آمار فاجعه بار صادرات فرهنگی ایران در عصر «صنایع خلاق»/ هنوز غرق رویای نفتیم
تاریخ انتشار: ۸ خرداد ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۸۸۴۰۵۱۵
خبرگزاری شبستان:اقتصاد نفتی-دولتی در ایران همه راه ها را بسته، مدیران در فکر اقتصاد فرهنگی و خلاق نیستند و همچنان راه های نخ نمای پیشرفت را دنبال می کنند؛ در این شرایط درصد ناچیزی از صادرات غیر نفتی به محصولات فرهنگی اختصاص دارد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، صنایع خلاق به صنایعی گفته می شود که اساسا بر پایه فکر ، اندیشه و نوآوری خلق می شوند، شاید بتوان گفت نیاکان ما در هزاران سال پیش، از پیش قراولان حوزه صنایع خلاق بوده اند؛ آنها در گذشته ابزارهای زندگی، زیور آلات و ابزارهای جنگی می ساختند و امروزه همان دست سازه های آنها را «صنایع خلاق» یا صنعت مبتنی بر فرهنگ و هنر می نامند؛ صنعتی که می رود تا از همه صنایع دیگر در دنیا پیشی بگیرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
دوران تکیه و افتخار به داشتن نفت، انرژی (دیگر منابع )و اقتصاد نفت محور در دنیا به پایان رسیده، امروزه اغلب کشورها در حال سرمایه گذاری در صنایع خلاق و صنایع فرهنگی و هنری هستند.
دیگر ساختن کارخانه های فولاد و پتروشیمی راه مناسبی برای اشتغال زائی و رشد اقتصادی نیست و اتفاقا سرمایه گذاری روی رشد و پرورش ذهن های خلاق و فعالان فرهنگی و خالقان آثار فرهنگی و هنری و حتی ادبی بهترین راه روزآمد برای رشد اقتصادی و بالارفتن قدرت اقتصادی کشور در جهان است.
اقتصاد نفتی–دولتی در کشور ما اما متاسفانه همه راه ها را بسته، مدیران دولتی در فکر اقتصاد دانش بنیان نیستند وهمچنان به دنبال راه های قدیمی و مستهلک برای پیشرفت اقتصادی کشور هستند و این در حالی است که ایران با سابقه و پیشینه فرهنگی و تمدنی که دارد می تواند از قدرت های برتر جهان در حوزه صنایع خلاق باشد. اقتصاد نفت محور در کشور مانع رشد استعدادهای برتر در حوزه صنایع فرهنگی و خلاق است. نگاهی به آمار فاجعه بار میزان صادرات غیر نفتی ایران و البته نوع محصولات غیر نفتی در چند سال گذشته مهر تاییدی بر این موضوع است؛ میعانات گازی ،گازهای نفتی ،گاز طبیعی مایع شده،پلی اتیلن،متانول،اوره ، سنگ آهن ،آهن ،فولاد و پسته .
یکی از مهم ترین موانعی که در کشور در حوزه صادارت صنایع خلاق و فرهنگی وجود دارد ؛ نپیوستن ایران به قانون معاهده جهانی(کنوانسیون برن) است؛ کنوانسیون برن یک معاهده بین‌المللی در خصوص حق تکثیر و حق مؤلف است که اولین بار در شهر برن در سوئیس در سپتامبر سال ۱۸۸ (شهریور ۱۲۶۵ شمسی) تصویب شد.
امضا نکردن و نپذیرفتن قانون کپی رایت از سوی ایران عرضه همه انواع محصولات فرهنگی و ادبی ایران در بازارهای جهانی را دشوار ساخته است و تنها درصد کمی از صنایع دستی استان های مختلف، فرش و پسته ایران در بازارهای جهانی به فروش می رسد.
الله یارملک شاهی، رئیس کمیسیون حقوقی و قضائی مجلس اما در پاسخ به خبرنگار فرهنگی شبستان درباره چرائی تصویب نشدن لایحه مالکیت ادبی و هنری ( کپی رایت) در مجلس بعد از گذشت نزدیک به ۳ سال گفت: متاسفانه رویه غلطی در مجلس حاکم است؛ اگر مجلس تمام شود همه لوایح و طرح ها در هر شرایطی که باشند دور ریخته می شوند. معتقدم این رویه غلطی است و باید اصلاح شود چون زمان بسیار زیادی را از کارشناسان می گیرد.لایحه حقوق مالکیت معنوی و ادبی نیز دقیقا به همین دلیل در مجلس ماند و تصویب نشد.
ملک شاهی گفت: ما در حوزه مالکیت معنوی و رعایت حقوق مالکان ادبی و هنری قانون داریم؛ البته هم در زمینه مالکیت صنعتی و هم در حوزه مالکیت ادبی و هنری، اما قوانین ناقص هستند و نیاز به اصلاح دارند.
وی تاکید کرد: ما در حال اصلاح این قانون هستیم و تحت عنوان لایحه جامع آن را می نویسیم. امسال این لایحه را تبدیل به قانون خواهیم کرد، قانون گذاری کار سختی است اما با این وجود برای شخص من تصویب این قانون 100 درصد است، تا پایان سال ۹۷ قانون کپی رایت قطعا تصویب خواهد شد و به نتیجه می رسد. دکتر محمود صادقی را ملزم کرده ایم که ظرف 15 روز آینده طرح را بررسی و نتیجه را به ما اعلام کند.
بنابراین گزارش کامران باقری که از مشاوران و مدرسان سرشناس مديريت نوآوری و مالکيت فکری و عضو هيات مديره انجمن مديريت فناوری ايران ، دارای مدرک دکترای مديريت نوآوری از دانشگاه سانتانا ايتاليا و کارشناسی ارشد حقوق مالکيت فکری از دانشگاه تورين ايتاليا است اردیبهشت 97 در سخنانی در هشتمین همایش مالکیت ادبی و هنری با استناد به آمار موجود و فکت های مختلف گفت:« مدیران ما نمی خواهند بشنوند و بدانند. متاسفم که سياستگذاران صنعت و اقتصاد کشور همچنان اين تحول بنيادین اقتصادی را درک نکرده‌اند و به ساخت کارخانه‌های بزرگ و آلاینده پتروشیمی و فولاد برای اشتغال‌زایی می‌انديشند.
اقتصاد نوينِ جهانی، مبتنی بر دانش، فناوری و از آن مهم‌تر، مبتنی بر خلاقيت و نوآوری است. اين اقتصاد، سازوکارها و نظام‌های پشتيبان خاص خود را می‌طلبد که نظام مالکيت فکری از جمله مهم‌ترين آنهاست. مديرانی که در تریبون‌ها از اقتصاد دانش‌بنيان سخن می‌گويند اما برای اصلاح اساسی نظام مالکيت فکری کشور اقدامی عاجل انجام نمی‌دهند، يا در گفته خود صادق نيستند يا معنای اقتصاد دانش‌بنيان را درک نمی‌کنند.
امروز به نظر می رسد ایران چیزی برای عرضه به دنیا ندارد و دقیقا دلیل اینکه تحریم کردن ما کار آسانی است همین است. ما جز اندکی پسته و زعفران هیچ چیزی برای دنیا نداریم و بنابراین آنها هم در هیچ زمینه ای به ما وابستگی ندارند. روزی را می بینم که قیمت نفت به 10 الی 15 دلار می رسد و کسی هم خریدار آن نیست.»
کاش مدیران به جای تمرکز بیش از پیش بر اقتصاد نفتی تمرکزشان بر صحبت های مقام معظم رهبری بود که 7 سال پیش اعلام کردند:« افزایش صادرات غیرنفتی باید مورد توجه باشد. بودجه کشور ما متأسفانه از ده ها سال پیش به این طرف، وابسته به نفت است. این روش را همه اقتصاددان های دلسوز رد می کنند؛ این روش در کشور ما عادت شده است. نفت را استخراج کنند، بفروشند، از پول آن کشور را اداره کنند؛ این شیوه غلطی است.من سال ها پیش این را گفتم که یکی از آرزوهای من این است که یک روزی ما بتوانیم کشور را جوری اداره کنیم که حتی اگر لازم بود، یک قطره نفت هم صادر نکنیم و کشور اداره شود. این چیزی است که تا امروز پیش نیامده است. البته کار آسانی هم نیست، کار بسیار مشکلی است. افزایش صادرات غیرنفتی موجب می شود که ما به این هدف نزدیک شویم و این کار دارد انجام می گیرد.»
به گزارش شبستان، ایران دارای میراث فرهنگی، صنایع دستی متنوع، هنر(موسیقی ، سینما و ...) و ادبیات غنی است، قانون نخ نمای کپی رایت در ایران که مربوط به سال 1348 است، نپذیرفتن کپی رایت و نپویستن به معاهده های جهانی توسط ایران بزرگ ترین مانع بر سر صادرات غیرنفتی و فرهنگی کشور و حتی راه یافتن و شناخته شدن آثار ادبی برتر نویسندگان معاصر ایران در دنیا و نمایشگاه های مهم دنیا است.
البته طبق آمارهایی که به تازگی اعلام شده مجموع صادرات و واردات غیر نفتی ایران در دو ماهه اول سال‌جاری بالغ بر ۱۴ میلیارد و ۵۳۶ میلیون دلار بود که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۱۱ درصد افزایش داشته است، آنچه جالب توجه است توجه به نوع محصولات صادراتی است.
اقلام عمده صادراتی کشورمان در این مدت به ترتیب شامل میعانات گازی به ارزش یک میلیارد و ۲۹ میلیون دلار، پروپان مایع شده به ارزش ۳۳۵ میلیون دلار، روغن‌های سبک و فرآورده‌ها بجز بنزین ۲۷۴ میلیون دلار، پلی‌اتیلن گریدفیلم به ارزش ۲۳۲ میلیون دلار، گازهای نفتی و هیدروکربورهای گازی شکل مایع شده به ارزش ۲۰۳ میلیون دلار بوده است و سهم سایر کالاها چهار میلیارد و ۳۹۱ میلیون دلار است.
هنوز سهم صادرات کالاهای فرهنگی در ایران بسیار ناچیز است؛ سرمایه گذاری روی این حوزه و همزمان تصویب قانون جامع و کامل کپی رایت و پیوستن به معاهده های جهانی، به اشتغال زائی، درآمد زائی و افزایش درآمد ناخالص ملی منجر می شود و ایران را به یکی از قدرت های فرهنگی دنیا تبدیل خواهد کرد، اگر برخی مدیران از خواب و رویای اقتصاد نفتی بیدار شده و واقعیت امروز دنیا را بپذیرند.
گزارش: الهام عطائی
پایان پیام/298
منبع: شبستان
کلیدواژه: نمایشگاه قرآن نمایشگاه قرآن کریم برجام ماه رمضان مسجد کانون های مساجد مجلس قرآن کریم مساجد ماه مبارک رمضان رویا صنایع خلاق کپی صادرات غیر نفتی قیمت نفت کنوانسیون فاجعه مدیران آمار کپی رایت نفت صادرات صنایع دستی اشتغال اقتصاد ایران
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۸۸۴۰۵۱۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
شهر خلاق، فرصتی برای مشارکت مردم
به گزارش قدس آنلاین، حجت‌الله مرادخانی در گفت‌وگو با قدس از تغییرات پارادایمی هزاره سوم در حوزه مدیریت و اقتصاد نسبت به مفهوم خلاقیت و صنایع خلاق در جهان امروز می‌گوید و تأثیر خلاقیت در توسعه شهری، ایجاد پایداری معیشتی و رفاه اجتماعی را غیرقابل انکار می‌داند؛ مقوله‌ای که نه‌تنها در نگاه مدیران و برنامه‌ریزان یک اقتصاد نفتی بلکه در برنامه‌های توسعه و بودجه‌های سالانه هم جای خالی بسیار فراخی دارد و غفلت روزافزون از ظرفیت‌های اقتصادی و توسعه‌ای پنج شهر خلاق ایران که در زنجیره شهرهای خلاق یونسکو به ثبت رسیده، یکی از مصادیق آشکار این فرصت‌سوزی‌هاست.
مبانی شکل‌گیری شبکه شهرهای خلاق چه بود؟
مرادخانی معتقد است با توجه به تغییر پارادایم‌های مدیریتی و اقتصادی جهان در آغاز هزاره سوم، خلاقیت امروز دیگر یک مفهوم انتزاعی و نظری محض نیست و به یکی از محورهای اصلی توسعه اقتصادی- اجتماعی و مبانی اصلی شکل بخشیدن به پارادایم‌های نوین اقتصادی تبدیل شده است و از این رو کشورهای مختلف برای ایجاد بسترهای جدید توسعه، توجه ویژه‌ای به این حوزه، مفهوم و تجلی‌های مختلف آن دارند.
به گفته وی، یکی از تأثیرات غیرقابل انکار خلاقیت در توسعه شهری، ایجاد پایداری معیشتی و رفاه اجتماعی است و تجربیات مختلف دو دهه گذشته جهان همگی مؤید ظرفیت اقتصادی این شرایط پایدار برای زیست انسان روی کره زمین است.
مرادخانی ادامه می‌دهد: بر مبنای همین تغییر پارادایم نوین، تمرکز ویژه‌ای بر حوزه استفاده از ظرفیت‌های خلاقیت و صنایع خلاق برای توسعه شهری شاهدیم و به عبارت بهتر امروز جایگاه شهرهایی که در وجه خاصی از خلاقیت، ویژگی‌ها و قابلیت‌های بالقوه و بالفعلی دارند، برجسته شده تا از رهگذر آن قابلیت هم در حیطه‌های آموزشی و برگزاری رویدادهای مختلف و هم از حیث ایجاد فرصت‌های سرمایه‌گذاری اقتصادی و تعاملات درون کشوری و بین‌المللی میان شهرهای مختلف، زمینه اشتغال‌زایی، ارزآوری و ثروت‌آفرینی فراهم شود.
او اضافه می‌کند: در سال‌های گذشته سازمان بهداشت جهانی هشدارهای جدی درخصوص تغییر سبک زندگی بشر و همه‌گیری افسردگی به عنوان خطری در کمین زیست انسان‌ها صادر کرده است که از رهگذر توسعه قابلیت‌های شهرهای خلاق و روابط اجتماعی و ایجاد ارتباطات پویا و فعال، بی‌شک بسیاری از تهدیدهای روان‌شناختی فردی و جمعی بدون صرف هزینه‌ای برطرف می‌شود و جامعه از لطمه‌های تروماهای ناشی از آن مصون می‌ماند و در عین حال رشد اقتصادی، ارتقای رفاه شهروندان، بهبود کیفیت و توسعه تعامل‌ها سطح پایداری زندگی مردم را بالا می‌برد و رشد آموزش و تاب‌آوری شهروندان را افزایش می‌دهد و در مجموع تعاملی برنده- برنده شکل می‌گیرد که مدام ظرفیت‌ها و قابلیت‌های شهرها و مناطق را ارتقا می‌دهد.
به گفته وی، بر پایه همین قابلیت‌ها و اهمیت آن، یونسکو در سال۲۰۰۴ شبکه شهرهای خلاق (یو.سی.سی.ان) را برای توسعه ارتباطات شهری با هدف پایداری زیست مردم و توسعه اقتصادی و اجتماعی ایجاد کرد تا شهرهای دارای قابلیت، شناسایی شوند و این شبکه، چرخه‌ای فعال و پویا در درون خود داشته باشد که تاکنون شهرهای زیادی به عضویت این شبکه درآمده‌اند و در کنار قابلیت‌های فرهنگی، آموزشی و بهبود معیشت، سازمان‌های اقماری دیگر یونسکو هم در تلاش‌اند از قِبل این پروژه در قالب برنامه‌های مختلف توسعه‌ای با مشارکت حاکمیت‌ها و حضور فعال مردم و بخش خصوصی این قابلیت‌ها را برای رشد اقتصادی به فعلیت برسانند.
مرادخانی اضافه می‌کند: این زنجیره برای برگزاری رویداد و توسعه اقتصاد شهری مبتنی بر ظرفیت‌های هر شهر، با استقبال فوق‌العاده جهان روبه‌رو شده است. تمام این چرخه با مشارکت بلافصل شهروندان شکل می‌گیرد. بدان معنی که اگر شهری براساس هنرهای بومی، قابلیت‌هایی دارد، عموماً در تلاش‌اند مدیریت این قابلیت و اجرایی شدنش را از حاکمیت بگیرند و به مردم بسپارند تا مشارکت عمومی را افزایش دهند و از طریق توسعه روابط بین فردی و گروهی از یک سو فرصت‌های اقتصادی بسیار زیادی فراهم کنند و از دیگر سو بستری را برای بهبود، توسعه و ترمیم روابط اجتماعی به وجود آورند.
ویتنام؛ کشوری موفق در حوزه شهر خلاق
وی خاطرنشان می‌کند: تجربیات موفق فراوانی در این حوزه وجود دارد و براساس بررسی‌ها کشورهای کوچک و بزرگ و اقتصادهای توسعه‌یافته و در حال توسعه به‌شدت بر این حوزه‌ها متمرکز شده‌اند و با جدیت تمام در آن سرمایه‌گذاری می‌کنند.
مرادخانی ویتنام را یک نمونه موفق در حوزه بهره‌گیری از ظرفیت شهرهای خلاق، می‌داند که تا چند سال پیش شاید در چرخه‌های گردشگری و صنایع وابسته به آن (محصولات خلاق و...) چندان توسعه‌یافته نبود و در کانون توجه جهان قرار نداشت، اما سال گذشته به عنوان پایتخت گردشگری و یکی از مراکز مهم گردشگری آسیا برگزیده شد.
این کارشناس حوزه صنایع خلاق اضافه می‌کند: شهر هوشی‌مین و هانوی این کشور به عنوان مراکز موفق و پویا در جذب گردشگر و توسعه کسب‌وکارهای مبتنی بر خلاقیت و فرهنگ معرفی شدند و جایگاه بسیار برجسته‌ای به ویتنام بخشیدند در حالی که ویتنام در گذشته و به دلیل وقوع جنگ، تقریباً نابود شده بود.
ما کی دلمان برای «ممکن‌های اقتصادی»مان می‌سوزد؟
این کارشناس حوزه صنایع خلاق در پاسخ به این پرسش که تاکنون چقدر از ظرفیت شهرهای خلاق کشور برای توسعه و رشد اقتصادی و اجتماعی استفاده شده، می‌گوید: باوجود سختی عضویت در این زنجیره، خوشبختانه پنج شهر اصفهان، رشت، سنندج، بندرعباس و کرمانشاه در آن عضو هستند. اصفهان و بندرعباس به عنوان شهر خلاق صنایع‌دستی و هنرهای بومی، رشت و کرمانشاه به عنوان شهر خلاق خوراک‌شناسی و سنندج به عنوان شهر خلاق موسیقی به زنجیره شهرهای خلاق یونسکو پیوسته‌اند. گواهی بین‌المللی و جهانی دارند و در فهرست جهانی به ثبت رسیده‌اند، اما متأسفانه پس از گرفتن گواهی بین‌المللی این ظرفیت‌ها به فراموشی سپرده شده‌اند به طوری که می‌توان گفت تاکنون عملکرد موفقی در این زمینه نداشته‌ایم.
مرادخانی اضافه می‌کند: موقعیت و پراکندگی جغرافیایی این پنچ شهر بسیار مطلوب است و می‌توان از رهگذر این قابلیت، جشنواره‌های منطقه‌ای، ملی، استانی و حتی بین‌المللی برگزار و توجه سرمایه‌گذاران، گردشگران و علاقه‌مندان به حوزه صنایع خلاق را جلب کرد. علاوه بر این، سرمایه‌های سرگردان بسیار زیادی که به دنبال حوزه‌های جدید هستند و شرکت‌ها و مؤسسه‌های بزرگ ملی که در راستای مسئولیت‌های اجتماعی، فعالیت‌های توسعه‌محور انجام می‌دهند را نیز می‌توان برای فعالیت در این حوزه‌ها مجاب کرد، اما متأسفانه تاکنون نگاه چندان آگاهانه و فعالیت عملیاتی برای به فعلیت رساندن این قابلیت‌ها نداشته‌ایم و این ظرفیت چشمگیر در برنامه‌های توسعه و لوایح بودجه سالانه نیز جایگاهی ندارد.
به باور وی، دلیل اصلی غفلت از این ظرفیت‌های عظیم، ناآگاهی و نبود معلومات کافی در متولیان و برنامه‌ریزان کشور است به طوری که تمام هیاهوی ما که پیش‌تر روی توسعه سایپا، ایران‌خودرو و زیرساخت‌های پتروشیمی و نفت متمرکز بود، امروز به سمت کسب درآمد از محل مالیات و تهدید کسب‌وکارهای کوچک و بزرگ کشور تغییر کرده و این رفتار به جای فرصت‌آفرینی احتمالاً تهدیدی جدی برای اشتغال خواهد بود.
این پژوهشگر حوزه صنایع خلاق خاطرنشان می‌کند: پنج شهر خلاق ایران در سواحل شمال و جنوبی، مرز غربی و قلب ایران قرار دارند و می‌توانند دستاوردهای ناب اقتصادی و فرصت‌های ارزشمندی برای سرمایه‌گذاری و رشد کسب‌وکارهای خلاق این شهرها و نواحی جغرافیایی اطراف آن کسب کنند، اما فقط باید خودمان بخواهیم و دلمان بسوزد تا با صرف کمی آگاهی، مختصری انصاف و اندکی وجدان، «ممکن»های بالقوه اقتصادی ایران در این حوزه را به فعلیت برسانیم.
همسر شهید آیت الله سیدمصطفی خمینی دار فانی را وداع گفت