به نقل از «جام جم آنلاین»

سنگ نگاره بَرم دِلک شکست

تاریخ انتشار: ۴ تیر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۹۳۴۹۴۳۷

به گزارش جام‌جم، گل بود به سبزه نیز آراسته شد. این زبانزد (ضرب‌المثل) گواهی است بر روزگار نزار و اندوه بار محوطه باستانی برم دلک در شهرستان شیراز که سند هویتی مردمان این دیار به‌شمار می‌آید. محوطه‌ای که دارای سه سنگ نگاره ارزشمند و بی‌همتا از دوره ساسانیان بوده و نزد کارشناسان و باستان‌شناسان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اما با این همه و در چند سال گذشته، روزی نبوده که در خبرگزاری‌ها و روزنامه‌ها به دشواری‌های این محوطه ارزشمند تاریخی - فرهنگی پرداخته نشود و چالش‌های پیش‌روی آن به گوش مدیران شهری و سرپرستان سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی نرسیده باشد. اگر به راستی بخواهیم به تک‌تک دشواری‌های محوطه باستانی برم دلک شیراز بپردازیم باید نامه بالا بلندی نوشته و همه صفحه‌های روزنامه را پُر کرد که در این جا نمی‌گنجد.

تعرض شهرداری به عَرصه سنگ نگاره‌های ساسانی

زمستان 95 بود که شهرداری شیراز بدون هماهنگی و درخواست آگاهی (استعلام) از سازمان میراث فرهنگی و به انگیزه ساماندهی محوطه باستانی بَرم دلک ناخواسته به عَرصه سنگ نگاره‌های ساسانی دست اَندازی (تعرض) کرده و پشت کوهی را که سنگ نگاره‌های ساسانی بر سینه آن تراشیده شده، کنده و گود کرده بودکه با آگاهی رسانی‌های نگارنده و بازدیدکارشناسان میراث فرهنگی از محوطه از ادامه کار آن پیشگیری شد. اما همچنان و پس ازگذشت یک سال و نیم این گودال‌ها و کنده کاری‌ها پر نشده و به حال خود رها شده است که پیچیدگی موضوع را می‌رساند و اِبهام‌هایی را به جا گذاشته است.

چشمه هزاران ساله‌ای که خشک شد

یکی از ویژگی‌ها و برجستگی‌های سنگ نگاره‌های ساسانی بَرم دلک که چشم انداز و صحنه بسیار زیبایی را در برابر دیدگان به نمایش می‌گذارد، وجود چشمه کهنسالی ست که این اثر تاریخی نیز، نام خود را از آن گرفته است؛ چشمه هزاران ساله برم دلک که در تاریخ از آن با نام چشمه‌ای دل انگیز با آب فراوان و درختان و نیزارهای بیشه مانند یاد شده است. اما از نزدیک 15 سال پیش به این سو، و با کندن چاه‌های غیرمجاز از سوی کشاورزان در پیرامون آن، خشکسالی‌های پِی در پی در دو دهه گذشته، ریختن پَساب (فاضلاب) کارخانه صنعتی که با زیر پا گذاشتن قانون‌های میراث فرهنگی و محیط زیست در حریم درجه یک آثار تاریخی برپا شده بود (هم اینک چندین سال است که کارخانه تعطیل شده) و نصب منبع بزرگ آب در بالای کوه و برداشت‌های بی رویه آب و مهم تر از همه مدیریت ناکارآمد شهری و سازمان حفاظت از محیط‌زیست و سازمان میراث فرهنگی به‌ طور کامل خشک شده است که آسیب‌های محیطی، آلودگی و بیماری‌های گوناگون را به دنبال داشته و در آینده‌ای نه چندان دور پیامدهای ناگوار آن گریبانگیر مردم منطقه و در کل شهرستان شیراز خواهد شد. موضوعی که بارها کارشناسان محیط زیست به آن اشاره کرده‌اند، ولی گویا گوش شنوایی وجود نداشت. سخن درخُور نگرش این است که شهرداری به جای زنده‌سازی (احیاء) این چشمه هزاران ساله که خاطرات جمعی مردم شهرستان شیراز به آن گِره خورده و روزگاری محل آسایش و گردش مردم و مسافران بوده است، راه‌ها و مسیرهای آن را با جاده کشی و دخالت در سیستم طبیعت و زمین، کور کرده و از میان برده است! خشکیدن چشمه، همچنین کشاورزی در منطقه را با چالش‌های فراوانی روبه‌رو کرده است. باید دانست یکی از سرچشمه‌های آبی دریاچه مهارلو یا همان دریاچه نمک شیراز که این روزها وضعیت خوبی هم ندارد، همین چشمه برم دلک بوده است. آری چشمه‌ای که هزاران سال جوشان بوده و تمدن‌های فراوانی درکنار آن پدید آمده‌اند، هم اینک به بیابانی تبدیل شده و درختان پیرامون آن را نیز سوزانده و بریده‌اند تا نشان دهیم که هیچ مردمی در جهان اینچنین با داشته‌های خود رفتار نمی‌کند. آری طبیعت خشم خود را نشان داد و ثابت کرد که نباید در آن دخالت کرد. ای کاش که پند بگیریم و بیاموزیم.

بالای سر سنگ نگاره بهرام دوم را شکستند

اما در اقدامی اندوه بار سودجویان اموال تاریخی - فرهنگی و قاچاقچیان به بهانه‌های پوچ یافتن گنج و بتازگی به سنگ نگاره‌های ساسانی برم دلک دست یازیده و به آن دست اندازی کرده و بالای سر و روبه‌روی سنگ نگاره بهرام دوم که در میانه سنگ نگاره‌ها قرار گفته را شکسته و به آن آسیب جدی وارد کرده‌اند که دل هر دوستدار تاریخ و میراث ایرانی را به درد می‌آورد. با این همه، نگارنده برپایه وظیفه ملی خویش با رفتن به سازمان میراث فرهنگی و نشان دادن نگاره‌ها (تصاویر) وضعیت امروز محوطه باستانی برم دلک را به آگاهی مدیران و سرپرستان این سازمان رسانیده و خواستار توجه بیشتری به آن شده است. همچنین در 20 تا 30 متری و حریم سنگ نگاره‌های ساسانی و بتازگی فردی پرورش زنبور راه انداخته که افزون بر چشم‌انداز نازیبا، ترس از گزیدن زنبورها، اندک گردشگران و بازدیدکنندگان را فراری خواهد داد.

سیاوش آریا

منبع: جام جم آنلاین

کلیدواژه: شیراز برم دلک سنگ نگاره جام جم آنلاین

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۹۳۴۹۴۳۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

چرا تنها سایت موزه غرب کشور عاقبت به خیر نشد

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- آزاده صفی: سال ۲۰۱۸ پس از انتخاب همدان به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای آسیایی، مسئولان استانی برای آماده‌سازی شهر و استقبال از این رویداد، دست به احداث، بهسازی و مرمت برخی از آثار و اماکن زدند که طرح پیاده‌راه‌سازی خیابان‌های بوعلی و اکباتان و میدان مرکزی شهر از این دست بود.

در حین اجرای این عملیات، اشیای تاریخی از میدان مرکزی شهر همدان کشف شد که سر و صدا و حواشی بسیاری را به همراه داشت. پس از کشف این اشیا اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان به همراه شهرداری همدان وعده ساخت سایت‌موزه را در این مکان دادند.

حواشی گریبانگیر همیشگی سایت موزه همدان

از سال ۱۳۹۶ تا سال ۱۴۰۱ که از طراحی تا بهره‌برداری سایت موزه به طول انجامید، این موزه که روزی قرار بود به عنوان یک اثر شاخص در مرکز شهر همدان خودنمایی کند و تاریخ این کهن‌شهر را به رخ گردشگران بکشد همچنان درگیر حواشی فراوان بود و حتی حواشی، پس از بهره‌برداری نیز دست از سر سایت موزه برنداشت و تا امروز نیز ادامه دارد.

احداث سایت موزه با همکاری سه مجموعه میراث‌فرهنگی، شهرداری و راه و شهرسازی و کشمکش بین این دستگاه‌ها از جمله معضلاتی بود که چند سال گریبانگیر پروژه بود و مدت‌ها پروژه را در سکوت عمرانی نگاه داشت و خبری از اجرای آن نبود.

در سال ۹۷ که سایت موزه گرفتار کشمکش اداری بود عباس صوفی؛ شهردار وقت همدان گفته بود که برای به نتیجه رسیدن پروژه و ساخت بنا، باید میراث‌فرهنگی و راه و شهرسازی، بودجه مورد نیاز را در کار تزریق کنند تا شهرداری بتواند عملیات عمرانی را ادامه دهد.

محمدحسین مرادی؛ معاون وقت بازآفرینی شهری و مسکن اداره‌کل راه و شهرسازی استان همدان نیز در این زمینه گفته بود این اداره وظیفه‌ای در قبال تأمین بودجه و اعتبار پروژه احداث سایت‌موزه میدان مرکزی همدان ندارد.

همان زمان کامران گردان؛ رئیس وقت شورای شهر همدان نیز درباره پروژه گفته بود که سه‌گانگی در سه نهاد میراث‌فرهنگی، راه و شهرسازی و شهرداری همدان از دلایل عمده طولانی شدن روند این پروژه است.

احمد ترابی؛ معاون وقت میراث‌فرهنگی همدان نیز همان زمان از رکود در روند ساخت پروژه سایت موزه میدان مرکزی همدان خبر داده و گفته بود این پروژه در همان مرحله‌ای که بوده، قرار داشته و پیشرفتی نکرده است و تنها آثار و اشیا تاریخی کشف شده به موزه اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری منتقل شده است.

سایت موزه همدان قبرستان وعده‌های بی عمل مدیران

جدا از رکود طولانی پروژه و کشمکش بین دستگاه‌های مربوطه، وعده و وعیدهای بسیاری برای اتمام پروژه داده شد و سال‌ها سایت موزه میدان مرکزی همدان به قبرستان وعده‌های بدون عمل مدیران تبدیل شد و سرانجام اداره‌کل راه و شهرسازی از این پروژه کنار گذاشته شد و میراث‌فرهنگی و شهرداری اتمام پروژه را عهده‌دار شدند.‌

پس از آن نیز «افتتاح سایت موزه همدان در ماه‌های آینده» بارها تیتر رسانه‌ها شد و خلاصه این پروژه، پس از طی کردن هفت‌خان رستم شهریورماه ۱۴۰۱ و در سکوت خبری و ناباوری فعالان میراث‌فرهنگی و گردشگری افتتاح شد و در نهایت مدیریت آن به شهرداری واگذار شد.

باوجود اینکه انتظار می‌رفت افتتاح این مکان شاخص در میدان دیدنی همدان، میدان‌داری کند و به رونق گردشگری منجر شود اما حاشیه‌های بعد از افتتاح آنقدر قوی شد که تمام حواشی ساخت سایت موزه را از ذهن‌ها پاک کرد.

سایت موزه، محل وقوع معضلات اجتماعی در میدان مرکزی شهر

خلاصه اینکه پس از افتتاح هم گره از بخت تنها سایت موزه غرب کشور باز نشد و هر روز حاشیه‌هایش بیشتر از قبل شد و این حواشی تا جایی پیش رفت که حالا این موزه در میدان مرکزی شهر همدان به محلی برای وقوع انواع معضلات اجتماعی تبدیل شده است.

تأمین نیروی متخصص مانند موزه‌دار و راهنمای گردشگری، مهمترین مشکلات سایت موزه است که پس از گذشت یکسال و نیم از افتتاح، هنوز محقق نشده و گویا عزمی بر رفع این مشکل بزرگ نیز وجود ندارد. از طرفی شهرداری همدان فاقد این نیروهای متخصص است و از طرف دیگر میراث‌فرهنگی با کمبود شدید نیروی انسانی مواجه است و این معضلات وضعیت سایت موزه را به کلافی سردرگم تبدیل کرده است.

با وجود اینکه استقبال از سایت موزه در ایام خاص مانند تعطیلات و مناسبت‌ها چشمگیر است و گردشگران تمایل بالایی به بازدید از آن نشان می‌دهند اما این مکان همچنان فاقد استانداردهایی مانند راهنمای گردشگری و موزه‌دار است و آنطور که باید در معرفی تاریخ همدان به گردشگران موفق عمل نکرده است.

جای خالی راهنمای گردشگری و موزه‌دار در تنها سایت موزه غرب کشور

در سایت موزه میدان مرکزی شهر همدان که با عنوان عریض و طویل تنها سایت موزه غرب کشور شناخته شده است آثاری از دوران ماد، اشکانی و پایه ستون‌های دوره هخامنشی تا دوره اسلامی وجود دارد که نشان می‌دهد حدود ۳ هزار سال در لایه‌های مختلف آن زندگی وجود داشته و تاکنون نیز مهمترین میدان شهر همدان باقی مانده است.

بنابراین این موضوع می‌تواند اصلی‌ترین دلیل و ادعا باشد که این حجم از تاریخ و تمدن هنوز در شهر زنده است و اگر آنها را به تماشای مخاطبان بگذاریم در جذب گردشگر تأثیرگذار خواهد بود، اما متأسفانه هنوز عزمی بر مدیریت صحیح این مکان در همدان شکل نگرفته و سایت موزه به محلی برای وقوع معضلات اجتماعی تبدیل شده است.

کد خبر 6090742