خروج آمريکا از برجام و پايان نظام تک قطبي
تاریخ انتشار: ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۸۵۲۶۸۹۷
خبرگزاري آريا - تاجالدين صالحيان متخصص روابط بينالملل با ارسال يادداشت تحليلي به ايرنا با عنوان خروج آمريکا از برجام و پايان نظام تک قطبي به بحث و تبادل نظر در خصوص اين مهم پرداخته است.
در اين ياداشت آمده است: فاتحان جنگ جهاني دوم بويژه ايالات متحده آمريکا ، نظام برخاسته از خاکسترهاي جنگ جهاني را به گونه اي طراحي کردند که به برتري همه جانبه آنها مشروعيت ببخشد، با اينکه آمريکا و هم پيمانانش در نظم برآمده از ويرانيهاي جنگ جهاني و نهادهاي سياسي ، اقتصادي و نظامي آن نقش اصلي را به عهده داشتند ، اما با فروپاشي شوروي سابق و پايان جنگ سرد، آمريکا و غرب بازيگران بلامنازع ساختار مستقر و در واقع پشتيباني کننده اصلي آن محسوب شدند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
اما اين ساختار به 2 ويژگي نياز داشت تا بتواند تداوم پيدا کند، اول برنامه ريزي جهت استمرار و سيطره بر نهادها و سازمانهاي سياسي، اقتصادي و نظامي آن و احيانا ترميم آنها و دوم پرداخت هزينههاي اين ساختار توسط هژمون يا تک قطب برتر يعني ايالاتمتحده.
در مورد اخير اهميت آن است که اين کار خود عامل ايجاد امتيازات متعددي است که سبب دوام و قوام نظام بينالملل مستقر مي گردد که از آن جمله مي توان به توليد کالاي عمومي براي همه بازيگران اشاره کرد که هم سبب بالا رفتن اعتماد و درنتيجه ايجاد مشروعيت نظام مي شود ، هم تامين امنيت عمومي به ويژه همپيمانان را بدنبال داشته و هم ايجاد زمينه جهت بهرهمندي رقابتآميز از نظم مستقر بخصوص از سيستم اقتصادي حاکم تحت عنوان سواري مجاني را شامل شده ، به طوريکه حتي روسيه و چين به عنوان 2 قدرت بزرگ جهاني که خارج از دايره ليبرال دموکراسي غرب هستند نيز از آن بهره مي برند.
در حقيقت مي توان گفت در نظامي که تک قطب خوانده مي شود هژمون بايستي هزينههاي برتري خود و استقرار اين نوع نظام را پرداخت نمايد، خاصه آنکه اگر قدرت برتر در حد امپراتور نباشد ، بلکه صرفا قدرت بيشتري از ديگر قدرتها داشته باشد.
طرفداران آمريکا و نظم مورد حمايت آن در پاسخ به اين سوال که چرا پس از فروپاشي شوروي مطابق نظريه واقعگرايانه «موازنهي قدرت در برابر ايالات متحده موازنه اي شکل نگرفت، به خوش خيم بودن قدرت آمريکا ، بلامنازع بودن قدرت اين کشور، هزينههاي بالاي ايجاد موازنه ، نهادين و ليبرال بودن ساختار مستقر، عرضه کالاي عمومي حتي براي رقبا توسط ايالات متحده و ساختار مورد حمايت آن و... برمي گردد.
اغلب انديشمندان حوزه سياست و روابط بينالملل متفق القول هستند که اگر هژمون يعني آمريکا از بار مسووليت خود در پرداخت هزينههاي نظام و ساختار مستقر شانه خالي کند به سرعت نظم حاکم فرو خواهد پاشيد.
اگر عقب نشيني هژمون مسالمتآميز باشد، نظم جديد بدون جنگ به سمت 2 يا چند قطبي خواهد رفت اما اگر اين عقبنشيني هژمون توام با بدعهدي و پرخاش باشد ممکن است شيفت ساختار توام با خشونت و احيانا يک جنگ صورت پذيرد.
حضور گسترده و وسيع آمريکا در اقصي نقاط جهان آن گونه که پل کندي و رابرت گيلپين هم بررسي کردهاند، دير يا زود به علت هزينه بالا سبب تحليل رفتن قدرت اين کشور و عقبنشيني ايالات متحده از تعهداتش خواهد شد ضمن اينکه محرک هاي داخلي ممکن است همانند دوره ي مونروئه در سال 1823 ميلادي سبب درونگرايي آمريکايي ها و پس کشيدن از تعهداتشان نسبت به نظام بين الملل گردد.
جي جان ايکنبري نيز، از جمله سرچشمه هاي افول نظام تک قطب را در ايجاد موازنه بين قدرتهاي بزرگ ، عقبنشيني از اتحادها و مسئوليتها توسط خود آمريکا و نيز فروپاشي تجارت جهاني و ساختار مالي حاکم بر آن مي داند، اما در اين بين شانه خالي کردن آمريکا از تعهداتش بهعنوان هژمون و پشتيبان کننده نظم مستقر که با خروج از برخي پيمانهاي بينالمللي از جمله تهاجم بدون مجوز شوراي امنيت به عراق از دوره جرج واکر بوش آغازشده بود، در دوره دونالد ترامپ در حال تکميل شدن است.
آمريکاي ترامپ نشان داده است آنگونه ريچارد هاس رئيس شوراي روابط خارجي اين کشور هم تاکيد داشته، به دکترين عقبنشيني از تعهدات بينالمللي خود همچنان ادامه مي دهد.
وي تاکنون تصميم به ترک يا تهديد به ترک از معاهده آب وهوايي پاريس، پيمان تجاري اقيانوس آرام، معاهده تي. تي . پي ، پيمان نفتا ، و حتي پيمان ناتو را در کارنامه خود دارد که اخيرا بيشرمانه ترين خروج را در مورد برنامه جامع اقدام مشترک موسوم به برجام را نيز انجام داد.
اما برجام بهانحاء مختلف به نوعي گراني گاه و نقطه عطف معاهدات در عصر حاضر بهحساب مي آيد، بهطوري که خروج ترامپ از آن، بسياري از مسائل را تحت تاثير قرار داده است، چراکه حفظ يا فروپاشي آن مي تواند مسير نظام بينالملل را در آينده تعيين نمايد. برجام بهعنوان مهمترين معاهده و رژيم امنيتي که نقش مهمي در عدم اشاعهي سلاحهاي هستهاي دارد ، علاوه براينکه مکمل بسيار مهمي براي پيمان منع توليد و گسترش سلاحهاي هستهاي ( N.P.T ) محسوب ميشود به عنوان يک الگو، نمونه بسيار روشني از همکاريهاي امنيتي بين المللي به شمار مي رود که مي تواند نقش تعيين کنندهاي در تامين صلح و امنيت بينالملل داشته باشد.
از سوي ديگر، برجام با پايان دادن به يک پرونده با اهميت امنيت بينالملل ، به نقش و اهميت ديپلماسي در دنياي پرآشوب امروز مهر تاييد زد، اما خروج بي مسئوليت آمريکا از برجام هم به لحاظ ماهيت، هم به لحاظ روش و هم به لحاظ نتايج ، به معناي واقعي يک فاجعه بين المللي محسوب ميشود چراکه ماهيت خروج آمريکا از برجام پشت پا زدن به تمامي مبناها و اصول در حقوق بينالملل، روابط بينالملل و سياست بينالملل است.
آمريکا با خروج از برجام به عرف بينالمللي ، معاهدات بينالمللي و مهمترين قواعده آمره بين المللي يعني اصل وفاي به عهد ، اصل احترام متقابل و اصل حسن نيت که سنگ زيرين کليه معاهدات و مراودات بين المللي محسوب ميشوند پشت کرده است.
به لحاظ شيوه خروج نيز ايالات متحده نشان داد که رئيس جمهور اين کشور بدون هيچ مورد قابل استنادي و صرفا با اين استدلال که منافع اين کشور تامين نشده مي تواند بدون کمترين اهميت و ارزش براي رئيس جمهور قبلي آمريکا و نيز بدون اينکه به ساير طرفين پيمان حتي اگر همپيمانان اين کشوريعني کشورهاي اروپايي باشند ، هرگاه که اراده کند و بدون هيچ تشريفاتي هر پيماني را زير پا مي گذارد.
نتيجه اين نقض عهد هم بسيار فاجعه بار محسوب ميشود ، چون برجام يک معاهده بين المللي چند جانبه و حاصل توافق قدرتهاي بزرگ است که همه بلوکها و قدرتهاي امروز جهان ازجمله اتحاديه اروپا، روسيه و چين و خود آمريکا حضور داشتند و در واقع برجام حاصل اعتقاد و تمرکز بر ديپلماسي به عنوان بهترين و کمهزينه ترين راه در جهت حل و فصل مناقشات بينالمللي بوده است.
همان گونه که در قطعنامه شوراي امنيت به عنوان مهمترين قطعنامه که از سوي مهمترين نهاد سازمان ملل صادر گرديده و جنبه الزام آور دارد - هم آمده، برجام نه يک توافق ساده بلکه يک توافق مهم در جهت حفظ صلح و امنيت بينالملل است.
همچنين با در نظر گرفتن اينکه نهادهاي مهم دخيل در آن يعني شوراي امنيت و آژانس بينالمللي انرژي اتمي ، رژيمي محکم و قابل اتکا در جهت عدم اشاعهي سلاحهاي هستهاي به حساب ميآيد، اما با خروج آمريکا از آن ، اين کشور نشان داد که نه تنها قابل اعتماد نيست، بلکه ديپلماسي را تضعيف و صلح و امنيت بينالملل را با خطر جدي مواجه کرده و بالاتر از آن با بدعهدي مبناي همه معاهدات را زير پا گذاشت و درواقع حقوق بينالملل را با يک بحران جدي مواجه ساخته است.
بنابراين در مجموع ميتوان گفت آمريکاي ترامپ با شانه خالي کردن از مسئوليتهاي بينالمللي خود ، بهعنوان پشتيبان اصلي نظم مستقر، و اولويت صرف دادن به منافع ملي خود و نهايتاً خروج از معاهداتي که به زعم خود منفعت دولت آمريکا – و نه نفع نظام و ساختار بينالمللي حاکم – را در نظر نگرفته در حقيقت عملا پايان نظام تکقطبي را اعلام کرده است، از طرفي آمريکا با خروج غير مستند و غير مستدل از برجام نشان داد که طرف قابلاعتمادي در مذاکرات آينده نخواهد بود.
3032
انتهاي پيام /*
منبع: خبرگزاری آریا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۸۵۲۶۸۹۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
گزارشی از آخرین شب برگزاری بخش بینالملل نمایشگاه بینالمللی قرآن کریم/ حضور وزیر ارشاد در برنامه ویژه عتبه عباسی
به گزارش خبرنگار حوزه بین الملل خبرگزاری تقریب، غرفه عتبه مقدس عباسی در آخرین شب بخش بینالملل سی و یکمین دوره نمایشگاه بینالمللی قرآن کریم، بخش پایانی مسابقه خود را پس از 10 روز با حضور وزیر ارشاد جمهوری اسلامی ایران و شمار دیگری از میهمانان داخلی و خارجی و قشرهای مختلف مردم علاقهمند برگزار کرد که طی آن چندین هدیه متبرک به علاوه جایزه بزرگ که پرچم متبرک حرم مطهر حضرت ابالفضل العباس علیه السلام بود طی قرعهکشی به برندگان اهدا شد.
مراسم قرعهکشی با حضور میهمانان رسمی در غرفه عتبه مقدس عباسی با حضور دکتر محمد مهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد جمهوری اسلامی ایران،مصطفی حسینی نیشابوری مدیر نمایشگاه بین المللی قرآن و برخی شخصیتهای قرآنی و نمایندگان غرفههای شرکت کننده برگزار شد.
در پایان خانم زهرا حاجی حسینی افتخار برنده شدن پرچم متبرک حرم مطهر حضرت ابالفضل العباس علیه السلام را به خود اختصاص داد و این هدیه معنوی ارزشمند در فضاهایی آکنده از معنویت و شوق زیارت مولا ابالفضل العباس علیه السلام به وی اهدا شد.
به این ترتیب غرفه عتبه عباسی، فعالیتها و برنامههای متنوع قرآنی خود را در نمایشگاه بین المللی قرآن کریم به پایان رساند.
در آخرین روز برگزاری نمایشگاه در بخش بین الملل، غرفه عتبه عباسی شاهد حضور مسئولان نمایشگاه بین المللی و وزیر ارشاد جهوری اسلامی ایران بود و بازدیدکنندگان به تمجید از برنامههای این غرفه پرداختند.
«مشتاق العلی» رئیس مجمع علمی قرآن کریم وابسته به عتبه مقدس عباسی گفت این غرفه بعد معرفتی و روحانی الهام گرفته از قرآن کریم و عترت پاک پیامبر(ص) را هدف خود قرار داد و طی ایام برگزاری بخش بینالملل، چندین مسابقه و برنامههای متنوع برگزار کرد.
یکی از بخشهای قابل توجه غرفه عتبه مقدس عباسی، کتابت مصحف شریف توسط بازدیدکنندگان و نوشتن نامه برای امام زمان(ع) بود که این نامهها به نیابت از بازدیدکنندگان در ضریح مطهر حضرت عباس علیه السلام قرار داده میشود.
نمایش نسخههای قرآن کریم چاپ عتبه مقدسه عباسیه و فعالیتهای مختلف قرآنی از دیگر برنامههای غرفه عتبه عباسیه بود.
غرفه مقدسه عباسی مورد استقبال گسترده بازدیدکنندگان قرار گرفت که به شوق دریافت هدایای متبرک حرم مطهر حضرت ابالفضل العباس علیه السلام و پرچم مطهر و نیز شرکت در برنامههای مختلف خود را به این مکان میرساندند.
غرفه عتبه مقدس حسینی هم اقدام به برگزاری مسابقه معنوی با هدایای ارزشمند از جمله سفر به کربلای معلی و نیز پرچم متبرک حرم مطهر حضرت اباعبدالله الحسین(ع) کرد که با استقبال گسترده و پرشور بازدیدکنندگان و عاشقان حرم مطهر حسینی همراه شد.
دیگر غرفههای خارجی بخش بین الملل قرآن کریم هم در آخرین شب برگزاری این بخش به گرمی از بازدیدکنندگان استقبال کردند. نمایش آثار هنری و خطاطی با موضوع قرآن کریم از جمله بخشهای قابل توجه غرفههای خارجی نمایشگاه بین المللی قرآن کریم بود.