درآمدی بر سیاست بینالمللیسازی آموزش عالی در ایران منتشر شد
تاریخ انتشار: ۲۰ خرداد ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۹۰۸۶۵۴۱
به گزارش خبرگزاری مهر، کتاب «درآمدی بر سیاست بینالمللیسازی آموزش عالی در ایران» به قلم فیروزه اصغری و به همت پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری منتشر شد.
فهرست این کتاب عبارتند از:
دیباچه پژوهشکده
مقدمه نویسنده
کلیات
فصل۱؛ بینالمللی سازی آموزش عالی در جهان؛ مفاهیم، رویکردها، راهبردها و چالش ها
مقدمه
مفهوم بینالملی شدن آموزش عالی
دلایل بینالمللیسازی اموزش عالی
رویکردها در بینالمللی سازی آموزش عالی
سطوح فعالیت بینالمللی سازی آموزش عالی
استراتژی ها در بین المللیسازی آموزش عالی
نگرانیها و چالشهای بینالمللی سازی آموزش عالی
ارزیابی و شاخصهای بین المللی شدن
مطالعات جهانی در حوزه بین المللی سازی آموزش عالی
فصل ۲؛ آموزش عالی ایران و فعالیت های بین المللی
مقدمه
نظام آموزش عالی ایران
دانشجویان ایرانی به تفکیک وابستگی موسسه، مقطع و جنسیت
دانشجویان موسسه های آموزش عالی به تفکیک نوع وابستگی
دانشجویان موسسه های آموزش عالی به تفکیک گروه تحصیلی
سطحبندی موسسات آموزش عالی در ایران
دانشجویان بین المللی در ایران
نحوه جذب دانشجویان خارجی
جایگاه بین المللی ایران بر اساس رتبه بندی های جهانی
شاخص های رتبه بندی تایمز
شاخص های رتبه بندی کیواس
شاخص «بین المللی» در رتبه بندی کیواس
فعالیتها، برنامه ها و پروژه های بین المللی در آموزش عالی ایران
مرکز همکاری های علمی بین المللی وزارت علوم
شورای سیاست گذاری بین المللی شدن آموزش عالی
مرکز مطالعات و همکاری های علمی بین المللی وزارت علوم
امور بین الملل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
اداره ها و واحدهای بین الملل در دانشگاهها
معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری
دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)
موسسه آموزش عالی بیمه اکو (مدرسه عالی بیمه ایران)
دانشکده مطالعات جهان (دانشگاه تهران)
جامعه المصطفی(ص)
شورای ایرانیان خارج از کشور
کمیسیون ملی یونسکو
مراکز بین المللی آموزش زبان فارسی
سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی
شورای گسترش زبان فارسی
مجمع جهانی اهل بیت(ع)
مجمع جهانی تقریب مذاهب
بنیاد سعدی
برنامه بین المللی سازی آموزش عالی در ایران (۱HEI)
دانشگاههای ایرانی در اتحادیه اوراسیا برای اهداف بین المللی
مرکز بین المللی آموزش عالی در ایران (سایت ایران آموزش)
طرح اعتلای پنج دانشگاه و پنج پژوهشگاه کشور
کمیته جذب نخبگان: برنامه اجرایی جذب نخبگان (۱۳۹۶)
طراحی آزمون سامفا
فصل ۳؛ بین المللی سازی آموزش عالی در ایران
اهداف، اولویت ها، راهبردها و چالش ها
بین المللی سازی آموزش عالی در اسناد بالادستی
بین المللی سازی در برنامه های پنج ساله کشور
سند چشم انداز بیست ساله ایران
نقشه جامع علمی کشور
سیاستهای کلی علم و فناوری
مفاهیم، دلایل، و اهداف بین المللی سازی آموزش عالی در ایران
رویکردها و راهبردهای بین المللی شدن آموزش عالی در ایران
لایهها و سطوح همکاری برای بین المللی سازی آموزش عالی در ایران
شاخص های ارزیابی بین المللی سازی آموزش عالی در ایران
موانع و چالش های بین المللی سازی آموزش عالی در ایران
بین المللی سازی در مطالعات پژوهشگران ایرانی
فصل ۴؛ بین المللی سازی آموزش عالی در ایران با رویکرد سیاست گذاری
مقدمه
مدل های بین المللی سازی
مدل واندی ۱۹۹۶
چرخه بین المللی سازی نایت (۱۹۹۴)
مدل نه وجهی بین المللی سازی آموزش عالی
مدل های سیاست گذاری
دلایل شکست سیاست در اجرا
فصل ۵؛ بین المللی سازی آموزش عالی با رویکرد سیاست گذاری
مقدمه
محتوای سیاست بین المللی سازی آموزش عالی ایران
زمینه بین المللی سازی آموزش عالی در ایران
فرایند بین المللی سازی آموزش عالی در ایران
گام نخست: تحلیل وضع موجود
گام دوم و سوم: شکل گیری و انتخاب گزینه سیاستی
گام چهارم: برنامه ریزی و اجرا گام
پنجم: ارزیابی برنامه گام
ششم: چرخه سیاست گذاری بعدی
عوامل (بازیگران) بین المللی سازی آموزش عالی در ایران
نتیجه گیری نهایی
الزامات و ملاحظات اساسی در بین المللی سازی آموزش عالی
منابع
نمایه
دیباچه پژوهشکده
دانشگاه امروزی در اثر چرخشهای فرهنگی، اجتماعی و فناوری در عصر حاضر دستخوش تغییراتی شده و این تغییرات موجب ظهور مفاهیم تازه ای در مطالعات آموزش عالی، علم و فناوری گردیده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
در این بستر جهانی، در سال های اخیر مطالعات فرهنگی و اجتماعی آموزش عالی، علم و فناوری نه تنها مورد توجه واقع شده بلکه در نظام شناخت و آینده نگری آموزش عالی اهمیت محوری پیدا کرده است.
فهم چالش های پیش روی آموزش عالی و انتظارات از آن با تکیه بر مولفه های درونی و بیرونی نظام علم، وضعیت فعلی و آینده نگری تعاملات میان دانشگاه و محیط پیرامون به مدد مطالعات فرهنگی و اجتماعی ممکن می نماید و از این طریق می توان راهبردهای تعادل بخش میان کارویژه های دانشگاه با نیازهای اجتماعی و بازار کار ارائه داد.
براین اساس مطالعات آموزش عالی و علم برای شناخت وضعیت موجود، ارزیابی تعاملات آن با جامعه و فرهنگ و ایفای نقش موثرتر آموزش عالی در ترسیم آینده کشور نیازمند بهره گیری از ظرفیت علوم اجتماعی و علوم انسانی و کاربست راهبردهای آن در عرصه سیاست گذاری و تصمیم گیری است دستیابی به این اهداف، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از سال ۱۳۸۲ با هدف پژوهش در زمینه ها فرهنگی و اجتماعی آموزش عالی و توسعه علمی، ایفای نقش نهاد واس میان دانشگاه و جامعه و به عنوان نهاد مولد اندیشه و اتاق فکر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در حوزه های مورد اشاره تاسیس شده و در انجام پژوهش ها و مطالعاتی در محورهای زیر است:
۱.پژوهش در زمینه مطالعات فرهنگی و اجتماعی آموزش عالی توسعه علمی و فناوری
۲. مطالعه در حوزه سیاست گذاری فرهنگ و اجتماعی آموزش عالی
۳. توسعه کانونهای تفکر در حوزه مطالعات فرهنگی و اجتماعی آموزش عالی و توسعه علمی
۴.آینده نگری دانشگاه ها و شناخت نیازهای جدید آموزش عالی در زمینه های اجتماعی و فرهنگی
۵.شناخت و بسط مطالعات میان رشته ای و روش های گسترش آن.
با توجه به اهداف فوق، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی در کنار برنامهها و فعالیت های پژوهشی، اقدام به تالیف و ترجمه آثار علمی در زمینه های فوق برای توسعه و رشد این حوزه مطالعاتی و همچنین تامین منابع فکری و علمی لازم برای سیاستگذاری فرهنگی و اجتماعی در آموزش عالی نموده است.
امیدواریم کتاب های منتشر شده توسط این پژوهشکده، به بهترین شکل در دسترس استادان، مدیران، کارشناسان و علاقه مندان مطالعات فرهنگی و اجتماعی آموزش عالی قرار گیرد و در ارتقای کیفی کارویژه های آموزش عالی و علم در جامعه ایران به سهم خود نقشی فعال داشته باشد.
مقدمه نویسنده
در چند سال اخیر موج جدید بین المللی سازی آموزش عالی در ایران، با استناد به اسناد بالادستی در سطحی نسبتا گسترده در حال شکل گیری است.
سیاست گذاران آموزش عالی به دفعات با اشاره به اهمیت بین المللی شدن دانشگاهها و مراکز آموزش عالی، به این نکته اشاره کرده اند که هدف بزرگ آموزش عالی ایران بین المللی کردن دانشگاهها» است.
تشکیل شوراها و کمیته های مرتبط، امضای تفاهم نامه ها و قراردادهای متعدد با موسسات آموزش عالی خارجی، سفرهای متقابل مدیران دانشگاههای ایرانی و خارجی در کنار فعالیت های روزافزون برگزاری نشست ها و همایش های مختلف و ارائه گزارش های مستمر از افزایش فعالیت های بین المللی، نشان دهنده تصمیم جدی و رسمی نظام آموزش عالی در جهت گسترش فعالیت های بین المللی آموزش عالی ایران در فضای ایجادشده در شرایط «پسا برجام» کشور است.
اما آنچه که بیش از هر چیز دیگر در حال حاضر و در ابتدای برنامه ششم توسعه، دارای اهمیت است، توجه تصمیم گیران و سیاست گذاران به این نکته است که اتخاذ این تصمیم سیاستی از جانب نظام آموزش عالی ایران اگرچه ظاهرا از پشتوانه اسناد بالادستی و حمایت ذی نفعان در سطح ملی برخوردار است اما بیش از آن نیازمند به شفافیت چیستی بین المللی سازی، دلایل و الویت های آن و سپس شفافیت در چگونگی اجرای آن بر اساس زمینه و بافتار موجود، چه در سطح بین المللی، منطقه ای و ملی و چه در سطح نظام آموزش عالی موجود و همچنین نیازمند شفافیت در عوامل و بازیگران آن است.
تنها در صورت توجه به این موارد است که می توان انتظار داشت فعالیت های پراکنده و کم حاصل بین المللی که در دهه های قبل نیز در آموزش عالی ایران بسیار رایج بوده است، به فرایندی مستمر، هدفمند، منسجم و قابل ارزیابی به منظور تصمیم گیری در چرخه بعدی بین المللی سازی تبدیل شود.
محتوای کتاب حاضر همانگونه که از فصل های آن معلوم است در پاسخ به دو مسئله مجزا اما مرتبط به هم تشکیل شده است. جرقه مسئله اول در یادداشتی زده شد که توسط مؤلف در کنگره ملی آموزش عالی ایران ارائه شد: «چگونه می توان درباره بین المللی سازی آموزش عالی در ایران سخن گفت در حالی که وضعیت آموزش عالی در سطح ملی از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست؟» پاسخ به این پرسش بدون شک با توجه به جریان شکل گرفته بین المللی سازی در سطحی نسبتا گسترده نمی توانست به معنای توقف فعالیت های در حال انجام تا زمان بهبود وضعیت دانشگاه ها در سطح ملی باشد.
از این رو ترجیح دادم از فرصت مطالعه ای که درباره بین المللی سازی آموزش عالی در ایران» در سال ۱۳۹۶ – ۱۳۹۵ در پژوهشکده برایم فراهم شد، استفاده نمایم و به این پرسش پاسخ دهم.
مسئله دوم در مواجهه با تجربیات بین المللی دانشگاه های ایران در دهه های قبل و آشنایی با چالش های آن در حین مطالعه پژوهشی شکل گرفت، فعالیت های بین المللی کنونی با فعالیت های قبلی چه تفاوتی دارد؟
و چه ویژگی تضمین کننده موفقیت و تحقق بین المللی سازی در دهه حاضر است؟ رفت و آمدهای بین دانشگاهی، پژوهش های مشترک، دانشجویان خارجی در ایران، تحصیل دانشجویان ایرانی در خارج، فرصت های مطالعاتی استادان، شرکت در کارگاه های آموزشی و کنگره ها همه مصداق همان فعالیت های بین المللی هستند که در دهه های قبل نیز دانشگاهیان با آن مواجه بوده اند.
چه چیزی و چه ویژگی می تواند فعالیت های پراکنده و غیر مستمر بین المللی را تبدیل فرایندی هدفمند، منظم و مستمر نماید؟
دغدغه پاسخ به دو پرسش متفاوت درباره بین المللی سازی پس از چند ماه مطالعه، زمانی که فصل اول و دوم کتاب را تدوین کردم من را به سمتی سوق داد که ترجیح دادم با رویکرد سیاست گذارانه به تحلیل داده ها بپردازم.
زیرا این رویکرد امکان پرداختن به زمینه به منظور بسترسازی برای اجرای سیاست و همچنین مقدمات لازم را برای بهبود شرایط و وضعیت آموزش عالی در سطح ملی مهیا می نماید.
وجه دیگر این رویکرد در پاسخ به مسئله دوم مولف شکل گرفته است. توجه به ویژگی های سیاست گذاری به عنوان فرایندی هدفمند، هماهنگ، مستمر و ادامه دار که در صورت شفافیت چیستی و چرایی بین المللی سازی چگونگی تحقق آن را تعیین می کند.
توجه به بازیگران بین المللی سازی آموزش عالی در ایران، مؤلفه چهارمی است که در کنار سه مؤلفه محتوا، زمینه و فرایند به آن پرداخته شده است.
مطالب کتاب حاضر شامل یک مقدمه و پنج فصل با استفاده از مطالعه انجام شده در پژوهشکده و همچنین با استفاده از مطالب دو مقاله ای شکل گرفته است که در سال جاری درباره بین المللی سازی توسط مؤلف تألیف شده است.
مقاله اول با عنوان «تحلیل سیاست بین المللی سازی آموزش عالی در ایران» و مقاله دوم «گامی نو به سوی بین المللی سازی آموزش عالی، در مجموعه مقاله ای با ویراستاری پروفسور جین نایت است.
کتاب حاضر شامل یک مقدمه و پنج فصل است. در فصل اول کتاب به مفاهیم، دلایل، رویکردها و استراتژی های بین المللی سازی آموزش عالی براساس دیدگاه های صاحب نظران اصلی در این حوزه پرداخته شد و تلاش شد تا خوانندگان با سیر مفهومی بین المللی سازی آموزش عالی در جهان آشنا شوند.
فصل دوم کتاب به نظام آموزش عالی ایران با تأکید بر فعالیت های بین المللی اختصاص دارد. این فصل به خواننده کمک می نماید تا ضمن آشنایی با نظام ملی آموزش عالی با فعالیتهای بین المللی موسسات دانشگاهی ایران آشنا شوند.
در این فصل به اختصار، جایگاه دانشگاه های ایران در رتبه بندی های جهانی با تأکید بر شاخص فعالیت های بین المللی ارائه شده است. این بخش جایگاه آموزش عالی ایران در مقایسه با دیگر کشورها و رتبه دانشگاه های برتر ایرانی در شاخص فعالیتهای بین المللی را نشان میدهد.
بخشی از این فصل به ارائه شمایی از تمامی نهادها و سازمان های درگیر در حوزه بین المللی سازی آموزش عالی می پردازد و خواننده را با اهداف، وظایف و فعالیت های آنها آشنا می سازد.
فصل سوم کتاب به مفاهیم، دلایل، رویکردها و استراتژی های بین المللی سازی آموزش عالی در ایران و همچنین چالش های آن اشاره دارد.
اهمیت این فصل از این روست که تلاش شده تا براساس مستندات موجود نمایی از وضعیت بین المللی سازی در ایران ارائه شود. مطالب این فصل در پاسخ به چیستی، چرایی و چگونگی بین المللی سازی تدوین شده است.
در فصل چهارم با عنوان بین المللی سازی آموزش عالی با رویکرد سیاست گذاری به مدل های سیاست گذاری و بین المللی سازی به اختصار به منظور آشنایی خوانندگان با مفاهیم مطرح شده در فصل نهایی کتاب اشاره شده است.
در فصل پنجم کتاب، به ارائه تحلیل بین المللی سازی در ایران با رویکرد سیاست گذاری پرداخته شده است.
کتاب تعمدا بخش زیادی را به ادبیات موضوع در ایران اختصاص نداده است. اما تلاش شده تا به منظور ادای دین به محققانی که در دهه های اخیر از اولین افرادی بودند که در این حوزه مقاله نوشتند، به اختصار به تعدادی از آثار آنها اشاره شود.
در سراسر کتاب همان گونه که از عنوان آن نمایان استT تعمدا از اصطلاح «بین المللی سازی» و نه «بین المللی شدن» استفاده کرده ام.
به جز در مواردی که جمله ای عینا از کتاب و یا مقاله ای نقل شده باشد که نویسنده یا مترجم از عبارت بین المللی شدن استفاده کرده باشد.
علی رغم توضیحات و تأکید برخی ازهمکاران در معنای پسوند انگلیسی آن، تعبیر من از این اصطلای «بین المللی سازی» یا «بین المللی کردن» آموزش عالی به معنای قرار دادن آموزش عالی در مسیر بین المللی توسط دولت ها و دیگر ذی نفعان است.
این تعبیر دارای هیچ گونه وجه مثبت و یا منفی نسبت به این پدیده نیست. بلکه صرفا تأکید بر این نکته است که بین المللی شدن را پدیده ای خودجوش توسط ذی نفعان داخلی در آموزش عالی می دانم و بین المللی سازی را پدیدهای سازمان یافته با فاعلیت ذی نفعان خارج از دانشگاه تلقی می نمایم.
نکته پایانی به قدردانی از صاحب نظران ایرانی تعلق دارد که از سال ها قبل با انجام مطالعات و ارائه مقالات علمی معتبر به ایجاد ادبیات در حوزه بین المللی سازی آموزش عالی اقدام و مقدمات پژوهش را برای دیگر محققان فراهم نموده اند. قدردانی دوم به پژوهشکده تعلق دارد که موقعیت مطالعه و امکان نشر آن را برای مؤلف فراهم ساخته است.
کتاب «درآمدی بر سیاست بین المللی سازی آموزش عالی در ایران» در ۲۸۴ صفحه و با قیمت ۱۴هزار تومان در سال ۱۳۹۶ روانه بازار نشر شد.
کد خبر 4317129منبع: مهر
کلیدواژه: آموزش عالی معرفی کتاب وزارت علوم تحقیقات و فناوری ماه مبارك رمضان نمایشگاه قرآن معرفی کتاب قرآن کریم قرآن دعای روزهای ماه رمضان پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی فعالیت های قرآنی شب قدر فلسفه امام خمینی ره کنفرانس بین المللی تازه های نشر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۹۰۸۶۵۴۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
گمرک به جای بانک مرکزی، شفاف سازی کرد/ ۶۶ میلیارد دلار برای ۱۰۰ واردکننده/ لیست دقیق دریافت کنندگان دلار ۲۸۵۰۰ تومانی را منتشر کنید
به گزارش تابناک اقتصادی؛ سیاست ارزی بانک مرکزی از شروع ریاست فرزین در این بانک، با نام تثبیت ارزی عجین شده است تا بتواند از رشد تورم و گرانیها جلوگیری کند؛ رویکردی که از همان ابتدا با تخصیص ارز ترجیحی به نرخ ۲۸۵۰۰ تومان برای واردات کالاهای ضروری، اساسی و دارویی و همچنین تخصیص ارز نیمایی برای واردات سایر نیازهای کشور همراه شد. اما منتقدان نیز ساکت نبودند و از تجربه تلخ و فساد دلار ۴۲۰۰ تومانی زمان دولت روحانی سخن گفتند و از ادامه این مسیر ابزار نگرانی کردند و توصیه و پیشنهادشان به بانک مرکزی، اجرایی کردن سیاست ارز تک نرخی در اقتصاد ایران بود؛ اتفاقی که نه تنها اتفاق نفتاد، بلکه نرخهای جدیدی که به دادوستدهای ارزی کشور اضافه شد؛ همچون نرخ مرکز مبادله!
اما در هر صورت سال گذشته، به گفته فرزین رئیس کل بانک مرکزی، نزدیک به ۲۰ میلیارد دلار به نرخ ۲۸۵۰۰ تومان برای واردات کالاهای اساسی، تخصیص و تامین یافت و از طریق مرکز مبادله ارز و طلا نیز نزدیک به ۵۰ میلیارد دلار ارز با نرخ زیر ۴۰ هزار تومان برای واردات تمامی کالاهای قانونی تخصیص یافت. فرزین با تاکید بر اینکه بانک مرکزی اصلا کاری به نرخ کانالها و بازار غیررسمی ندارد اظهار داشت: بانک مرکزی در سال گذشته ۶۹ میلیارد دلار ارز تامین کرد.
حال یکی از مهمترین مطالبات مردم و افکار عمومی از بانک مرکزی در مقام تصمیم گیر در حوزه سیاستهای ارزی کشور، شفاف سازی در خصوص دریافت کنندگان ۶۹ میلیارد دلاری است که شخص رئیس کل به آن اشاره داشته است؛ یعنی دو گروه که یکی به ارز ۲۸۵۰۰ دسترسی داشته و گروه دیگر نیز به دلار نیمایی با نرخ زیر ۴۰ هزار تومان.
با این حال؛ به رغم سکوت بانک مرکزی و عدم پاسخ به این مطالبه مردم و کارشناسان اقتصادی، گمرک کشورمان در اقدامی قابل تقدیر، لیست ۱۰۰ واردکننده نخست در سال گذشته را همراه با میزان ارز دریافتی منتشر کرده است؛ لیستی که در مجموع نشان میدهد از ابتدای سال ۱۴۰۲ تا پایان اسفندماه سال قبل، ۶۶ میلیارد دلار و ۲۰۴ میلیون دلار به صد شرکت واردکننده جهت واردات کالاهای خود از سوی بانک مرکزی ارز تخصیص یافته و تامین شده است. وارداتی که در لیست دیگری که توسط گمرک در خصوص آمار واردات طی دوازده ماهه سال گذشته منتشر شده، مشخص است که در این مدت، از اسکوتر گرفته تا کنجاله و سویا و قطعات خودرو و ویتامین های دارویی وارد کشور شده است و دامنه گسترده ای را شامل می شود.
لیست کامل ۱۰۰ واردکننده نخست ۱۴۰۲ را «اینجا» ببینید.
اما نکته مهمی که باید به آن توجه داشت این است که به رغم اینکه در فضای مبهم و عدم اطلاع رسانی از سوی سیاست گذار ارزی، انتشار چنین لیستی از سوی گمرک، با اهمیت است؛ اما نکته مهم آنجاست که مشخص نشده است که کدام شرکت در گروه ارز ۲۸۵۰۰ تومانی قرار دارد و کدام در گروه دلار نیمایی و صرفا مجموعهای از هر دوی اینها آورده شده است. به عنوان نمونه شرکت مادر تخصصی بازرگانی دولتی ایران، مشخصا در امر واردات کالاهای اساسی فعالیت میکند و بر اساس آمار گمرک، در سال گذشته بیش از یک میلیارد و ۸۷۸ میلیون دلار دریافت کرده است که به احتمال بسیار زیاد، همه این میزان ارز به نرخ ۲۸۵۰۰ بوده است؛ اما برای سایر شرکتهای فعال در حوزههای خودرویی، فولادی، غذایی و ...، نمیتوان به طور مشخص گفت که چه نوع ارزی دریافت کرده اند.
بنابراین ضرورت دارد تا در ادامه شفاف سازی گمرک در خصوص صد واردکننده و میزان دریافت ارز، بانک مرکزی نیز در گزارشی دقیق، آمار و ارقامی از دریافت کنندگان ارز ترجیحی ۲۸۵۰۰ تومانی منتشر کند تا برای مردم مشخص شود که ۲۰ میلیارد دلار ۲۸۵۰۰ تومانی به چه شرکتی و در چه حوزهای رسیده است تا در نهایت در خصوص تغییرات قیمتی کالاهای وارد شده توسط شرکتها و عملکرد درست یا نادرست آن در تامین نیاز کالاهایی بازار، شفاف سازی شود.
مطالبه بالا در شرایطی اهمیت پیدا کرده است که به تازگی رئیس کل اسبق بانک مرکزی که زمانی در راس مدیریت و سیاست گذاری ارزی کشور قرار داشته است، در یادداشتی خیرخواهانه به مسوولان دولتی گفته است: براساس گزارش مسوولان بانک مرکزی در طول سال گذشته یعنی ۱۴۰۲، مبلغ ۶۹ میلیارد دلار ارز با نرخی بسیار پایینتر از نرخ ارز در بازار، برای واردات تامین شده است. از کل مبلغ ارز تامینشده ۱۹ میلیارد ارز ۲۸۵۰۰ تومانی به ازای هر دلار برای نهادههای کشاورزی و دامی، دارو و تجهیزات پزشکی تخصیص یافته و ۵۰ میلیارد دلار دیگر نیز با نرخ هردلار حدود ۳۸ هزار تومان از طریق سامانه نیما برای واردات سایر کالاهای مصرفی، مواد اولیه و کالاهای واسطه تخصیص و تامین ارز شده است.
همتی تاکید داشته است: "در طول سال ۱۴۰۲، با توجه به میانگین اختلاف ۱۵ هزار تومانی نرخ نیما با نرخ ارز بازار، مبلغ بالقوه رانت توزیعشده بابت ۵۰ میلیارد تخصیص و تامین ارز اعلامی، در حد ۷۵۰ هزار میلیارد تومان میشود که قطعا بخش عمده آن بالفعل شده است. درخصوص ارز ۲۸۵۰۰ تومانی میانگین اختلاف ۲۵ هزار تومانی آن با نرخ بازار، در سال گذشته رانت بالقوه ۴۷۵ هزار میلیارد تومان میشود. باتوجه به قیمت فزاینده محصولات و کالاهایی نظیر مرغ و گوشت، اتومبیل، موبایل و عمده کالاهای مصرفی و قطعات و مواد واسطهای مصرفی مردم و بنگاههای تولیدی که مردم بهعینه در بازار لمس میکنند، خوشبینانهترین نظر این است که حداقل ۵۰ درصد اختلاف نرخ بهصورت رانت توزیع شده باشد. این یعنی حداقل ۶۰۰ هزار میلیارد تومان رانت توزیع شده است، بدون تاثیر جدی در کنترل قیمت کالاهای مرتبط و بدتر از آن موجب تاثیر منفی بر ارزش صادرات و تراز تجارت غیرنفتی و نیز زیان شرکتهای صادراتمحور بورسی و نهایتا سهامداران بورس شده است. "