راهکار اسلام برای همزیستی مسالمت آمیز
تاریخ انتشار: ۷ خرداد ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۸۸۳۲۱۷۹
یکی از مباحث مهم در علوم اجتماعی، «اعتماد اجتماعی» است. اعتماد یکی از پایه های اساسی هر جامعه انسانی و بسیار تاثیرگذار و البته در حکم یکی از پایه های سرمایه اجتماعی می باشد. اعتماد در دو سطح بین افراد و بین نهادهای اجتماعی وجود دارد. هرچه اعتماد بیشتر باشد، انسجام اجتماعی نیز بیشتر و قوی تر خواهد بود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
تعریف اصطلاحی اعتماد اجتماعی
در زبان فارسی، اعتماد اجتماعی به معنای «تکیه کردن»، «واگذاشتن کار به کسی»، «اطمینان»، «باور»، «وثوق» و نیز اعتقاد است. مثلا وقتی به همسایه اعتماد می کنیم، در واقع به او تکیه یا اطمینان کرده ایم. در زبان لاتین، اعتماد به معنای «ایمان» است. در ریشه ی کلمه ی ایمان نیز مفهوم وثوق، اعتماد، تسلیم اراده ی دیگری بودن و اطمینان به شخص دیده می شود. در فرهنگ لغت آکسفورد آمده است: «اعتماد به معنای اطمینان به بعضی از صفات یا ویژگی های یک شخص یا حتی درستی و حقانیت یک نظریه است.»
اعتماد اجتماعی؛ حسن ظن فرد نسبت به افراد جامعه تعریف شده است. که موجب گسترش و تسهیل روابط اجتماعی فرد با سایر افراد جامعه می شود. اعتماد اجتماعی، مستلزم معیارهایی چون؛ صداقت مشهود، ثبات، انصاف، شایستگی و همه آن چیزهایی است که روابط افراد را بر اساس عمل مداوم به این ملاکها تداوم و وسعت می بخشد.
الگوی اسلام برای زیست جمعی بر چند اصل استوار است
۱. آرامش خواهی و زیست مسالمت آمیز با دیگران
۲. خوش بینی و پرهیز از کلبی مسلکی و بدبینی {قاعده فقهی اصل برائت}
٣. پای بندی به حق و تکلیف و حدود و حقوق متقابل (کوچکترین حتی ذره حقوق دیگران)، عدم مداخله در امور دیگران {ولا تجسسوا} احترام به حوزه شخصى لا تدخلوا بیوت قبل أن یوذن لک.
۴. نقد و مراقبت از خویشتن ( نقد معرفتی، نقد رفتاری ، نقد ارتباطی) برای ممانعت از egoism خودپرستی (حاسبو قبل عن تحاسبو)
۵. عقلانیت و خردورزی ( هم در کنش فردی و هم در تعاملات جمعی)
۶.تعهدورزی و عدم نقض پیمان ها (پای بندی به قراردادهای فردی و اجتماعی) اعتصموا بالذمم، عهد و پیمان ها را پاس دارید (حکمت ۱۵۵)
۷. پرهیز از آنچه شخصیت اجتماعی را مشوه می نماید (نفاق، عدالت، دروغ، فساد، زیاده خواهی، عدول از حقوق، تجاوز به حقوق دیگران)
۸. عدالت جویی و برابری طلبی (بنیان اخلاق دینی به عدالت و اعتدال استوار است)
۹. همکاری، معاضدت و تعادل اجتماعی (من اصبح و لم یهتم بالأمور المسلمین فلیس بمسلم)
۱۰. اصلاح اندیشی، تاکید به اصلاح امور به عنوان یک مسئولیت جمعی (کلکم راع و کلکم مسئول) یعنی تعهد نسبت به جمع، نفی بی تفاوتی، لاقیدی و انفعال برای داشتن پایه و واسطه ای گرم و اظهاری.
۱۱. گونه شناسی از انسان که دو نوع آن موفق مبتنی بر روابط صحیح، پای بندی به حقوق دیگران، عدالت رفتاری، مراقبت از عمل و گذشت و ایثار.
۱۲. اعتماد متقابل / قاعده «ید» ( على الید ما اخذت)
۱۳. عدم سوظن و بدگمانی (ان جاءکم فاسق بنباء فتبینوا)
۱۴.حسن اندیشی (باور پذیری جامعه) قاعده استصحاب (حالت سابقه)
مجموع این مختصات واجد کارکردهایی است:
۱) باور اعتقادی و درونی به مردم و اجزای جامعه
۲) ترجیح گفتمان تعهد در مقابل گفتمان خود پرستی
۳) تسهیل در روابط و ارتباطات تعاملی و کنشهای اظهاری
۴) اخلاق مدارا (صبر) در مقابل دیگران
۵) پذیرش تفاوتها و تاکید بر اجماع به جای افتراق
۶) ترجیج کنشهای گفتمانی در مقابل گفتمان تضادگرایی و تقابل گرایی
۷) اراده معطوف به مساعدت و همنوایی و کار جمعی به جای تمایلات جامعه گریز
۸) اصلاح فرد و جامعه در توازی یکدیگر (تعهد فرد به جامعه، تعهد جامعه در مقابل اعضاء)
۹) پرهیز از خاص گرایی و تاکید بر عام گرایی = باور به اجزای جامعه و حقوق آنها صرف نظر از تعلقات آنان.
یکی از کارکردهای این نوع تلقی از جامعه، ایجاد بستر مناسب برای سرمایه های اجتماعی به ویژه اعتماد، تعهد و عواطف مشترک است. حال پیشینه نگاه اسلام به اعتماد چگونه است؟
مختصات اعتماد از نگاه دینی
١- اجتناب از گمان ظن بد (خوش بینی و اثبات اندیشی) (اجتنبوا کثیراً من الظن ان تعظوا نطق اثم)
۲- صداقت ( باورهای درونی، پرهیز از تظاهر، مذموم بودن ریا = ریا یعنی پنهان کاری، تصویرسازی کاذب صداقت هر کسی به اندازه مروت اوست، جلوه گری عاری از واقعیت: کارکردهای ریا = نفاق، پنهان کردن حقیقت، عدم شفافیت (حکمت ۴۷)
۳- شایسته نیست به کسی گمان بد ببری چرا که برای آن برداشت و تفسیر مناسب و نیکو نیز وجود دارد.(نهج البلاغه حکمت ۳۶)
۴- شفافیت = پرهیز از غیبت و دروغ
۵- مذموم بودن نفاق ورزی بیشتر از ۱۸۰ آیه قرآن بر ذم نفاق
۶- تعهدورزی و احساس مسئولیت متقابل (تعهد به خانواده، والدین، جامعه، بشریت، مسئولیت ها، نقش ها فراوان در متون اسلامی است.)
۷- ممانعت از تفرقه و تاکید بر یگانگی و انسجام جمعى (وعتصموا به حبل ا… جمیعا ولا تفرقوا )
۸- پیوستگی (تعاون، معاضدت اجتماعی، تحکیم روابط)
۹- وفاداری (وفای به عهد، پایبندی به حقوق ( امانت داری)
۱۰- نگاه انتقادی (پرهیز از لاپوشانی، صراحت، نظارت و …)
۱۱- ترجیح خوش بینی و حکمت ۲۴۸ (چون کسی به تو گمان نیک برد، خوش بینی او را تصدیق کن، اگر کسی به دیگران گمان بد برد بدون دلیل، مشکل است.(حکمت ۱۱۴) منبع: تبیان
منبع: پارسینه
کلیدواژه: اسلام همزیستی مسالمت آمیز
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.parsine.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «پارسینه» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۸۸۳۲۱۷۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
شولتز: توافق میان باکو و ایروان نزدیک است
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از رویترز، «اولاف شولتز» صدراعظم آلمان روز جمعه اعلام کرد: شانس حل و فصل مسالمت آمیز مناقشه بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان اکنون بیش از هر زمان دیگری است.
شولتز، در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با «الهام علی اف» رئیس جمهور آذربایجان گفت: البته قبل از هر چیز در مورد مناقشه میان ارمنستان و آذربایجان گفت و گو کردیم و اتفاق نظر داریم این مناقشه باید به صورت مسالمت آمیز حل و فصل شود.
صدراعظم آلمان خطاب به علی اف گفت: بنابراین بهتر است که شما گفت و گوی مستقیم با «نیکول پاشینیان» [نخست وزیر ارمنستان] داشته باشید.
شولتز افزود: سال ۲۰۲۴ می تواند و باید سال صلح در منطقه باشد. این یک فرصت و یک مسئولیت بزرگ است.
صدراعظم آلمان گزارش‌های اخیر درباره توافق اولیه در مورد تعیین مرز بین دو کشور را دلگرم‌کننده توصیف کرد و گفت که لازم است این روند حفظ شود.
کد خبر 6089280
ام فهد، زن مشهور عراقی کیست و چرا کشته شد؟