تعهد، مسئولیت اجتماعی و اخلاق برجسته در کنار وظایف آکادمیک؛ ویژگی برجسته قانعی‌راد
تاریخ انتشار: ۲۵ خرداد ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۹۱۸۶۱۹۵
به گزارش ایکنا، سید محمد امین قانعی‌راد جامعه شناس برجسته ایرانی و رئیس سابق انجمن جامعه شناسی ایران غروب روز پنجشنبه به دلیل ابتلا به سرطان در گذشت.
عباس کاظمی، جامعه شناس و از شاگردان قدیمی این استاد فقید جامعه شناسی در گفت‌وگو با ایکنا به تشریح ویژگی‌های مرحوم قانعی راد پرداخت و تصریح کرد: من برای نخستین بار دکتر قانعی راد را در سال ۷۹ و زمانی که دانشجوی دکتری جامعه شناسی بودم ملاقات کردم، آنچه از استاد درک کردم این بود که وی با همه دانشجویان جوان و کسانی که تازه وارد جامعه شناسی می‌شوند پدرانه رفتار، و با آنان کار میکرد، به دانشجویان انگیزه داده و به نسل جوان جامعه شناسان کمک میکرد، این ویژگی برجسته استاد قانعی راد بود که در میان دیگر اساتید جامعه شناسی کم نظیر بود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
عضو هیئت علمی پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و علوم انسانی وزارت علوم با بیان اینکه قانعی راد به رویش جوانه‌های جامعه شناسی کمک کرده و به آنان پر و بال می‌داد گفت: این گونه افراد که جامعه شناسی را باور داشته، برای دانشجویان خود وقت بگذارند به آنان انگیزه داده و حاضر باشند برای توسعه جامعه شناسی هزینه دهند بسیار انگشت شمار هستند، این افراد گونه افراد در واقع جامعه شناسی را زندگی می‌کنند.
رئیس پیشین جهاد دانشگاهی واحد علوم اجتماعی تهران ادامه داد: قانعی راد براستی جامعه شناسی بود که جامعه شناسانه می‌زیست، نه تنها به جامعه شناسی باور داشت، بلکه خود را مدافع جامعه شناسی می‌دانست. او همیشه نسبت به جریانات جدیدی که از جامعه شناسی عبور می‌کردند با تردید می‌نگریست. قانعی راد جامعه شناسی بود که به مسایل خرد و پیش پا افتاده جامعه ایران علاقمند بود، در عین حال سعی میکرد همه این جزئیات را در بستر کلانتری تحلیل کند.
استاد ارتباطات و مطالعات فرهنگی دانشگاه تهران در ادامه به تشریح وضعیت انجمن جامعه شناسی ایران در دوران ریاست قانعی راد پرداخت و عنوان کرد: انجمن جامعه شناسی ایران تا پیش از دکتر قانعی‌راد ۲ دوره را پشت سر گذاشته بود، دوره نخست آن که دوره ریاست غلام‌عباس توسلی بود دوره تأسیس و تشکیل بود، پس از آن دوره دیگری آغاز شد، که مرحوم دکتر عبداللهی استاد فقید جامعه شناسی دانشگاه علامه ریاست آن را بر عهده داشت که دوره نظم دهی بود پس از این دوره دکتر قانعی راد ریاست انجمن را بر عهده گرفت و جامعه شناسی را بین مردم، نهاد‌های سیاسی، دولتی و دانشگاهی برد.
کاظمی ادامه داد: در همین زمان مرحوم قانعی راد شعبه‌های متعددی از انجمن را در ایران توسعه داده و همین اینکه گروه‌های مختلفی را در انجمن جامعه شناسی شکل داد که تا در انجمن فعالیت کنند، ضمن اینکه انجمن در حوزه‌های بین‌المللی توفیق بسیاری کسب و چندین کنفرانس بین‌المللی تفکر جامعه شناسی خاورمیانه را در ایران، ترکیه و در جا‌های دیگر برگزار کرد، انجمن جامعه شناسی را از مرز‌های بسته خود خارج کرده و جهان هم تا حدود زیادی با صدای جامعه شناسی ایرانی آشنا شد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علم و فرهنگ یادآور شد: مرحوم دکتر قانعی‌راد با ایجاد فضای مناسب در انجمن جامعه شناسی و فعال کردن گروه‌ها تخصصی گوناگون، جامعه شناسان را به سمت پدیده‌هایی مانند آسیب‌های اجتماعی، مسائل زنان سوق داد و صدا‌های متکثری در جامعه شناسی به وجود آورد، رویکرد دکتر قانعی راد یک نوع جامعه شناسی خرد در سنت پدیدارشناسانه و مفهومی بود، در این سنت تلاش می‌شود که تئوری‌ها درست فهمیده شده و برای مسائل مختلف به کار گرفته شود. قانعی فرد به مسائل جامعه ایران و رویداد‌های معمولی که پیش از این کمتر به آن پرداخته می‌شد می‌پرداخت.
اعظم راود راد، عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران نیز در گفت‌وگو با ایکنا، با اشاره اخلاق برجسته قانعی‌راد عنوان کرد: به نظر من ایشان جامعه شناس سختکوشی بود و بسیار فعال و با احساس مسئولیت اجتماعی درباره مسائل مهم و مبتلا به جامعه اظهار نظر میکرد و خود را هیچگاه از مسائل کنار نمی کشید و در متن جامعه حضور داشت.
در همین حال اشرف بروجردی، رئیس کتابخانه ملی ایران نیز در پیام تسلیت خود برای درگذشت سید محمد امین قانعی‌راد گفت: خبر درگذشت استاد ارجمند و دانشمند فاضل دکتر سید محمد امین قانعی راد، جامعه‌شناس و روشنفکر شریف، آزاده و مستقل کشور، سخت تکان دهنده و ناراحت کننده بود. قانعی‌راد در زمره آکادمیسین‌هایی بود که هرگز میان وظایف آکادمیک و تعهدات اجتماعی جدایی نیفکند و همواره تلاش کرد به طور همزمان در قامت یک چهره علمی و همچنین یک روشنفکر اجتماعی فعالیت کند. او در تمام طول دوره فعالیت علمی و اجتماعی خود، هیچ گاه جانب مردم و جامعه مدنی را رها نکرد، همواره به نقد ساختار‌های سیاسی و فرهنگی و اجتماعی پرداخت و به خصوص در دوران سخت در مضیقه قرار گرفتن تشکل‌های مستقل علمی، نقشی بی بدیل در حفظ و اعتلای این تشکل‌ها ایفا کرد.
وی افزود: قانعی‌راد سال‌ها به عنوان عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور و نیز عضو و رئیس انجمن جامعه شناسی ایران به توسعه و ترویج این علم در کشور کمک کرده بود و جدای از تألیفات متعدد در این حوزه به تربیت شاگردان و دانشجویان بسیاری همت گمارده بود که بی شک نامی نیک از او به یادگار خواهد ماند. یکی از مهمترین ویژگی‌های فعالیت‌های علمی این استاد بزرگ، نگاه جامع‌نگر و کلان او به عنوان یک جامعه شناس در ارتباط با توسعه و مدیریت بود. این مسئله را می‌توان در آثار به جا مانده از این استاد فاضل مانند «ناهمزمانی دانش: روابط علم و نظام‌های اجتماعی - اقتصادی در ایران» و «نظام علمی کشور در برنامه سوم توسعه» به روشنی مشاهده کرد.
بروجردی اظهار کرد: فقدان دکتر قانعی راد برای خانواده سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران غمی دوچندان به همراه داشت. این استاد به تازگی به عضویت شورای راهبردی این سازمان در آمده بود و مشاورت علمی این سازمان و مسئولیت اندیشگاه فرهنگی این نهاد ملی را بر عهده گرفته بود. چشم امید ما برای شکوفایی و تعالی این نهاد نوپا در سازمان اسناد و کتابخانه ملی به تدبیر این استاد فرزانه بود.
وی یادآور شد: این ضایعه دردناک را به جامعه علمی و دانشگاهی کشور تسلیت گفته و برای خانواده آن عزیز از خداوند متعال صبر مسئلت می‌نمایم و امیدوارم صاحب ماه رمضان حافظ و حامی او باشد و آخرین افطار این ماه را میهمان سفره جدش امیرالمومنین علی (ع) باشد.
انتهای پیام
منبع: ایکنا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۹۱۸۶۱۹۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تأملاتی درباب بومی نبودن نظریه‌ها در میدان جامعه‌شناسی کشور
به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، بیشتر پژوهش‌هایی که در اجتماع علمی ایران صورت گرفته و می‌گیرد، مبتنی بردستاورد‌های دانشمندان غربی است و این دست‌آورد‌ها چه در نظریه‌ها و چه در روش‌ها و فنون پژوهش‌های تجربی، دارای دقت و اعتبار بالایی هستند.
سیدحسین نبوی (استادیار جامعه‌شناسی دانشگاه خوارزمی) در مقاله‌ای به عنوان «بومی نبودن نظریه‌های غربی و مدرن‌نبودن تفکرات اجتماعی ایرانی و اسلامی» به این موضوع می‌پردازد که تئوری‌ها و روش‌ها با دقت تقریباً وسواس‌گونه‌ای توسط دانشمندان و پژوهشگران غربی، ابداع و ساخته و برخی از آنها به وفور در جامعۀ خودشان به کار گرفته می‌شوند.
* دلایل خطای شناختی در پژوهش‌های تجربی جامعه‌شناختی
به زعم این پژوهشگر مفاهیم و تبیین‌ها و اِسناد‌های آن نظریه‌ها، برای جامعه‌شناسی و پژوهش‌های تجربی جامعه‌شناختی در جامعۀ ایران ممکن است نوعی خطای شناختی شکل بدهد و احتمالا داده است، از آنجا که جامعۀ آمریکا، آلمان، فرانسه و دیگر جوامع غربی که نظریه‌پردازان در آن زمینه و مبتنی بر آن جوامع، به برساختن نظریه‌های خود اقدام کرده‌اند و می‌کنند.
این استاد جامعه‌شناسی در ادامه می‌نویسد؛ به رغم شباهت‌های انسانی ما آدمیان، از نظر دین و اعتقادات، از نظر ارزش‌ها و هنجار‌ها و رمزگان تفسیر معنا، از نظر شیوه توزیع قدرت، از نظر کمّوکیف وقایع و رویداد‌هایی که در دوره‌های تاریخی گذشته در جوامع آنها روی داده و اثرات و پیامد‌های آن باقی است، از نظر رشد و توسعۀ اقتصادی، از نظر محیط طبیعی و جغرافیایی و نیز از نظر برخی عوامل دیگر، با جامعۀ ایران بطور معناداری متفاوت است واین خطای شناختی شکل می‌گیرد.
نظریه‌های برساخته‌شده در جوامع مدرن غربی برای جامعه‌ای که در برخی بخش‌ها کاملا و اساساً متفاوت است، موجب فهم و تبیین اشتباه می‌شود* عواقب حل مسائل با مفاهیم عاریتی
این پژوهش توضیح می‌دهد که کاربست نظریه‌های برساخته‌شده در جوامع مدرن غربی برای جامعه‌ای که در برخی بخش‌ها کاملا و اساساً متفاوت است، موجب فهم و تبیین اشتباه می‌شود. گرچه به عنوان جامعه‌شناس موظف هستیم - به قول گیدنز- به فرازبان جامعه‌شناسی سخن بگوییم، اما نگرانی این است که اطمینانی نیست که مفاهیم عاریتی، بتوانند شناخت دقیق و صحیحی را برای ما شکل دهند و ما را در حل برخی از مسائلمان، اجتماعی یا فرهنگی به‌طور مؤثری یاری دهند.
نبوی ادامه می‌دهد که احتمالا بسیاری از پژوهشگران مفاهیم و نظریه‌ها را فقط برای هدفی کارفرماپسند یا داورپسند، به کار می‌گیرند، و به ژرف‌اندیشی و بازاندیشی در مفاهیم و نظریه‌های رایج نمی‌پردازند. تعداد بیشتری از پژوهشگران نیز به علت آشنایی ضعیف با نظریه‌ها، اساساً در موقعیتی نیستند که بتوانند به نقد و بازاندیشی در نظریه‌ها بپردازند.
* زمینه‌مند نبودن نظریه‌های جامعه‌شناختی
به زعم این پژوهشگر خطای شناختی به باور و یقین درستی و صحّت پژوهش انجام گرفته می‌انجامد و مانع از نقد و بازاندیشی و ساخت نظریه‌ای جدید می‌شود. بماند از اینکه برخی از پژوهشگران بنا به دلایل اجرایی، فرهنگی یا بخش اقتصادی، حتی همان اصول علمی را در نقدنشده‌های مختلف پژوهش خود رعایت نمی‌کنند.
خطای شناختی به باور و یقین درستی و صحّت پژوهش انجام گرفته می‌انجامد و مانع از نقد و بازاندیشی و ساخت نظریه‌ای جدید میشودنبوی بیان می‌کند که زمینه‌مند نبودن نظریه‌های جامعه‌شناختی از دو سو مبدل به مسأله شده است:
نظریه‌های برساخته‌شده در جوامع غربی برای کاربست در پژوهش‌های بومی، مناسبت کمتری دارند و ممکن است ما را دچار خطای شناختی کنند، اما ما از آن آگاه نیستیم یا اگر آگاه باشیم تلاش جدی برای اصلاح نظریه‌ها و بومی‌سازی آن آنجام نمی‌دهیم. نظر‌های ساخته وپرداخته شده توسط اندیشمندان بومی به علت ناآشنایی با فرازبان جامعه‌شناسی، دارای ماهیت جامعه‌شناختی نیستند و در اجتماع علمی جامعه‌شناختی به رسمیت شناخته نمی‌شوند.این پژوهشگر در نهایت اینگونه جمع‌بندی می‌کند که در میدان مطالعات جامعه‌شناسی کشور ما با مسأله و چالشی به نام مفاهیم و نظریه‌هایی که برساختۀ پژوهشگران و جامعه‌شناسان بومی نیست مواجه‌ایم و این وضعیت، آنقدر عادی و طبیعی شده است که مسأله‌بودن آن را درنمی‌یابیم. چه بسا بخش قابل ملاحظه‌ای از بحران‌ها و ابربحران‌ها، ناشی از سوءمدیریت نباشد و در اثر تشخیص نادرست یا نادقیق که به علت خطای شناختی روی می‌دهد، شکل گرفته باشد.
انتهای پیام/
تداوم بارندگیها در کشور / دمای هوا در بعضی مناطق کاهش مییابد