ميدل‌ايست‌آي: شبي که ترکيه براي هميشه تغيير کرد
تاریخ انتشار: ۲۵ تیر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۹۷۰۱۵۳۶
خبرگزاري آريا - امروز 16 جولاي، سالگرد کودتاي نافرجام ترکيه است.
تحليلگران بر اين باورند اتفاقات بعد از اين کودتاي ضد دموکراسي از جمله دستگيري ها، اخراج ها و سرکوب مخالفان هر چند اقدامي ضد دموکراتيک بوده اما مردم همچنان از شکست کودتا خوشحال هستند.
«برکه بورکا»، روزنامه نگار و محقق مقيم لندن در مقاله اي براي پايگاه تحليلي (ميدل‌ايست آي) نوشته است؛ دو سال پيش در شامگاه 15 ژوئيه، ترکيه صحنه يکي از خونين ترين کودتاها در تاريخ سياسي خود بود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
بخشي از ارتش ترکيه در عملياتي هماهنگ در چندين شهر بزرگ در منطقه آناتولي اقدام به کودتا عليه دولت و سرنگوني «رجب طيب اردوغان»، رئيس جمهور قدرتمند اين کشور کرد.
آنچه بعدا رخ داد، بي سابقه بود: هزاران شهروند عادي ترکيه با کمترين تجهيزات و مشت هاي گره کرده به خيابانها آمدند تا مخالفت خود را با کودتا اعلام کنند.
پيروزي تاريخي
جمعيت مردم با کمک نيروهاي امنيتيِ طرفدار دولت در مقابل شليک مهمات، آتش تانکها و حملات هوايي ارتشيانِ مخالف دولت سينه سپر کردند که به شکست کودتا ظرف چند ساعت منجر شد.
اما اين پيروزي تاريخي به راحتي صورت نگرفت؛ در جريان اين کودتاي نافرجام بيش از 250 نفر از جمله طراحان کودتا، غيرنظاميان و افسران وفادار به دولت کشته و هزاران نفر نيز زخمي شدند.
بسياري از ساختمان هاي عمومي نيز از جمله ساختمان پارلمان در آنکارا، پايتخت ترکيه به شدت آسيب ديدند.
با وجود اين تلفات و زيانها، صبح روز بعد حال و هواي کشور پيروزمندانه بود. طرفداران و مخالفان اردوغان دوشادوش هم مفتخر بودند که کشور را در تاريخ سياسي نسبتا کوتاه خود در برابر چهارمين کودتاي ويرانگر نظاميان نجات داده اند.
بعدها چندين تظاهرات وحدت ملي با حضور اردوغان و مخالفان دولت در سراسر کشور برگزار شد. اما ديري نپائيد که حداقل براي برخي از ترک ها، احساس ترس و ترديد جايگزين وحدت و افتخار شد.
پاکسازي
دولت ترکيه «فتح الله گولن»، واعظِ مخالف و متحد سابق اردوغان که مدتها در تبعيدي خودخواسته در امريکا به سر مي برد را به دست داشتن در اين کودتا متهم کرد.
پس از آن در کشور وضعيت اضطراري اعلام شد و هر کسي که به نظر مي رسيد کمترين ارتباطي با گولن و حاميانش دارد، به سرعت مجازات شد.
طي چند هفته، ده ها هزار نفر در ارتش، پليس، قوه قضائيه، ادارات دولتي و آموزش و پرورش به خاطر ادعاي ارتباط با جنبش گولن، بازداشت، تعليق و يا اخراج شدند.
براي مدتي کوتاه، تقريبا همه در ترکيه از جمله برخي از گروه هاي اپوزيسيون از اين عمليات حمايت مي کردند. آنها پذيرفته بودند که (گولنيست ها) مسئول يکي از تاريک ترين شب هاي تاريخ سياسي ترکيه هستند. آنها خواستار انتقام بودند و دستگيري وابستگان به جنبش گولن را براي عدم تکرار کودتا لازم مي دانستند.
خاطرات کودتاهاي نظامي گذشته و تأثيرات ويرانگر آن در حوزه سياسي و جامعه هنوز در اذهان بسياري از مردم ترکيه زنده است.
به زودي بسياري از مردم در داخل و خارج از ترکيه دريافتند واکنش شديد دولت به کودتا در حقيقت پاکسازي وسيعي است که در جريان آن صداي مخالفان سياسي نيز خاموش مي شود و منتقدان دولت نيز مجازات مي شوند.
اپوزيسيون که هنوز هم به طور جدي پشت سر رئيس جمهور ايستاده و از زخم هاي خشونت ناشي از کودتا متاثر بودند، دولت را به سوءاستفاده از وضعيت موجود متهم کردند و تلاش کردند نارضايتي خود را از اين موضوع به گوش همه برسانند.
کردهاي ترکيه، قربانيان غيرمنتظره
روند صلح با کردها يکي ديگر از قربانيان اين کودتاي نافرجام بود.
حتي با وجود حاکم شدن حال و هواي وحدت ملي پس از 15 ژوئيه، کردها و نمايندگان آنها در پارلمان از جمله حزب دموکراتيک خلق‌ها از بحث در مورد آينده کشور محروم شدند.
اردوغان که با رهبران تمام احزاب عمده اپوزيسيون در پارلمان ديدار کرده بود، حاضر نشد با رهبران حزب دموکراتيک خلق‌ها جلسه بگذارد. نمايندگان اين حزب همچنين به تظاهرات "وحدت ملي" دعوت نشدند.
چند ماه پيش از اين کودتا، مصونيت پارلماني نمايندگان حزب دموکراتيک خلق‌ها لغو شده بود. اعضاي دولت ترکيه پس از کودتا و با سوء استفاده از وضعيت اضطراري و احساسات ملي گرايانه خواستار محاکمه نمايندگان حزب دموکراتيک خلق‌ها در پارلمان به اتهام ارتباط با حزب کارگران کردستان ترکيه (پ.ک.ک) شدند.
پ.ک.ک گروهي کرد و مسلح است که از حدود سه دهه پيش با دولت ترکيه درگيري هاي خونين دارد.
در ماه نوامبر همان سال (2016)، 13 نماينده حزب دموکراتيک خلق‌ها در پارلمان از جمله «صلاح الدين دميرتاش» و «فيگن يوکسک‌داغ» (2)، رهبران اين حزب دستگير شدند.
علاوه بر اين دولت با استفاده از اختياراتي که به خاطر شرايط اضطراري گرفته بود، ده ها شهردار کُرد را به اتهام ارتباط با پ.ک.ک برکنار و افراد وابسته به دولت را جايگزين آنها کرد.
هزاران معلمِ متهم به حمايت از جدايي طلبان کُرد نيز به حالت تعليق درآمدند.
با وجود گذشت دو سال از اين کودتاي نافرجام، پاکسازي هاي پس از کودتا هنوز تمام نشده است. در 29 ژوئن، «اِرِن اِردِم»(3) عضو سابق حزب جمهوري‌خواه خلق ترکيه به اتهام کمک به جنبش گولن در زماني که سردبير يک روزنامه مخالف دولت بوده دستگير شد. حزب او تمام اتهامات را رد کرده است.
بنا بر اعلام سازمان عفو بين الملل، جمعه گذشته نيز شش روزنامه نگار ديگر که مقالات انتقادي از دولت منتشر کرده بودند به خاطر ادعاي ارتباط با کودتا دستگير و روانه زندان شدند.
«تانر قليچ» (4)، مسئول عفو بين الملل در ترکيه نيز در ماه ژوئن سال گذشته به برقراري ارتباط با جنبش گولن متهم و دستگير شد. اين سازمان چنين اتهامي را تکذيب کرده است. طي دو سال گذشته، بسياري از روزنامه نگاران برجسته، فعالان و سياستمداران ترکيه با اتهامات مشابه مواجه شده اند.
به گزارش دفتر حقوق بشر سازمان ملل متحد، دولت ترکيه در دوران پس از اين کودتا 160 هزار نفر را بازداشت و تقريبا همين تعداد از کارمندان دولتي را اخراج کرده است.
وزارت کشور ترکيه در ماه آوريل گذشته اعلام کرد حدود 77 هزار نفر از دستگيرشدگان به طور رسمي محکوم شده و حکم زندان گرفته اند.
دهها تن از سياستمداران و فعالان کُرد از جمله صلاح الدين دميرتاش، نامزد سابق رياست جمهوري ترکيه هنوز هم در زندان به سر مي برند.
مسيري که دولت ترکيه در دو سال پس از کودتاي نافرجام در پيش گرفته باعث اختلاف شديد بين ترکيه و متحدان غربي اين کشور شده است. کميسيون اروپا با استناد به شواهدي که در دست داشت، اقدام مقامات ترکيه در نقض حقوق دموکراتيک و حقوق بشر در اين کشور را محکوم کرد. از سوي ديگر، امريکا نيز درخواستهاي مکرر ترکيه براي استرداد گولن را رد و اعلام کرده است که آنکارا مدارک کافي براي اثبات دخالت وي در کودتا ندارد.
ترکيه با نام و نشاني جديد
با وجود خشم منتقدان دولت ترکيه در خارج اين کشور نسبت به سياست هاي داخلي اردوغان، اکثريت مردم ترکيه در انتخابات سراسري 24 ژوئن امسال به صراحت نشان دادند که هنوز هم در پشت رئيس جمهور خود ايستاده و متحد هستند.
در اين روز، اردوغان با پيروزي در انتخابات رياست جمهوري، نخستين رئيس جمهور اجرايي ترکيه شد. "ائتلاف مردم" متشکل از حزب عدالت و توسعه (حزب اردوغان) و حزب حرکت ملي نيز موفق شد در انتخابات پارلماني اکثر کرسي ها را به دست آورد. اين پيروزي نيز دوران جديد رياست جمهوري اردوغان را تضمين مي کند.
اردوغان حتي قبل از کودتاي دو سال پيش نيز تاکيد کرده بود که نظام حکومتي رياست اجرايي را ترجيح مي دهد. وي در طول زندگي سياسي خود بارها از مشکلات نظام پارلماني خرده گرفته بود و تاکيد داشت دولت هاي ائتلافي ضعيف دائما درگير مناقشات ميان رئيس جمهور و اعضاي دولت (تحت فرمان نخست وزير) هستند و همين مناقشات نمي گذارد امور کشور به پيش بروند.
با اين حال، تا زمان کودتا هيچکس در کشور از جمله اردوغان جرأت نميکرد رسما براي چنين تغيير بزرگي در نحوه اداره کشور اقدامي انجام شود.
اما 9 ماه پس از کودتا، اردوغان اعلام کرد که براي مقابله با چالش هاي امنيتي تغيير در نظام حکومتي لازم است. حزب حاکم عدالت و توسعه در دسامبر 2016 پيش نويس قانون اساسي را ارائه کرد که در آن نظام رياست جمهوري اجرايي جايگزين نظام پارلماني مي شود.
اين تغييرات پيشنهادي انتقاد شديد مخالفان را به دنبال داشت، اما در آن زمان ترکيه در وضعيت اضطراري پس از کودتا قرار داشت. رسانه ها کنترل مي شدند و اين کنترل روز به روز شديدتر مي شد.
در آن زمان طرفداران اردوغان وي را قهرمان ملي مي دانستند که هيچ اشتباهي مرتکب نمي شود.
در چنين فضايي، مردم ترکيه در همه پرسي 16 آوريل 2017 تصميم گرفتند به اصلاح قانون اساسي راي دادند. اردوغان نيز در انتخابات اخير رياست جمهوري با کسب 51.4 درصد آرا به پيروزي دست يافت و به اين ترتيب، ترکيه جديد در پي يک کودتاي نافرجام و ويرانگر متولد شد.
با وجود اين، 87 درصد از واجدان شرايط در انتخابات سراسري روز 24 ژوئن به پاي صندوق هاي راي رفتند تا در مورد آينده خود ابراز نظر کنند. در اين انتخابات سه نامزد اصلي رياست جمهوري فرصت يافتند حکومت اردوغان را به چالش بکشند. يکي از آنها از پشت ميله هاي زندان مبارزات انتخاباتي خود را پيش مي برد. اين رقابت انتخاباتي را هر چند قانوني و مشروع بود، اما نمي توان کاملا سالم دانست، زيرا به رسانه هاي اصلي زمان کافي براي معرفي برنامه هاي رقباي اردوغان داده نشد.
پس از کودتاي دو سال پيش، ترکيه بدون شک تغيير کرده اما اين تغيير کاملا در جهت بهبود شرايط نبوده است. اما در شب کودتا، ترک ها ثابت کردند که دوران کودتاي نظامي و مداخلات ارتش واقعا به سر آمده است و با وجود همه اتفاقاتي که بعد از کودتا رخ داد، شکست کودتا هنوز هم مايه افتخار و شادي است.
138/110
مترجم:علي مولوي
1- Figen Yuksekdag
2- Eren Erdem
3- Taner Kilic
بيشتربخوانيد:
تصاوير: جشن و شادي مردم ترکيه بعد از اعلام نتايج انتخابات ترکيه
نامزد انتخابات ترکيه: آمريکا و اسراييل عامل بي ثباتي ترکيه هستند
منبع: خبرگزاری آریا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۹۷۰۱۵۳۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
واکنش ترکیه به حمله وزیرخارجه اسرائیل به اردوغان
به گزارش خبرآنلاین وزارت امور خارجه ترکیه روز جمعه در حساب کاربری خود در پلتفرم ایکس، پست یسرائیل کاتس، وزیر خارجه رژیم صهیونیستی را که در آن از رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه انتقاد کرده بود، «بی پروا و سطح پایین» توصیف کرد.
در بیانیه وزارت امور خارجه ترکیه آمده است: هدف قرار دادن اردوغان پس از اینکه وی حقایق را همانطور که هست، بیان کرد نشان دهنده وضعیت روانی فعلی دولت اسرائیل است. تمام اعضای کابینه اسرائیل در مقابل دادگاه محاکمه خواهند شد.
وی تاکید کرد: ترکیه بی باکانه و با صدای بلند به افشای ظلمی که اسرائیل در حق مردم فلسطین می‌کند، ادامه خواهد داد.
به نقل از ایسنا رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه سه‌شنبه در سخنرانی خود در کنفرانس انجمن «پارلمان‌ها برای قدس» در استانبول گفت: هرکس از اسرائیل انتقاد کند متهم به یهودی ستیزی است، اما ما تسلیم این نوع تهدیدها نمی‌شویم. ما باید تلاش کنیم تا فجایع علیه برادران خود در غزه را نادیده نگیریم و اسرائیل را در برابر قانون پاسخگو کنیم.
اردوغان در ادامه با بیان اینکه آنچه در ۷ اکتبر رخ داد توجیهی برای جنایات رژیم صهیونیستی علیه فلسطینی‌ها نیست، اعلام کرد: ما برادران خود در جنبش حماس را که از سرزمین خود در برابر اشغالگران دفاع می‌کنند به عنوان یک جنبش آزادیبخش ملی تلقی می‌کنیم و هرگز در برابر نسل‌کشی علیه مردم غزه سکوت نمی‌کنیم که بیش از ۲۰۰ روز است به تنهایی مقاومت می‌کنند.
رئیس جمهور ترکیه درباره جنایت‌های رژیم صهیونیستی تحت رهبری «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر این رژیم در غزه تصریح کرد: نتانیاهو مانند جنایت‌کاران قبل از خود است و نامش به عنوان قصاب غزه در تاریخ ثبت شده است.
وی با اشاره به نتانیاهو افزود: کسی که می‌خواهد فرعون امروز را ببیند، راه دور نرود و به کسی که در ۲۰۳ روز گذشته ۳۵۰۰۰ فلسطینی را کشته، نگاه کند.
اردوغان در سخنرانی خود با اشاره به قطع روابط تجاری با رژیم صهیونیستی گفت، ترکیه تنها کشوری است که بار دیگر محدودیت‌های تجاری شامل ۵۴ محصول را بر رژیم صهیونیستی اعمال کرد. آنکارا به قطع روابط تجاری با این رژیم ادامه خواهد داد و ممکن است بقیه روابط را قطع کند.
وی با اشاره به حمایت و همدستی آمریکا با رژیم صهیونیستی گفت آمریکا با حمایت بی‌قید و شرط نظامی و دیپلماتیک خود از رژیم صهیونیستی به تشدید مشکل غزه کمک می‌کند نه حل آن.
311311
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1900110
دانشجویان سال سوم دانشگاهها، بورسیه دانشگاه فرهنگیان میشوند