افشين معصومي: ما در «دورانِ گذار» موسيقي به سر مي‌بريم
تاریخ انتشار: ۲۳ تیر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۹۶۶۰۰۰۸
خبرگزاري آريا - موسيقي ما – «تک‌نوازي» و «بداهه‌نوازي» همواره يکي از ارکان موسيقي ايران و دشوارترين بخش آن است و نيازمند تجربه، تبحر، دانش کافي و نيز مهارت است؛ اما در سال‌هاي اخير اين مساله کمتر از قبل موردِ توجه قرار گرفته است؛ حالا نه ديگر مخاطب اقبالي به اين مساله دارد و نه به عنوانِ دغدغه‌ي‌اي براي اهالي موسيقي مطرح است؛ اما دليلِ اين ماجرا چيست؟ آيا تنها شرايطِ زندگي امروزِ و تغيير سليقه‌ي مخاطب را مي‌توان دليلِ اين ماجرا دانست يا اينکه همتي عمومي وجود نداشته است براي آنکه «تک‌نوازي» به عنوانِ يک فرمِ اصيل، کارکردِ خود را حفظ کند؟ «افشين معصومي» از تير ماه سالِ گذشته، پروژه‌ي «چند شب» را برگزار مي‌کند و همين هفته‌ي آينده هم «چند شب سه‌تار» را در روزهاي 26، 27 و 28 تيرماه سالِ جاري با حضور 12 نوازنده شناخته‌شده سازِ سه تار در تالار رودکي تهران برگزار برگزار مي‌کند؛ هنرمنداني چون رامين جزايري، بابک راحتي، سپيده مشکي، ارژنگ حسيني، شهاب آذين مهر، طينوش بهرامي، ارژنگ سيفي زاده، پويان بيگلر، مهدي رستمي، وصال عرب‌زاده، فريبا هدايتي و هادي آذرپيرا و در آن مکاتب و شيوه هاي مختلف سه تارنوازي اجرا خواهد شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
آقاي معصومي «چند شب» چگونه و با چه نيتي شکل گرفت؟ مجموعه کنسرت‌هاي چند شب از تير ماه سال گذشته شروع شده و تا پايان سال ادامه خواهد داشت. اين مجموعه کنسرت‌ها در 12 دوره طراحي شده بود؛ اما بعد تصميم گرفته شد تا در ده دوره به پايان برسد و بقيه‌ي آن در سالِ 98 تکامل يافته‌‌تر و با ايده‌ها و مسايل به‌روزتري دنبال شود. ايده‌ي اوليه اين کنسرت‌ها از آن جايي شروع مي‌شود که قرار بود با «بابک چمن‌آرا» در تالار رودکي، کنسرتِ پيانوي ايراني برگزار کنيم و از هر سبک و سياق، نوازنده‌هايي در آن حضور داشته باشند؛ آن کنسرت البته بنا به دلايلي اجرا نشد؛ يعني تعدادي از نوازنده‌ها ايران نبودند و برخي هم زمانِ اجرا نداشتند؛ اما اين رويدادِ شکل نيافته در ذهن من به يک سري مجموعه کنسرت‌ها تعميم داده شد و ايده‌ي «چند شب» شکل گرفت.
آنچه اکنون روي صحنه اتفاق مي‌افتد؛ چقدر منطبق با همان ايده‌ي اوليه است؟ در مرحله‌ي اول قرار بود يک نوازنده از نسلِ سوم و دو نوازنده از نسلِ چهارم به اجراي برنامه بپردازند؛ اما اين ايده‌ال ذهنِ من بود که خيلي زود ترور شد؛ چون هم‌نشيني در موسيقي ايراني همواره يک معضل است.
منظورتان از نسلِ سوم و چهارم کيست؟ما در موسيقي ايران، يک نسلِ سوم و يک نسلِ چهارم داريم و ميانِ اين دو نسل، نوازندگاني هستند که از اساتيدِ بنامِ موسيقي هستند و مي‌شود به نام نسلِ مياني آنان را شناخت.
و به نظرِ شما نداشتنِ طاقتِ هم‌نشيني بيشتر در اين نسل ديده مي‌شود؟ بله؛ براي مثال شما وقتي به گروه شهناز به سرپرستي استاد شجريان (که خداوند سلامت نگاه‌شان دارد) نگاه مي‌کنيد که خود از نسلِ سوم است، تمام کساني که در آن گروه هستند، نوازندگانِ نسلِ چهارم هستند و از نسلِ مياني تنها يک نفر - آقاي درخشاني- حضور دارد؛ يعني همان‌اندازه که نسل سوم و چهارم با هم سازگاري دارند؛ نسلِ مياني با نسلِ چهارم ندارد و اين هم‌نشيني معمولا رخ نمي‌دهد.
حالا اصلا چرا نسلِ چهارم؟ما نسلِ چهارم را انتخاب کردم؛ چون نسلِ سوم خودش تا به حال بسيار پرکار بوده و کارهاي بسياري را توليد کرده است؛ نسلِ مياني نيز اساتيدِ بنامي هستند؛ اما نسلِ چهارم متاسفانه در زيرِ سايه‌ي اين دو نسل، بسيار کم ديده شده است.
چرا؟ ما اکنون در دوران بحرانِ موسيقي و دورانِ گذار از فيزيکال به ديجيتال به سر مي‌بريم که همه چيز را دست‌خوش تغيير کرده است. اين روزها کمتر سي‌دي و کتاب توليد مي‌شود و همه چيز به سمتِ ديجيتال شدن پيش مي‌رود و همين روي کار افراد تاثير گذاشته است. به هر روي ما اولين دوره را در تيرماه 96 با «چند شب تار» شروع کرديم و 12 نوازنده‌ي بنامِ نسلِ‌چهارم با بيان‌هاي متفاوت و فرم‌هاي گوناگون در آن به اجراي برنامه پرداختند که با استقبال بسيار خوبي روبه‌رو شد و برنامه تا کنون ادامه پيدا کرده است. به‌‌هر حال بعد چند شب تار، چند شب کمانچه، عود، سنتور و چند شب دونوازي اجرا شد و «چند شب گيتار» نيز به اجرا درآمد؛ اما از آنجا که ايده‌هاي ما رشد تکاملي پيدا کرد؛ به اين نتيجه رسيديم که فعلا پرونده‌ي موسيقي ايراني را بسته و بعد چند شب موسيقي نواحي و کلاسيک را برگزار کنيم. به هر حال در هفته‌ي آينده چند سب سه‌تار و 22، 23، 24 ماه آينده نيز چند شب ني و قانون برگزار خواهد شد. بعد از آن نيز اين آثار به انتشار درخواهد آمد.
به نظر مي‌رسد برخلافِ تصورِ عمومي، استقبالِ مخاطبان از اين رويداد بسيار خوب بوده است؟ بله به گمانم براي نسلِ پنجم که موسيقي ايراني را دوست دارند، اين يک فرصتِ ايده‌آل است تا طي سه شب با يک هزينه‌ي کم نوازندگي دوازده نوازنده بنام را ببينند و سبک و سياقِ آنها را بشناسند.
مقياسِ شما براي ميزانِ انتخابِ نوازنده‌ها به چه صورت است؟ من براي هر دوره، از يک تا سه نفر از نوازندگان بنامِ آن ساز کمک مي‌گيرم و ليستي تهيه مي‌کنيم از نوازندگان در سبک و سياق‌هاي مختلف و با بيان‌هاي متفاوت با تطابق بر با تمام پارامترهايي که در ذهنمان است؛ مثلا اينکه نسل چهارمي باشد، به چه شيوه‌اي مي‌نوازد يا آدم مشهوري به آن ساز هست يا خير، تعداد زيادي نوازنده در اين ميان وجود دارد که ما با تمام نوازندگان تماس مي‌گيريم. برخي از آنها ممکن است خودشان مشکل داشته باشند و نتوانند يا تمايل نداشته باشند که در اين کنسرت‌ها شرکت کنند يا زمان‌هايمان به هم نخورد؛ گاهي موارد هم شورا به اين نتيجه مي‌رسد که آن نوازنده مناسبِ اجرا در اين شب‌ها نيست يا اينکه نفر بهتري در اين سبک و سياق وجود دارد. تعدادي نيز امکانات بيشتري مي‌خواستند؛ براي مثال مي‌گفتند که ما يک پارت براي اجرا مي‌خواهيم يا اينکه بايد اسممان بزرگ‌تر باشد و مسايلي از اين دست. ما چالش‌هاي بسياري در انتخاب داريم؛ اما اين انتخاب‌ها با حساسيت‌هاي بسيار زياد انجام مي‌شود.
اين شوراها براي سازهاي مختلف متفاوت است؟ بله و به همين خاطر جا دارد باز هم يادآوري کنم که اين اجراها، فرصتي براي تمام هنرجويانِ اين سازهاست که از نزديک تمام سبک و سياقِ موسيقي ايراني را ببينند. من خودم اگر هنرجو بودم، حتما اين فرصت را از دست نمي‌دادم؛ زمانِ هنرجويي، اگر استاد عليزاده سه شب، کنسرت داشتند؛ من هر سه شب را مي‌رفتم نه به خاطر عشق به استاد بلکه به خاطرِ تفاوت‌هايي که ممکن است اجرايشان در هر شب داشته باشد يا برنامه‌اي از آقاي شجريان و پيرنياکان در تالار وحدت به صورتِ بداهه‌نوازي و بداهه‌خواني اجرا داشتند که استاد شجريان، از روي کتاب براي انتخابِ شعر تفال مي‌زدند و ديدنِ آن اجراها براي ما مثلِ يک کلاس درس بود. به هر حال اگر هم موفق به ديدنِ اجراها نشدند؛ مي‌توانند در آينده اين فايل‌ها را گوش دهد؛ چون ما اين برنامه‌ها را به صورت لايو ضبط مي‌کنيم و اميدواريم تا پايان سال در پکيج‌هاي خيلي نفيس و در خور شان موسيقي توليد و منتشر شود تا دوستاني که اين کنسرت‌ها را از دست داده‌اند، اينها را از دست ندهند.
با توجه به اينکه در حال حاضر انتشارِ سي‌دي هيچ توجيه اقتصادي‌اي ندارد، اين اتفاق بر چه اساسي رخ مي‌دهد؟ اگر در نسلِ تمامِ کنسرت‌ها و اجراهاي نوازندگانِ نسل‌هاي گذشته ضبط و هم‌اکنون به عنوان يک کار آرشيوي و پکيج به مخاطبان ارايه داده مي‌شد، کمکِ بسيار زيادي به ما مي‌کرد؛ موسيقي ما از دوران قاجار از آنجا که ضبط و ثبت شده، ريشه دوانده است. حالا انتشارِ اين آثار کمک مي‌کند تا در آينده مشخص شود، نسلِ چهارم از نظر سونوريته و رپرتوار موسيقي و فرم به چه صورت مي‌نواخته‌اند. اين مجموعه مي‌تواند يک منبع باشد. اين برنامه يک رويداد مهم است که همه بايد با هم کمک کنيم؛ من بارها گفته‌ام که دفتر موسيقي، دفترِ مجوزدهي است و برنامه‌اي براي موسيقي ندارد و در اين ميان اهالي موسيقي خود بايد به دادِ خودشان برسند. اين فعاليت‌ها براي من بعد مالي ندارد؛ اما اين دغدغه را دارم تا يک جريان مويرگي کوچک در موسيقي و تک‌نوازي ما شکل گيرد.
اين برنامه‌ها ادامه خواهد داشت؟
حتما.
***
منبع: خبرگزاری آریا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۹۶۶۰۰۰۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ببینید | گزارش لحظه‌به‌لحظه حمید معصومی‌نژاد از بازگشت به ایران؛ جمله بامزه پای هواپیما روی باند فرودگاه!
33 33
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1902522
حقوق کدام یک از ایثارگران در سال ۱۴۰۳ افزایش داشت؟