگار بگذارند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی ادامه داد: عکاس دارای قدرت انتقال بسیار بالایی است و هنر او اکنون تبدیل به یک رسانه بین‌المللی قدرتمند شده است که توانایی تغییر و تحولی عظیم در تمام ابعاد و زمینه‌ها از جمله سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی و... را دارد و عکاس می‌تواند بدون واسطه با مخاطب خود سخن بگوید.
این عکاس پیشکسوت تصریح کرد: عکاسی در دوران شکوهمند انقلاب اسلامی تولدی دیگر یافت و در دوران دفاع مقدس به نهایت رشد و بالندگی خود رسید و عکاسان به ویژه در دوران دفاع مقدس و پس از آن توانستند نقش و سهم بسزای خود را در انتقال درست مفاهیم ارزشی انقلاب اسلامی به مخاطب ایفا نمایند.
سپس عبدالحسینی از مجید دوخته‌چی‌زاده؛ یکی از کارشناسان حاضر در نشست در مورد نقش و اهمیت عکاسان دوران دفاع مقدس پرسید که وی در پاسخ گفت: در این مورد بحث‌های زیادی وجود دارد اما اگر خواسته باشیم در مطلع این بحث مختصاتی از حضور عکاسان در دوران دفاع مقدس را ترسیم نماییم باید بگویم که چهار گروه از جامعه عکاسی در دوران خطیر هشت سال دفاع مقدس حضور داشتند که گروه نخست عکاسان حرفه‌ای بودند که دوران آکادمیک و حرفه‌ای خود را در کالج‌های خارج از کشور گذرانده بودند، گروه دوم عکاسانی بودند که در داخل کشور در مطبوعات و خبرگزاری‌های معدود آن زمان مشغول به کار بودند، گروه سوم عکاسانی بودند که به شکل آزاد در صحنه‌های دفاع مقدس حضور داشتند و گروه چهارم نیز عکاسانی که بیشتر در کسوت رزمنده در این عرصه حضور داشتند و لذا پیشتر هیچگونه دوره‌ای را نه به شکل آکادمیک و نه تجربی در زمینه عکاسی نگذرانده بودند اما بسته به ضرورت و اقتضای زمان در این برهه مهم حضور داشتند و باید به این نکته اشاره کنم که گروه سوم و چهارم که گروه چهل شاهد از بطن آن خارج شدند در اصل با جلو رفتن جنگ و در سالهای پایانی آن حضوری پُررنگ و تأثیرگذار داشتند.
گنجینه عکس دوران دفاع مقدس اغلب متعلق به عکاسان غیرحرفه‌ای است
وی ادامه داد: اتفاقاً بخش اعظمی از آرشیو تصویری ما در مورد جنگ که اکنون به عنوان گنجینه عکس دوران دفاع مقدس موجود است متعلق به این دو گروه و به ویژه گروه چهارم است و به جرئت می‌توانم بگویم که اگر صحبت از این مسئله است که عکاسی ایران در دوران دفاع مقدس به اوج و پختگی خود رسید دلیلش حضور مؤثر این گروه‌ها در دل حوادث و رویدادهای خطیر جنگ تحمیلی بوده است.
دوخته‌چی‌زاده افزود: دلیل اصلی اینکه عکاسی در دوران جنگ به قوام و کمال لازم رسید این بود که در آن زمان نیاز مبرم و ضروری به خبررسانی به موقع و به روز در مورد عملیات و تحرکات جنگی داشتیم هرچند که از آنجا که در آن زمان شیوه رایج در زمینه عکاسی آنالوگ بود لذا مدارک تصویری در مورد دفاع مقدس معمولاً با چند روز تأخیر و تبدیل نگاتیو به عکس کاغذی منتشر می‌شد اما با این وجود عکس در قیاس با بسیاری دیگر از رسانه‌ها همچون فیلم سریع و مؤثرتر منتقل می‌شد.
کمال‌الدین شاهرخ دیگر کارشناس حاضر در این نشست نیز در پاسخ به پرسش مجری برنامه که عکاس دفاع مقدس عموماً دارای چه خصوصیاتی بود گفت: ابتدا باید به این نکته اشاره کنم که عکس دارای انرژی است که شدت و ضعف این انرژی به عکاس آن مربوط می‌شود و لذا هرچه نگاه عکاس به سوژه عکاسی شده نافذتر و بُعد عمیق‌تری داشته باشد لذا تأثیر بیشتری بر روی مخاطب خواهد گذاشت. از جمله ویژگی‌های منحصر به فرد عکاس دوران دفاع مقدس باید به این نکته اشاره کنم که معمولاً آنها به شکل خودجوش در صحنه‌های دفاع مقدس حاضر می‌شدند و جمعیت آنها شاید به نسبت عکاسان سازمان‌یافته و آنهایی که از سوی مطبوعات و رسانه در جنگ حاضر می‌شدند، بیشتر باشد.
عکاسان دفاع مقدس اغلب در گمنامی به سر می‌برند
وی ادامه داد: نتیجه اینکه اغلب عکس‌هایی که همچنان از دوران دفاع مقدس منتشر می‌شود برای مخاطب دارای تازگی و طراوت لازم است چرا که اغلب عکاسانی که همانطور که اشاره شد در قالب گروه چهارم در جنگ شرکت داشتند، ناشناخته بوده و اکنون با گذشت سی سال از پایان جنگ نیز در گمنامی به سر می‌برند و این آثار تصویری در قالب یک مستند اجتماعی اغلب در آرشیوهای شخصی آنها نگهداری می‌شود.
شاهرخ در پاسخ به پرسش دیگر که چرا در دوران دفاع مقدس محدودیتی نسبت به حضور همه عکاسان و علاقه‌مندان به ثبت اسناد تصویری از صحنه‌های نبرد وجود داشت گفت: این یک مسئله فراگیر در همه جنگ‌هاست و تنها محدود و منحصر به دوران دفاع مقدس نمی‌شود؛ در یکی دو قرن اخیر و به واسطه نقش عکاسی در بسیاری از رویدادها از جمله تهاجمات نظامی و جنگ‌های جهانی شاهد هستیم که به جهت بروز برخی ملاحظات امنیتی و طبقه‌بندی اطلاعات نظامی و عملیاتی محدودیتی در خصوص تردد عکاسان و اشخاصی که به طور مشخص به عنوان عکاس خبری در جنگ حضور دارند اعمال می‌شود و در نتیجه در مورد دفاع مقدس نیز با این امر مواجه هستیم که اغلب تصاویر ثبت شده از این دوران و عملیات‌ها در طول این هشت سال از سوی عکاسانی بوده است که در اصل عکاس نبوده‌اند بلکه به عنوان یک نیروی نظامی در جنگ شرکت داشته و بعدها برحسب نیاز به ثبت عکس از رویدادهای جنگ می‌پرداختند.
دوخته‌چی‌زاده نیز در تکمیل توصیف ویژگی‌های عکاس دفاع مقدس تصریح کرد: عشق و علاقه به منظور حفظ و حراست از میهن از جمله ویژگی‌های بارز اشخاصی بود که در صحنه‌های جنگ حضور داشتند و بنا بر اقتضای شرایطی به ثبت عکس نیز مبادرت می ورزیدند، در نتیجه در یکی از دست‌های آنها اسلحه بود و در دست دیگرشان دوربین، هرچند که شخصاً که عکاسی را به شکل حرفه‌ای و آکادمیک آموخته بودم با این نیت در این فضا حضور پیدا کردم که از این مقاطع عکاسی کنم.
عکاس انقلاب و دفاع مقدس باید دانش هنری را با تقیدات دینی توأم سازد
شاهرخ در ادامه این نشست به الزامات یک عکاس دفاع مقدس پرداخت و گفت: فرد عکاس در حوزه انقلاب، دفاع مقدس و اساساً عکاسی دینی و ارزشی باید دانش هنری خود را با اعتقاد و تقیدات دینی توأم سازد، تربیت چنین روحیه‌ای است که عکاس را مجاب می‌سازد علاوه بر حساس بودن شرایط موجود در صحنه‌های انقلاب و به ویژه دفاع مقدس با به خطر انداختن جان خود رسالت خود را به نحوه شایسته‌ای به انجام برساند؛ حضور اغلب عکاسان در صحنه‌های دفاع مقدس چیزی جزء اعتقاد و باور قلبی آنها به ارزش‌های انقلاب و باورهای دینی آنها نبود و لذا این امر منجر شد تا آنها با وجود آنکه قادر بودند از این تجارب در ساحت‌های دیگری استفاده کنند اما منافع مملکت را بر منافع شخصی ارجح دانسته و در 8 سال دفاع مقدس حضور پُرشور و متعهدانه‌ای داشتند.
دوخته‌چی‌زاده نیز در پاسخ به این پرسش که در دوران دفاع مقدس آیا اولویت برای عکاس دفاع مقدس عمل به رسالت حرفه‌ای است یا رسالت انسانی گفت: قضاوت در این مورد دشوار است و این مسائل به خصوصیات انسانی که تحت عنوان عکاس در آن صحنه حضور دارد بازمی‌گردد، اقتضای شرایط در این مورد بسیار تعیین‌کننده است، اینکه عکاس در لحظه تشخیص دهد که بنا به شرایط حاکم باید دوربین به دست گیرد یا دوربین را کناری گذاشته و به جریان خطیر که در اینجا تهاجم نظامی است بپردازد.
شاهرخ در پاسخ به مشکل اساسی که هنر عکاسی امروز چیست که شاید نتواند همچون گذشته نقش متعهدانه خود را در عرصه‌های خطیر انقلابی و ارزشی ایفا نماید، گفت: بداخلاقی مشکل اساسی هنر عکاسی امروز ماست، دانش هنری خیلی خوب است؛ اینکه فرد بتواند در لحظه با تکیه بر دانش خود بهترین زاویه و بهترین کادر را برای ثبت عکس سوژه خود انتخاب نماید اما اگر عکاس از سر بی‌ذوقی و بدون تعهد و عرق قلبی در موقعیت‌های گوناگون از جنگی گرفته تا اجتماعی و ... حضور داشته باشد قادر نخواهد بود عکس پُر از حس و مؤثر بر روی مخاطب را به ثبت برساند.
دوخته‌چی‌زاده در مورد ضرورت تداوم رسالت عکاس انقلاب و دفاع مقدس در شرایط کنونی نیز گفت: به نظر می‌رسد که ماهیت این نگرش انقلابی و ارزشی تغییر نکرده باشد و تنها گذر زمان موجب تغییر قالب و فضای آن شده باشد، به هر حال عکاس انقلابی و ارزشی نیز در این شرایط کنونی باید نسبت به ادای وظیفه و انجام رسالت خود حساسیت و وسواس لازم را داشته باشد و نسبت به تمام محرک‌های اجتماع پیرامون خود در هر زمینه‌ای، واکنش درخور توجهی از خود نشان دهد. ما در شرایط ویژه‌ای اقدام به عکاسی کردیم، هر چند که در حال حاضر شرایط ویژه‌ای همچون دوران دفاع مقدس پیش‌رو نداریم اما باز هم در صورت درک درست اقتضائات زمان، سوژه‌های مناسبی برای عکاسی در قالب موضوعات ارزشی و انقلابی وجود دارد.
رسالت عکاس انقلاب و دفاع مقدس همچنان پابرجاست
محمود عبدالحسینی؛ مجری کارشناس این برنامه نیز در تأیید این نکته که رسالت عکاس انقلاب و دفاع مقدس همچنان پابرجاست گفت: میراث انقلاب و به ویژه دفاع مقدس را در شرایط کنونی نیز می‌تواند لمس و حس کرد؛ اشخاصی در کسوت جانباز و ایثارگر از آن دوران به یادگار باقی مانده‌اند و یکی از جلوه‌های عکاسی با موضوع انقلاب و دفاع مقدس، عکاسی براساس زندگی و شرایط زیست آنهاست.
دوخته‌چی‌زاده همچنین در مورد سرنوشت عکس انقلاب و دفاع مقدس در شرایط کنونی با اشاره به آنکه هنر عکاسی جایگاه واقعی خود را در جامعه هنری به دست نیاورده است، گفت: مهمترین مسئله در این راستا فقدان یک موزه و مرجع مناسب است که آثار در آنجا ثبت و ضبط شود و ما متعجبم از باغ موزه انقلاب و دفاع مقدس که چرا فاقد این گنجینه و آرشیو مرجع در زمینه عکس انقلاب و دفاع مقدس است.
وی ادامه داد: ما در عرصه حرفه‌ای عکاسی فاقد آژانس‌های خبری در زمینه عکاسی هستیم که بتوانند با اعزام خبرگان عکاسی در صحنه‌های گوناگون، وقایع و اتفاقات در بزنگاه‌ها به ثبت عکس برای دادن خوراک به نشریات، مطبوعات و خبرگزاری‌ها بپردازند و ما همچنان در این زمینه متکی به چند منبع و مرجع محدود همچون صدا وسیما هستیم.
شاهرخ نیز در پایان این نشست با اشاره به ضعف آموزشی در زمینه عکاسی گفت: به نظر من نگاه به عرصه عکاسی حرفه‌ای نیست و ما شبکه‌ها و مراکز متعددی را راه‌اندازی می‌کنیم بدون آنکه در مورد مباحثی که در آن باید درباره تربیت اصولی عکاسان صحبت شود، فکری صورت گیرد، ما آئین‌نامه و ضوابط قانونمندی نیز که از حقوق مادی و معنوی هنرمند عکاس حمایت کند نیز نداریم.
گزارش از امیرسجاد دبیریان
انتهای پیام
منبع: ایکنا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۸۳۲۳۹۲۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
میزبانی دانشگاه قم از یک لاله گمنام دفاع مقدس
پیکر پاک یک شهید گمنام از جوانان رشید ایران زمین در دوران پرافتخار دوران دفاع مقدس امروز در دانشگاه قم بر روی دستان دانشجویان نسل جدید انقلاب تشییع شد.
دانشجویان دانشگاه قم بعد از اقامه نماز ظهر و عصر به مراسم بدرقه‌ی پیکر یک لاله‌ی گمنام آمدند و با ادای احترام به مقام این شهید والامقام، علت حضورشان را قدردانی از شهیدان و خانواده‌های صبورشان بیان کردند.
این شهید گمنام که در عملیات کربلای پنج به فیض شهادت نائل آمد؛ یکی از دو شهیدی است که عصر جمعه در قم تشییع و در مسجد مقدس جمکران به خاک سپرده خواهند شد.
در پایان مراسم هم دانشجویان اساتید و طلاب با تجمع در ورودی دانشگاه از جنبش ضد صهیونیستی دانشجویان دانشگاه‌های آمریکا حمایت کردند.
باشگاه خبرنگاران جوان قم قم
حادثه تلخ برای جوان معلول ساروی که نخبه دانشگاه بود