قم|۴۰۰۰۰۰ هکتار از اراضی قم در آستانه بیابانی‌شدن؛ ۲۸۰۰ هکتار در شرایط فوق‌بحرانی
تاریخ انتشار: ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۸۳۷۸۱۹۹
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم از ۲۸۰۰ هکتار بیابان در شرایط فوق بحرانی خبر داد. ۱۵ ارديبهشت ۱۳۹۷ - ۱۲:۳۵ استانها قم نظرات
به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، بعد از طوفان، خشک‌سالی بیشترین خسارت را وارد می‌کند اما متأسفانه هنوز این بحران در بین مردم به‌درستی شناخته‌شده نیست.
"خشک‌سالی" واژه‌ای که همه افراد جامعه امروز ما، تقریباً هر روز خبر یا مطلبی را از آن در شبکه‌های اجتماعی و جراید می‌خوانند، اما تعریف این واژه فراتر از کاهش بارش و صرفه‌جویی در آب است و در دنیای علم این واژه تقریباً 150 تعریف را به خود اختصاص داده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
خشک‌سالی یا بهتر بگوییم "دوره ممتد بی‌آبی" آشکارترین نشانه آن را می‌توان در کاهش نزولات آسمانی و بحران‌های آب و هوایی دید، کاهش کیفیت و رطوبت خاک و درنتیجه افزایش بیابان‌ها یکی از هزاران مشکلی است که سرزمینی را که دچار این واژه می‌شود درگیر می‌کند.
ایران به‌ویژه قم امروزه با کاهش 50 درصدی بارش باران دچار بحران کمبود آبی و درنتیجه افزایش سطح بیابان شده است، مشکلی که باید قبل از اینکه به یک بحرانی ملی تبدیل شود چاره‌ای برای آن اندیشید.
مشکل کاهش نزولات آسمانی، افزایش سطح بیابان‌ها در استان قم و تبدیل آن به کانون‌های تولید گردوغبار بهانه‌ای شد تا با سید محمدتقی سجادی، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم درباره اقداماتی که برای رفع این مشکلات انجام‌شده و در سال 97 باید دنبال شود به گفت‌وگو بپردازیم.
تسنیم: امسال با کاهش 55 درصدی کاهش باران در استان قم نسبت به مدت مشابه سال قبل روبه‌رو هستیم، نگاه منابع طبیعی به این چالش چیست؟
امسال وضعیت بارندگی هشدارهای خوبی را به استان قم نمی‌دهد، با توجه به بارندگی‌هایی که تا امروز ثبت‌شده هنوز 40 درصد نسبت به میانگین بارش عقب هستیم، ما تنها با بارش کم روبه‌رو نیستیم بلکه مشکل ما تغییر رژیم بارندگی و تغییر زمان بارش است، تغییر بارش از برف به باران، از زمستان به بهار و بالا رفتن شدت بارش در زمان کم آسیب‌ها و بحران‌هایی ازجمله افزایش سطح بیابان‌ها و سیل را به دنبال داشته است.
باید بگوییم یکی از بحران‌ها در زمان خشک‌سالی توسعه بیابان‌ها و تثبیت آن است، امروز کاهش کیفیت خاک و ناپایدار شدن سطح آن درنتیجه از بین رفتن پوشش‌های گیاهی و تبدیل این مناطق به کانون‌های گردوغبار به مهم‌ترین چالش منابع طبیعی در استان تبدیل‌شده است.
تسنیم: اداره‌کل منابع‌طبیعی برای حل این مشکل چه برنامه‌هایی دارد؟
طرح توسعه پوشش سبز یکی از اقدامات منابع طبیعی برای مبارزه با چالش خشک‌سالی است، البته طرح توسعه فضاهای سبز شهری و جنگلی با طرح توسعه پوشش گیاهی در عرصه‌های بیابان‌ها متفاوت است و با توجه به محدودیت‌های منابع آبی در استان باید بپذیریم که نمی‌توانیم طرح‌های زیادی را در قم اجرا کنیم، کاشت گونه‌های گیاهی سازگار با پارک‌های جنگلی در بیابان‌ها نیازمند آبیاری مستمر در 15 نوبت و در دو سال اول کاشت است که باید به‌وسیله تانکر 8 نوبت در سال اول و 7 نوبت در سال دوم انجام شود.
تسنیم: تاریخچه اجرای طرح‌های بیابان‌زدایی در استان قم به چند سال قبل برمی‌گردد و چرا هنوز شاهد افزایش سطح بیابان‌ها در استان هستیم؟
بیابان‌زدایی در استان قم از سال 1348 شروع‌شده است اما در هیچ دوره‌ای مستمر به آن پرداخته نشده و تا امروز کاری که به‌عنوان طاق کاری و برنامه کاشت پوشش گیاهی انجام‌شده فقط 8500 هکتار است، البته از ابتدای سال 96 تا امروز یعنی اواخر بهار 97 در استان قم یک هزار 358 هکتار کاشت و توسعه پوشش گیاهی انجام‌شده که معادل 6 برابر متوسط کاری است که در این 4 دهه انجام‌شده و باید تأکید کنیم امروز نیازمند اقداماتی فراتر از اقدامات دولتی هستیم زیرا این میزان پوشش گیاهی در کنار 105 هزار کانون تولید گردوغبار در استان عدد کوچکی است.
تسنیم: استان قم با حدود 400 هزار هکتار بیابان با بحران بزرگی به نام آلودگی هوا و گردوغبار روبه‌رو است.
در استان قم 971 هزار هکتار زمین ملی ثبت‌شده است که در حدود 400 هزار هکتار آن به علت تغییر رژیم و نوع بارش، کاهش پوشش گیاهی و ناپایداری و کاهش کیفیت خاک در آستانه بیابانی شدن است، امروز 176 هزار هکتار از این 400 هزار هکتار به بیابان تبدیل‌شده و بحران واقعی تبدیل 105 هزار هکتار از این بیابان‌ها به کانون گردوغبار است که یا تقریباً پوشش گیاهی ندارد و یا پوشش اندک دارد و جنس خاک ناپایدار شده و با کمترین وزش باد به کانون تولید گردوغبار تبدیل می‌شود.
تسنیم: چه تعداد کانون گردوغبار در استان قم ثبت‌شده است؟
در استان قم چهار کانون گردوغبار داریم. 42 هزار هکتار آن سمت دشت مسئله (ضلع شرقی اتوبان قم گرمسار)،27 هزار هکتار سمت کوه نمک (شمال غربی استان)، 22 هزار هکتار حسین‌آباد میش مست (جنوب شرقی قم) و 8 هزار هکتار آن پیرامون شهر قم است.
تسنیم: چه برنامه‌هایی برای حل بحران گردوغبار این 105 هزار هکتار دارید؟
قرار نیست همه 105 هزار هکتار را کار کنیم. خوشبختانه طبیعت اگر به آستانه بحرانی شدن نرسیده باشد وقتی شرایط حداقلی برای آن فراهم کنیم بخش‌های از خود را می‌تواند بازیابی کنند، 6 رودخانه به دشت مسئله وارد می‌شود که تنها رودخانه شور با یک عدد بسیار کمی آورده دارد. اگر بتوانیم خود همین آب رودخانه شور را مدیریت کنیم طبیعت می‌تواند جنگل‌های گز و گیاهان شور پسند ایجاد کند و تا امروز بالای 14 هزار هکتار را با همین روش جنگل گز ایجاد کرده‌ایم که از جابه‌جایی خاک جلوگیری می‌کند.
23 هزار هکتار از این بیابان‌ها مطالعه شده و برای آن طرح داریم که در حدود 2 هزار و 800 هکتار آن عرصه‌های فوق بحرانی شناخته‌شده و باید کار فوری برای آن انجام دهیم، این مناطق نیازمند مالچ باشی و سپس نهال‌کاری هستند، البته مشکل بخش‌هایی را با پخش سیلاب و ایجاد رطوبت سطحی که در این مناطق مرسوم است می‌توانیم حل کنیم.
تسنیم: چه‌کارهایی تا امروز در این چهار منطقه تولید گردوغبار انجام‌شده است؟
250 هکتار از مناطق بحرانی در حسین‌آباد میش مست را برای اولین بار در استان قم هم‌زمان مالچ باشی و نهال‌کاری کرده‌ایم، 250هکتار هم حاشیه اتوبان گرمسار انجام‌شده و 500 هکتار هم در حاشیه کوه نمک در حال اجرا است و تا پایان بهار به پایان می‌رسد، درواقع در سه کانون گردوغبار استان در حال کار و پوشش دهی هستیم اما برای 8 هزار هکتار حاشیه شهر قم و کمربند سبز دست منابع طبیعی بسته است و نیازمند همکاری بین شهرداری و جهاد کشاورزی هستیم.
تسنیم: در رابطه با چالش خشک‌سالی بحث دومی که باید موردتوجه قرار گیرد آبخیزداری است، چه مقدار اعتبارات در استان قم در این حوزه هزینه شده است؟
حوزه آبخیز شهر قم یعنی از پایین‌دست سد 15 خرداد (از سطح مقطع سد 15 خرداد تا بالای شهر قم) حدود 330 هزار هکتار است که کامل آب ناشی از باران و سیلاب آن وارد رودخانه قمرود و شهر قم می‌شود که 22 هزار هکتار آن بالادست شهر پردیسان است.
همان‌طور که گفتیم در بارندگی‌های اخیر به علت تغییر رژیم بارش با بحران سیلاب روبه‌رو هستیم، اعتبار خوبی از محل اعتبارات ماده 12 برای اجرای فعالیت‌های آبخیزداری اختصاص داده شد و جدای از 3 میلیارد و 500 میلیون تومان اعتباری که از منابع استانی به پروژه‌های استانی اختصاص داده‌شده 10 میلیارد تومان از اعتبارات ماده 12 برای کنترل سیل حوزه شهری قم در پروژه‌های کنترل سیل هزینه شد.
تسنیم: چه پروژه‌هایی در سال گذشته در حوزه آبخیزداری اجراشده است؟
در سنوات گذشته به‌خصوص سال 95 و اوایل 96 در حدود 48 بند تنظیمی و کنترلی و سایر سازه‌های آبخیزداری برای کنترل سیل اجرا کردیم به‌طوری‌که در بهار سال 96 باوجود بارندگی‌های زیاد و با شدت بالا در پردیسان مشکل خاصی نداشتیم.
حوزه 70 هزار هکتاری دیگر شامل علی‌آباد نیزار، محمودآباد، چال گنبد و سمت نیزار است که بخش‌های دیگر این 330 هزار هکتاری است که سیلابش به شهر قم می‌تواند آسیب برساند، سال 96 از محل اعتبارات ماده 12 در حدود 70 سازه تنظیمی و کنترلی در این مناطق اجرا شد که هم کنترل حجمی وهم کنترل سرعت و دبی را انجام می‌دهد تا جلوی تخریب پیشانی سیلاب گرفته‌شده و به‌تدریج آب سیلاب جذب زمین شود و سفره‌های زیرزمینی را تغذیه کند.
تسنیم: در این حوزه چه برنامه‌ای برای سال 97 تدوین‌شده است؟
امسال نیز پیگیر هستیم تا از 200 میلیارد تومانی که مجلس از صندوق توسعه ملی به فعالیت‌های آبخیزداری اختصاص داده بتوانیم سهم خوبی دریافت کنیم تا در ادامه فعالیت‌های زیرمجموعه این 330 هزار هکتار هزینه کرده و فاز 3 را اجرا کنیم تا شهر قم برای سیلاب‌هایی با دوره بازگشت یک‌صد ساله ایمن شود.
منابع طبیعی در بالادست استان قم در حال کنترل خسارت‌هاست. اما نمی‌توان کامل جلوی خسارت را گرفت و این در حالی است که بیشتر تأسیسات کلیدی استان در کنار رودخانه است و باید برای آن تدابیری اندیشیده شود. رودخانه‌ای که برای آن‌همه نوع کاربری تعریف‌شده است به جزء کارکرد ذاتی خود یعنی کنترل و هدایت سیلاب.
انتهای پیام/ز
R7854/P41362/S6,62/CT2منبع: تسنیم
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۸۳۷۸۱۹۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آزادسازی ۷۳ هکتار اراضی کشاورزی در ساوجبلاغ
هوشنگ میرزایی گفت: این اراضی به ارزش ۲۹ هزار میلیارد ریال روز گذشته در قالب یک مانور اجرایی و با حکم قضایی در روستای «ازنق» واقع در بخش چندار شهرستان ساوجبلاغ آزاد سازی و به عرصه تولید بازگشت.
وی اظهار کرد: آزاد سازی این اراضی در اجرای تبصره ۲ ماده ۱۰ قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغی انجام شد.
میرزایی گفت: در این اراضی ۱۰۹ قطعه دیوارکشی به تعداد ۱۰۹ مورد به طول حدود ۱۵ هزار و ۵۰۰ متر ، بناهای غیر مجاز ویلایی در حال ساخت به تعداد سه مورد به مساحت حدود ۳۲۰ متر مربع ، انباشت مصالح ساختمانی ۱۹ ، محوطه سازی ۱۲ مورد به مساحت حدودیک هزارو ۹۵۰ مربع ، استخر ۲ مورد به مساحت حدود ۹۰ مترمربع و آلاچیق ۲ مورد به مساحت ۳۰ متر مربع تخریب و رفع اثر شد.
باشگاه خبرنگاران جوان البرز کرج
تصاویر پدر ساواکی مهران غفوریان