تفسیر آیه145 سوره انعام
تاریخ انتشار: ۴ خرداد ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۸۷۶۳۳۰۰
به گزارش خبرنگار حوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛قرآن سراسر اعجاز در زندگی مادی و معنوی است. اگر ما آن را با معرفت تلاوت کنیم، حتماً اثرات آن را خواهیم دید. برای آگاهی و فهم بهتر و بيشتر آيات قرآن كريم هر شب تفسير آياتی از اين معجزه الهی را برای شما آماده میكنيم.
انعام، ششمین سوره قرآن است و دارای 165 آيه و مكی است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
در روایتی دیگر از ایشان آمده است: «هرکس سوره انعام را قرائت نماید، برای او پاداشی از درّ، به وزن همه چهارپایانی که خداوند در دار دنیا آن را آفریده است، خواهد بود و به تعداد تمام درّها، صد هزار حسنه و صدهزار درجه به او عنایت می شود...»
امام جعفر صادق علیه السلام نیز در این باره فرموده است: سوره انعام به صورت کامل و یکباره بر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم نازل شده است. پس آن را عظیم و عزیز بدارید. زیرا در 70 جای آن نام خداوند برده شده است و اگر مردم می دانستند چه آثار و برکاتی در این سوره نهفته است آن را رها نمی کردند.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
قُلْ لَا أَجِدُ فِي مَا أُوحِيَ إِلَيَّ مُحَرَّمًا عَلَى طَاعِمٍ يَطْعَمُهُ إِلَّا أَنْ يَكُونَ مَيْتَةً أَوْ دَمًا مَسْفُوحًا أَوْ لَحْمَ خِنْزِيرٍ فَإِنَّهُ رِجْسٌ أَوْ فِسْقًا أُهِلَّ لِغَيْرِ اللَّهِ بِهِ فَمَنِ اضْطُرَّ غَيْرَ بَاغٍ وَلَا عَادٍ فَإِنَّ رَبَّكَ غَفُورٌ رَحِيمٌ ﴿۱۴۵﴾
بگو در آنچه به من وحى شده است بر خورنده اى كه آن را مى خورد هيچ حرامى نمى يابم مگر آنكه مردار يا خون ريخته يا گوشت خوك باشد كه اينها همه پليدند يا [قربانی كه] از روى نافرمانى [به هنگام ذبح] نام غير خدا بر آن برده شده باشد پس كسى كه بدون سركشى و زياده خواهى [به خوردن آنها] ناچار گردد قطعا پروردگار تو آمرزنده مهربان است (۱۴۵)
تفسير :بخشى از حيوانات حرام
سپس براى روشن ساختن محرمات الهى از بدعتهایی كه مشركان در آئين حق گذاشته بودند، در اين آيه به پيامبر (صلى اللّه عليه و آله و سلّم ) دستور مى دهد كه صريحا به آنها بگو در آنچه بر من وحى شده هيچ غذاى حرامى را براى هيچكس (اعم از زن و مرد، كوچك و بزرگ ) نمى يابم (قل لا اجد فيما اوحى الى محرما على طاعم يطعمه ).
مگر چند چيز، نخست اينكه مردار باشد (الا ان يكون ميتة ).
يا خونى كه از بدن حيوان بيرون مى ريزد (نه خونهایی كه پس از بريدن رگهاى حيوان و خارج شدن مقدار زيادى از خون در لابلاى رگهاى موئين در وسط گوشتها باقى مى ماند) (او دما مسفوحا)
يا گوشت خوك (او لحم خنزير).
زيرا همه اينها رجس و پليدى است و مايه تنفر طبع سالم آدمى و منبع انواع آلودگيها و سرچشمه زيانهاى مختلف (فانه رجس ).
ضمير انه با اينكه مفرد است ، به عقيده بسيارى از مفسران به هر سه قسمت (گوشت مردار، خون و گوشت خوك ) باز مى گردد، و معنى جمله چنين است همه آنچه گفته شد پليدى است و متناسب با ظاهر آيه نيز همين است كه ضمير به تمام آنها باز گردد، زيرا شك نيست كه مردار و خون همانند گوشت خوك پليد است .
سپس به نوع چهارم اشاره كرده مى گويد: يا حيواناتى كه هنگام ذبح نام غير خدا بر آنها برده شده است (او فسقا اهل لغير الله به ).
جالب اينكه به جاى ذكر كلمه حيوان كلمه فسق آمده است و همانطور كه در سابق نيز اشاره كرده ايم ، فسق به معنى خارج شدن از راه و رسم بندگى و اطاعت فرمان خدا است ، و لذا به هر گونه گناه فسق گفته مى شود، اما ذكر اين كلمه در برابر رجس كه در مورد سه موضوع حرام سابق گذشت ، ممكن است اشاره به اين باشد كه گوشتهاى حرام ، اصولا بر دو دسته است گوشتهایی كه تحريم آنها به خاطر پليدى و تنفر طبع و زيانهاى جسمانى است، و به آن رجس اطلاق مى گردد، و گوشتهایى كه نه پليد است و نه از نظر بهداشتى زيان آور، اما از نظر اخلاقى و معنوى نشانه بيگانگى از خدا و دورى از مكتب توحيد است و به همين دليل نيز تحريم شده است .
بنابراين نبايد انتظار داشت كه گوشتهاى حرام ، هميشه داراى زيانهاى بهداشتى باشد، بلكه گاهى به خاطر زيانهاى معنوى و اخلاقيش تحريم شده است ، و از اينجا روشن مى شود كه شرایط ذبح اسلامى نيز بر دو گونه است ، بعضى مانند بريدن رگهاى چهارگانه و بيرون ريختن خون حيوان ، جنبه بهداشتى دارد، و بعضى مانند رو به قبله بودن و گفتن بسم الله و ذبح به وسيله مسلمان جنبه معنوى .
در پايان آيه كسانى را كه از روى ناچارى و اضطرار، و نيافتن هيچ غذاى ديگر براى حفظ جان خويش ، از اين گوشتهاى حرام استفاده مى كنند، استثناء كرده و مى گويد: كسانى كه اضطرار پيدا كنند، گناهى بر آنها نيست ، مشروط بر اينكه تنها به خاطر حفظ جان باشد نه به خاطر لذت و يا حلال شمردن حرام الهى و نه زياد از حد، بخورند در اين صورت پروردگار آمرزنده مهربان آنها را معاف خواهد ساخت (فمن اضطر غير باغ و لا عاد فان ربك غفور رحيم ).
در حقيقت اين دو شرط براى آن است كه افرادى اضطرار را دستاويز براى تجاوز به حريم قوانين الهى نسازند، و به بهانه اضطرار از حدود مقررات خدا پا فراتر ننهند.
ولى در بعضى از روايات اهل بيت (ع ) مانند روايتى كه در تفسير عياشى از امام صادق (ع) نقل شده چنين مى خوانيم الباغى الظالم و العادى الغاصب : منظور از باغى ستمگر است و منظور از عادى ، غاصب است .
و نيز در روايت ديگرى از امام (ع ) نقل شده كه فرمود: الباغى الخارج على الامام و العادى اللص : منظور از باغى كسى است كه بر ضد امام عادل و حكومت اسلامى قيام كند و منظور از عادى دزد است .
اين روايات و مانند آنها اشاره به اين است كه اضطرار به گوشتهاى حرام معمولا در سفرها رخ مى دهد، اگر كسى در راه ظلم و ستم و يا غصب و دزدى ، اقدام به سفر كند و گرفتار كمبود غذا شود، خوردن گوشتهاى حرام براى او جایز نيست ، گر چه موظف است براى حفظ جان خود از آن گوشتها استفاده كند، ولى كيفر اين گناه را خواهد داشت چه اينكه مقدمات چنين سفر حرامى را خودش فراهم ساخته است و در هر صورت اين روايات با مفهوم كلى آيه كاملا سازگار است.
پاسخ به يك سؤ ال
در اينجا يك سؤ ال پيش مى آيد كه چگونه تمام محرمات الهى در زمينه غذاها منحصر به چهار چيز شمرده شده است با اينكه مى دانيم غذاهاى حرام منحصر به اينها نيست ، گوشت حيوانات درنده و گوشت حيوانات دريایى (جز ماهى فلس دار) و مانند آنها همگى حرام هستند در حالى كه در آيه هيچ نامى از آنها به ميان نيامده و محرمات منحصر به چهار چيز شمرده شده است ؟
بعضى در پاسخ اين سؤ ال گفته اند كه به هنگام نزول اين آيات در مكه ، هنوز حكم تحريم ساير غذاهاى حرام نازل نشده بود.
ولى اين جواب صحيح به نظر نمى رسد، گواه اين سخن آنكه عين همين تعبير يا شبيه آن در بعضى از سوره هاى مدنى نيز ديده مى شود، مانند آيه 173 سوره بقره .
ظاهر اين است كه اين آيه ، تنها نظر به نفى احكام خرافى مشركان دارد و به اصطلاح ، حصر اضافى است ، و به تعبير ديگر آيه مى گويد: محرمات الهى اينها هستند نه آنچه شما به هم بافته ايد.
براى روشن شدن اين سخن بد نيست مثالى بزنيم ، كسى از ما سؤ ال مى كند آيا حسن و حسين ، هر دو آمدند، ما در جواب مى گوئيم نه فقط حسن آمد، در اينجا منظورمان اين است كه آمدن نفر دوم ، يعنى حسين را نفى كنيم ، اما هيچ مانعى ندارد كسان ديگرى كه اصلا مورد بحث ما نبوده اند آمده باشند، چنين حصرى را حصر اضافى (يا نسبى ) مى گويند.
اما بايد توجه داشت كه ظاهر حصر، معمولا حصر حقيقى است مگر در مواردى كه قرينه اى در كار باشد مانند آيه مورد بحث .
انتهای پیام/
منبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: تفسیر قرآن رمضان 97 ماه رمضان
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۸۷۶۳۳۰۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
دستگاه قضا با حل مشکلات مردم اعتماد عمومی را افزایش دهد
نماینده ولیفقیه در استان قزوین در دیدار رئیس کل جدید دادگستری استان گفت: با حل مشکلات مردم اعتماد عمومی را افزایش دهید. - اخبار استانها -
به گزارش خبرگزاری تسنیم از قزوین، آیتالله عبدالکریم عابدینی در دیدار حجتالاسلام والمسلمین مصطفوینیا، رئیس کل جدید دادگستری استان قزوین که روز دوشنبه برگزار شد، اظهار کرد: خدای متعال در آیه 29 سوره مؤمنون میفرماید «وَقُلْ رَبِّ أَنْزِلْنِی مُنْزَلًا مُبَارَکًا وَأَنْتَ خَیْرُ الْمُنْزِلِینَ»، یعنی (و بگو پروردگارا مرا در جایى پربرکت فرود آور که تو نیکترین مهماننوازانى)، انشاءالله حضور شما در استان ما محقق این آیه باشد.
وی ادامه داد: انشاءالله رفتار اهالی این منطقه با شما مصداق آیه 80 سوره اسراء باشد، خدای متعال در این آیه میفرماید «وَقُلْ رَبِّ أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَأَخْرِجْنِی مُخْرَجَ صِدْقٍ وَاجْعَلْ لِی مِنْ لَدُنْکَ سُلْطَانًا نَصِیرًا»، یعنی (و بگو پروردگارا مرا در هر کارى به طرز درست داخل کن و به طرز درست خارج ساز و از جانب خود براى من تسلطى یارى بخش قرار ده)، انشاءالله ورود شما به استان ما ذخیره آخرتتان شود و کاری برای دین خدا، تقویت ایمان مردم، اقامه نماز، عدل و همه خوبیها انجام دهید، امیدواریم خدا شما را واسطه این قبیل مسائل قرار بدهد.
امام جمعه قزوین عنوان کرد: شناخت منطقه و جریانات حائز اهمیت است، البته خیلی جریانات ممکن است در این منطقه باشد و شما وقت شناخت آنها را نداشته باشید اما آن جریاناتی که برای حوزه قضا لازم است و در احکامی که صادر میکنید تأثیرگذار است را پیگیری کنید، شناخت این نوع جریانات مهم است، چون اگر ما جریانشناس نباشیم از همان ابتدا و بهصورت ناخودآگاه ممکن است در مسیری قرار بگیریم که تا آخر هم متوجه نشویم این جریانات زاویه ما را عوض کرده و ما را در مسیری قرار دادهاند که دیگر متوجه نشدهایم به کجا میرویم.
وی خاطرنشان کرد: آنهایی که در مسیر خدا و قیامت به شما کمک میکنند، دست اینها را باید بوسید، جریانشناسی دخیل در حوزه قضا جزو واجبات کار شماست، دیده شده کسانی که این جریانشناسی را نداشتهاند و خود به خود در وادیهایی افتادهاند و حتی به آنها هشدار هم داده شده و توجه نکردهاند.
آیتالله عابدینی تأکید کرد: خدای متعال در آیه 67 سوره زخرف میفرماید «الْأَخِلَّاءُ یَوْمَئِذٍ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ إِلَّا الْمُتَّقِینَ»، یعنی (در آن روز یاران جز پرهیزگاران بعضیشان دشمن بعضى دیگرند)، خدای متعال به ما میگوید کسانی که اطرافتان هستند را ببینید دوستتان هستند یا خیر. شرط این دوستی از نظر قرآن تقواست.
امام جمعه قزوین تصریح کرد: باید ببینیم این آدمهایی که دوست ما هستند خدا و قیامت سرشان میشود یا خیر، اگر این طور باشد دوستان خوبی هستند، چون تقوا دارند اما اگر تقوا نداشته باشند شاید در دنیا خیلی به ما ابراز محبت کنند اما در قیامت به جان هم میافتیم و هر چه نگاه میکنی اینها برای ما وزر، وبال، تاریکی و تیرگی هستند. کدام آدم عاقلی میآید قیامتش را برای دوستیهای حزبی، جناحی و قومی و قبیلهای دنیا خراب کند؟وی خاطرنشان کرد: آنهایی که در مسیر خدا و قیامت به شما کمک میکنند، دست اینها را باید بوسید، جریانشناسی دخیل در حوزه قضا جزو واجبات کار شماست، دیده شده کسانی که این جریانشناسی را نداشتهاند و خود به خود در وادیهایی افتادهاند و حتی به آنها هشدار هم داده شده و توجه نکردهاند.
آیتالله عابدینی تأکید کرد: خدای متعال در آیه 67 سوره زخرف میفرماید «الْأَخِلَّاءُ یَوْمَئِذٍ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ إِلَّا الْمُتَّقِینَ»، یعنی (در آن روز یاران جز پرهیزگاران بعضیشان دشمن بعضى دیگرند)، خدای متعال به ما میگوید کسانی که اطرافتان هستند را ببینید دوستتان هستند یا خیر. شرط این دوستی از نظر قرآن تقواست.
امام جمعه قزوین تصریح کرد: باید ببینیم این آدمهایی که دوست ما هستند خدا و قیامت سرشان میشود یا خیر، اگر این طور باشد دوستان خوبی هستند، چون تقوا دارند اما اگر تقوا نداشته باشند شاید در دنیا خیلی به ما ابراز محبت کنند اما در قیامت به جان هم میافتیم و هر چه نگاه میکنی اینها برای ما وزر، وبال، تاریکی و تیرگی هستند. کدام آدم عاقلی میآید قیامتش را برای دوستیهای حزبی، جناحی و قومی و قبیلهای دنیا خراب کند؟
وی یادآور شد: آن کسی که از دین بر میگردد، خلاف دین عمل میکند، ربا میخورد، پارتیبازی میکند، دروغ میگوید، ذهن ما را نسبت به هم خراب میکند، اینها سفیهانی هستند که خدا در آیه 130 سوره بقره از آنها نام برده است، خدای متعال در این آیه میفرماید «وَمَنْ یَرْغَبُ عَنْ مِلَّةِ إِبْرَاهِیمَ إِلَّا مَنْ سَفِهَ نَفْسَهُ وَلَقَدِ اصْطَفَیْنَاهُ فِی الدُّنْیَا وَإِنَّهُ فِی الْآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِینَ»، یعنی (و چه کسى جز آنکه به سبک مغزى گراید از آیین ابراهیم روى برمىتابد و ما او را در این دنیا برگزیدیم و البته در آخرت نیز از شایستگان خواهد بود).
نماینده ولیفقیه در استان قزوین اظهار کرد: خدای متعال در آیات 27 و 28 و 29 سوره فرقان میفرماید «وَیَوْمَ یَعَضُّ الظَّالِمُ عَلَى یَدَیْهِ یَقُولُ یَا لَیْتَنِی اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِیلًا، یَا وَیْلَتَى لَیْتَنِی لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِیلًا، لَقَدْ أَضَلَّنِی عَنِ الذِّکْرِ بَعْدَ إِذْ جَاءَنِی وَکَانَ الشَّیْطَانُ لِلْإِنْسَانِ خَذُولًا»، یعنی (روزى است که ستمکار دستهاى خود را مىگزد و مىگوید اى کاش با پیامبر راهى برمىگرفتم، اى واى کاش فلانى را دوست خود نگرفته بودم، او بود که مرا به گمراهى کشانید پس از آنکه قرآن به من رسیده بود و شیطان همواره فروگذارنده انسان است).
آیتالله عابدینی عنوان کرد: خدای متعال در این آیه میفرماید در قیامت ظالم و آن کسی که در دنیا بد عمل کرده، دستش را گاز میگیرد و میگوید ای کاش من با پیغمبر (ص)، امیرالمؤمنین (ع)، ائمه اطهار (ع) و جانشین امام زمانم هماهنگ میشدم، ای کاش فلانی که نفاق، دروغ، حیله و دو رویی را در زندگی من آورد، به زندگیام راه پیدا نمیکرد، او مرا از ذکر و قرآن دور کرد، شیطان همین است، شیطان آدم را خوار و رسوا میکند و تا عزت و آبروی آدم را نگیرد دست برنمیدارد.
وی بیان کرد: ما اگر ببینیم کسی آمده برای اعمال منویات رهبر حکیم انقلاب و برای عدالت، عزت و اقتدار اسلام تلاش میکند، هر کسی که باشد دستش را میبوسیم و با همه وجود در خدمتش هستیم.
نماینده ولی فقیه در استان قزوین با تأکید بر اینکه با حل مشکلات مردم اعتماد عمومی را افزایش دهید، خاطرنشان کرد: مردم پایه اصلی و اساسی انقلاب هستند، هر کس بیاید کاری کند که دل مردم شاد شود، مشکلات مردم را حل کند و باعث افزایش اعتماد عمومی شود، دستش را میبوسیم و با همه وجود در خدمت او خواهیم بود.
نماینده ولیفقیه در استان قزوین تأکید کرد: خدای متعال در آیه 201 سوره اعراف میفرماید «إِنَّ الَّذِینَ اتَّقَوْا إِذَا مَسَّهُمْ طَائِفٌ مِنَ الشَّیْطَانِ تَذَکَّرُوا فَإِذَا هُمْ مُبْصِرُونَ»، یعنی (مسلماً کسانی که نسبت به گناهان، معاصی و آلودگیهای ظاهری و باطنی تقوا ورزیدهاند، هرگاه وسوسههایی از سوی شیطان به آنان رسد خدا و قیامت را یاد کنند، پس بیدرنگ بینا شوند و از دام وسوسههایش نجات یابند).
وی بیان کرد: ما اگر ببینیم کسی آمده برای اعمال منویات رهبر حکیم انقلاب و برای عدالت، عزت و اقتدار اسلام تلاش میکند، هر کسی که باشد دستش را میبوسیم و با همه وجود در خدمتش هستیم.
نماینده ولی فقیه در استان قزوین با تأکید بر اینکه با حل مشکلات مردم اعتماد عمومی را افزایش دهید، خاطرنشان کرد: مردم پایه اصلی و اساسی انقلاب هستند، هر کس بیاید کاری کند که دل مردم شاد شود، مشکلات مردم را حل کند و باعث افزایش اعتماد عمومی شود، دستش را میبوسیم و با همه وجود در خدمت او خواهیم بود.
نماینده ولیفقیه در استان قزوین تأکید کرد: خدای متعال در آیه 201 سوره اعراف میفرماید «إِنَّ الَّذِینَ اتَّقَوْا إِذَا مَسَّهُمْ طَائِفٌ مِنَ الشَّیْطَانِ تَذَکَّرُوا فَإِذَا هُمْ مُبْصِرُونَ»، یعنی (مسلماً کسانی که نسبت به گناهان، معاصی و آلودگیهای ظاهری و باطنی تقوا ورزیدهاند، هرگاه وسوسههایی از سوی شیطان به آنان رسد خدا و قیامت را یاد کنند، پس بیدرنگ بینا شوند و از دام وسوسههایش نجات یابند).
وی تصریح کرد: خدای متعال در این آیه میفرماید فقط اهل تقوا شیطانشناس هستند و وقتی شیطان میخواهد در آنها نفوذ کند سریع متوجه شده و بینا میشوند و شیطان نمیتواند از هیچ دری در اینها نفوذ کند، اگر هم تقوا نباشد شیطان در افراد جولان میدهد.
آیتالله عابدینی یادآور شد: خدای متعال در آیات قرآن کریم آدمها را دو دسته میکند، در آیه 30 سوره فصلت میفرماید کسانی که فقط حواسشان به خداست و تحت هیچ شرایطی از راه خدا دور نشده و پای کار خدا ایستادهاند، ملائکه در جان اینها نازل میشوند و به آنها میگویند نترسید و محزون نباشید، بهشت بر شما بشارت باد؛ چقدر ما به این آیه محتاجیم و اگر این آیات نباشد زندگی مرده است.
امام جمعه قزوین اظهار کرد: در آیات 221 و 222 سوره شعراء نیز خداوند میفرماید شیاطین جنی و انسی در دل گنهکاران و دروغگویان نمیآیند؛ آن کسانی که لقمه حلال و حرام برایشان فرقی ندارد شیاطین انسی هستند، لقمه حرام جاده ورود شیطان به آن آدم را آسفالت میکند، یک لقمه حرام، یک رشوه، یک خلاف، یک ناحق، همه اینها راه را برای ورود شیطان به درون ما هموار میکند.
وی عنوان کرد: بنابراین دلهای ما هم میتواند محل نزول فرشتگان باشد و هم میتواند محل نزول شیاطین باشد، شیاطین جن و انس دارند، بندگان خوب خدا، بوی فرشتگان را میدهند، آدم اگر سالم باشد، خدا این بندگان خوب را میفرستد و میگوید این بنده مرا دریابید، بعد میبینید در یک بزنگاه که شما میخواهید یک تصمیمی را بگیرید، این آدم خوب سر راه شما قرار میگیرد و میگوید این کار را نکن، در نهایت هم شما میفهمید اگر این کار را انجام میدادید چقدر آبروریزی به بار میآمد، یعنی خدا لطفش را این طور به آدم نشان میدهد.
نماینده ولیفقیه در استان قزوین بیان کرد: همه ما باید دست همدیگر را بگیریم برای تحقق آن منویاتی که امام خمینی (ره) و شهدا داشتند و رهبر حکیم انقلاب دارند و دنیا هم به وجود ایشان افتخار میکند، انشاءالله بتوانیم دل رهبر فرزانه انقلاب و دل امام زمان (عج) را شاد کنیم.
انتهای پیام/