به نقل از «ایرنا»

کنگره در برابر جنگ ناخواسته

تاریخ انتشار: ۶ خرداد ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۸۷۸۹۶۳۱

قانون اساسی ایالات متحده، اعلام جنگ را در اختیار کنگره قرار داده است و کنگره تنها نهادی است که می‌تواند اعلام جنگ کند و مجوز اعزام نیروهای نظامی را به خارج از مرزها صادر کند.

تنها چند هفته پس از آنکه دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری ایالات متحده فرمان خروج از برجام را صادر کرد و مایک پمپئو استراتژی ضد‌ایرانی خود را نمایان کرد، اعضای مجلس نمایندگان امریکا اصلاحیه‌ای در قانون بودجه وزارت دفاع امریکا (پنتاگون) اضافه کردند و به تصویب رساندند که طبق آن هرگونه اقدام نظامی علیه ایران باید مورد تصویب کنگره قرار گیرد و عملا اختیار رییس‌جمهور را در این زمینه محدود کردند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

امیرعلی ابوالفتح، کارشناس مسائل امریکا در گفت‌وگو با «اعتماد» می‌گوید که این حرکت مجلس نمایندگان در راستای جلوگیری از عواقب سخت‌تر اقدامات ترامپ علیه تهران است. مشروح این گفت‌وگو به شرح زیر است.

**مجلس نمایندگان امریکا اصلاحیه‌ای را به قانون بودجه پنتاگون در سال ٢٠١٩ اضافه کرده مبنی براینکه هرگونه اقدام نظامی علیه ایران باید با تایید کنگره صورت گیرد. این اقدام حامل چه پیامی برای ساکنان کاخ سفید است؟
این موضوع از یک طرف مربوط به بحث حقوق اساسی ایالات متحده و از سویی دیگر سیاست‌های اجرایی دولت فدرال است. در بخشی از حقوق اساسی اختلاف نظر عمیقی میان کنگره ایالات متحده و رییس‌جمهور به عنوان رییس قوه مجریه برای اختیار ورود به جنگ وجود دارد. قانون اساسی ایالات متحده، اعلام جنگ را در اختیار کنگره قرار داده است و کنگره تنها نهادی است که می‌تواند اعلام جنگ کند و مجوز اعزام نیروهای نظامی را به خارج از مرزها صادر کند. اما با گذشت ٢٣٠ سال از عمر کشور امریکا به تدریج روسای جمهور این کشور بنا به دلایل مختلف و بهانه‌های متعدد این اختیار را از کنگره سلب کردند یا نقش این نهاد را در این زمینه به حاشیه راندند و تصمیم‌گیرنده اصلی برای ورود به جنگ عملا شخص رییس‌جمهور شده است. از بین تعداد فراوان جنگ‌هایی که ارتش ایالات متحده انجام داده تنها پنج مورد بوده که با صدور اعلام جنگ از سوی کنگره رخ داده است.

دیگر جنگ‌ها همگی بر اساس تصمیم رییس‌جمهور بوده است و کنگره مجبور بوده به نحوی آن را تایید کند. در اوایل دهه ١٩٧٠ یک قانونی در کنگره تصویب شد که تا حدودی اختیارات رییس‌جمهور را به رسمیت شناخت که البته این موضوع نیازمند آن است که شرایطی را طی کند تا بتواند نیروهای نظامی را به خارج از مرزها اعزام کند. اما همین شرایط و تشریفات نیز چندان رعایت نشده است. ولی در حال حاضر این خواسته کلی کنگره است که نه تنها در خصوص ایران بلکه درباره هرگونه جنگ و مخاصمه خارجی دولت باید مجوز لازم برای چنین اقدامی را کسب کند.

در مورد لیبی همین بحث مطرح بود. در خصوص داعش نیز همین موضوع تکرار شد و در حال حاضر مشارکت امریکا در جنگ یمن با همین چالش مواجه است. اما نکته دیگر این است که سیاست تندی که دونالد ترامپ در قبال ایران اتخاذ کرده و خروج امریکا از برجام و خط و نشان‌هایی که مایک پمپئو وزیرخارجه امریکا در سخنرانی چند روز پیش خود علیه ایران کشید، این نگرانی را افزایش داده است که رییس‌جمهور امریکا بخواهد در کنار دیگر جنگ‌هایی که در عراق، لیبی، سوریه، افغانستان و یمن که به نحوی امریکا در آن دخیل است، جبهه دیگری را باز و جنگ دیگری را آغاز کند، این حرکت کنگره یک اقدام پیش دستانه و قانونمند کردن رییس‌جمهوری مانند دونالد ترامپ است که به چارچوب‌های تعیین شده توسط قانون اساسی و قوانین مصوب کنگره عمل کند. از این جهت می‌توان گفت که این موضوع یک حرکت پیش‌دستانه برای مهار احتمال درگیری میان امریکا و ایران بوده است.

**به نظر شما چه اتفاقی رخ داده است، کنگره‌ای که پیش از انعقاد برجام به‌شدت علیه این توافق بود حالا اقدامی را به اتفاق نظر انجام می‌دهد که پاسخی به خروج ترامپ از برجام تلقی می‌شود؟
کنگره در دوره اوباما کاملا مخالف رسیدن به یک توافق هسته‌ای با ایران بود. اما حالا که این توافق حاصل شده است کنگره به نحوی برروی برجام صحه گذاشت و حتی دیدگاه جمهوری‌خواهان کنگره نیز به سمتی سوق پیدا کرد که برجام حداقل انتظارها را برآورده می‌کند و باید برای برطرف کردن نواقص آن نیز به برجام ادامه داد و مذاکرات تکمیلی برای افزودن بخش‌هایی به برجام صورت بگیرد.

زمانی که دونالد ترامپ در سال ٢٠١٧ از کنگره خواست تا قوانینی را در جهت اصلاح و کمک به دولت برای خروج از برجام به تصویب برساند، کنگره تن به خواست ترامپ نداد و هیچ مصوبه‌ای تصویب نشد و حتی مصوبات تحریمی علیه ایران نیز به نحوی تنظیم می‌شد که کمترین آسیب را به برجام وارد کند. حتی تندروترین سناتورها از جمله تام کاتن و باب کروکر که از دشمنان قسم خورده برجام در دوره باراک اوباما بودند حالا در دوران جدید معتقد هستند که برجام می‌تواند ایران را از آنچه که آنها ادعا می‌کنند یعنی تلاش برای رسیدن به سلاح اتمی، دور کند. در حال حاضر این نگرانی وجود دارد که با توجه به اینکه ترامپ به هیچ یک از توصیه‌های داخلی و خارجی توجه نکرده و بی‌دلیل و بدون هیچ توضیح قابل قبولی از برجام خارج شده است حداقل این اختیار که ایران را وارد درگیری کند، از دست وی خارج شود.

چرا که جنگ می‌تواند هزینه سیاسی و هزینه مالی برای امریکا داشته باشد و کنگره نمی‌خواهد مانند جریان لیبی و داعش در مقابل عمل انجام شده قرار گیرد. البته باید گفت که رویکرد کنگره نسبت به ایران تغییر نکرده است و ضدیت کنگره علیه نظام جمهوری اسلامی و نفوذ اسراییل در آن وجود دارد اما آنچه وجود دارد این است که ترامپ یکسری مرزهای تعریف شده را نقض می‌کند، قواعد بین‌المللی را نادیده می‌گیرد و برای اینکه اتفاق خاصی رخ ندهد اعضای مجلس نمایندگان چنین تصمیمی را اتخاذ کردند.

**این مصوبه ابتدا باید در سنا تایید و به امضای رییس‌جمهور برسد. آیا دونالد ترامپ حاضر است کاهش اختیارات نظامی خود را امضا کند؟
یکی از شیوه‌های قانونگذاری در ایالات متحده که کمتر می‌توان در جای دیگری دید این است که هر لایحه‌ای که در جریان بررسی است می‌توان هر موضوع مرتبط یا غیرمرتبط را به آن اضافه کرد. یعنی ممکن است در یک طرحی که برای خدمات اجتماعی در حال بررسی است یک موضوع سیاست خارجی به آن افزوده شود. علت این امر هم این است که افزودن یک موضوع به لایحه‌ای که قابل وتو کردن نباشد احتمال تصویب شدن آن را افزایش می‌دهد.

اگر حامیان این طرح می‌خواستند اقدامی مستقل را در لایحه‌ای جداگانه انجام دهند وقتی برای امضا به دست رییس‌جمهور می‌رسید قطعا ترامپ آن را وتو می‌کرد. البته تنها مربوط به ترامپ نیست، بلکه تمامی روسای جمهور امریکا قوانینی که به صورت مستقل در راستای کاهش اختیارات آنها بوده است را وتو کرده‌اند؛ لذا نمایندگان، پیشنهادی را که احتمال وتو شدن دارد به لایحه بودجه دفاعی اضافه کرده‌اند و حقیقت این است که هیچ رییس‌جمهوری نمی‌تواند بودجه دفاعی را وتو کند چرا که هم اعتبار رییس‌جمهور زیر سوال می‌رود و هم مسائل نظامی دچار مشکل می‌شود و با واکنش‌های گسترده‌ای نیز همراه می‌شود.

از همین رو اضافه کردن موضوع به بودجه نظامی عملا دست رییس‌جمهور را می‌بندد و نمی‌تواند یک بند از لایحه را وتو کند یا باید آن را بطور کامل امضا یا وتو کند. اما حتی اگر این موضوع به قیمت کاهش اختیارات رییس‌جمهور منجر شود حاضر نیست ریسک وتوی قانون بودجه را به خاطر مساله ایران بپذیرد. اگر سنا نیز آن را تصویب کند قطعا رییس‌جمهور چاره‌ای جز امضا ندارد. قانون‌های تحریمی که در دوره اوباما به تصویب رسید نیز به همین شکل بوده است، آن را به لایحه‌ای وصل می‌کردند که رییس‌جمهور نتواند آن را وتو کند.

**بنا به گفته شما با توجه به رفتارهای غیرمعمولی که از سوی دونالد ترامپ سرزده است این امکان وجود دارد که کنگره بخواهد دست به اقدامی مستقل در خصوص برجام یا ایران بزند تا از اختیارات دونالد ترامپ در این زمینه کاسته شود؟
طبق قانون اساسی امریکا وظیفه هدایت سیاست خارجی کاملا برعهده قوه مجریه و رییس‌جمهور قرار گرفته و یکسری اختیارات محدود در این زمینه به کنگره داده شده است که از جمله آن اعلام جنگ است. ولی کنگره به شیوه‌های غیر مستقیم می‌تواند در خصوص سیاست خارجی اعمال نفوذ کند. بطور مثال در مورد بودجه‌های مربوط به سیاست خارجی می‌تواند آن را لغو و تصویب نکند و برای پیشبرد سیاست خارجی دردسر ایجاد کند.

ولی به این‌گونه نیست که تصور کنید قانونی تصویب شود که رییس‌جمهور در یک پیمان یا توافق باقی بماند. عکس آن وجود دارد و کنگره می‌تواند جلوی تصویب یک توافق بین‌المللی را بگیرد اما اینکه تصور کنیم که قانونی به تصویب برسد تا ترامپ را مجبور به بازگشت به برجام یا حتی پیمان آب و هوایی پاریس کند بعید است. البته می‌توانند قطعنامه‌های غیر الزام آور را تصویب کنند اما رییس‌جمهور ملزم به اجرای آن نیست. فعلا نمی‌توان تصور کرد که کنگره نقش مهمی در بازگرداندن امریکا به برجام ایفا کند و تنها تلاشی که صورت می‌گیرد این است که از وخامت اوضاع جلوگیری کنند و تنها به دنبال آن هستند که یک جنگ ناخواسته در منطقه شکل نگیرد.

*منبع: روزنامه اعتماد؛ 1397،3،6
**گروه اطلاع رسانی**2059**2002

منبع: ایرنا

کلیدواژه: سياسي اعتماد ديپلماسي سياسي برجام 97

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۸۷۸۹۶۳۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آخرین وضعیت تقسیم استان‌های کرمان و تهران از زبان معاون پارلمانی رییس جمهور

معاون پارلمانی رییس جمهور در خصوص آخرین وضعیت لایحه تقسیم استان‌های کرمان و تهران گفت: این لایحه با توجه به فرصت زمانی کم باقی مانده تا پایان مجلس فعلی، به مجلس دوازدهم ارائه خواهد شد.

سید محمد حسینی معاون پارلمانی رییس جمهور در گفتگو با خبرنگار استان‌ها خبرگزاری دانشجو در کرمان در خصوص آخرین وضعیت لایحه تقسیم استان‌های کرمان و تهران گفت: این لایحه با توجه به فرصت زمانی باقی مانده تا پایان مجلس فعلی، به مجلس دوازدهم ارائه خواهد شد.

وی افزود: در بحث تقسیمات کشوری، موضوع تاسیس چندین استان جدید در کشور در دولت در حال نهایی شدن است، که این موضوع هم در مورد تهران و هم در مورد کرمان و احتمالا در مورد سیستان و بلوچستان صورت خواهد گرفت.

حسینی در مورد تاسیس استان کرمان جنوبی با توجه به قول رییس جمهور در سال ١٤٠١ در جمع مردم جیرفت نیز اظهار داشت: موضوع تاسیس استان کرمان جنوبی از نظر دولت نهایی شده است و قرار شد لایحه آن با موضوع تقسیم استان‌ تهران با هم به مجلس ارائه شود.

معاون پارلمانی رییس جمهور تاکید کرد: موضوع تاسیس استان‌های جدید در دستور کار دولت است که بزودی بصورت یکجا اعلام و اطلاع رسانی خواهد شد.

وی خاطر نشان کرد: لایحه تاسیس استان‌های جدید در کرمان و تهران بزودی و در آینده‌ای نزدیک به مجلس شورای اسلامی ارسال می‌گردد.