مصاحبهکننده ناآگاه، سوژه را شهید میکند
تاریخ انتشار: ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۸۴۴۱۷۳۰
خبرگزاری شبستان: دکتر تفرشی با بیان اینکه مرز باریکی بین چالش و بازجویی در مصاحبه وجود دارد، گفت: اگر با مصاحبهشونده جدل شود مصاحبه حکم بازجویی را پیدا میکند.
به گزارش خبرنگار شبستان، دکتر مجید تفرشی، پژوهشگر و تاریخنگار امروز در نشست آسیب شناسی تاریخ شفاهی در ایران که در نمایشگاه کتاب در سالن فرهیختگان برگزار شد به تاریخ شفاهی به عنوان یک ابزار در عرصه پژوهش نگاه میکنم، چند سالی است که به ضرورت تاریخ شفاهی توجه شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
دکتر تفرشی اظهار داشت: گاهی مصاحبه کننده خود را ضبط صوت می داند که این مسئله کاملا اشتباه است زیرا مصاحبه شونده آگاهانه یا ناآگاهانه فرمان او را در دست می گیرد و بدین ترتیب مصاحبه کننده ابزار می شود. گاهی مصاحبه کننده دچار چند عارضه می شود. مصاحبه کننده ممکن است مرعوب یا مفتون مصاحبه شونده شود، این امر کیفیت کار را کاهش می دهد. اگر مصاحبه کننده آگاهی لازم را نداشته باشد می تواند یک سوژه را به شهادت برساند و بر زمین بزند.
این پژوهشگر و تاریخنگار خاطرنشان کرد: مصاحبهشونده ممکن است دچار چند عارضه شود، ممکن است با مصاحبهکننده سازگاری نداشته باشد و اطمینان پیدا نکند، در این صورت همه مطالب را بیان نمی کند. برخی از صاحبان خاطرات در راستگویی صرفه جویی می کنند و همه واقعیت را نمی گویند، خیلی اوقات خاطرات صادق است اما به نظر صاحب خاطره بعضی از مطالب مهم نیستند و او آنها را بیان نمی کند.
وی اظهار داشت: وقتی با مصاحبه شونده جدل می شود، مصاحبه حکم بازجویی را پیدا می کند. مصاحبه باید چالشی باشد اما تا جایی که اعتماد طرفین از بین نرود. پیدا کردن مرز چالش و بازجویی مشکل است و این مسئله در افراد مختلف تفاوت دارد. تاریخ شفاهی ابزار تاریخ نویسان و تاریخ نگاران است.
پایان پیام/31منبع: شبستان
کلیدواژه: نمایشگاه کتاب تهران مسجد سبک زندگی اسلامی برجام کتاب کانون های مساجد بیرجند نمایشگاه کتاب مساجد آیت الله ایمانی تفرشی تاریخ شفاهی ایران نمایشگاه کتاب تهران کلیدواژگان
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۸۴۴۱۷۳۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
گفتوگو باکارگردان مجموعهمستند «پابهماه»/ قصههایی تماشایی از امید و زندگی
به گزارش قدس آنلاین، این مستند قصه روزهایی از زندگی آدمهاست که پر از انتظار، نگرانی، عشق، شور و شوق، ترس و صبر است. قسمت اول به نام «همیشه با هم» روایت دو خواهر دوقلوی همسان با ویژگیهای مشترک بود که همزمان با هم مادر میشوند. در قسمت دوم «کر کوهستان» هم روایتی از زن باردار عشایری را نشان میداد که در روستایی سختعبور در استان چهارمحال و بختیاری زندگی میکرد و برای تولد نوزاد با چالشهایی روبهرو بود. هر قسمت از فصل دوم این مجموعه روایت داستانی مستقل و متفاوت است و قسمت سوم این مجموعه هم با عنوان «فرشته رضا» امشب ساعت ۱۸:۳۰ روی آنتن شبکه۲ سیما میرود. درباره جزئیات بیشتر این مجموعه با «امیرحسین اوسیوند» کارگردان و مجری طرح «پا به ماه» گفتوگو کردیم که میخوانید.
امیرحسین اوسیوند
فصل اول این مجموعه سه سال پیش از تلویزیون پخش شد و با استقبال نسبتاً خوبی همراه بود، چه شد به گروه فصل دوم «پا به ماه» پیوستید و تجربه تولید مستند درباره فرزندآوری برایتان چطور بود؟
من چند سال پیش، فیلم مستند «ننه سلطنت» را با همکاری خانم محور ساختم که آن مستند سبب شروع همکاری ما شد. برای ساخت فصل دوم مجموعه «پا به ماه» به بنده پیشنهاد همکاری دادند که کارگردان پنج قسمت از این مجموعه و مجری طرح آن هستم.
این مجموعه سختترین جنس مستندی بود که کار کردم چون پیش از آن چندین مستند اجتماعی ساخته بودم ولی مجموعه «پا به ماه» به واسطه مضمونی که داشت، کار بسیار سختی بود به ویژه در اپیزود «کُر کوهستان» چون سوژه در لوکیشنی سختگذر در یکی از روستاهای چهارمحال و بختیاری زندگی میکرد؛ هم فرایند پیدا کردن سوژه کار سختی بود و هم مرحله تولید و فیلمبرداری.
هر بار که به لوکیشن محل زندگی سوژه میرفتیم حدود ۱۲کیلومتر در مسیر کوهستانی پیادهروی داشتیم و از رودخانه عبور میکردیم. فضای کار در این اپیزود بسیار سخت بود اما تمام سختیهایی که در تولید این پروژه وجود داشت چه به لحاظ تولید و چه به لحاظ برخورد با سوژه در لحظه تولد نوزادان از تن گروه بیرون میرفت و روزهای سخت برایمان شیرین میشد. در واقع لحظه تولد بچهها نقطه عطف ماجرا بود که موجب میشد با علاقه و انگیزه کار کنیم.
ورود به زندگی شخصی افراد به ویژه زنان باردار، آسان نیست آن هم با دوربین، چطور به سوژهها نزدیک میشدید؟
کاری که در این فصل با همفکری تهیهکننده پیش بردیم این بود که تا حد امکان از مصاحبه کردن با سوژهها پرهیز کنیم چون اپیزودهای این مجموعه، مستند پژوهشی نیست بلکه مستندی درباره زندگی آدمهاست. هر چقدر از مصاحبه کردن و نشاندن سوژه جلو دوربین پرهیز میکردیم، فضای بهتری از نظر روایت داستانی بدست میآوردیم ضمن اینکه سوژه هم با دوربین، احساس راحتی بیشتری پیدا میکرد و مخاطب هم ارتباط بهتری با قصه میگرفت.
یکی از کارهایمان این بود که به جز بحث پژوهش و راضی کردن سوژهها که در مقطع حساس بارداری کار بسیار سختی بود، سعی کردیم دوربین را در دل اتفاقها قرار دهیم و بین سوژه و دوربین فاصله زیادی ایجاد نکنیم. گاهی هم به خاطر شرایط سخت مادران باردار نمیتوانستیم خیلی به سوژه نزدیک شویم.
ضرورت پرداختن به موضوع فرزندآوری را در زمانه کنونی چه میدانید؟
ایده ساخت مجموعه «پا به ماه» چند سال پیش کلید خورد که ایده اولیه از آنِ تهیهکننده بود. من در فصل دوم به گروه اضافه شدم و از این منظر به ماجرا نگاه میکردم که فرزندآوری یک وجه مهم از امید به زندگی است البته نسخهای نیست که بتوان برای همه پیچید ولی در بیشتر خانوادههایی که با آنها برخورد داشتم و در مسیر ساخت مستند تا به دنیا آمدن فرزندشان با آنها همراه بودم، میدیدم با وجود تمام مشکلاتشان چقدر نسبت به این موضوع امید دارند. حتی کسانی که فرزند ناخواسته داشتند وجه روشنی از امید به زندگی را در آنها میدیدیم. گروه تولید هم وقتی تولد بچهها را میدیدند لحظه شیرین و جذابی را تجربه میکردند. به عنوان یک فیلمساز، به دنبال شعار دادن در این مجموعه نبودم فقط میخواستم اتفاقهای واقعی و جاری زندگی را روایت کنم؛ اینکه فرزندآوری تا چه اندازه میتواند امید را در زندگی آدمها جاری کند. تلاشم به تصویر کشیدن این واقعیت شیرین و جذاب بود. یکی از صحنههای جذاب در فرایند تولید این مجموعه، لحظه تولد نوزاد بود، نوزادی که مدام در حال گریه کردن بود چون از محیط امن رحم مادر وارد فضای ناامن دیگری میشد و زمانی که صورتش را به صورت مادر میچسباندند، بچه آرام میشد و گریه نمیکرد؛ این صحنه شگفتانگیز و جذاب بود. ما در «پا به ماه» اصلاً نمیخواستیم و نمیخواهیم وارد فضای شعاری شویم.
خواسته هر مستندساز و فیلمسازی در حرفهاش، نمایش و اکران اثرش است و تلویزیون بستر خوبی برای پخش مستندهاست. به نظر شما رسانه ملی چقدر به مستند توجه دارد و تا چه حدی میتواند در جامعه مستندسازی ایجاد انگیزه کند؟
به نظرم مستند نباید فقط پرکننده تایمهای خالی آنتن باشد و خوشبختانه الان دارد جایگاه خودش را در آنتن پیدا میکند اما لازم است نگاه ویژهای به مستند در رسانه ملی بشود. در سریالهای تلویزیونی که این سالها ساخته میشود، آثار ضعیفی وجود دارد که مخاطب آنها را نگاه نمیکند ولی مستند اگر خوب ساخته شود میتواند برای تلویزیون جذب مخاطب کند یعنی اگر تلویزیون باکس مستند را در شبکههای مختلف به رسمیت بشناسد، مخاطب هم با این فضا آشنا میشود و آن را میبیند چون مستند از دل زندگی آدمها بیرون میآید. ضمن اینکه هزینههای تولید یک فیلم یا مجموعه مستند قابل قیاس با هزینه ساخت سریالهای تلویزیونی نیست و میتواند در این فضا، مخاطب را جذب کند.
پخش شدن یک اثر سبب دلگرمی و امیدواری مستندسازان میشود به ویژه از پلتفرمی مثل تلویزیون که رسانهای فراگیر برای دیده شدن است. جا دارد مدیران سازمان صدا و سیما نگاه ویژه و منصفانهای به مستند در تلویزیون داشته باشند و مطمئنم مخاطبان هم از مستندهای خوب استقبال میکنند.
البته مستند جزو برنامههای پربیننده تلویزیون است به ویژه مستندهای حیات وحش، چرا کمتر روی ساخت مستندهای داخلی با موضوعات مختلف سرمایهگذاری شده است؟
همان طور که گفتید مستندهای حیات وحش که جزو برنامههای پربیننده تلویزیون هستند خارجیاند چون در کشور ما روی این ژانر تصویری، سرمایهگذاری نمیشود. اگر مستند اجتماعی جایگاه خودش را در تلویزیون پیدا کند بازی دو سر برد است هم از مستندسازان حمایت میشود و هم آنتن تلویزیون با برنامههای پرمخاطب و کمهزینهتری نسبت به هزینههای تولید سریال پر میشود.
تلویزیون خانه مستندسازان است چون آرزوی هر مستندسازی، دیده شدن اثرش است. وقتی مستندسازی کارش از تلویزیون پخش میشود، انگیزه بیشتری میگیرد. اگر بودجههای خوب و کافی برای مستندسازی تخصیص یابد قطعاً آثار خوب و مؤثری ساخته میشود. این رویه که مستندی ساخته شود، مستندساز آن را به تلویزیون ببرد و اثر را بفروشد، درست نیست بلکه تلویزیون باید از شروع تا پایان یک مجموعه کنار مستندساز باشد تا اثری خوب و فاخر ساخته شود و زمانی که کار خوب ساخته شود، مخاطب از آن استقبال میکند.
مستند میتواند به یک مدیوم پرطرفدار در برنامهسازی تلویزیون تبدیل شود. با وجود تلاش تهیهکنندگان این حوزه ولی در بسیاری از موارد، هزینههای تولید هم جبران نمیشود به ویژه برای بچههایی که تازه وارد این حوزه شدهاند و باید از جیبشان هزینه کنند تا اثری را بسازند. من نخستین فیلم مستندم را با وام ازدواجم ساختم. بسیاری از مستندسازانی که عاشق کارشان هستند، مسیرهای مشابهی را برای تأمین هزینههای تولید داشتند. لازم است نهادهایی مانند صدا و سیما از مستندسازان حمایت کنند و نگاه ویژهای به آنها داشته باشند.