اختصاصی فارس/ متن کامل گزارش کمیسیون اصل 90 درباره مطالبات غیرجاری بانکها
تاریخ انتشار: ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۸۵۶۲۷۸۷
به گزارش خبرنگار پارلمانی خبرگزاری فارس، متن گزارش کامل کمیسیون اصل ۹۰ درباره مطالبات غیرجاری بانکها در خبرگزاری فارس منتشر شد.
متن کامل این گزارش بدین شرح است:
یک عده ای هستند از تسهیلات بانکی به تاخت و نادرست استفاده میکنند برای یک کار تسهیلات می گیرند و در کار دیگری آن را مصرف می کند که مصلحت کشور نیست.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
مقام معظم رهبری بهمن ماه 1393
به نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی از کمیسیون اصل نودم قانون اساسی
موضوع: گزارش اجمالی بررسی های انجام شده در خصوص مطالبات غیرجاری بانکها
همانگونه که نمایندگان محترم استحضار دارند یکی از آسیبهای نظام بانکی در ایران، موضوع مطالبات غیرجاری نظام بانکی است. عواملی همانند کاهش مستمر ارزش پول ملی، وجود تعارض منافع در شبکه بانکی، شرکت های زیر مجموعه بانکها، ضعف ساختارهای حاکمیت شرکتی، بی ثباتی قیمت ها و نوسانات شدید و غیرقابل پیش بینی بازار، اختلاف فاحش نرخ سود بانکها با نرخهای متداول در بازار، ایجاد و افزایش شغل های کاذب و اشتغال اشخاص غیر حرفه ای و فاقد صلاحیت در امور تجارت و تولید و صنعت و صادرات و واردات و ... که اغلب از تسهیلات مختلف بانکها استفاده نمودهاند باعث گردیده این روند استمرار یابد. بسیاری از تحلیل گران اقتصادی و مالی کشور، رشد مطالبات غیرجاری شبکه بانکی و ناتوانی بانکها در وصول آن و استمرار و ادامه وضع فعلی و عدم چاره اندیشی در این خصوص را به عنوان یکی از مشکلات بسیار جدی نظام بانکی ایران تعبیر می کنند، چرا که شیوع و ادامه این وضعیت در شبکه بانکی و عدم پیشگیری از آن می تواند لطمات جدی به اقتصاد و امنیت کشور وارد کند.
این کمیسیون با توجه به وصول شکایات و گزارش های متعدد در سنوات اخیر، ضمن پیگیری مطالبات بانکها از مدیونین، موضوع طرز کار بانکها در اعطای تسهیلات و چگونگی وصول مطالبات و روند رو به رشد مطالبات غیرجاری شبکه بانکی را بعنوان یکی از آسیبهای جدی نظام بانکی در ایران در دستور کار خود قرار داد و در این زمینه مکاتباتی با مراجع ذیربط نظارتی نظیر دیوان محاسبات کشور، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، سازمان بازرسی کل کشور، دادستانی کل کشور، دادستان عمومی و انقلاب تهران و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و سایر بانکهای کشور انجام گرفت که گزارش اجمالی آن در 4 بخش بشرح زیر به استحضار نمایندگان محترم می رسد:
1- جایگاه نظام بانکی در سند چشم انداز 20 ساله کشور، سیاستهای کلی نظام، ابلاغی مقام معظم رهبری و قوانین برنامههای پنج ساله توسعه
2. اقدامات کمیسیون شامل مکاتبه با دستگاههای اجرایی ذیربط و آسیب شناسی بانکها پیرامون ایجاد و افزایش مطالبات غیرجاری
٣. تعیین عوامل موثر در ایجاد و رشد مطالبات غیرجاری
4. جمع بندی و پیشنهاد
ضمائم - استعلامات صورت گرفته از بانکها و پاسخهای دریافتی در خصوص تعدادی از پروندههای بدهکاران عمده بانکی و همچنین آمارهای دریافتی از بانک مرکزی در کمیسیون محفوظ است.
1- جایگاه نظام بانکی در سند چشم انداز 20 ساله کشور، سیاستهای کلی نظام، ابلاغی مقام معظم رهبری و قران برنامههای پنج ساله توسعه:
در بخش اقتصادی از سند چشم انداز 20 ساله، موضوع ایجاد رقابت و ارتقای خدمات مالی و بان در سطحی که بتواند با خدمات مشابه در سطح بین المللی به رقابت برخیزد مورد تاکید قرار گرفته و استفاده از فن آوری های نوین و پیشرفته برای ارتقاء کیفی خدمات مزبور نیز تاکید گردیده است.
همچنین در بند 19 سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی بر شفاف سازی اقتصاد و سالم سازی آن جلوگیری از اقدامات و فعالیتها و زمینه های فسادزا در حوزههای پولی، تجاری و ارزی و ... تأکید شده است. در اجرای بندهای (23) و (9) سیاست های کلی برنامههای پنجم و ششم ابلاغی مقام معظم رهبری بانک مرکزی مکلف گردیده اصلاح ساختار نظام بانکی با اجرای کامل و روزآمد قانون بانکداری بدون ربا را در دستور کار خود قرار داده و با اعمال نظارت کامل و فراگیر بر بازار و موسسات پولی، بانکی و اعتباری و ساماندهی موسسات و بازارهای غیرمتشکل پولی و مالی در جهت ارتقاء شفافیت و سلامت و کاهش نسبت مطالبات غیرجاری به تسهیلات اقدام نماید.
مواد 90، 91 و 99 قانون برنامه پنجم توسعه، تکالیفی را متوجه بانک مرکزی کرده بود؛ و از سوی دیگر مطابق مواد 16 و 18 قانون برنامه ششم توسعه، بانک مرکزی موظف گردیده:
- با همکاری قوه قضائیه و سایر دستگاههای ذیربط، به نحوی برنامه ریزی کند که با تکمیل و توسعه پایگاه داده ملی اعتبار سنجی و سایر اقدامات اجرایی و نظارتی، نسبت به تسهیلات غیرجاری به کل تسهیلات ارزی و ریالی) سالانه یک واحد درصد کاهش یابد و...
- در سال اول اجرای قانون برنامه با استقرار سامانههای نظارتی برخط، زمینه نظارت مستمر را در نظام بانکی فراهم نماید به گونهای که زمینه کشف خطاها و تخلف های احتمالی قبل از وقوع به وجود آید.
- تا انتهای سال اول اجرای قانون برنامه با ایجاد سامانهای متمرکز، امکان دریافت الکترونیکی و برخط استعلامهای مورد نیاز جهت اعطای تسهیلات با پذیرش تعهدات از مراجع ذیربط نظیر استعلام اعتبارسنجی، بدهی مالیاتی و نظایر آن را برای بانکها و موسسات اعتباری غیربانکی فراهم کند و...
2- اقدامات کمیسیون:
1/2- مکاتبه با دیوان محاسبات کشور:
در تاریخ های 95/8/25 و 95/12/1 از رئیس کل و دادستان محترم دیوان محاسبات درخواست گردید نسخهای از گزارش ها و تحلیل های صورت گرفته در خصوص میزان تسهیلات اعطاء شده توسط بانکها، آسیب شناسی صورت گرفته بهمراه راهکارهای برون رفت از مشکلات پیش روی آنها، فهرست تخلفات احصاء شده در مورد بانکها، اقدامات و برنامههای دیوان محاسبات برای بهبود امور بانکی، آراء صادره از سوی هیات های مستشاری و محکمه تجدیدنظر در خصوص متخلفین را برای کمیسیون ارسال دارند.
دادستان محترم دیوان محاسبات طی نامه شماره 70000/52 مورخ 95/12/15 با اشاره به مشکلات و محدودیتهای موجود در استخراج الکترونیکی اطلاعات، جدول 6 صفحهای شامل تشکیل پرونده برای بانکها از سال 84 لغایت 94 را ارسال که طی آن اعلام شده
- 23 پرونده پس از صدور رأی هیأت مستشاری و محکمه تجدیدنظر در حال پیگیری و اجرای مفاد رأی می باشد
- 45 پرونده توسط هیات مستشاری و محکمه تجدیدنظر رسیدگی شده است.
- 17 پرونده (بدون اشاره به شماره و تاریخ صدور رأی هیأت مستشاری مختومه شده است.
معاونت فنی و حسابرسی امور اقتصادی و زیربنایی دیوان در تاریخ 1395/12/7 طی نامه شمارههای صورت گرفته در زمینه شفافیت عمل سیستم بانکداری و 97/32297/م اعلام نمود علیرغم تلاش استقرار نظام بانکداری اسلامی و حذف بهره و برقراری کارمزد و حق الوکاله، مائده مطالبات غیرجاری با افزایش و رشد روبرو بوده و نسبت به آمار دریافتی از بانک مرکزی برای پایان شهریور 1395، گزارشی را ارسال نمود که خلاصه آن بدین شرح است:
مانده تسهیلات جاری و غیرجاری بانکها:
مانده تسهیلات جاری و غیرجاری بانکها: مانده تسهیلات ریالی در پایان شهریور سال 1390 مانده تسهیلات ریالی نظام بانکی کشور مبلغ 8.160 هزار میلیارد ریال می باشد که 61 درصد آن سهم بانکهای غیر دولتی و مابقی سهم بانکهای دولتی است. در بین بانکهای دولتی بیشترین مانده تسهیلات مربوط به بانکهای مسکن، ملی و کشاورزی می باشد و در میان بانکهای خصوصی و موسسات اعتباری غیردولتی بعد از بانکهای ملت، صادرات، تجارت و رفاه کارگران، بانکهای آینده، قوامین، پاسارگاد و اقتصاد نوین دارای بیشترین مانده تسهیلات ریالی میباشند.
در تاریخ فوق مانده تسهیلات غیر جاری ریالی بانکها و موسسات اعتباری رقم 873 هزار میلیارد ریال است که بانکهای دولتی 32 درصد از مانده تسهیلات غیر جاری را به خود اختصاص داده است. در میان بانکهای دولتی بانکهای ملی، مسکن و کشاورزی به ترتیب با 32، 20 و 15 درصد دارای بیشترین مانده تسهیلات غیرجاری بانکهای دولتی را به خود اختصاص دادهاند. در میان بانکهای خصوصی و موسسات اعتباری غیر دولتی (به غیر از بانکهای خصوصی شده) نیز بانکهای پارسیان، سرمایه و اقتصاد نوین دارای بیشترین مانده تسهیلات غیرجاری می باشند.
نسبت مانده تسهیلات غیرجاری به مانده تسهیلات ریالی در کل بانکها و موسسات اعتباری، 10.7 درصد است و این رقم در بانکهای دولتی و غیردولتی، به ترتیب 9 و 11.7 درصد می باشد. قابل ذکر است رقم مذکور برای بانکهای خصوصی و موسسات اعتباری غیردولتی (به غیر از بانکهای خصوصی شده) 14.5درصد است که قابل تأمل است و به معنای ریسک های اعتباری بالاتر است.
در میان بانکهای دولتی، بانک صنعت و معدن 27.5 درصد از مانده تسهیلاتش به تسهیلات غیر جاری تبدیل شده است و در میان بانکها و موسسات غیر دولتی نیز مؤسسه اعتباری توسعه 92 مانده تسهیلات آن به تسهیلات غیرجاری تبدیل شده است و پس از آن بانکهای سرمایه و پارسیان با 58.9 درصد و 50.2 درصد در رتبههای بعدی قرار دارند.
در پایان شهریور سال 1395 مانده تسهیلات ارزی نظام بانکی کشور رقمی معادل 1.199 هزار میلیارد ریال می باشد که 52 درصد آن سهم بانکهای دولتی و مابقی سهم بانکهای غیر دولتی می باشد.
در خصوص تسهیلات ارزی در میان بانکها و موسسات اعتباری اعم از دولتی و غیر دولتی، بانک ملت بیشترین تسهیلات را اعطا نموده است و پس از آن بانکهای صنعت و معدن و توسعه صادرات در جایگاههای بعدی قرار دارند. نسبت تسهیلات غیرجاری به تسهیلات ارزی بانکهای دولتی 18.9 درصد است که در خصوص تسهیلات ارزی شرایط به مراتب وخیم تر از تسهیلات ریالی است که شاید ریشه اصلی آن را بتوان در نوسانات ارزی دانست. در میان بانکهای دولتی، بانک مسکن، کشاورزی و توسعه صادرات با نسبت تسهیلات غیرجاری 100، 76.9 و 25.4 درصدی از شرایط مناسبی برخوردار نیستند.
شایان ذکر است که حجم اعظمی از مطالبات غیرجاری در طبقه مشکوک الوصول است که ریسک های اعتباری بالایی دارد و لازم است هرچه سریعتر در خصوص آن تصمیمات جدی تری اتخاذ گردد. ضمن نسبت تسهیلات غیرجاری به تسهیلات ارزی در تاریخ فوق 13.4 بوده است.
3- مانده تسهیلات ریالی و ارزی:
تسهیلات ریالی و ارزی نظام بانکی کشور رقمی معادل با 9.360 هزار میلیارد ریال می باشد که از این میزان 11 درصد آن تبدیل به تسهیلات غیرجاری گردیده است که سهم بانکهای دولتی از این مبلغ 39 درصد و سهم بانکهای غیر دولتی 61 درصد می باشد.
نسبت تسهیلات غیرجاری به کل تسهیلات در «کل بانکها و موسسات اعتباری»، «بانکهای دولتی و غیردولتی، به ترتیب 11، 10.4و 11.5 درصد می باشد که بانکهای دولتی در مقایسه با بانکهای غیر دولتی در شرایط بهتری قرار دارند. در پایان سال 1394 ارقام مذکور به ترتیب 10.2، 9.2 و 11.1 درصد بوده است که بیانگر آن است که در پایان شش ماهه اول سال 1395 نسبت تسهیلات غیرجاری به جاری در بانکها اعم از دولتی و غیر دولتی در شرایط بهتری قرار ندارد.
هر دو گروه دولتی و غیردولتی هم به لحاظ ریالی و هم ارزی به شدت دچار ریسک هستند، زیرا 60 درصد تسهیلات غیر جاری (اعم از ارزی و ریالی) معادل 611 هزار میلیارد ریال مربوط به شبه مشکوک الوصول بوده و قابلیت قرار گرفتن در طبقه مطالبات سوخت شده نظام بانکی را دارد.
علی ایحال نسبت تسهیلات غیرجاری به کل تسهیلات، 11 درصد است که نسبت به استاندارد جهانی (2 تا 5 درصد) رقم بسیار بالایی است.
2/2 - مکاتبه با سازمان بازرسی کل کشور، دادستانی کل کشور، دادستان عمومی و انقلاب تهران؛
- در تاریخ های 95/8/25 و 96/8/2 از سازمان بازرسی کل کشور درخواست شد نسخهای از گزارش ها و تحلیل های آن سازمان در رابطه با میزان تسهیلات اعطاء شده توسط بانکها و آسیب شناسی صورت گرفته به همراه راهکارهای برون رفت از مشکلات پیش روی آنها در اعطاء تسهیلات اخذ وثایق و مطالبات و همچنین نظارت بر مصرف تسهیلات آنها، فهرست تخلفات صورت گرفته در بانکهای کشور و خلاصه ای از تصمیمات متخذه و اقدامات و برنامههای آن سازمان برای بهبود امور بانکی را به کمیسیون ارسال دارند که در تاریخ 96/8/9 سازمان مذکور اقدام به ارسال یک صفحه آمار و اطلاعات مربوط به مانده مطالبات غیرجاری بانکها و موسسات اعتباری در پایان شهریورماه 1396، دریافتی از بانک مرکزی نمود.
- معاونت اقتصادی دادستانی کل کشور در پاسخ به مکاتبات مورخ 95/8/20 و 95 /10/13 این کمیسیون اعلام داشت: «رسیدگی به مکاتبات کلان نظام بانکی مطابق با تصمیمات بند (1) مصوبه مورخ 93/3/4 ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی به کمیته ای با مسئولیت بانک مرکزی واگذار شده و مضافا بر آن رسیدگی به موضوع مذکور در قوه قضائیه نیز به دادستان محترم عمومی و انقلاب تهران سپرده شده است»
- کمیسیون در تاریخ های 95/8/25 و 95/12/1 به لحاظ آنکه بعضی از پروندههای بدهکاران عمده بانکی در مجتمع ها و دادسرای جرائم ویژه اقتصادی در حال رسیدگی بوده است، از دادستان عمومی و انقلاب تهران تقاضا نمود نتیجه اقدامات صورت گرفته را به کمیسیون اعلام نمایند که تا تاریخ تحریر این گزارش پاسخی واصل نگردیده است.
2/3 - مکاتبه با بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران:
در تاریخ های 95/8/10 و 95/11/10 از بانک مرکزی درخواست گردید ضمن ارائه گزارشی از آخرین وضعیت بدهکاران بدحساب شبکه بانکی، میزان مطالبات غیرجاری بانکها را به تفکیک بهمراه اقدامات حقوقی صورت گرفته توسط بانکهای ذیربط و میزان وصولی آنها اعلام دارند که نسبت به قسمت اول تقاضای کمیسیون در تاریخ 95/10/6 اقدام، لکن میزان مطالبات غیرجاری بانکها از بدهکاران شبکه بانکی را در اواخر مهرماه سال جاری برای کمیسیون ارسال نمود که اجمالا به بخشهای مهم آن اشاره می شود:
- کار گروهی برای رسیدگی به مطالبات غیرجاری بانکها با محوریت بانک مرکزی و منشی
نمایندگان سه قوه و با شرکت رئیس کمیسیون اصل نود در جلسات کارگروه، با هدف ایجاد در
بیشتر بین سازمانهای مرتبط و استفاده مناسب و کارا از ظرفیت آنها جهت ساماندهی به وضعیت نامناسب مطالبات مذکور تشکیل گردید.
- بررسی های انجام شده بیانگر آنست که علاوه بر عوامل بیرونی موثر بر ایجاد و افزایش مطالبات غیر جاری بانکها، عوامل درونی نظام بانکی کشور نیز سهم عمده ای را در پدید آمدن این وضعیت به عهده داشته است به نحوی که اعطای تسهیلات خارج از چارچوب قوانین و مقررات، علت ایجاد و افزایش بخش قابل توجهی از مطالبات غیرجاری را تشکیل می دهد که این عوامل احصاء گردید.
- نظام مند کردن سیستم اعتباری شبکه بانکی کشور و الزام بانکها به رعایت بیش از پیش قوانین و مقررات هنگام اعطای تسهیلات به عنوان یک هدف اصلی و پایه در دستور کار قرار گرفت.
- با طرح و بررسی مسائل بین دستگاهی، ضمن هماهنگی و هم افزایی بیشتر، بسترهای مناسب برای پیشگیری از بروز مطالبات غیرجاری در آینده مورد توجه قرار گرفت که به طور نمونه به برقراری ارتباط بین سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و شبکه بانکی از طریق بانک مرکزی اشاره می شود.
- با هماهنگی های انجام شده با قوه قضائیه، رسیدگی به پروندههای خاص که بررسی آنها در سایر استانها با کندی مواجه شده بود، پس از انتقال به تهران با سرعت بیشتری انجام شد. طرح پروندههای مطالبات غیرجاری با تأسیس دادسرای ویژه امور پولی و بانکی در این دادسراها محقق شد. پروندههای مطالبات عمده با حضور مسئولین بانکها مطرح و فرایند اعتباردهی آنها از ابتدای اعطای تسهیلات تا معوق شدن مورد بررسی قرار گرفت.
- کمیته اجرایی وصول مطالبات با برگزاری جلسات هفتگی به پرونده مطالبات معوق بانکها از
مشتریان بدحساب کلان رسیدگی و اقدامات اجرایی را تا حصول نتیجه پیگیری می نماید.
آمار مانده مطالبات غیرجاری بانکها و موسسات اعتباری در پایان شهریورماه سال 1396 به تفکیک تعداد و مبالغ بدهی 1 الی 10 میلیارد ریال، 10 الی 100 میلیارد ریال، 100 الی 1000 میلیارد ریال، 1000 میلیارد به بالا در بخشهای دولتی و غیردولتی در تاریخ 96/7 / 29 به کمیسیون واصل گردید. برابر آمار فوق، از مجموع مبلغ 7.818 هزار میلیارد ریال تسهیلات اعطایی بانکها، مبلغ 1.360 هزار میلیارد ریال آن تبدیل به مطالبات غیرجاری (سررسید گذشته، معوقه و مشکوک الوصول) گردیده که به تفکیک زیر می باشد:
ادامه دارد...
منبع: فارس
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۸۵۶۲۷۸۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نماینده مجلس: پرداخت وام در کشور به کلی تعطیل شده
آفتابنیوز :
جلال محمودزاده، نماینده مهاباد در مجلس با اشاره به تعیین تکلیف وضعیت تسهیلات در سال جدید و اینکه آیا با وجود عدم تصویب بودجه و نهایی شدن برنامه هفتم افزایشها در آن اعمال میشود، به ایلنا گفت: در این مساله سردرگمی در بحث وام ازدواج و فرزندآوری وجود دارد، البته افزایش آن تصویب شد، اما معمولا در ابتدای سال بانکها اعتبارات لازم برای پرداخت آن را دریافت نکردهاند و در نتیجه از پرداخت تسهیلات قرضالحسنه ازدواج استنکاف میورزند.
وی ادامه داد: البته این موضوع شامل انواع دیگر تسهیلات بانکی هم میشود و به کلی پرداخت وام در کشور تعطیل شده است، برای بخش تولید مشاهده میکنید که نرخ سود تسهیلات از ۱۸ درصد به ۲۳% رسید و ۵% افزایش پیدا کرد. از سوی دیگر مردم برای تامین هزینههای اولیه زندگی مانند رهن منزل استیجاری نیاز به حمایت و دریافت وام دارند که در حال حاضر بانکها حاضر به همکاری نیستند و باید هرچه زودتر برای این وضعیت چارهاندیشی شود.
منبع: خبرگزاری ایلنا