مشیت الهی در گشایش و تنگی روزی به چه معناست ؟

به گزارش سرویس گوناگون جام نیـوز،  قرآن عواملی مانند ایمان، تقوا، شکر نعمت، استغفار، انفاق، مهلت دادن به کار برای شدت بخشیدن به عذاب آنان در قیامت و سرانجام امتحان و آزمایش را اسباب گشایش در روزی و ناسپاسی، کفران نعمت، کفر و امتحان را عوامل تنگی روزیمعرفی می کند.

 

نعمت های الهی برای همه و امانت در دست مردم

منابع طبیعی و ثروتهای اولیه برای جامعه به مثابه کل و عموم مردم آفریده شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وَالْأَرْضَ وَضَعَهَا لِلْأَنَامِ (الرحمن، ۱۰) زمین را برای خلایق آفرید. هُوَ الَّذِی خَلَقَ لَکُمْ مَا فِی الْأَرْضِ جَمِیعًا ثُمَّ اسْتَوَىٰ إِلَى السَّمَاءِ فَسَوَّاهُنَّ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ ۚ وَهُوَ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ (بقره، ۲۹). او خدایی است که همه آنچه را (از نعمتها) در زمین وجود دارد، برای شما آفرید؛ سپس به آسمان پرداخت؛ و آنها را به صورت هفت آسمان مرتب نمود؛ و او به هر چیز آگاه است.

 

«وَمَا بِکُمْ مِنْ نِعْمَهٍ فَمِنَ اللَّهِ ۖ ثُمَّ إِذَا مَسَّکُمُ الضُّرُّ فَإِلَیْهِ تَجْأَرُونَ» (نحل، ۵۳) «آنچه از نعمت ها دارید، همه از سوی خداست و هنگامی که ناراحتی به شما رسد، فقط او را می خوانید.» همچنین می فرماید: «وَآتُوهُمْ مِنْ مَالِ اللَّهِ الَّذِی آتَاکُمْ ۚ» (نور، ۳۳). «و چیزی از مال خدا را که به شما داده است به آنان بدهید». بنابراین، امکانات عالم نعمتها و موهبت های الهی هستند که در اختیار بشر قرار گرفته اند.

 

اگر او دستور به انفاق دهد نسبت به بخشش مال خود دستور داده است. اگر گردش ثروت در دست عموم را مطالبه کرده نمی توان گفت من با دانش خود کار کردم و دولت نمی تواند از من بگیرد و به فقرا بدهد بنا بر این، استدلال قارون که: « قَالَ إِنَّمَا أُوتِیتُهُ عَلَىٰ عِلْمٍ عِندِی» [قارون] گفت: «این ثروت را با دانشی که نزد من است به دست آورده ام»، استدلال درستی نیست. بنابر این الگوی توزیع درآمد و ثروت از منظر قرآن کریم دیدگاههایی مانند جان لاک و نوزیک را بر نمی تابد. دیدگاه مبتنی بر این که افراد حقوق و وظایف اساسی و طبیعی دارند و هیچ مسئله اخلاقی، اجتماعی و فلسفی ای نباید محدودیتی برای این حقوق ایجاد کند. افراد می توانند منابع مالی خود را به صورتی کامل و نامحدود کنترل کنند.

 

آنها نیاز ندارند رضایت کسانی را جلب کنند که از ناحیه وسعت حقوق ملکی، و فراوانی برخورداری های آنها از منابع مالی، امکانات و موقعیت های اجتماعی، در فشار قرار می گیرند. (ر. ک. واعظی، ۱۳۸۸، ص ۳۲۲ – ۳۲۶.)

 

قبض و بسط روزی در مشیت الهی

خداوند از ظاهر و باطن همه آفریدگان و از نهان جان انسانها آگاه است و بر رفتارهای آشکار و پنهان آنها ناظر است. او هم جهان هستی را آفریده و هم گردش آن را تدبیر می کند. این گونه آموزه ها با دئیسم که آفرینش جهان را آنی و لحظه ای می پندارد و آفریدگار جهان را همانند معمار بازنشسته دست بسته می داند که جهان و انسان را به حال خود رها ساخته تا بشر با رفتار بر طبق طبیعت خود راه سعادت را بپیماید به طور کامل متفاوت است.

 

إِنَّ رَبَّکَ یَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ یَشَاءُ وَیَقْدِرُ ۚ إِنَّهُ کَانَ بِعِبَادِهِ خَبِیرًا بَصِیرًا (اسراء، ۳۰). به یقین، پروردگارت روزی را برای هر کس بخواهد، گشاده یا تنگ می دارد؛ او نسبت به بندگانش، آگاه و بیناست. سنت الهی بر این است که « إِنَّ اللَّهَ لَا یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّىٰ یُغَیِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ ۗ وَإِذَا أَرَادَ اللَّهُ بِقَوْمٍ سُوءًا فَلَا مَرَدَّ لَهُ ۚ وَمَا لَهُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَالٍ» (رعد، ۱۱)؛ خداوند سرنوشت هیچ قوم (و ملتی) را تغییر نمی دهد مگر آنکه آنان آنچه را در خودشان است تغییر دهند! و هنگامی که خدا اراده سویی به قومی (بخاطر اعمالشان) کند، هیچ چیز مانع آن نخواهد شد؛ و جز خدا، سرپرستی نخواهند داشت!

 

مشیت الهی بر این است که تغییر و تحولها، باید از درون صورت گیرد. از جمله دگرگونی هایی که در زندگی افراد و جوامع ممکن است پدید آید، تغییر در در آمد، ثروت و رفاه است. سنت خدا است که «مَن جَدَّ وَجَدَ»؛ «هرکس بکوشد، بیابد». هر جامعه ای می تواند با تدبیر، کار و فعالیت، ثروتمند شده یا با سوء مدیریت و کم کاری به جامعه ای فقیر تبدیل شود.

 

خداوند زمینه کار و تلاش را برای انسان فراهم ساخته، نیازها و تمایل ها را در بشر به وجود آورده و از طرفی به انسان، انگیزه و توانایی لازم داده است تا در تلاش برای کسب روزی باشد و بتواند نیازهای مادی و معنوی خود را تأمین کند و رفاه دنیایی و سعادت آخرتی خویش را به دست آورد. این روند معمول است؛ ولی اولا با وجود همه این غرائز و انگیزه های درونی، عله العلل اوست و همه چیز رزق و عطای خداوند متعال است. ثانیا، جمله «مَن جَدَّ وَجَدَ»، قاعده ای همیشگی و کلی نیست. در جامعه فراوان مشاهده می شود که افراد یا اقوامی به هر دری می زنند، گشوده نمی شود.

 

کلیت «إِنَّ اللَّهَ لَا یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّىٰ یُغَیِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِم»، بلافاصله با جمله « وَإِذَا أَرَادَ اللَّهُ بِقَوْمٍ سُوءًا فَلَا مَرَدَّ لَهُ ۚ وَمَا لَهُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَالٍ ؛ و هنگامی که خدا اراده سویی به قومی [به سبب اعمالشان] کند، هیچ چیز مانع آن نخواهد شد و جز خدا، سرپرستی نخواهند داشت.» تخصیص داده شده است. ثالثا؛ از بعضی آیات استفاده می شود که گسترش روزی بعضی و محدودیت روزی دیگران، معیاری برای ارزش فردی بر فرد دیگر یا یک فرد در زمانی در مقایسه با زمان دیگر نیست؛ هم چنان که تنگی معیشت، دلیل بر خشم و غضب خداوند نیست.

 

خداوند گاهی انسان را به وسعت روزی، آزمایش می کند و اموال زیادی در اختیار او می گذارد، میزان مقاومت و پایمردی او را روشن می سازد و آنان را از این طریق پرورش می دهد. گاهی ثروت بسیار، مایه بلا و عذاب جان صاحبان آنها است و هرگونه آرامش را از آنان می گیرد. (ر. ک: مکارم شیرازی و دیگران، ج ۲۰، ص ۳۷۳.)

 

آیات متعدد حاکی از این هستند که خداوند به هر کس بخواهد، روزی بی حساب (بدون عوض) می دهد یا به بعضی بیش تر و به برخی کم تر می دهد. آیاتی به بیان حکمت ها و مصالح این «بسط و تقدیر» پرداخته اند. بعضی آیه ها، فلسفه بخشش را «امهال» کافران معرفی می کند و دستهای بیان می کنند که خداوند می خواهد به این وسیله، انسان را تربیت کند؛ روح سخاوت، فداکاری و از خودگذشتگی را در انسان پرورش دهد. افزون بر این اگر بسیاری از مردم در روزی شان گشایش شود، راه طغیان پیش می گیرند؛ بنابراین صلاح آنها است که اندازه معینی روزی داشته باشند که نه باعث فقر و نه طغیان شود. بعضی آیات فقر و ثروت را وسیله ای برای آزمایش نام می برند تا انسان پرورش یابد و صابران مشخص شوند.

 

قرآن عواملی مانند ایمان، تقوا، شکر نعمت، استغفار، انفاق، مهلت دادن به کار برای شدت بخشیدن به عذاب آنان در قیامت و سرانجام امتحان و آزمایش را اسباب گشایش در روزی و ناسپاسی، کفران نعمت، کفر و امتحان را عوامل تنگی روزی معرفی می کند.

 

خبرنگاران جوان

2025

منبع: جام نیوز

کلیدواژه: گشایش مشیت الهی گوناگون جام نیوز

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.jamnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۸۹۹۵۸۱۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آیت‌اللّه العظمی نوری همدانی: اسلام بزرگترین حامی حقوق زن است/ اسلام «زن‌» را بعنوان اینکه مانند مرد یک انسان کامل است و شایستگی خلیفه الهی بودن را دارد معرفی کرد

به گزارش جماران؛ متن پیام آیت‌اللّه العظمی نوری همدانی به همایش هویت عصری زنان در آینه قرآن و حدیث بدین شرح است:

 

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ

الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَ الصَّلَاةُ وَ السَّلَامُ عَلَی سَیِّدِنا وَ نَبِیِّنَا أَبِی ‌الْقَاسِمِ المصطفی مُحَمَّد وَ عَلَی أهلِ بَیتِهِ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ سیَّما بَقیَّهَ اللَّهِ فِی الأرَضینَ.

با سلام و تحیت به آن مجمع محترم؛

موضوع «جایگاه و موقعیّت بانوان‌» از دیر باز مورد گفتمان اندیشمندان و صاحب نظران بوده و نویسندگان و نظریه پردازان در این زمینه دیدگاههای گوناگونی‌ارایه داده و هر یک از آنان برداشت و تحلیلی داشته و طبق جهان بینی خود آن را ابراز داشته‌اند. که این موضوع با مطالعه تاریخ اقوام و ملل روشنتر می‌شود.

در این میان مکتب حیات بخش اسلام‌ که کامل‌ترین ادیان است با توجه به نظر واقع بینانه به انسان و وظایف و تکالیف او، موقعیت بانوان را به نحو اصولی مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و با عنایت به ساختار خلقت زنان به تبیین حقوق آنها پرداخته است که با نگرش دقیق و خالی از اغراض باید گفت‌: در هیچ‌مکتب و گرایشی اینگونه حریم و حقوق زنان مورد حمایت قرار نگرفته‌ و شأن و منزلت آنان مصونیت پیدا نکرده است‌.

مگر نه این است که پیش از ظهور اسلام با زنان در همه نقاط جهان به بدترین نوع ‌برخورد می‌شده و از کمترین حقوق اجتماعی محرومشان داشته بودند.

که در آن فضای مسموم حضرت رسول اکرم‌(صلی الله علیه و آله) رفعت مقام و شأن والای ‌بانوان‌ را با کمال صراحت اعلام و قوانینی بر اساس فطرت انسان مقرّر داشت‌.

و مگر نه این است که با استقبال از حضور زنان در عرصه‌های جهادی و آموزشی و پرورشی و اجتماعی سالهای نخستین ظهور اسلام به عصر طلایی تبدیل شد و بر تارک ‌جبین تاریخ اسلام درخشید.

انسانی در میان دو دیوار بلندِ تحجر و تمدّن‌ِ کاذب‌. محبوسی در اعماق دو زندان‌: زندان جاهلیّت و زندان بردگی مُدِرن‌. اسیر دو کمند: کمند اوهام و خرافات و کمند تهمت و افتراءآت‌. مقهور دو فرهنگ‌، فرهنگ جاهلی و فرهنگ کلمات فریبنده به نام آزادی ‌و بعنوان علم و تمدن و تساوی حقوق‌. بالاخره فریادگری بدون فریادرس‌! و مُجرمی بدون ارتکاب جرم‌، مظلومی به ‌ظلم مضاعف و محروم از حقوق زندگی صحیح‌!

در روزگاری که در تمام فرهنگهای اقوام و ملل جهان «زن‌» بعنوان یک‌ «موجود پست » و «طفیلی » و انسان درجه دوّم‌ مطرح بود و تلخی ‌و محرومیّت بر همه ابعاد و زندگی او چه سیاسی‌، چه فرهنگی و چه اقتصادی ‌سایه افکنده و مورد بدبینی‌ ها و آماج تهمت‌ها بود و از هیچ روزنه‌ای بر افق زندگی ‌او روشنایی نمی‌تابید، و همه درها بر روی او بسته بود، خورشید اسلام طلوع ‌کرد و افق زندگی او را از کَران تا کَران روشن نمود و ندای عطوفت‌آمیز پیغمبر رحمت‌، حضرت محمّد مصطفی(صلی الله علیه و آله) روح نشاط و امید در کالبد او دمید و راه ‌ترقی و تکامل را به روی او از همه جهت باز کرد.

حضرتش موقعیّت مهم «زن» در اجتماع بشری و جایگاه بلند او و شایستگی‌ ها و استعدادهای فراوانی را که دست آفرینش در وجود این‌موجود بدیع قرار داده است را گوشزد کرد و آیه‌هایی از قرآن مجید را در رابطه با معرفی مقام مهم زن و ارزش والای او برای مردم بیان نمود. «زن‌» را بعنوان اینکه مانند مرد یک انسان کامل است و شایسته همه‌کمالات و کرامت‌های انسانی است و شایستگی خلیفه الهی بودن را دارد معرفی کرد.

«مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیَاةً طَیِّبَةً وَلَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ»

«إِنَّ الْمُسْلِمِینَ وَالْمُسْلِمَاتِ وَالْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَالْقَانِتِینَ وَالْقَانِتَاتِ وَالصَّادِقِینَ وَالصَّادِقَاتِ وَالصَّابِرِینَ وَالصَّابِرَاتِ وَالْخَاشِعِینَ وَالْخَاشِعَاتِ وَالْمُتَصَدِّقِینَ وَالْمُتَصَدِّقَاتِ وَالصَّائِمِینَ وَالصَّائِمَاتِ وَالْحَافِظِینَ فُرُوجَهُمْ وَالْحَافِظَاتِ وَالذَّاکِرِینَ اللَّهَ کَثِیرًا وَالذَّاکِرَاتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ مَغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِیمًا»

و این نمونه‌ای از آیات قرآن در عظمت زنان است و بر همین اساس همانطور که نمونه‌ای از مردان برای الگوسازی ذکر نمود، از زنان شایسته نیز به عنوان الگو معرفی می‌شود:

« ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِلَّذِینَ کَفَرُوا امْرَأَتَ نُوحٍ وَامْرَأَتَ لُوطٍ کَانَتَا تَحْتَ عَبْدَیْنِ مِنْ عِبَادِنَا صَالِحَیْنِ فَخَانَتَاهُمَا فَلَمْ یُغْنِیَا عَنْهُمَا مِنَ اللَّهِ شَیْئًا وَقِیلَ ادْخُلَا النَّارَ مَعَ الدَّاخِلِینَ وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِلَّذِینَ آمَنُوا امْرَأَتَ فِرْعَوْنَ إِذْ قَالَتْ رَبِّ ابْنِ لِی عِنْدَکَ بَیْتًا فِی الْجَنَّةِ وَنَجِّنِی مِنْ فِرْعَوْنَ وَعَمَلِهِ وَنَجِّنِی مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ وَمَرْیَمَ ابْنَتَ عِمْرَانَ الَّتِی أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَنَفَخْنَا فِیهِ مِنْ رُوحِنَا وَصَدَّقَتْ بِکَلِمَاتِ رَبِّهَا وَکُتُبِهِ وَکَانَتْ مِنَ الْقَانِتِینَ»

و در روایات ما نیز احادیث مختلف و متواتر درباره حقوق و جایگاه بانوان ذکر شده‌است که توصیه می‌شود به کتب حدیثی ما مراجعه کرده و با در نظر گرفتن سند احادیث بعضی از مطالب جعلی که با قرآن کریم مطابقت ندارد را استثناء نمود.

امروز نیز دنیای کفر با متهم ساختن اسلام نسبت به حقوق زن آنچه را که خود در عمل انجام می‌دهد به دین مقدس ما نسبت می‌دهد در حالی که با این عمل می‌خواهد پرده سیاه بر حقایق و موقعیت زن در اسلام بپوشاند و عمل ننگین خود را نسبت به بانوان توجیه نماید، اما باید با صدای رسا و بلند اعلام کرد که این دین بزرگترین حامی حقوق زن می‌باشد.

در پایان از همه حاضرین، خصوصاً از برگزار کنندگان این جلسه محترم و بویژه نماینده معظم ولی فقیه آیت الله آقای نورمفیدی کمال سپاس و تشکر را دارم و توفیق همگان را از خداوند متعال خواستارم و متلمس دعای خیر می‌باشم.

والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته

 

قم مقدسه

حسین نوری همدانی