بررسی تورم، تولید و پایداری اقتصادی در ایران

طی دهه‌های اخیر، تورم و نوسان رشد در تولید، مهم‌ترین مشکلاتی بوده‌اند که اقتصاد ایران را تحت تأثیر خود قرار داده‌اند. محققان کشورمان برای موشکافی این موضوع، رشد تولید و تورم ناشی از تکانه‌های موجود در کل سیستم اقتصادی کشور را مورد بررسی قرار داده‌اند.

به گزارش ایسنا، تورم به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن، سطح عمومی قیمت‌ها به‌طور مداوم و به‌مرور زمان افزایش یابد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

ارتباط بین تورم و رشد اقتصادی در کشورهای مختلف همواره یکی از موضوعات موردبحث بین اقتصاددانان بوده و مباحث تئوریک و تجربی متفاوتی در این زمینه ارائه شده است. بر اساس نتایج اغلب مطالعات اقتصادی، تورم در سطوح بالا، دارای آثار منفی و پایدار بر رشد اقتصادی است. بدین لحاظ در دهه‌های اخیر، اتخاذ سیاست‌های پولی در بسیاری از نقاط جهان با تأکید فزاینده بر ثبات قیمت‌ها، در جهت دستیابی به تورم پایین و جلوگیری از آثار هزینه‌ای تورم بوده است.

محققان، سیاست‌های انبساطی طرف تقاضا را علت اصلی تورم در کشورهای درحال‌توسعه دانسته‌اند و در این راستا از مفهوم تورم هسته‌ای به معنی بخشی از تورم که صرفاً زاییده طرف تقاضای اقتصاد است، بهره گرفته‌اند. از سوی دیگر یکی از مهم‌ترین سیاست‌های کاهش تورم، افزایش عرضه و رشد محصول است. اما نتایج اغلب مطالعات پیشین، بر وجود رابطه منفی و معنی‌دار بین تورم و رشد محصول تأکید داشته‌اند. بررسی این مسئله در ایران نیز، وجود رابطه‌ای بلندمدت و منفی بین تورم و رشد بهره‌وری را مورد تأیید قرار داده است.

در همین خصوص، پژوهشگرانی از دانشگاه تربیت مدرس، رشد تولید و تورم ناشی از تکانه‌های موجود در کل سیستم  اقتصادی کشور را بررسی کرده و میزان تأثیرگذاری شوک‌های طرف عرضه و تقاضای اقتصاد را بر دو متغیر مذکور در قالب یک مدل اقتصاد باز عرضه کل-تقاضای کل به‌صورت علمی، ارزیابی کرده‌اند.

در این مطالعه، رشد و تورم در اقتصاد ایران در دوره زمانی 1350 تا 1390 با استفاده از یک مدل پویای عرضه کل-تقاضای کل مورد بررسی قرار گرفت. همچنین در این پژوهش از داده‌های سری زمانی سالانه منتشرشده توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران استفاده شد.

نتایج این مطالعه نشان داد که رشد تولید، بیشتر، تحت تأثیر شوک‌های طرف عرضه قرار دارد. بر این اساس، ارتقای سطح تکنولوژی، آموزش نیروی انسانی، سرمایه‌گذاری‌های زیربنایی و نیز رفع محدودیت‌های قانونی، به‌طوری‌که باعث ایجاد تکانه‌ای مثبت در طرف عرضه اقتصاد شود، از طریق افزایش ظرفیت تولید، می‌تواند باعث رشد تولید در اقتصاد ملی شوند.

دکتر سید حبیب‌الله موسوی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه تربیت مدرس و همکارش در این پژوهش می‌گویند: «از طرف دیگر، نقش سیاست‌های مالی دولت را نیز در این زمینه باید یادآور شد. در این خصوص نتایج مطالعه ما نشان می‌دهد که سیاست‌های مالی انبساطی موجب رشد تولید می‌شود. سرمایه‌گذاری‌های زیربنایی و ساختاری دولت، احداث پروژه‌های آبی بزرگ، ارائه خدماتی مانند حمل‌ونقل و سایر تسهیلات دولتی در امر تولید، علی‌رغم افزایش مخارج دولت، به افزایش تولید نیز می‌انجامد».

این محققان ادامه می‌دهند: «نتایج مطالعه همچنین نشان داد که در اقتصاد ایران، سیاست‌های پولی نسبتاً خنثی هستند و تنها به تورم دامن می‌زنند. اما سیاست‌ها و شوک‌های طرف عرضه اقتصاد، کاهش شوک‌های عرضه و شوک‌های پولی دارای آثار بلندمدت و ماندگار بر رشد تولید و تورم در اقتصاد  ایران خواهند بود».

نتایج حاصل از بررسی خصوصیات اقتصاد ایران در این مطالعه، ترکیبی از سیاست‌های طرف عرضه و طرف تقاضای اقتصاد را جهت افزایش محصول و تثبیت قیمت‌ها مفید می‌داند.

موسوی و همکارش اعتقاد دارند: «همچنین بر اساس نتایج این تحقیق می‌توان دریافت که اثرگذاری سیاست‌های طرف عرضه بر رشد محصول و اثرگذاری سیاست پولی انقباضی در کاهش تورم بارزتر است. لذا با توجه به اینکه اقتصاد ایران در سال‌های اخیر در وضعیت رکود تورمی قرار گرفته است، مجموعه‌ای از سیاست‌های انبساطی طرف عرضه به همراه سیاست‌های پولی و مالی انقباضی، می‌تواند دستیابی به اهداف رشد تولید و ثبات قیمت‌ها را تضمین کند».

محققین فوق، این یافته‌ها را در قالب مقاله‌ای علمی پژوهشی در فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار) وابسته به دانشگاه تربیت مدرس منتشر کرده‌اند.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: استخدام توليد پایداری اقتصادی تورم

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۸۸۴۱۹۶۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

جنجال تصویر گردشگر روس با یک بغل اسکناس ایرانی/ کارت‌های گردشگری چه نقشی دارند؟

به گزارش خبرآنلاین، خبرساز شدن تصویری از یک گردشگر روس با کیسه‌ای پر از دسته‌های اسکناس ریال، بار دیگر جای خالی اسکناس درشت در اقتصاد ایران را به سیاستگذار یادآوری کرد. البته باید توجه کرد این موضوع منافاتی با ضرورت مهار تورم به‌عنوان یک اولویت برای سیاستگذار ندارد، اما به نظر می‌رسد با کاهش ارزش ریال، انتشار اسکناس‌های جدید که قابلیت پوشش معاملات را داشته باشد، یک ضرورت محسوب می‌شود. از سوی دیگر می‌توان با اطلاع‌رسانی بیشتر، استفاده از کارت‌های اعتباری مخصوص گردشگران را هم رواج داد

دنیای اقتصاد در گزارشی نوشت: تصویر یک گردشگر روس با کیسه‌ای پر از اسکناس ریال بار دیگر افت ارزش ریال و جای خالی اسکناس‌های درشت را در اقتصاد ایران یادآور شد. این روزنامه پیش از این نیز نسبت به اثری که این موضوع بر وجهه بین‌المللی کشور خواهد داشت، اشاره کرده بود. حال بار دیگر ضرورت چاپ اسکناس‌های جدید در اقتصاد ایران مطرح می‌شود.

طی روزهای گذشته تصویری در شبکه‌های اجتماعی با عنوان «تصویری غم‌انگیز از ارزش سقوط پول ایران» دست‌به دست شد. این تصویر گردشگر روسی را نشان می‌دهد که ۳۰۰دلار را به ریال ایران تبدیل کرد و به‌دلیل حجم بالای این اسکناس‌ها آنها را با کیسه پلاستیکی حمل می‌کرد. در کنار مساله افزایش تورم و کاهش ارزش پول ملی، یکی از نکاتی که پس از انتشار این خبر باید به آن توجه کرد، جای خالی اسکناس‌های درشت در اقتصاد ایران است. همان‌طور که پیش از این نیز در گزارش‌هایی به این موضوع پرداخته سال‌ها است که پس از انتشار اسکناس ایران چک یک‌میلیون ریالی اسکناس بزرگ‌تری در اقتصاد ایران چاپ نشده است.

این در حالی است که با افزایش تورم قدرت خرید این اسکناس به‌شدت کاهش یافته است. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد زمان آن رسیده باشد که سیاستگذار پولی دست به انتشار اسکناس‌های درشت‌تری برای سهولت مبادلات افراد بزند. البته پیش از این اخباری منتشر شده بود که خبر از برنامه بانک‌مرکزی برای چاپ ایران‌چک‌های ۵۰۰هزارتومانی می‌داد. خبری که البته پیگیری‌ها نشان داد صحت ندارد و پس از آن نیز بانک‌ مرکزی در اطلاعیه به‌طور رسمی خبر داد برنامه‌ای برای چاپ اسکناس‌های درشت‌تر ندارد. البته مشخص نیست سیاستگذار پولی به چه دلیل فعلا قصد ندارد در این راستا اقدامی انجام دهد.

نکته دیگری که دنیای اقتصاد در گزارش قبلی خود به آن اشاره کرده بود، اثری است که این موضوع می‌تواند بر وجهه اقتصاد کشور در مقابل گردشگران داشته باشد. موضوعی که در جریان انتشار تصویر مذکور شاهد آن بودیم. بنابراین یکی از دلایلی که با استناد آن می‌توان به لزوم چاپ اسکناس‌های درشت‌تر در اقتصاد ایران اشاره کرد، همین مساله است.

نقش پررنگ کارت‌های گردشگری

البته اگر عوامل دیگر را کنار بگذاریم و بخواهیم تمرکز خود را بر مساله گردشگران خارجی بگذاریم، یکی دیگر از نکاتی که به نظر می‌‎رسد در این زمینه مغفول مانده، فراهم کردن سازوکاری برای استفاده گردشگران از کارت‌های اعتباری است. هرچند به‌دلیل تحریم‌ها امکان استفاده گردشگران از کارت‌های اعتباری سایر کشورها وجود ندارد، اما بانک‌های کشور امکان استفاده از کارت‌هایی را برای گردشگران خارجی فراهم کردند. این کارت‌ها قابلیت شارژ دارند و گردشگران می‌توانند در لحظه آن را شارژ کنند. همچنین این امکان وجود دارد که در پایان سفر، باقی‌مانده کارت را دریافت کرده و آن را به ارز کشور خود تبدیل کنند. با این حال به نظر می‌رسد به‌دلیل عدم اطلاع‌رسانی کافی برای گردشگران خارجی چندان از این قابلیت استفاده نمی‌کنند. یکی دیگر از مسائلی که ضرورت چاپ اسکناس درشت را پررنگ می‌سازد، به صرفه کردن چاپ اسکناس برای بانک‌ مرکزی است. در شرایط فعلی بانک‌مرکزی می‌گوید هزینه چاپ اسکناس‌ها از ارزش آنها بیشتر است؛ در نتیجه برای این نهاد اقدامی به صرفه نیست. حال اینکه با چاپ اسکناس‎های درشت‎تر می‌توان این مساله را برای بانک‌ مرکزی برطرف کرد.

پوچ بودن ادعای تورمی

یکی از نکاتی که منتقدان چاپ اسکناس درشت‎‌تر در اقتصاد به آن اشاره می‌کنند، اثر تورمی آن است. این در حالی است که این امر یک موضوع فنی است و هیچ اثری بر متغیرهای پولی و تورم ندارد. از سوی دیگر بسیاری از اقتصادهای پیشرفته که اسکناس‌های درشتی در آنها مبادله می‌شود، تورم‌های پایینی دارند. بنابراین نمی‌توان گفت این اقدام می‌تواند به رشد تورم منجر شود. به‌عبارت دیگر، آنچه می‌تواند روند تورمی فعلی را مهار کند، توجه به بی‌انضباطی مالی و بودجه‌ای دولت، کاهش هزینه‌ها و به‌طور کلی مقابله با کسری‌بودجه است. همچنین باید توجه کرد که پیشنهاد چاپ اسکناس‌های درشت‎‌تر به معنی بی‌توجهی به لزوم رفع معضل تورم نیست و لازم است سیاستگذار در کنار این اقدامات تکمیلی توجه کافی به اجرای سیاست‌های ضدتورمی داشته باشد.

۴۷۲۳۶

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1903467