گور پدر ترامپ؛ ما مگر در جنگ با عراق تنها نبودیم؟/ اتکا به قدرت و هویت ایرانی بزرگترین دستاورد برجام

یک کارشناس امور بین‌الملل با بیان اینکه روند اجرای برجام باید به صورتی مدیریت شود که ما از سیاست ابهام در حوزه حفظ منافع امنیتی‌مان غافل نشویم گفت: یکی از گزینه‌هایی که ما برای مقابله با خروج آمریکا از برجام داریم این است که در ادامه عضویت خود در ان‌پی‌تی بازنگری خواهیم کرد.

گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا؛ ضرب‌الاجل دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا به اروپا برای همراهی با واشنگتن در اصلاح یا لغو برجام پایان یافت و باوجود اینکه در روزها و هفته‌های گذشته مقام‌های اروپایی تلاش کرده‌ بودند تا آمریکا را برای باقی ماندن در توافق هسته‌ای متقاعد کنند، ترامپ تصمیم یکجانبه خود را برای خروج از برجام گرفت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در این‌باره گفت وگویی انجام دادیم با دکتر سید مجید تفرشی خامنه، کارشناس ارشد روابط بین‌الملل که در زیر مشاهده می‌کنید:

* پس از مدت‌ها کش و قوس دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا باوجود مخالفت‌های جامعه جهانی ازجمله متحدان اروپایی‌اش، خروج آمریکا را از برجام اعلام کرد. تحلیل شما از این موضع‌گیری واشنگتن چیست؟

- درباره خارج شدن یا نشدن دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) باید بگویم دولت آمریکا ورای اینکه چه دولتی سر کار است همواره از دولت‌های عهدشکن بوده است. ما فقط برجام را نداریم بلکه موافقت‌هایی همچون معاهده آب و هوایی پاریس و کارشکنی در حوزه ایفای وظایف کشورها در قالب پروتکل کیوتو و موارد متعددی از این دست، جملگی نشان دهنده این است که دولت حاکم بر آمریکا دولت موافق و همسو با برنامه‌ها و اقدامات بین‌المللی نیست کما اینکه بیشترین وتوی انجام شده در شورای امنیت سازمان ملل متحد از سوی واشنگتن انجام شده است .

درمجموع دولت جمهوری اسلامی ایران، هم دکتر علی‌اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی و هم دکتر محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه بارها به کرات گفته‌اند که ما نیز گزینه‌های متعددی را برای خروج آمریکا از برجام داریم.

رضا نجفی، سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در دفتر سازمان ملل متحد در وین نیز چندی پیش اعلام کرده بود حضور در معاهدات بین‌المللی که در اینجا مشخصا ان‌پی‌تی مدنظر وی است، باید منافعی را برای ما داشته باشد، بنابراین چرایی عضویت داشتن یا نداشتن باید مفهوم باشد، طبیعتا نمی توان پذیرفت کشوری همچون کره‌شمالی یا هند و پاکستان یا حتی رژیم صهیونیستی خارج از ان‌پی‌تی باشند و هم در عمل منافعی بیش از عضو ان‌پی‌تی داشته باشند.

اگر بخواهیم همگرایی میان کشورهای منطقه را شاهد باشیم، به جای عربستان، این ترامپ و نتانیاهو هستند که به گاو شیرده تبدیل می‌شوند و ما می‌توانیم این لقب گاو شیرده را که در شان کشورهای منطقه نیست و ترامپ علیه این کشورها استفاده کرده است، به خود ترامپ برگردانیم.

نمی توان تصور کرد تیم هسته‌ای ما در مدت مذاکرات این گزینه‌ها را مدنظر قرار نداده یا اینکه در صورت نقض جدی برجام، خروج آمریکا از آن یا اجرا نکردن لغو تحریم‌ها پیش بینی ها و تدابیر لازم را نیندیشیده باشد.

آنچه مشخص است اینکه باید به ظرفیت‌های داخلی بیشتر توجه شود تا با کمترین هزینه بتوانیم از این طیف مراحل عبور کنیم. به عنوان نمونه، اقتصاد مقاومتی در این مرحله بهترین گزینه است. پرواضح است ما بدین‌وسیله می‌توانیم کمترین وابستگی را به غرب و کشورهایی که طرف برجام هستند داشته باشیم.

نکته مهم دیگر این است که برجام آمد که یک نگرانی را رفع کند و آن نگرانی غرب از هسته‌ای شدن ایران بود. کسی اکنون دیگر درباره هسته‌ای شدن ایران صحبت نمی‌کند پس نتیجه می‌گیریم که برجام این نگرانی را رفع کرده است ولی متاسفانه از آن رو که دولت‌های مقابل ایران و در راس آنها آمریکا بدعهد هستند می‌بینیم که از موضوع هسته‌ای شدن ایران عبور می کنند و برای تهدید برجام و ایفای تعهدات خود، موضوعات فرعی دیگر چون موشکی را پیش می کشند.

مشخصا اگر اینها نیز رفع شود، ادعاهای دیگری چون چالش حقوق بشر را پیش می‌کشند و اینها نماد دشمنی دائمی آمریکا با ما و البته دیگر کشورهای منطقه و اصلی ترین دلیلش ایجاد هراس غیرواقعی برای توجیه حضور و نقش آفرینی در منطقه خاورمیانه است.

اگر کشورهای منطقه موفق به ایجاد همگرایی شوند آنگاه این ترامپ و نتانیاهو هستند که به گاو شیرده تبدیل خواهند شد، لقبی که در شان آنهاست و نه کشورهای مسلمان.

همانگونه که در منشور سازمان ملل متحد نیز به صراحت قید شده، اولویت حفظ امنیت و حل منازعات هر منطقه از جهان به کشورهای همان منطقه واگذار شده است. ظرفیتی که متاسفانه در منطقه ما به دلیل عملکرد اتاق فکر صهیونیست ها و آمریکاییها مغفول مانده است.

* پیش از امضای برجام، مقام معظم رهبری رهنمودهای نُه‌گانه‌ای داشتند. عملکرد دستگاه دیپلماسی را نسبت به اجرای رهنمودهای مقام معظم رهبری چگونه ارزیابی می‌کنید؟

- ناظر اجرای شروط نه‌گانه، شورای عالی امنیت ملی است و طبعا این شورا باید پاسخگو باشد. در هر صورت دستگاه سیاست خارجی ما تلاش خود را کرده و با توجه به وسع و امکانات خود این توافق را به پیش برده است. اگر از دستگاه دیپلماسی بپرسید طبعا می‌گویند بسیار موفق بوده ولی این شورای امنیت است که باید شروط نه‌گانه را با عملکرد دستگاه سیاست خارجی کشورمان تطبیق و با مراقبت و ارائه توصیه های لازم ، نظر بدهد.

* آیا دستگاه دیپلماسی موفق عمل کرد؟

- شروط نه‌گانه را باید بند به بند بررسی کرد. این یک معادله دوطرفه است وقتی ما می‌خواهیم شروط را بررسی کنیم باید بدانیم که طرف مقابلمان یک دنیای دیگر است، دنیایی پر از دروغ و دغل و نیرنگ.

* بند نخست شروط نه‌گانه این است که تحریم‌‌های ایران باید به‌طور کامل رفع شود. به زعم بسیاری از کارشناسان و حتی مذاکره‌کنندگان هسته‌ای کشورمان تحریم‌ها همچنان باقی است...

- خوب بله. بالاخره تحریم‌ها آنگونه که قول داده بودند اجرا نشده و این ما هستیم که اگر تداوم پیدا کند باید تصمیم بگیریم که چه اقدامی انجام دهیم. این نیست که اگر آن‌ها رفع تحریم‌ها را انجام ندادند پس ما اشتباه کردیم. باید در قالب اصل Tit for tat (این به آن در) و طبق منافع ملی خود اقدام کنیم.

تردیدی وجود ندارد که آن‌ها در رفع تحریم‌ها وظایف خود را کامل نکرده اند ولی آیا این گناه ما است? ما باید موضوع را از اول اینگونه مدیریت کرده باشیم اینکه اگر آن‌ها تحریم‌ها را آنگونه که قول داده‌اند رفع نکنند، پس ما هم اقدام خود را متناسب با اقدام آنها خواهیم داشت. قول فوق بارها از سوی مقام های اجرایی کشورمان به ملت ایران و به عنوان هشدار به طرف مقابل داده شده است.

* خیلی جاها را قول دادند و عمل نکردند

- بله، خیلی جاها قول دادند. بدعهدی آمریکا چیزی است که مقام معظم رهبری نیز به کرات آن را تاکید کردند.

* ضمن اینکه یکی دیگر از بندها این بود که اول باید قول‌های طرف مقابل اجرا شود و سپس ما قول‌های خود را اجرایی کنیم. در صورتی که مشاهده می‌کنیم دستگاه دیپلماسی به این بند عمل نکرده است

- بله، کلا ما رودست زیاد خوردیم ولی شما ببینید دورهای قبل چه کردیم. تعارف نداریم، هفت تا قطعنامه کیلویی بود که صادر می‌شد.

* شما از دورهای قبلی صحبت می‌کنید که ما در اوج اقتدار در سطح جهانی بودیم، اورانیوم غنی‌شده در سطح آزمایشگاهی داشتیم، موشک داشتیم و نیروگاه‌هایمان برای انجام آزمایش‌های هسته‌ای صلح‌آمیز در مدار بود و مجبور نبودیم شاهد محدود شدن فعالیت برخی نیروگاه‌هایمان باشیم.

- در هر صورت روند اجرای برجام باید به صورتی مدیریت شود که ما از سیاست ابهام در حوزه حفظ منافع امنیتی‌مان غافل نشویم. سیاست ابهام یعنی اینکه مشت خود را در مقابل طرف مقابل باز نکنیم و نگذاریم مدام همه جا را بگردند.

* متاسفانه در این زمینه نیز ما مشت‌مان باز شده است...

- نه، هنوز به‌طور کامل باز نشده است. اگر باز شده بود که آن‌ها مثل عراق به ما حمله می‌کردند. یکی از گزینه‌هایی که ما برای مقابله با خروج آمریکا از برجام داریم این است که در ادامه عضویت خود در ان‌پی‌تی بازنگری خواهیم کرد، البته این به معنای خروج با هدف تولید سلاح هسته‌ای نیست، بلکه این نشانه نارضایتی ما از وضع موجود است. آن‌هایی که از ان‌پی‌تی حرف می‌زنند خواهان تغییر وضعیت آن هستند. نمی‌شود که ما هم عضو باشیم و هم از منافع آن برخوردار نباشیم. موضوع خارج از ان‌پی‌تی ناظر بر تولید بمب و سلاح اتم نیست و همانگونه که مقام معظم رهبری فرمودند تولید سلاح اتمی حرام است.

ما نباید هویت و امنیت خودمان را به تصمیم فرد یا افراد خارج از مجموعه خودمان واگذار کنیم.

خلاصه کلام اینکه اگر قرار است معاهده‌ای باشد و غیرعضو بیشتر از ما سود ببرد همان بهتر که نباشد، به‌عنوان نمونه خیلی مصحک است کشورهایی همچون هند و پاکستان که ناقص اصلی ان پی تی هستند، پول‌های ما را بلوکه کنند و در مقابل بدهیشان یک مشت کالای به درد نخور و غیرضروری به ما بدهد با این عنوان و شعار که شما تحریم هستید.

از یوکیا آمانو، دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که بارها پایبندی ایران را به برجام تایید کرده است، انتظار می‌رود که در این مرحله نقش داشته باشد. آمانو اکنون کجاست؟ باید بیاید و به ترامپ بگوید درباره چه چیزی صحبت می‌کنی؟ ما به‌عنوان آژانس پشتیبان برجام هستیم و تمایل داریم که ادامه یابد. آمانو اکنون وظیفه داشت تا قبل از صحبت‌های ترامپ، به‌عنوان نهاد قانونی و حقوقی نظارت بر حسن اجرای برجام اظهارنظر کند.

* در بند هشتم رهنمودهای رهبر انقلاب آمده است که «در موارد ابهام سند برجام، تفسیر طرف مقابل قابل قبول نیست و مرجع، متن مذاکرات است.» آیا ما در زمینه این بند توانستیم تفسیر خود را به طرف مقابل بقبولانیم؟

- در بحث تفسیرها، بیشتر موضوع به یارکشی‌ها بازمی‌گردد. ما قبلا بحث‌های خود را مطرح کرده‌ایم و اکنون اگر می‌بینید امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه به واشنگتن سفر می‌کند برای این است که از طرف اتحادیه اروپا به آمریکا بگوید که «ما دوستدار ادامه یافتن برجام هستیم.» بنابراین آن‌ها تفسیر و حسن انجام کار ما را پذیرفته‌اند. مشکل اصلی ما آمریکا است که درصدد آتش‌افروزی و ایجاد چالش بیشتر در منطقه است تا بتواند تداوم حضور خود را در منطقه توجیه کند و با این بهانه علاوه بر به حاشیه راندن موضوع استقلال فلسطین به عنوان خواسته اصلی جامعه بین الملل و مسلمانان در این نقطه از جهان با ضریب بیشتری بتواند به اخاذی خود ادامه دهد.

ما باید به این نتیجه برسیم که این روند پایانی خواهد داشت و پایانش زمانی است که کشورهای منطقه به این موضوع واقف شوند که از حضور آمریکا در منطقه خسارت می‌بینند و بهترین همسایه و دوستشان ما بوده‌ایم.

عربستان برای جمهوری اسلامی ایران، عراق برای ایران، ایران برای افغانستان همانند انگلستان برای فرانسه و کانادا برای آمریکا هستند. ما همسایگان بلافصل هستیم و هر اتفاقی در عربستان بیفتد به‌طور مستقیم منافع ما را تهدید می‌کند. هر اتفاقی که در عراق بیفتد سیل مهاجر را روانه ایران می‌کند و بالعکس در هیچ معادله‌ای هیچ کشوری نمی‌تواند برای همسایگان خود فقر و بدبختی بخواهد. این همان واقعیتی است که کشورهای همسایه باید به آن پی ببرند و در یک پروسه‌ای با عنوان «ترتیبات جامع امنیتی منطقه» علاوه بر همگرایی، اختلافاتشان را با یکدیگر حل و فصل کنند.

* چرا باید دیپلماسی خود را به این سو ببریم که برای ادامه یک توافق بین‌المللی و چندجانبه منتظر تصمیم کشوری همچون آمریکا باشیم؟

- ما نباید هویت و امنیت خودمان را به تصمیم فرد یا افراد خارج از مجموعه خودمان واگذار کنیم. گور پدر ترامپ. ما مگر در جنگ با عراق تنها نبودیم؟ مگر همین روسیه که اکنون حامی ماست، پشت‌سر آن‌ها نبود؟ بزرگترین دستاورد برجام این است که نخبگان ما به این نتیجه برسند که «کس نخارد پشت من جز ناخن انگشت من». ما باید به قدرت و هویت خودمان اتکا کنیم و اختلافات داخلی را به حداقل برسانیم و بدانیم که دشمن مشترک ما داخل کشور نیست و این کشور متاسفانه به‌خاطر توان اثرگذاری بالایش در سطح جهان دشمنان زیادی دارد.

گفت‌وگو از: مجتبی اسماعیلی

منبع: آنا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ana.press دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «آنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۸۴۳۷۵۰۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

روزنامه‌آمریکایی: ابوظبی اجازه استفاده از خاک امارات برای حمله به عراق و یمن را نداد

پایگاه خبری «خلیج آنلاین» با اعلام این خبر اضافه کرد: روزنامه «وال استریت ژورنال» به نقل از یک مقام اماراتی نوشت که کشورش محدودیت هایی را برای عملیات جنگنده های آمریکا علیه اهدافی در عراق و یمن اعمال کرد.

این مقام اماراتی که به نام وی اشاره ای نشده است، خاطرنشان کرد که این تصمیم ناشی از ایده دفاع از خود اتخاذ شده است.

این مقام اماراتی اظهار داشت که از حملات جنگنده های آمریکایی مستقر در پایگاه الظفره به عراق و یمن جلوگیری شد زیرا پس از حمله شبه‌نظامیان در این کشورها در آغاز سال ۲۰۲۲، آمریکا برای اتخاذ اقدامات برای دفاع از امارات به کُندی عمل کرد.

در همین حال، مقامات آمریکایی گفتند که این موضع امارات، فرماندهان آمریکایی را بر آن داشت تا هواپیماهای بیشتری را به پایگاه هوایی «العدید» در قطر ارسال کنند.

وال استریت ژورنال نوشت که وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون)، انتقال جنگنده‌های جت، پهپادهای مسلح و سایر هواپیماها را به قطر آغاز کرد و در مورد تمرکز نیروها برای دور زدن محدودیت‌های اعمال شده برای حملات هوایی از پایگاه هوایی در امارات که واشنگتن از مدت‌ها پیش از آن استفاده می‌کرد، تجدید نظر کرده است.

این روزنامه آمریکایی تصریح کرد که این اقدام، نشاندهنده تنش بین واشنگتن و برخی از کشورهای حوزه خلیج فارس است که نیروهای آمریکایی در آنها پایگاه نظامی دارند.

به نوشته وال استریت ژورنال، کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس بیم آن دارند که جنگی که ۸ ماه است در غزه ادامه دارد، گسترده و به یک درگیری منطقه ای کشیده شوند.

این روزنامه آمریکایی به نقل از مقامات ابوظبی اضافه کرد که امارات متحده عربی به طور فزاینده ای نسبت به احتمال اینکه این کشور از سوی نیروهای مقاومت در منطقه به عنوان کمک کننده آمریکا در انجام عملیات نظامی محسوب شود و هدف نیروهای مقاومت در منطقه قرار گیرد، نگران است.

وال استریت ژورنال به نقل از یک منبع آگاه اشاره کرد که آمریکا در روزهای اخیر با قطری ها برای آوردن جنگنده ها، هواپیماهای شناسایی و پهپادهای مسلح اضافی به پایگاه العدید هماهنگ شده است.

مقامات آمریکایی اظهار داشتند که واشنگتن افزون بر انتقال عملیات به قطر، در حال بررسی حملاتی از سوی جیبوتی در شرق آفریقا است.

بر اساس گزارش این روزنامه آمریکایی، پایگاه هوایی العدید در قطر افزون بر اینکه مرکز فرماندهی منطقه‌ای نیروی هوایی ایالات متحده است یکی از بزرگترین مراکز جنگنده های نیروی هوایی آمریکایی نیز به حساب می‌آید.

پایگاه العدید به عنوان بزرگترین پایگاه های آمریکایی در منطقه به حساب می آید و حدود ۱۰ هزار نظامی آمریکایی را در خود جای داده است.

قطر یکی از متحدان اصلی آمریکا در خارج از ناتو محسوب می شود و به حل و فصل بسیاری از پرونده های پیچیده واشنگتن از جمله پرونده افغانستان کمک کرده است.

دوحه در حال حاضر نیز نقش برجسته ای در تلاش های میانجی گری بین حماس و رژیم اسرائیل ایفا می‌کند.

منبع: خبرگزاری ایرنا