کپی‌رایت نداریم؛ اخلاق حرفه‌ای کجاست؟
تاریخ انتشار: ۲۱ تیر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۹۶۳۹۰۲۹
وجود ترجمه‌های همزمان از یک اثر و انتشار یک عنوان واحد از سوی چند ناشر، به فاصله اندک، یکی از آسیب‌های جدی نشر است. درست است که ما قانون کپی رایت را نپذیرفته‌ایم اما اخلاق حرفه‌ای را چه؟!
به گزارش گروه رسانه های دیگر خبرگزاری آنا، کافی است نگاهی به کتاب‌های ترجمه شده بیندازیم. آن وقت متوجه می‌شویم که یک عنوان با چندین و چند ترجمه منتشر شده؛ برای مثال حدود ۳۰ برگردان متفاوت از «شازده کوچولو» نوشته آنتوان دوسنت اگزوپری وجود دارد و کسی نیست بپرسد، داستانی که محمد قاضی و ابوالحسن نجفی به زیبایی هر چه تمام‌تر، ترجمه‌اش کرده‌اند، چه نیازی به گردان‌های چندباره و چندباره دارد؟
«ماهی روی درخت»، مجموعه جودی، نیکلا کوچولو و چندین و چند داستان و مجموعه خوب دیگر بارها و بارها ترجمه شده‌اند و نتیجه این برگردان‌های همزمان، سودجویی ناشران و سرگردانی مخاطبان است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
ترجمه‌های همزمان، موضوعی است که خبرگزاری مهر به آسیب‌شناسی پرداخته؛ فرزاد فربد هم مترجم است هم ناشر؛ از دیدگاه او این که دو ناشر همزمان یا به فاصله کوتاه از هم به ترجمه یک اثر بپردازند، عین بی اخلاقی استو تنها ناشرانی این رفتار را در پیش می‌گیرند که تنها به منافع خود فکر می‌کنند و درپی سودجویی هستند.
به گفته مترجم آثار نیل گیمن، برخی ناشران، گوشه‌ای به انتظار می‌نشینند و فعالیت همکاران خود را رصد می‌کنند؛ مبادا کار خوب و پرمخاطبی منتشر شود و آنها بی خبر باشند. جالب اینکه چنین ناشرانی، خود به دنبال کارهای خوب نمی‌روند بلکه پخته خواری می‌کنند و با پس و پیش کردن چند جمله، همان ترجمه را کپی می‌کنند.
فربد با انتقاد از سیاست وزارت فرهنگ و ارشاد می‌گوید: با توجه به اینکه ما کپی‌رایت را به رسمیت نپذیرفته‌ایم، بهتر است وزارت فرهنگ و ارشاد به دو ناشر، مجوز انتشار یک عنوان کتاب را ندهد. برای مثال کتاب «مرشد و مارگریتا» را عباس میلانی به خوبی، به فارسی برگردانده همین کتاب را مترجم دیگری هم ترجمه کرده اما برگردان دوم هیچ ارزش افزوده‌ای بر ترجمه میلانی ندارد؛ پس چرا باید منتشر شود؟! جز اینکه تعدادی که پیش از این در پخش کتاب فعال بودند ناشر شده‌اند و بیشتر درپی سودجویی هستند؟!
انتشار ترجمه‌های همزمان، رسیدن به سود بیشتر است
نیلوفر تیموریان، مدیر انتشارات ایران‌بان است. او هم وجود ترجمه‌های موازی را نشانه بی‌اخلاقی ناشران می‌داند و می‌گوید: درست است که ما کپی‌رایت نداریم اما چیزی به نام اخلاق و انصاف وجود دارد؛ چرا کتابی که یک مترجم دیگری ترجمه و یک ناشر، آن را منتشر و معرفی کرده حالا که شناخته شده و جای خود را میان مخاطبان باز کرده، باید دوباره و چندباره از سوی مترجمان و ناشران دیگر منتشر شود؟!
به گفته او بهتر است وزارت فرهنگ و ارشاد مجوز انتشار به کارهای تکراری ندهد؛ گرچه از این وزارتخانه هم کاری ساخته نیست و در شرایط فعلی، تنها کاری که وزارت فرهنگ و ارشاد، جلویش را گرفته تکرار نام ناشران است؛ برای مثال نام «ایران‌بان» را ناشر دیگری نمی‌تواند انتخاب کند اما جلوی انتشار ترجمه‌های متعدد از یک اثر گرفته نشده است.
تیموریان هم وجود ترجمه‌های موازی را سودجویی برخی ناشران تلقی می‌کند و می‌گوید: بعضی ناشران منتظرند تا یک مجموعه منتشر شود و مخاطب خود را پیدا کند. برای مثال ما «خاطرات یک بی‌عرضه» را منتشر کردیم و این مجموعه با استقبال مخاطبان هم روبه‌رو شد؛ پس از ما ناشران دیگر هم این کتاب‌ها را منتشر کردند و کسی نیست از این ناشران که اخلاق حرفه‌ای را رعایت نمی‌کنند بپرسد: این همه سال مجموعه خاطرات یک بی‌عرضه» منتشر نشده بود چرا همه آن سال‌ها به فارسی برش نگردانید؛ حالا چند جمله را جابه‌جا و کتاب را با ترجمه‌ای تازه(البته به باور خودشان) وارد بازار نشرکرده‌اید؟!
ترجمه‌های متعدد از یک اثر، مخاطب را سرگردان می‌کند
محبوبه نجف خانی مترجم کودک و نوجوان است. او بی توجهی به حقوق مولف و نبودن قانون کپی رایت را یکی از دلایل عمده وجود ترجمه های تکراری می داند و می گوید: ناشران به خود اجازه می‌دهند تا متن کتاب را به هر مترجمی که دل‌شان می خواهد، با هر میزان دانش و توان، بسپارند؛ همان‌گونه که مجموعه های داستانی را گاه به چند مترجم می‌دهند تا هر مجلد را یک نفر ترجمه کند، در صورتی که مترجم باید با حال و هوای داستان آشنا باشد و کلیت اثر را دریابد.
به گفته مترجم مجموعه جودی، توزیع نامناسب، یکی دیگر از دلایل وجود ترجمه‌های تکراری از یک اثر است. به این معنی که ناشران، کاری به ترجمه های گوناگون از یک کتاب واحد ندارند و تصور می کنند کتاب، اثر شناخته شده ای است و هر ناشری هم، پخش و مخاطب خاص خود را دارد و بازار تعیین می کند که کدام کتاب از کدام ناشر و مترجم، پذیرفتنی‌تر است. بگذریم از اینکه چنین طرز تفکری، چندان هم اشتباه نیست. خود من گاهی به اعتبار ناشر و گاهی به اعتبار مترجم، کتابی را انتخاب می کنم، بدون آن که به عوامل دیگر فکر کنم. اما اگر خواننده جدی و حرفه‌ای کتاب نباشم و ناشران و مترجمان مختلف را نشناسم، وجود ترجمه‌های متعدد از یک اثر، مرا سرگردان می‌کند.
نجف‌خانی می‌گوید: به ندرت اتفاق می‌افتد دو مترجم خوب، یک کتاب را به فاصله نزدیک از هم و یا همزمان با یکدیگر منتشر کنند؛ در واقع این اتفاق، خوشبینانه‌ترین حالت ممکن است چراکه گاهی ناشران، کتابی که منتشر و با استقبال مواجه شده را برمی‌دانند، جلدش را تغییر می‌دهند و همان را منتشر می‌کنند و این نهایت، بی اخلاقی است آن هم در شرایطی که با یک جستجوی ساده در سایت کتابخانه ملی می‌توان دریافت چه کتابی را چه کسی ترجمه و منتشر کرده است.
منبع: مهر
منبع: آنا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ana.press دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «آنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۹۶۳۹۰۲۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
کتابخانه‌ای به گستره صدا
«کتاب» به مثابه رسانه این روز‌ها با گسترش رسانه‌های متنوع هنوز در قید حیاتی مبارک است و گرچه در قالب دیجیتال هم به بازار عرضه می‌شود یا با رسانه‌های دیگر همچون رادیو و تلویزیون بده‌بستان دارد، اما برای بسیاری همچنان نخستین انتخاب در رفاقت است. در ایام برگزاری نمایشگاه کتاب، شبکه‌های رادیویی با برپایی غرفه‌های رادیویی در مصلای امام خمینی (ره) سی و پنجمین نمایشگاه بین المللی کتاب را به صورت زنده پوشش می‌دهند. علاوه بر این شبکه‌ها با طراحی برنامه‌های جدید و در قالب برنامه‌های روتین به معرفی کتاب، گفتگو با ناشران، نخبگان و نویسندگان و... می‌پردازند.
رادیو ایران؛ گفتگو با ناشران برتر
برنامه «باغ هنر» شبکه رادیویی ایران از ابتدا تا پایان سی و پنجمین نمایشگاه بین المللی کتاب ساعت ۱۶ از مصلای بزرگ تهران، محل برگزاری نمایشگاه کتاب، ضمن انعکاس رویداد‌های مهم نمایشگاه با ناشران برتر و نویسندگان شاخص گفتگو و از آنتن رادیو ایران تقدیم مخاطبان می‌شود. «ایران امروز»، «ایرانشهر» و «تالار آیینه» نیز به نمایشگاه کتاب می‌پردازند.
رادیو جوان؛ چه خبر از کافه رادیو
برنامه "کافه رادیو" رادیو جوان از محل نمایشگاه کتاب پخش می‌شود. این برنامه رادیویی، ناشران و نویسندگان جوان را معرفی کرده و در بخش‌های دیگر، اخبار جدید نمایشگاه را پوشش می‌دهد. همچنین، برنامه "کافه رادیو"، با صدای هنرمندان، مردم را به خرید و مطالعه کتاب دعوت می‌کند تا سرانه مطالعه کشور را افزایش دهد و در بخش دیگر، کتاب‌های مطرح را معرفی خواهد کرد.
رادیو فرهنگ؛ میزبان نویسندگان برجسته
شبکه رادیویی فرهنگ برنامه "کتاب فرهنگ" را با حضور نویسندگان و ناشران برجسته ساعت ۱۷ تا ۱۸ از گروه تاریخ و اندیشه تقدیم مخاطبان می‌کند. گفتگوی گزارشگران با غرفه داران، شرکت‌کنندگان و بازدیدکنندگان از نمایشگاه و شنیدن دغدغه‌های آنها بخشی از این برنامه است.
برنامه "سرزمین من" به طور زنده با بخش‌های گزارش، گفتگو و اطلاع رسانی رویداد‌های مربوط به نمایشگاه کتاب، ساعت ۱۳ تا ۱۴ از محل برگزاری نمایشگاه کتاب روی آنتن می‌رود. برنامه "ققنوس" با معرفی کتاب در گفتگو با ناشران و نویسندگان حوزه ادب و هنر ساعت ۱۵ روی آنتن رادیو فرهنگ می‌رود و برنامه "صبح به وقت فرهنگ" در قالب گزارش اطلاع رسانی ساعت۶ و ۳۰ دقیقه پخش می‌شود.
رادیو تهران؛ اجرای نمایش عروسکی
برنامه «کتاب خوار» کاری از گروه فرهنگ و جامعه شبکه رادیویی تهران است که از نمایشگاه کتاب از ساعت ۱۶ تا ۱۷ به صورت زنده تقدیم مخاطبان می‌شود. هدف از برنامه کتاب خوار ترویج کتاب و کتابخوانی و کمک به مخاطبان برای انتخاب بهترین کتاب هاست. با توجه به محیطی بودن برنامه سعی شده از المان‌هایی استفاده شود که مخاطب یک نمایش عروسکی را هم در نمایشگاه ببیند. رضا صفری عروسک گردانی و صداپیشگی را به عهده دارد.
رادیو اقتصاد؛ گذر بازار
رادیو اقتصاد در مجله رادیویی «گذر بازار» به برگزاری نمایشگاه کتاب می‌پردازد. بازار کتاب بخش ۳۰ دقیقه‌ای از برنامه «گذر بازار» است که در قالب گزارش از نمایشگاه کتاب تهیه می‌شود. این برنامه صنعت نشر را از دیدگاه اقتصادی بررسی می‌کند. جایگاه نشر در صنعت رسانه، تهدید‌ها و فرصت‌های نشر در عصر همگرایی رسانه ها، چالش‌های تامین مواد اولیه، حقوق مالکیت فکری و کانال‌های توزیع از جمله مباحثی است که در گفتگو با ناشران، فعالان فرهنگی و اقتصادی در این حوزه مطرح می‌شود. فناوری‌های جدید بکار گرفته شده در زنجیره ارزش کتاب، توجه ناشران و خریداران کتاب به مباحث پایداری به خصوص محیط زیستی و معرفی کتاب در حوزه اقتصاد، تجارت و مدیریت از دیگر بخش‌های این گزارش خواهد بود.
رادیو معارف؛ همراه با عصر جوانی
عصر جوانی نام برنامه رادیو معارف است که از نمایشگاه کتاب به صورت زنده به روی آنتن رادیو معارف می‌رود. این برنامه با موضوع اهمیت مطالعه و کتابخوانی از ساعت ۱۷ تا ۱۸ از استودیوی ویژه معاونت صدا به سمع شنوندگان می‌رسد. از مهم‌ترین بخش‌های «عصر جوانی» می‌توان به معرفی و گپ و گفتی دوستانه با ناشران و نویسندگان جوان کشور نام برد.
رادیو سلامت؛ عشق کتاب
شبکه رادیویی سلامت با ویژه برنامه «عشق کتاب» از نمایشگاه با مخاطبان همراه خواهد بود. این برنامه با هدف معرفی کتاب‌های حوزه‌های مختلف به ویژه سلامت، گفتگو با نویسندگان، مترجمان، ناشران و اهل قلم پخش می‌شود. آیتم "پی رنگ" با بیان طرح و موضوع روز برنامه با توجه به نامگذاری روز روی آنتن می‌رود و آیتم "پندار" گفتگو‌های کارشناسان درباره تاثیر و بررسی مطالعه از ابعاد گوناگون است. از دیگر آیتم‌های این برنامه می‌توان به "شیرازه" اشاره کرد که در گفتگو با نویسنده‌ها و مولفان حوزه سلامت تهیه می‌شود. آیتم "قصه گوهر"در حوزه واژه شناسی و تبارشناسی است. این برنامه شامل بخش‌های متنوع دیگری است.
رادیو ورزش؛ سکوی دانش
ویژه برنامه «سکوی دانش» رادیو ورزش ضمن خوانش عناوین مطبوعات ورزشی به صورت روزانه به معرفی کتاب‌های جدید در حوزه ورزش می‌پردازد. گفتگو با ناشران و نویسنده‌های کتاب‌های ورزشی از دیگر بخش‌های این برنامه است.
آیتم ویژه برنامه سکوی دانش درباره سرانه مطالعه و کتابخوانی در کشور است که به صورت طنز به این موضوع پرداخته خواهد شد. رادیو ورزش برنامه سکوی دانش را از از ساعت ۱۴ تا ۱۵ تقدیم مخاطبان می‌کند.
رادیو نمایش؛ استودیو هشت یار مهربان
رادیو نمایش در ایام نمایشگاه کتاب ویژه برنامه «استودیو هشت یار مهربان» را به روی آنتن می‌برد. این برنامه ساعت ۱۸ و ۱۵ دقیقه به صورت زنده در رادیو نمایش از محوطه نمایشگاه کتاب پخش می‌شود که در آن با نویسندگان و ناشران ارتباط حضوری و مستقیم برقرار شده و به اطلاع رسانی درباره نمایشگاه کتاب می‌پردازد.
رادیو پیام؛ آگاهی از آخرین رویداد‌ها
ویژه برنامه نمایشگاه کتاب از رادیو پیام با آگاهی از آخرین رویداد‌های نمایشگاه بین المللی کتاب، روزی یکبار به صورت شناور پخش می‌شود.
باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری رادیو تلویزیون
تداوم بارندگی‌ها در کشور / دمای هوا در بعضی مناطق کاهش می‌یابد