خواندنی هایی درباره حجاب؛ از آثار اجتماعی تا نگاه چاپلین و تولستوی

حجاب و عفاف پدیده مذهبی - ارزشی مهمی در تعالیم اسلامی است و توجه به زمینه‌های فرهنگی - اجتماعی به عنوان بستر آن بسیار شایسته و لازم است و اشاعه و تعمیق آن نیازمند آموزش‌های بنیادین و مداوم در خانواده، مدرسه، دانشگاه و اجتماع است.

به گزارش گروه اندیشه خبرگزاری شبستان، به مناسبت فرا رسیدن 21 تیرماه که در تقویم رسمی کشور «روز عفاف و حجاب» نام گرفته است مروری کرده ایم بر فلسفه، کارکردها و برکات عفاف و حجاب و اینکه آیا حجاب صرفاً برای زنان است یا اسلام و دیگر ادیان نظری جز این دارند!

 

لباس انسان نخست تابع فرهنگ

حجاب در واقع نوعی پوشش آمیخته با عناصر فرهنگی و مذهبی است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

بنابراین، کیفیت و نوع پوشش در واژه حجاب مستتر است. از این رو، لباس پوشیدن، پدیده ای است که با ویژگی های مختلف فردی و اجتماعی گره خورده و آن را از دیدگاه های مختلفی همچون روان شناسی، اخلاق، اقتصاد، جامعه شناسی، مذهب، قانون، تاریخ و جغرافیا می توان مورد بررسی قرار داد.

انگیزه اصلی لباس پوشیدن در 3 نیاز آدمی ریشه دارد. اول اینکه او را از سرما، گرما و برف و باران حفظ می کند، دیگر اینکه برای حفظ عفت و شرم به او کمک می کند و سوم آنکه به او آراستگی، زیبایی و وقار می بخشد. هرچند انگیزه اصلی پیدایش لباس پاسخگویی به این سه نیاز اصلی است ولی نباید به اشتباه تصور شود که این همه اختلاف و تنوع را که در لباس افراد جوامع مختلف و در دوران های مختلف دیده می شود تنها با در نظر گرفتن این اصل می توان توجیه کرد. گروه های سنی، جنس، طبقات مختلف اجتماعی، شرایط اقلیمی، اقتصادی، اجتماعی و مذهبی بر این تنوع اثرگذار است. برای مثال در اسلام درباره پوشش تن، قواعد و دستوراتی وجود دارد و اصطلاح حجاب در جامعه امروز ما گویای همین پوشش اسلامی است. بنابراین، لباس انسان نخست تابع فرهنگ و سپس تابع سلیقه شخصی او است.

نگاهی به وضعیت پوشش در جوامع غربی نشان می دهد که تغییر نوع پوشش در آنجا با تغییر ارزش های این جوامع همزمان بوده است. همراه با رشد سرمایه داری در این جوامع، ارزش های مادی و مصرف گرایی به شدت گسترش یافته و در این وضعیت نوع لباس به سمت پوشش های تنگ و چسبیده به بدن گرایید.

 

آثار اجتماعی حجاب

حجاب تنها يك دستورالعمل دينی و وظيفه شرعی برای زنان مسلمان نيست، بلكه از ضرورت های اجتماعی جوامع انسانی است كه با وجود آن منافع و تاثيرات شگرفی در جامعه پديدار شده و عدم رعايت آن، زيان ها و آثار مخربی در فرهنگ عمومی اجتماع و حتی اقتصاد و سياست برجای می گذارد.

زن در پرتو حفظ اين ارزش می تواند عامل نيرومندی در جهت حفظ سنت ها و روابط اجتماعی سالم و ارزش هاي انساني و معنوي باشد. به همين دليل حجاب بارزترين نشانه هويت زن مسلمان به شمار مي رود.

 

استحکام نهاد خانواده

از آثار اوليه رعايت حجاب در جوامع، استحكام نهاد خانواده به عنوان كوچكترين و مهمترين نهاد اجتماعي است. با رعايت اصل حجاب و پوشش در محيط بيرون از خانواده، حريم زن و شوهر حفظ مي شود و خانواده داراي ثبات خواهد شد.

خداوند در سوره مبارکه نور مي فرمايد: «وَقُلْ لِلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا ۖ وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَىٰ جُيُوبِهِنَّ ۖ...،  به زنان مؤمن بگو چشم هاي خود را از نگاه هاي هوس آلود فرو گيرند و دامان خويش را حفظ كنند و زينت خود را جز از آن مقدار كه نمايان است، آشكار نكنند و اطراف روسري هاي خود را بر سينه افكنند»(نور، آیه 31).

درحالي كه زنان با خودآرايي و با پوشش نامناسب در محيط اجتماع، زندگي خانوادگي خود و ديگر افراد جامعه را به خطر مي اندازند و با كشاندن جاذبه هاي جنسي خود به كوچه و بازار، افراد جامعه را هميشه در حالت نوعي مقايسه قرارمي دهند كه اين امر اختلافات زيادي را درون خانواده ها باعث مي شود. پس اولين منافع و مضرات در رعايت و عدم رعايت حجاب به خود فرد برمي گردد؛

 

آرامش روانی

دومين اثري كه حجاب و عفت ورزي در جامعه به وجود مي آورد، ايجاد آرامش رواني و دوري از التهابات دروني است. عدم پوشيدگي زنان و معاشرت هاي بي بند و بار زنان و مردان همواره هيجان ها و التهابات جنسي را افزايش مي دهد و در صورت پذيرش، هر روز سركش تر شده و به صورت يك بيماري و عطش روحي مطرح مي شود.

 

حفظ كرامت زن

حفظ كرامت و شخصيت زن به وسيله حجاب و پوشش است. اگر نگوييم همه زنان، بيشتر زنان علاقه مندند جداي از زيبايي هاي جسماني و خصوصيات ظاهري، مورد توجه قرار گيرند و قبل از اينكه نگاه جنسي به آنها شود، به عنوان يك انسان داراي فضيلت و استعداد شناخته شوند و به اعتبار شخصيت انساني شان، در جامعه ارزشمند باشند، نه اينكه به خاطر زيبايي هاي جسماني مورد ارزيابي قرار گيرند و بسياري از كمالاتشان تحت الشعاع ظواهرشان ناشناخته و پنهان باقي بماند.

اسلام نگاه دنياي امروز را به زن به عنوان يك كالاي مصرفي و يك وسيله جنسي براي تبليغ كالاهاي مختلف و عاملي براي جذب مشتري و... نمي پذيرد. به همين دليل است كه حفظ هويت واقعي زن را در گرو پوشش و حجاب اسلامي مي داند.البته حجاب از منظر اسلام به معناي صرف پوشاندن نيست، قرآن با بياني لطيف در اين باره مي فرمايد: « وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ» يعني به زنان با ايمان بگو شرمگاهشان را حفظ كنند.

 

حفظ سلامتي زنان

يكي ديگر از آثار مهم رعايت حجاب در جامعه، حفظ سلامتي و دوري از بيماري هاي مختلف است. نبود پوشش مناسب زنان و به دنبال آن بي بند و باري و لجام گسيختگي جنسي علاوه بر اثرات روحي و رواني، پيامدهاي جسمي زيادي را به دنبال دارد؛ در حالي كه بسياري از اين عوارض و بيماري ها آفريده خود انسان ها هستند؛ بلاهايي همچون ايدز كه همه ساله ميلياردها دلار صرف درمان و ساختن واكسن براي پيشگيري از آن مي شود، توسط انسان هاي بي بند و بار به وجود آمده است .

در كشورهايي كه اصول اخلاقي رعايت نمي شود و از مذهب نيز فاصله گرفته اند، آمار مبتلايان به این بیماری مهلک بيشتر است. در مقابل كشورهايي كه به اخلاقيات معتقدند و حجاب و پوشيدگي زنان نيز در آنجا بيشتر است، تعداد اين بيماران كمتر است و هر جا كه فرهنگ غرب و به دنبال آن فرهنگ برهنگي و بي بند و باري رواج مي يابد، اين بيماري ها نيز شيوع بيشتري پيدا مي كند و همه اينها ساخته دست انسان هاي جاهل قرن بيستم است.

 

استحكام جوامع اسلامي در برابر نفوذ بيگانگان

مهم ترين اثر حجاب حفظ استحكام و استواري جوامع است. جاسوسان زبده استمعارگران در كشورهاي اسلامي با شناخت فرهنگ حاكم بر كشورهاي مسلمان نشين مهم ترين مجاري و ابزار نفوذ در فرهنگ ملي و مذهبي آنها را همين امر تشخيص دادند. در همين راستا مستر همفر جاسوس كهنه كار انگليسي مي گويد: «در مسأله بي حجابي زنان بايد كوشش فوق العاده اي به عمل آوريم تا زنان مسلمان به بي حجابي و رها كردن چادر مشتاق شوند. بايد با استناد به شواهد تاريخي ثابت كنيم كه پوشيدگي زن از دوران بني العباس متداول شده است و مطلقاً سنت اسلام نيست و چادر لباس قديمي ايرانيان قبل از اسلام بوده و پس از آنكه زنان را از چادر و عبا بيرون آورديم، بايد جوانان را تحريك كنيم كه دنبال آنها راه بيفتند تا در ميان مسلمانان فساد رواج یابد.»

 

در این میان نظرات بزرگان و اندیشمندان اعم از مسلمان و غیرمسلمان نیز می تواند به خوبی این کارکردها را نشان دهد.

 

مقام معظم رهبری

«همیشه به شکل غلطی در نظام های طاغوتی به زن نگاه شده؛ امروز در غرب هم همین جور است. حالا عده‌ای از زنان - مثل خیلی از مردان - در همین نظام های غربی شخصیت های برجسته و محترم و پاکیزه‌ای ممکن است در بیایند، لیکن نگاه عمومی به زن که در فرهنگ غربی نهادینه شده، نگاه غلطی است؛ نگاه ابزاری است، نگاه اهانت‌آمیز است. از نظر غرب، علت اینکه شما نباید توی چادر باشید، نباید حجاب داشته باشید، این نیست که آزاد باشید. شما دارید میگوئید من با حجاب هم آزادی دارم. او چیز دیگری مورد نظرش است؛ زن را برای نوازش چشم مرد، برای بهره‌وری نامشروع مرد، می خواهند به شکل خاصی در جامعه ظاهر بشود. این، بزرگترین اهانت به زن است؛ حالا ولو با چندین لفّاف تعارف‌آمیز این را بپوشانند و اسم های دیگری رویش بگذارند.» (بیانات در دیدار جمعی از بانوان قرآن‌پژوه کشور ۱۳۸۸/۷/۲۸)

 

آیت الله جوادی آملی

 

اسلام زن را در سایه حجاب و سایر فضائل به صحنه می آورد تا معلم عاطفه، رقت، درمان، لطف و صفا و مانند آن باشد. زن وقتی با سرمایه غریضه به جامعه آمد دیگر معلم عاطفه نیست. فرمان شهوت می دهد، نه دستور گذشت.

حجاب زن تنها مربوط به خود او نیست تا بگوید من از حق خود صرف نظر کردم. حجاب زن مربوط به مرد نیست تا مرد بگوید راضی ام. حجاب زن مال خانواده نیست تا اعضا خانواده رضایت بدهد. حجاب زن حقی است الهی. حرمت و حیثیت زن به عنوان حق الله مطرح است. و از نظر قرآن مجید زن امین حق الله است. (به نقل از زن در آئینه جمال و جلال)

 

استاد شهید مرتضی مطهری (ره): مرد بر خلاف آنچه ابتدا تصور می رود، در عمق روح خویش از ابتذال زن و تسلیم و رایگانی او متنفر است. مرد همیشه عزت و استغنا و بی اعتنایی زن را نسبت به خود ستوده است.

 

چارلی چاپلین: دخترم هیچکس و هیچ چیز دیگر را در این جهان نمی توان یافت که شایسته آن باشد که دختری ناخن پای خود را به خاطر آن عریان کند، برهنگی بیماری عصر ماست، به گمان من تن عریان تو باید از آن کسی باشد که روح عریانش از آن توست.

 

برتراند راسل (فیلسوف انگلیسی): از لحاظ هنر مایه تأسف است که به آسانی بتوان به زنان دست یافت و خیلی بهتر است که وصال زن دشوار باشد، بدون آنکه غیرممکن گردد. بدیهی است وقتی اجازه دادیم هر کاری آزاد باشد، آزار جنسی، مزاحمت ها و تجاوز به عنف هم افزایش پیدا می کند، جامعه ای که علیه شرم و حیا اعلام جنگ کرده، دشمن زنان است. (فمنیست در آمریکا تا سال ۲۰۰۳، ص ۲۰۰)

 

آلفرد هیچکاک: معتقدم زن هم باید مانند فیلمی پرهیجان باشد بدین معنا که ماهیت خود را کمتر نشان دهد و بگذارد مرد برای کشف آنها بیشتر به خود زحمت دهد.

 

ایمانوئل کانت: در عشق جنسی، عاشق معشوق را تنها به دید یک شیء اشتها آور می نگرد. به محض آنکه معشوق در اختیار قرار گرفت و آن رغبت آرام گرفت، دیگر دور انداخته می شود مثل دور انداختن لیمویی که کاملا مکیده شده یعنی رابطه جنسی به تنهایی و بدون عشق حقیقی، تحقیر طبیعت انسانی است.

 

ویل دورانت: آنچه بجوئیم و نیابیم عزیز است. زیبایی به قدرت میل بستگی دارد. میل با اقناع و ارضاء ضعیف و با منع و جلوگیری قوی می گردد.

زنان دریافتند که دست و دل بازی مایه طعن و تحقیر است و این امر را به دختران خود یاد دادند.

حیا یکی از دلفریبی های زن است. زنان بی شرم و حیا جز در موارد زودگذر برای مردان جذاب نیستند.

 

لئو تولستوی: مسبب ازدیاد طلاق در اروپا را تمدن فاسد و اختلاط جنسی و نبودن حجاب دانسته و گفته که زن به واسطه معاشرت با مردی که موافق میل اوست، از همسر خود روی می گرداند و محبت صادقانه به عنوان اساس رابطه خانوادگی در اروپا نادر است.

 

نتیجه آنکه حجاب از ارزنده‌ترین نمودهای فرهنگی، اجتماعی در تمدن ایرانی - اسلامی است که پیشینه آن به قبل از ورود اسلام می‌رسد، اما در فرهنگ اسلامی به اوج تعالی و منتهای ارزش و اعتبار خود می‌رسد.

حجاب و عفاف پدیده مذهبی-ارزشی مهمی در تعالیم اسلامی است و توجه به زمینه‌های فرهنگی-اجتماعی به عنوان بستر آن بسیار شایسته و لازم است و اشاعه و تعمیق آن به آموزش‌های بنیادین و مداوم در خانواده، مدرسه، دانشگاه و اجتماع نیاز دارد.

بدیهی است که در کنار شرایط مساعد اجتماعی برای ارزش تلقی کردن و الگوپذیری این فرهنگ، نیازمند درونی و نهادینه شدن آن در وجود افراد است بدون شک رسیدن به این هدف نیازمند مشارکت و توجه جدی همه نهادها و دستگاه‌ها به صورت مستمر و هدفمند است.

 

آمنه مستقیمی

پایان پیام/9

منبع: شبستان

کلیدواژه: مجلس دهه کرامت امام صادق ع شیراز تصادف تحریم های ظالمانه بهداشت و درمان فوتبال جزئیات بسته پیشنهادی اروپا به ایران روز ملی عفاف و حجاب حجاب سبک زندگی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۹۶۲۹۶۷۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

عفاف و حجاب موضوع اجتماعی و فرهنگی است

فرمانده فراجا با بیان اینکه دشمنان به دنبال این هستند که موضوع عفاف و حجاب را امنیتی و انتظامی جلوه دهند و جامعه را ناامن کنند، گفت: بارها اعلام کرده‌ایم که این موضوع اجتماعی و فرهنگی است، اما هنگامی که سرریز می‌شود باید با اقدام انتظامی از آسیب بیشتر آن جلوگیری کرد.

به گزارش خبرگزاری ایمنا و به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی پلیس، سردار احمدرضا رادان در نشست هم‌اندیشی معاونان و مدیران کل امور مجلس وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی اظهار کرد: در ابتدا خیرمقدم و خوش آمد می‌گویم به کسانی که در دورانی در سنگر دفاع مقدس همراهشان بودیم و امروز نیز در سنگری دیگر برای آبادانی کشور در کنار آنها هستیم.

وی با بیان اینکه شغل حساس و سختی بر عهده معاونان پارلمانی وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی قرار دارد که بتوانند به نوعی تمشیت کنند که ثمرات آن برای سازمان‌ها و مردم باشد، افزود: دقت در انجام وظیفه با حساسیت و رعایت سر فصل‌ها سودی حاصل می‌کند که ثمرات آن امنیت روانی جامعه را فراهم و ماحصل آن برای مردم مفید است، امروز امنیت در همه کشورها دارای ابعاد مختلفی است که با توجه به شرایط زمانی و مکانی اولویت‌های آن تغییر می‌کند و این ابعاد اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و جانی است.

فرمانده کل انتظامی کشور با بیان اینکه یکی از کارویژه‌های هر نظام امنیت اجتماعی و امنیت است و این مبنای سنجش و کارآمدی هر نظامی محسوب می‌شود، تصریح کرد: دشمن امروز به همین سبب به دنبال کارزار خیابانی است و از این طریق می‌خواهد اذهان را تسخیر و جامعه را ناامن جلوه دهد.

سردار رادان با بیان اینکه دشمنان به دنبال این هستند که موضوع عفاف و حجاب را امنیتی و انتظامی جلوه دهند و جامعه را ناامن کنند، ادامه داد: بارها اعلام کرده‌ایم که این موضوع اجتماعی و فرهنگی است، اما هنگامی که سرریز می‌شود باید با اقدام انتظامی از آسیب بیشتر آن جلوگیری کرد.

وی با بیان اینکه امنیت محصول جمعی است و به هیچ عنوان نباید آن را کار ویژه یک دستگاه دانست، افزود: برآیند همه فعالیت‌ها در همه حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و نقش تأثیرگذار همه این‌ها می‌شود امنیت که باید آن را حفظ و ارتقا بخشیم.

فرمانده کل انتظامی کشور افزود: در موضوع عفاف و حجاب همگان شاهد هستند که دشمن تا پشت در خانه‌های ما آمدند و به دنبال گرفتن چادر از بانوان است که امروز به عنوان پرچم کشورمان محسوب می‌شوند و در اینجا ما باید پای کار باشیم و این اجازه را به دشمن ندهیم، امروز فراجا ۴۰ مأموریت و وظیفه مشخص شده در قانون دارد که هرکدام از این مأموریت‌ها ۱۰ تا ۱۵ پیش نیاز دارد، یعنی باید این‌ها باشد تا بتوان آن ۴۰ مأموریت را به درستی انجام داد و یکی از آنها برخورد با بی‌حجابی است.

کد خبر 751137