حمام خون شاه در خیابانهای مشهد/ عبادی: چُغُک شعارزده نیست
تاریخ انتشار: ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۸۴۰۸۷۳۸
عبادی، مدیر پروژه کتاب «چغک» با اشاره به روند نگارش این کتاب میگوید: واقعه ۹ و ۱۰ دیماه ۱۳۵۷ در مشهد در تاریخ انقلاب اهمیت خاصی دارد، بسیاری آن را همسنگ واقعه میدان ژاله میدانند، اما متاسفانه این موضوع در داستاننویسی مورد غفلت واقع شده است. ۱۷ ارديبهشت ۱۳۹۷ - ۱۰:۵۳ فرهنگی ادبیات و نشر نظرات
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، «چُغُک»، اثر جدید انتشارات صهبا برای گروه سنی نوجوان است که در قالب رمان منتشر شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
این کتاب از زبان نوجوانی روایت میشود که در ایام مبارزات نهضت اسلامی، جای مخصوصی در بین مبارزان درجهیک انقلاب داشته و آیتالله خامنهای به او لقب «چغک» داده بودند. ماجرایی که رُمان «چُغُک» بر بستر آن شکل گرفته است، اتفاقات روزهای نهم و دهم دیماه 1357 در مشهد است. اتفاقات این دور روز، از مهمترین اتفاقات دوران مبارزات مردم ایران بر ضد رژیم شاهنشاهی است که در این رمان، به خوبی روایت، و به تصویر کشیده شده است. این نخستین اثری است که انتشارات صهبا برای گروه سنی نوجوان اثری را در این قالب منتشر میکند.
پیش از این نیز عناوینی چون «طرح کلی اندیشه اسلامی» از سوی این انتشارات با تمرکز بر فعالیتهای آیتالله خامنهای در مبارزات پیش از انقلاب در مشهد به چاپ رسیده بود که مورد استقبال مخاطبان قرار گرفته است، اما «چغک» اولین تجربه صهبا در معرفی برههای از زندگی رهبر انقلاب برای گروه سنی نوجوان است. تسنیم به مناسبت انتشار این اثر و توزیع آن برای نخستینبار در سی و یکمین دوره نمایشگاه کتاب تهران با علیاصغر عبادی، مدیر این پروژه و از جمله نویسندگان این طرح، به گفتوگو پرداخت. عبادی ضمن اشاره به روند نگارش این اثر میگوید: داستان این کتاب در بستر وقایع 9 و 10 دیماه سال 1357 شکل گرفته است؛ زمانی که رژیم شاه با تانک وارد خیابانهای شهر شدند و مردم زیادی را شهید کردند. آمار مختلفی از تعداد شهدا یاد شده است؛ از 500 نفر تا سه هزار نفر. بسیاری از کارشناسان معتقدند که اهمیت این واقعه در جریان سازی مبارزات مردم مشهد، همسنگ واقعه میدان ژاله است، اما با وجود این در تاریخ انقلاب اسلامی مهجور مانده است.
عبادی با بیان اینکه اثر حاضر براساس نیازسنجی مخاطبان تدوین و تنظیم شده است، ادامه میدهد: خانوادهها طی دورههای مختلف نمایشگاه کتاب عنوان میکردند که کاش انتشارات صهبا با عناوینی برای گروه سنی نوجوان، این قشر را نیز با زندگی رهبر انقلاب و تاریخ انقلاب آشنا میکرد. کتاب حاضر براساس نیازی که مخاطبان عنوان میکردند، نوشته شده است.
مشروح گفتوگوی تسنیم با عبادی به این شرح است:
*تسنیم: آقای عبادی کتاب «چغک» همانند دیگر آثاری که از سوی نشر صهبا به چاپ رسیده، دارای روایتی جذاب و داستانی است که حتی برای مخاطبی را که به حوزه تاریخ علاقه زیادی ندارد، به سمت خود جلب میکند. با وجود این، هنوز روند نگارش کتابهای این انتشارات، همانند «چغک» برای بسیاری از مخاطبان روشن نیست. کتابها با چه ساز و کاری تدوین میشود؟
ما به صورت تخصصی بر بیانات و زندگی مقام معظم رهبری تمرکز کردیم. از این جهت تلاش داریم کارهای مختلفی در این رابطه تدوین و منتشر کنیم. مخاطبان طی سالهای اخیر در دورههای مختلف برگزاری نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران همیشه درخواست داشتند که کتابهایی هم برای گروه سنی نوجوانان در رابطه با زندگی رهبر انقلاب نوشته شود تا این گروه سنی هم با زندگی ایشان آشنا شوند. کتاب «چغک» بر مبنای این نیاز تدوین و تولید شده و اولین کاری است که از سوی نشر صهبا با این محتوا برای گروه سنی نوجوان تولید شده است.
انتشارات صهبا در این مدت مأموریتهای دیگری داشت، به همین دلیل نتوانست در این دوران وارد این حوزه شوند. برای ورود به حوزه کتاب نوجوان به دنبال کار کردن در سبک جدید و نویی بودیم تا نوجوانان امروزی بتوانند با آن ارتباط برقرار کنند. با بررسیهایی که انجام شد، به سبک «سینما رمان» رسیدیم؛ سبکی که خیلی شناخته شده نبود و افراد زیادی هم با این سبک کار نکرده بودند؛ تنها دو کتاب با این سبک در جهان نوشته شده است. با تحقیقی که انجام شد به این نتیجه رسیدیم که سبک خوبی است و میتوان با تغییراتی به استخدام این موضوع درآورد.
از سوی دیگر، با مطالعه خاطرات رهبر انقلاب به نوجوانی برخوردیم که در دورهای همراه ایشان بوده و رهبر انقلاب به دلیل چابکی، به این نوجوان لقب "چُغُک" دادند. خود مشهدیها به آدم زبر و زرنگ چغک(به معنی گنجشک) نمیگویند، بلکه این تعبیر از اهل ادبیات بودن رهبر انقلاب نشأت گرفته است. کتاب از زاویه دید این نوجوان روایت میشود. راوی(محمدمهدی فقیهی) خاطرات خوبی داشت که ما بخشی از خاطرات را که مربوط به دوران مبارزاتی رهبر انقلاب میشد، استخراج و تدوین کردیم. حدوداً سه جلسه دو ساعته با راوی صحبت و مطالب استخراج شد.
*تسنیم: نگارش این کتاب با حضور نویسندگان حوزه ادبیات کودک و نوجوان بود؟
این کار به صورت گروهی و با حضور چند کارشناس در حوزه خاطرهنویسی و روایتگری تدوین و تنظیم شده است. بررسی کتابهای منتشر شده در حوزه ادبیات کودک و نوجوان از جمله کارهایی است که این گروه طی سالهای اخیر انجام داده است.
*تسنیم: یکی از نکاتی که با خواندن «چغک» به ذهن میرسد، نگاه اجتماعی و تاریخی در این اثر، با توجه به دور شدن از فضای شعارزدگی در کتابهایی از این دست است.
ما سعی داشتیم در این کتاب به تجربه زیستی آن دوران نزدیک شویم. ما نه تنها خاطرات راوی کتاب، که خاطرات بسیاری از نیروهای مبارز مذهبی آن دوران را مطالعه و بررسی کردیم؛ مانند خاطرات رحیمپور ازغدی و دیگران تا متوجه فضای نوجوانان آن دوره شویم و براساس تجربه زیستی آن دوران کتاب نوشته شود؛ از این جهت تلاش کردیم به زندگی نوجوان آن دوران نزدیک شویم. مردم در قسمتهای مختلف مشهد چگونه زندگی میکردند، فضای صحن و حرم امام رضا(ع) به چه صورت بود، بیمارستانها در آن دوران چه شرایطی داشتند و... همه اینها را بررسی کردیم تا روایتمان به آن دوره نزدیک شود. به همین دلیل فضا و روایت کتاب صمیمی و دور از شعارزدگی است.
*تسنیم: در بستر داستان اصلی کتاب، حوادث مختلفی رخ میدهد که هرکدام قابلیت پرداختن به صورت داستان مستقل را دارد. چرا از میان حوادثی از این جنس، واقعه 9 و 10 دیماه 1357 انتخاب شد؟
این اتفاق، یک حادثه اکشن است که حوادث زیادی در آن رخ میدهد؛ از این جهت برای نوجوان امروز بسیار جذاب است. برخی معتقدند که این اتفاق از کشتار میدان ژاله تهران هم بزرگتر بود اما متاسفانه مورد غفلت واقع شد. اگر قرار باشد فهرستی از فجایع رژیم طاغوت تهیه شود، حادثه 9 دی سال 1357 در مشهد جزو وقایعی است که در صدر قرار میگیرد، اما این واقعه با وجود اهمیت و تاثیرگذاری بر جریان مبارزات در مشهد، مورد توجه قرار نگرفته است. حوادث دیگری مانند ماجرای ورزشگاه تختی، یا اولین خطبهای که به نام امام(ره) برای اولینبار توسط رهبر انقلاب در میان عزاداران حسینی خوانده شد یا حمله به تحصنکنندگان در صحن رضوی و... نیز از حوادث مهم تاریخ انقلاب مشهد است که میتوان از آن داستان خوبی خلق کرد؛ اما با توجه به مخاطب نوجوان که داستان اکشن را بیشتر میپسندد و با توجه به مهجور بودن این واقعه تصمیم گرفتیم که اولین مجموعه از صهبای نوجوان در این رابطه نوشته شود. البته شمهای هم از دیگر وقایع در داستان آورده شده است. قطعاً نمیتوان به همه این موضوعات در کتاب بیشتر پرداخت، امیدواریم که دیگر دوستان علاقهمند وارد شده و به این موضوعات بپردازند.
وحشیگری که عمال رژیم در این حادثه نشان دادند، قابل مقایسه با هیچکدام از اقدامات رژیم پهلوی در مشهد و دیگر استانهای کشور نیست. در کدام حادثه دیدهایم که نیروهای رژیم با تانک وارد خیابانهای شهر شده و از روی مردم رد شوند و بعد از آن بیهیچ دلیلی مردم را بکشند. حتی به عابرانی که مشغول امور روزانه خود بودند هم حمله کردند و حتی به کودک و پیر هم رحم نکردند. واقعه دردناکی بود که در رادیوهای خارج از کشور هم بازتاب زیادی داشت. حادثه اثرگذاری بود و روی کسانی که تردید داشتند و فکر میکردند رژیم دست به کشتن مردم نمیزند، حجت را تمام کرد.
تعداد شهدای این واقعه نیز قابل توجه است، آمار مختلفی هست از 500 نفر تا سه هزار نفر اعلام کردهاند. این آمار زیادی است آن هم برای مردم مشهد که خیلی حرفهای مبارزه میکردند و سعی داشتند تا ردی از خودشان بر جا نگذارند.
*تسنیم: عکسها و تصاویری کتاب بر جذابیت کار افزوده است. کار تصویرگری برعهده چه کسی بود؟
نوروز عباسی این کار را انجام داده است. برای ما خیلی اهمیت داشت که تصویر مقام معظم رهبری دقیقاً همان چیزی باشد که در عکس هست. بازخورد خوبی هم در میان مخاطبان داشت و جزو اولین واکنشها این بود که کتاب از تصویرگری خوبی برخوردار است.
انتهای پیام/
R1013197/P1013197/S4,35/CT2منبع: تسنیم
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۸۴۰۸۷۳۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
برای تقویت میدان کتاب کودک و نوجوان چه باید کرد؟
به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، دوران کودکی و نوجوانی، مهمترین دورانی است که در آن شخصیت، هویت و سبک زندگی افراد شکل میگیرد و نظامهای اعتقادی و ارزشی در نهاد آنان پایه ریزی میشود. ازاین رو، تولید و مصرف محتوا در زیست بوم فرهنگی کودک و نوجوان، ضرورتی راهبردی و سبک ساز است. در این میان، «محتوای ادبی» در پویایی این زیست بوم و الگوسازی در زمینه سبک زندگی، نقشی پررنگ دارد. بررسیها نشان میدهند، سهم حوزه کودک و نوجوان در اسناد بالادستی ناکافی است.
دفتر مطالعات آموزش و فرهنگ مرکز پژوهشهای مجلس در پژوهشی با عنوان «تولید و ترویج محتوای ادبی برای کودک و نوجوان؛ واکاوی سیاستی و راهکارهای تقنین» آورده است، سیطره محصولات و خدمات ادبی، هنری و رسانهای بر سبد مصرف فرهنگی کودکان و نوجوانان، تولید و مصرف محتوا در این زیستبوم را به ضرورتی راهبردی تبدیل کرده است. در این میان، محتوای ادبی میتواند در پویایی زیستبوم و الگوسازی در زمینه سبکزندگی، نقشی پررنگ داشتهباشد. زیرا پیوند محتوای ادبی با زیباییها و جاذبههای هنری ناگسستنی بوده و در چنین بستر و قالبی، ظرفیت فراوانی برای انتقال پیامها و مفاهیم به ظریفترین و مؤثرترین شکل وجود دارد.
* سهم حوزه کودک و نوجوان در اسناد بالادستی ناکافی است
این پژوهش بیان میکند که بنابر بررسی چارچوب سیاستی کنونی، سهم حوزه کودک و نوجوان در اسناد بالادستی ناکافی است. همچنین سیاستهای واضح، ملموس و هدفمندی در این زمینه وجود ندارد. در مصوبات و مقررات تخصصیتر نیز راهبردهای موجود کمرمق بوده و جامعیت لازم را ندارند. بررسی آرایش نهادی این حوزه نیز نشاندهنده فعالیت جزیرهای، موازیکاری و تشتت در تولیگری است.
* نبود نقشه راه راهبردی در حوزه کودک و نوجوان
این پژوهش نبود نقشه راه راهبردی در حوزه کودک و نوجوان را بهعنوان یکی از چالشهای تولید و ترویج محتوای ادبی برای این قشر دانست و بیان کرد که خلأ برنامه راهبردی، تلقی نشدن مسائل کودک و نوجوان بهعنوان اولویتی بنیادین و ضعف در چارچوب سیاستی و نهادی موجود، به سادهانگاری، تشتت و نبود انسجام در سطوح مختلف سیاستگذاری و اجرا در این حوزه منجر شدهاست. بهدلیل محوریت نداشتن پژوهش، تخصصگرایی و برنامهریزی جامعنگرانه، عمده اقدامات بهصورت مقطعی و پروژهای، جوشیده از دغدغههای فردی یا برخواسته از ادراک و تجربه زیسته محدود و ناقص شخصی بودهاند که به نتایج کماثر و سطحی انجامیدهاست.
* مغفول ماندن بسیاری از حوزههای موضوعی مورد نیاز مخاطب
در این پژوهش، مغفول ماندن بسیاری از حوزههای موضوعی مورد نیاز مخاطب بهعنوان چالش تولید و ترویج محتوای ادبی برای گروه کودک و نوجوان بیان شده و آمده است که آثار تألیفی از لحاظ موضوعیابی، مسئلهمندی و نیازشناسی دچار ضعف جدی بوده و به بسیاری از بحرانها و مسائل آسیبزای دوره کودکی و نوجوانی کمتوجهند. در چنین شرایطی، مخاطبان برای پاسخ به نیازها و دغدغههای خود، بیشتر سراغ آثار ترجمهای و خارجی میروند که اغلب حاوی پیامهایی آسیبزا و ناسازگارند.
* خلأ در تألیف و تربیت آفرینش گر
دیگر چالش این حوزه در این گزارش به خلأ در تألیف و تربیت آفرینش گر اشاره شده و آمده است که: فعالیت مؤثر و پیوسته در این حوزه مستلزم حضور و استقرار متخصصان دغدغهمند و مسئلهشناس است. در شرایط کنونی، مجموع آثار تألیفی کمیّت و کیفیت مطلوبی نداشته و در زمینه پرورش و تربیت آفرینشگر و متخصص کودک و نوجوان و زیرساختها و مواد آموزشی مربوطه نیز خلأ جدی وجود دارد. آفرینشگران فعال و دغدغهمند کنونی نیز کمشمار بوده و در میان مخاطبان چندان شناخته شده نیستند.
* فعالیت جزیرهای و رویکرد غیرتعاملی نهادهای مسئول
این پژوهش رویکرد نادرست تمرکز بر مصادیق محتوایی و فعالیت جزیرهای و رویکرد غیرتعاملی نهادهای مسئول را بهعنوان یکی از چالشهای این حوزه معرفی کرده و توضیح میدهد که رویکرد نادرست تمرکز بر مصادیق یا تکمحصولها، اگرچه در کوتاهمدت جذب مخاطب را بههمراه داشته و دستاوردساز است، اما نمیتواند بهطور ماندگار و گستردهای جریانسازی کرده و انس کودکان و نوجوانان با محتوای ادبی را نهادینه کند. عمده دستگاهها و نهادهای مسئول در این حوزه ارتباط پایدار و تعامل پویایی با یکدیگر ندارند و اغلب فعالیتها و برنامههای اصلی خود را در سطح درونسازمانی دنبال میکنند. بهاینترتیب، اقدامات انجام شده تأثیر محدود و اندکی بر کلان وضعیت مصرف فرهنگی کودکان و نوجوانان گذاشته و هدف راهبردی مشخص و دستاورد ملموس و سنجشپذیری محقق نمیشود.
* نظمدهی و انسجامبخشی به فعالیتهای این حوزه
این پژوهش پیشنهاد میکند که نظمدهی و انسجامبخشی به فعالیتهای این حوزه و راهبری سبد مصرف فرهنگی مخاطب کودک و نوجوان، به تدوین برنامهای راهبردی و جامع (مصوب شورایعالی انقلاب فرهنگی) و بهروزرسانی پیوسته آن نیازمند است. تعیین اولویت و رویکرد موضوعی و تنظیم نگاشت نهادی از لوازم اساسی چنین برنامهای است. رصد و پایش مداوم زیستبوم فرهنگی کودک و نوجوان میتواند منجر به تصویری واضح از وضعیت مستقر شود. تصویری که میتواند یاریگر برنامهریزان و آفرینشگران و تولیدکنندگان در ایدهپردازی، خلق اثر، ترویج محتوا، بازاریابی و عرضه محصول باشد.
* تربیت آفرینش گر و حمایت از آثار تألیفی
این پژوهش یکی از راهکارهای حل این چالش را تربیت آفرینش گر و حمایت از آثار تألیفی عنوان کرده و ادامه میدهد که در راستای افزایش تخصصگرایی و بهبود وضعیت تألیف، روندها و زیرساختهای کنونی باید بهسمت تربیت و آموزش افراد مستعد، توانمندسازی آفرینشگران کنونی و نیز حمایت از آثار تألیفی مطلوب، تغییر مسیر یابند. ازاینرو، لازم است ضمن تقویت ظرفیتها و زیرساختهای آموزشی در مقاطع مختلف، در صنعت نشر و فعالیتهای ترویجی نیز از آثار تألیف و بومی مطلوب پشتیبانی شود (مانند مشوقهای مالیاتی و اعطای یارانه).
در این پژوهش تربیت آفرینش گر و حمایت از آثار تألیفی چهره سازی از نهادها و آفرینش گران حوزه کودک و نوجوان بهعنوان راهکار دیگر مطرح شده و در توضیح آن آمده است که تمرکز بر جایگاههای حقوقی و آفرینشگران موفق و ترویج و چهرهسازی از آنها میتواند پیوند مستحکمتری میان مخاطبان و محتوای ادبی ایجاد کند. زیرا نهادها و آفرینشگران از امکان همراهی طولانیمدت و پیگیری پیوسته توسط مخاطب برخوردار بوده و ظرفیت بسیار بیشتری برای هویتبخشی، الگوآفرینی و سبکسازی دارند.
* تقویت زنجیره ارزش و بهره گیری از ظرفیتهای بازار فرهنگی
این پژوهش همچنین پیشنهاد تقویت زنجیره ارزش و بهره گیری از ظرفیتهای بازار پردازی فرهنگی را مطرح کرده و بیان میکند که عرضه حداکثری محتوای ادبی مستلزم لحاظ ذائقهها و گرایشهای گوناگون مخاطب و قرار دادن محتوای مدنظر در زنجیره ارزش است. در صورت ایجاد پیوستاری در سیاستگذاری و برنامهریزی در این حوزه، میتوان منابع فرهنگی غنی دینی و بومی را به زبان کودک و نوجوان امروز فراوری کرد و با بهرهگیری از ظرفیتهای بازار پردازی فرهنگی به بازتولید چنین آفرینشهایی در قالبهای گوناگون پرداخت.
* تقویت جریان اقتباس
راهکار دیگر مرکز پژوهشهای مجلس در این پژوهش مبتنی بر تقویت جریان اقتباس و سرمایهگذاری در صنعت و پی نما مطرح شده که در توضیح آن بیان میکند که با تقویت جریان اقتباس میتوان جهانهای داستانی و شخصیتهای بومی و آئینی را در قالب رمان بازآفرینی کرد و با نگارش فیلمنامهها و بازینامههای اقتباسی براساس رمانهای پرمخاطب و غنی به گسترش جهان داستانی خلق شده در دیگر قالبهای هنری و رسانهای پرداخت. صنعت پینما نیز ظرفیت فراوانی در شکوفایی زنجیره ارزش آثار ادبی داشته و میتواند حلقه اتصال کتاب و آثار نمایشی (بهویژه پویانمایی) باشد. با سرمایهگذاری در پینما، هم مخاطب بالقوهای برای آثار اقتباسی فراهم میشود و هم بهرهوری فرایندهای تولید آثار نمایشی افزایش مییابد. رویکرد ارتباطات سازمانی در میان دستگاههای مسئول در این عرصه نیازمند بازنگری جدی است. همرسانی نیازها و ظرفیتها میان مدارس، مراکز کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، مساجد، فرهنگسراها و دیگر نهادهای مرتبط و برقراری تعاملات همافزا در این زمینه، ضروری است.
در یکی جمع بندی نهایی محوریترین مسائل و چالشهای این حوزه از منظر سیاستی و تقنینی عبارتند از:
۱. نبود نقشه راه راهبردی در حوزه کودک و نوجوان،
۲. مغفول ماندن بسیاری از حوزه های موضوعی مورد نیاز مخاطب،
۳. خلأ جدی در تألیف و تربیت آفرینش گر،
۴. رویکرد نادرست تمرکز بر مصادیق محتوایی،
۵. فعالیت جزیره ای و رویکرد غیرتعاملی نهادهای مسئول.
در راستای مسائل یاد شده، این راهکارها پیشنهاد می شوند:
۱. تدوین برنامه راهبردی و تنظیم نگاشت نهادی،
۲. رصد و شناسایی مداوم نیازهای کودکان و نوجوانان،
۳. تربیت آفرینش گر و حمایت از آثار تألیفی،
۴. چهره سازی از نهادها و آفرینش گران حوزه کودک و نوجوان،
۵. تقویت زنجیره ارزش و بهره گیری از ظرفیت های بازارپردازی فرهنگی،
۶. تقویت جریان اقتباس و سرمایه گذاری در صنعت پی نما (کمیک)،
۷. بهبود تعامل میان دستگاهی.
انتهای پیام/