به نقل از «ایمنا»

جمعیت اندک کارآمد، مفیدتر از جمعیت بالای نا کارآمد

تاریخ انتشار: ۲ خرداد ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۸۷۲۱۲۶۰

گذار جمعیتی ایران امروزه در مرحله سوم خود قرار دارد، مرحله‌ای که گفته می‌شود نرخ رشد جمعیت متوقف شده و ممکن است در مرحله بعدی منفی شود، از این رو این موضوع امروزه به چالش ایران تبدیل شده است.

با توجه به این صحبت اما و اگرهای زیادی مبنی بر کنترل و یا افزایش موالید وجود دارد. این درحالی است که در زمان حاضر نیروی کار ماهر جوان در کشور وجود دارد اما از آن به خوبی استفاده نمی‌شود و پیش بینی می‌شود در دهه بعدی که اوضاع کاری مناسب شد نیروی کاری وجود نداشته باشد، از این رو جمعیت، رشد یا کنترل آن از موضوعاتی است که همواره دغدغه دولتمردان و سیاستگذاران جوامع به شمار می‌رفته است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به خصوص کشوری مانند ایران بسیار بر این مورد تاکید داشته و در هر زمان با اعمال سیاست‌هایی سعی در کنترل جمعیت داشته است.  در این میان عده‌ای بر رشد و افزایش جمعیت تأکید داشته اند و برخی دیگر با توجه به شرایط زیست‌ محیطی و وضعیت اقتصادی کشور، رشد جمعیت را راهکار مناسبی نمی‌دانند.

اصفهان با کاهش جمعیت مواجه نیست

تعدادی از کارشناسان اقتصادی با تایید کاهش رشد جمعیت در ایران می‌گویند رشد پایین جمعیت این نگرانی را در همه جوامع به وجود آورده است که با وجود سالمندی جمعیت، به زودی این کشورها باید تبدیل به واردکننده جمعیت متخصص از سایر نقاط دنیا به کشورهای خود شوند. زیرا بر این باورند مشکل پیرشدن جمعیت موجب کندی رشد اقتصادی خواهد شد. جمعیت جوان بهره‌وری و قابلیت تولید بسیار بالاتری را برای کشور به ارمغان خواهد آورد، تا جمعیت پیر؛ به علاوه، جمعیتِ جوان بیشتر منجر به تقسیم کار بیشتر و قدرت سیاسی بیشتر خواهد بود.

در همین حال بسیاری از تحلیل‌گران اقتصادی معتقدند افزایش عرضه نیروی کار تنها زمانی می‌تواند موجب افزایش تولید شود که میزان سرمایه مالی و فنی در دسترس نیز افزایش یابد. علاوه بر این،  رشد نرخ جمعیت به معنای استفاده از منابع محدود و نبود امکان افزایش ظرفیت تولید و خلق محصول اضافی بوده و منابع محدود موجود در کشور خرج مصارف غیرمولد فرصت‌های شغلی، یا صرف کردن هزینه‌های دولت برای آموزش، بهداشت و خدمات عمومی به‌جای تشکیل سرمایه فیزیکی می‌شود.

نمی‌توان گفت یک کشور سالخورده دچار مشکلات اقتصادی خواهد بود

مرتضی سامتی استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان دراین راستا به "ایمنا" چنین می‌گوید :اصفهان از شهرهای مهاجر پذیری است که با کاهش جمعیت مواجه نیست اما اینکه گفته می شود درحال پیری جمعیت است موضوعی دیگر است.

وی تصریح می کند: به هرحال این تعداد از سالخورده در استان وجود دارند، اگر در گذشته به این سالخوردگان توجه جدی می‌شد و اکنون کارآمدی لازم را داشتند با مشکلی هم روبرو نبودیم،  بنابراین جوانان امروز نیز باید با توانمندی بالایی رشد کنند تا درآینده سالخورده‌های کارآمدی باشند،  قابل تامل آن است در سن پیری شاید توانایی افراد کاهش یابد اما در صورت کارآمدی بالا، می‌توانند انتقال دهنده دانش وتجربیات خود باشند.

سامتی خاطرنشان می‌کند: کشورهای اروپایی سال‌هاست که با این روند دارای بهترین شرایط اقتصادی هستند با وجود کوچک بودن کشور و اندک بودن جمعیت شان دارای سطح اقتصادی بالایی هم هستند، بنابراین نمی‌توان گفت که یک کشور سالخورده دچار مشکلات اقتصادی خواهد بود.

وی در ادامه بیان می‌کند: درحالی که با مشکلات چون بیکاری، کمبود آب، مشکلات زیست محیطی و... دراستان اصفهان روبرو هستیم چرا باید برای افزایش جمعیت تلاش شود؟ درصورتی باید بر رشد نرخ جمعیت تاکید کنیم که بسترهای مناسب برای زندگی این تعداد فراهم باشد درغیر این صورت جمعیت فاقد شغل و فاقد امکانات چه بهره‌وری درپی خواهد داشت؟

به گفته این استاد دانشگاه قطعا کمبود نیروی کار به اقتصاد آسیبی وارد نمی‌کند بلکه کاهش کارایی آسیب رسان است اگر جوانان امروز با توانمندی بالایی تربیت شوند در آینده جبران کمبود نیروی کار را خواهند کرد.

از دیدگاه این کارشناس به جای نگرانی برای کمبود نیروی کار در آینده بهتر است به جمعیت جوان فعلی پرداخته شود، اشتغال آنها حل گردد و سپس در راستای آموزش‌هایی ضمن خدمت به آنها اقدام شود تا اینگونه با جمعیتی مواجه شویم که کارایی لازم را برای چرخاندن اقتصاد مملکت داشته باشند.

پیری جمعیت اصفهان

آمار و شواهد موجود از وضعیت جمعیت ایران حاکی از پیر شدن تدریجی این جمعیت است با توجه به بررسی‌های انجام گرفته از کل کشورهای جهان این چنین مشخص شده است که جمعیت جهان‌ رو به سالمندی می‌رود و این پدیده‌ای جهانی است و پیش بینی می‌شود این روند در آینده سریع‌تر خواهد بود.

جمعیت ایران نیز همگام با جمعیت جهان رو به سالمندی می‌رود. همانطور که شواهد اخیر مبتنی بر سرشماری سال ۱۳۹۵ نشان می‌دهد سهم جمعیت ۶۵ سال و بیشتر، ۱.۶ درصد است و این نشان دهنده آهنگ رشد بیشتر آن است.

حال با توجه به این فرایند جمعیتی در ایران، برخی جمعیت‌شناسان با باور داشتن به ممانعت از وقوع پدیده سالمندی می‌گویند لازم است سیاست‌های افزایش جمعیت در کشور ترویج شود؛ اما برخی دیگر چنین عقیده‌ای ندارند و افزایش کیفیت زندگی را از افزایش کمیت جمعیت مهم‌تر قلمداد می‌کنند.

حال سوال آن است که در استان پرجمعیتی چون اصفهان که به عنوان سومین شهر پر جمعیت کشور بعد از تهران و مشهد، معرفی می‌شود با چه شرایط جمعیتی مواجه هستیم؟

۷ درصد جمعیت استان، ۶۵ سال به بالا هستند

حسین غفرانی مدیرکل ثبت احوال استان اصفهان با اشاره به وجود جمعیتی بالغ بر دو میلیون و ۲۴۳ هزار و ۲۴۹ نفر در شهر اصفهان و جمعیت بیش از پنج میلیون و ۱۲۰ هزار نفر در استان می‌گوید : ۴۴ درصد جمعیت استان در شهرستان اصفهان و ۴۰ درصد در شهر اصفهان ساکن هستند.

به گفته این مسئول حدود ۷ درصد از جمعیت استان متعلق به جمعیت ۶۵ سال به بالا است که تعداد ۱۶۱هزار و ۲۵۸ نفر می‌شوند.

وی می‌افزاید: با توجه به انفجار جمعیت در سال ۱۳۶۵، درسال ۱۳۷۲ اقدام به سیاست‌های کاهش جمعیتی گرفته شد و اکنون  جمعیت استان اصفهان به زیر یک درصد یعنی ۹۸ دهم درصد کل کشور رسیده است ازاین رو باتوجه به پایین بودن نرخ رشد جمعیت استان نسبت به کشور، نسبت به پیر شدن جمعیت استان نگرانی وجود دارد.

از تعداد سالمندان کاسته نمی‌شود

اما جامعه شناسان واقتصاددانان نسبت به کندی رشد جمعیت در کشور چه نظراتی دارند؟

مریم تاجی که از اساتید جامعه شناسی اصفهان است دراین باره به "ایمنا" می‌گوید: مسئله‌ای مانند جمعیت، نیازمند تعادل نسبی است همانگونه که رشد بیش از اندازه جمعیت منجر به مشکلات بسیاری می شود کاهش سریع جمعیت هم معضلات فراوانی برای آن جامعه به همراه دارد و از این رو برای هر دو مورد در هر زمانی راهکارهایی اتخاذ می شود.

وی می‌افزاید: اینکه جمعیت ایران و استان ما در حال پیر شدن است یک واقعیت غیر قابل انکار است البته در نیمه دوم قرن ۲۱ ساختار سنی همه کشورهای جهان سالخورده خواهد بود که ایران هم مستثنی از این امر نیست.

وی می‌گوید: وجود این شرایط از طرفی نشان دهنده افزایش امید به زندگی و افزایش زنده ماندن سالخوردگان است و جای امیدواری دارد و نباید به عنوان یک بحران به آن نگاه شود و از طرفی دیگر هم باید راهکارهایی مدبرانه برای عبور از این وضعیت اندیشیده شود.

تاجی یاد آور می‌شود: البته با وجودی که سخن از کندی رشد جمعیت در ایران می‌شود هم اکنون رشد سالانه جمعیت در ایران معادل ۲۴.۱ درصد است و نشان دهنده آن است که با کمبود جمعیت مواجه نیستیم.

به گفته این کارشناس، تبلیغات و فرهنگسازی برای افزایش باروری موثر است اما زمانی باید اینگونه تبلیغات پرداخته شود که زیر ساخت‌های مناسب هم برای زندگی این تعداد از جمعیت فراهم باشد، ضمن آنکه ممکن است با افزایش باروری، درصد جمعیت سالمند، کاهش یابد، اما موضوع قابل توجه آن است که از تعداد سالمندان کاسته نمی‌شود. بلکه به مرور زمان بر تعداد آنها نیز افزوده می‌شود، اینگونه فقط بر رشد جمعیت افزوده می‌شود. چرا که سالمندان آینده کشور ما افرادی هستند که با تعداد فراوان در دهه ۶۰ متولد شدند و اکنون به سن جوانی رسیده‌اند و در آینده سالخورده‌های کشور را تشکیل می‌دهند بنابراین راه فراری از این واقعیت وجود ندارد.

منبع: ایمنا

کلیدواژه: جمعیت جمعیت اصفهان سالمند اصفهان شهردار اصفهان ریاست جمهوری ورزشگاه نقش جهان فناوری های نوین مدیریت شهری اصفهان فردا زاینده رود کشاورزی حمل و نقل عمومي

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۸۷۲۱۲۶۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

جمعیت جوان اصلی‌ترین مولفه قدرت و ثروت واقعی هر کشور

 

به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای استان خوزستان، دکتر پژمان بختیاری نیا به خبرنگار ما گفت: تغییرات جمعیت یک پدیده اجتماعی مهم است که تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله باروری، مرگ و میر، مهاجرت، و تغییرات اجتماعی و اقتصادی قرار می‌گیرد. این تغییرات می‌توانند به شکل افزایش یا کاهش جمعیت، تغییر در ساختار سنی جمعیت و تأثیر بر اقتصاد و جامعه منجر شوند.

وی افزود: کشور ما در موضوع جمعیت در موقعیت حساسی است و با بسته شدن پنجره جمعیتی وارد بحران خواهیم شد، اکنون دو سوم جامعه در رده سنی ۱۵ تا ۶۴ سال هستند و در واقع ۷۰ درصد جامعه در این رده سنی قرار دارند و به همین منظور ما باید به ساختار سنی توجه کنیم، زیرا در مرحله پنجره جمعیتی همه مشکلات متخصصان و پژوهشگران بحث توانمندسازی جوانان است و از این روش جهش توسعه‌ای را خواهیم داد.

دکتر بختیاری نیا ادامه داد: در تدوین قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت به ۲۱ مانع فرزندآوری مورد توجه قرار دارد که عبارتند از؛   تاخیر در ازدواج جوانان، کاهش سن ازدواج، الگوی مسکن، مشکلات اقتصادی و هزینه فرزندپروری، اشتغال و نگرانی آتیه زنان، اشتغال پدران خانواده، هزینه دوران باداری و شیردهی، هزینه‌های ناباروری، عقیم‌سازی و استفاده بی‌رویه از اقلام پیشگیری، ترس از فرزند معلول، قبح‌زدایی از سقط جنین، نگهداری از تربیت و آینده فرزندان و ضعف خدمات اجتماعی مادر و کودک از جمله این موانع است.

رئیس مرکز بهداشت خوزستان اضافه کرد: همان طور که سیاست‌های تحدید جمعیت در دهه ۶۰ برپایه تغییر نگرش‌ها، هنجار‌ها و ارزش‌ها بود، امروز نیز برای مهندسی معکوس این مساله هیچ راهی جز از مسیر ایجاد تغییر در نگرش‌ها و ارزش‌ها وجود ندارد. سیاست‌گذاری جمعیتی نوعی سیاست‌گذاری اجتماعی است و باید در این چارچوب حرکت کند و از الزامات آن، توجه به بستر‌های فرهنگی است. تمرکز بر روی تغییرات فرهنگی، مدیریت انتقال زمان و استفاده از توانمندی‌ها و ظرفیت‌های کمک‌کننده در فرزندآوری از دیگر موارد در این زمینه هستند.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز می‌گوید: در واقع در کنار حل مشکلات اقتصادی کشور، باید برای تغییر انگاره‌های غلط نقش بسته در اذهان جامعه درباره جمعیت و فرزندآوری، کار فرهنگی را در اولویت قرار دهد تا زنان و مادران بتوانند در کنار فعالیت‌های اجتماعی، نقش مادری خود را با کمترین دغدغه دنبال کنند.

وی گفت: در بخش فرهنگی فردگرایی گفتمان غالب است. آزادی‌های فردی، تغییر ارزش‌ها و هنجار‌های فردی و به طور کلی سبک زندگی از مولفه‌هایی هستند که سبب افزایش سن ازدواج شده‌اند، در حقیقت شاهد تغییر سبک زندگی هستیم که این موارد به طور قطع در افزایش سن ازدواج اثرگذار هستند و در نتیجه سن باروری نیز افزایش می‌یابد. توجه به عقاید، اخلاق، خرده فرهنگ‌ها و زیست بوم از اصول پرداختن به کار‌های فرهنگی است.

دکتر بختیاری نیا افزود: حمایت از ازدواج جوانان و فرزندآوری آنها، ارزشمند کردن فرزندآوری توسط عوامل فرهنگ‌ساز، رسانه‌ها و رفع موانع و مشکلات خانواده‌ها در این مسیر که عمدتاً در قانون جوانی جمعیت مورد توجه هستند می‌توانند ما را از این بحران عبور دهند، اما لازم است بدانیم مهمترین موضوع فرهنگ‌سازی و الگوسازی است که آحاد مردم و گروه‌های اجتماعی باید به آن توجه کنند.

وی تاکید کرد: مساله جوانی جمعیت از برنامه‌های محوری وزارت بهداشت است و فرزندان سرمایه‌های ارزشمند جامعه و خانواده هستند.